Πριν από το εμπορικό λανσάρισμα και την έναρξη παραγωγής του νέου μεγάλου Transit (των «δύο τόνων») είχαν προηγηθεί 11 εκατομμύρια χιλιόμετρα δοκιμών στην πίστα του Λόμμελ στο Βέλγιο, και σε ακραίες κλιματολογικά περιοχές του πλανήτη. Σε μία σπάνια για τα δεδομένα του Ειδικού Τύπου παρουσίαση, είχαμε την ευκαιρία να συμμετέχουμε για μία ημέρα στο πλήρες πρόγραμμα δοκιμών εξέλιξης και αντοχής των ελαφρών επαγγελματικών Ford. Στην εντυπωσιακή πίστα δοκιμών της Ford Ευρώπης, μερικές εκατοντάδες οδηγοί και μηχανικοί υποβάλλουν σε βασανιστήρια, 24 ώρες την ημέρα, κάθε ημέρα, τα μελλοντικά ελαφρά επαγγελματικά της Ford.
Ακραίες δοκιμασίες
Αν δεν το δεις από κοντά, είναι δύσκολο να πιστέψεις την ακραία κακομεταχείριση στην οποία υποβάλλονται τα οχήματα στις εγκαταστάσεις του Λόμμελ. Στόχος όλων των διαδικασιών που περιγράφουμε παρακάτω, είναι να προσομοιωθεί η καθημερινή χρήση και ταλαιπωρία ενός Transit σε διάστημα 10 ετών. Με τον τρόπο που οδηγούνται τα οχήματα, αυτό επιτυγχάνεται σε μόλις 6 μήνες. Οι μηχανικοί αποκαλούν τις συγκεκριμένες δοκιμές, διαδικασία «επιταχυνόμενης γήρανσης», και στο τέλος τους, το όχημα δεν θα πρέπει να έχει το παραμικρό πρόβλημα.
Ενδεικτικά, τα Transit οδηγούνται στη μεγάλη οβάλ πίστα στη μέγιστη τελική ταχύτητα για δύο μήνες, κοπανιούνται σε δρόμους με φυτεμένες πέτρες καθημερινά, ψεκάζονται με αλάτι και περνάνε από λασπόλουτρο συνέχεια. Επίσης, τα οχήματα παραμένουν σε κλειστά δωμάτια με θερμοκρασίες άνω των 50 βαθμών Κελσίου και υγρασία 100% για 12 εβδομάδες.
Οι δοκιμές αντοχής (durabilility) είναι ουσιαστικά η προσπάθεια κακοποίησης της γραμμής μετάδοσης κίνησης και του σασί. Χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: powertrain και structural, δηλαδή για γραμμή μετάδοσης κίνησης και δομική αντοχή. Τα φορτία είναι μονίμως πολύ υψηλά, τόσο για τον κινητήρα, όσο και ως προς το μικτό φορτίο. Τα Transit είναι είτε άδεια είτε στο μέγιστο του μικτού, και ανάλογα με τον σχεδιασμό της ομάδας δοκιμών, μεταβάλλεται η φόρτιση σε εμπρός και πίσω άξονα φορτώνονται δηλαδή ανορθόδοξα, κάτι που είναι σύνηθες και στην καθημερινή, επαγγελματική χρήση. Πολλές φορές επίσης, φέρουν κάποιο τρέιλερ με βάρος που ανέρχεται στη μέγιστη ικανότητα ρυμούλκησης.
Μία ημέρα στον «κόφτη»
Συμμετείχαμε και οδηγήσαμε σε ένα πρόγραμμα που περιελάμβανε τα πάντα, και κυρίως στοιχεία που δύσκολα βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Το Λόμμελ, πέρα από 10 ημέρες εθνικές αργίες στο Βέλγιο, δεν κλείνει ποτέ. Υπάρχουν τρεις βάρδιες τις καθημερινές, και μία 12ωρη τα σαββατοκύριακα. Οι εγκαταστάσεις στο Λόμμελ περιλαμβάνουν γύρω στα 80 χιλιόμετρα διαδρομών, οι οποίες περιβάλλονται από μία τεράστια οβάλ πίστα όπου και αναπτύσσονται πολύ υψηλές ταχύτητες. Ξεκινώντας από τις δοκιμές powertrain, ξεναγηθήκαμε από έναν από τους οδηγούς εξέλιξης της Ford.
Εισερχόμενοι στην οβάλ πίστα με ένα από τα Transit Custom των φωτογραφιών, διαπιστώσαμε ότι, τα αυτοκίνητα δουλεύονται συνέχεια στις 4.000 σ.α.λ., πολύ ψηλά δηλαδή για πετρελαιοκινητήρα. Τα Transit οδηγούνται στη μέγιστη τελική ταχύτητα, ασταμάτητα, για δύο ολόκληρους μήνες. Ανάλογα με την κλιμάκωση και το «βήμα» διαφορικού κάθε έκδοσης, η τελική ταχύτητα προσεγγίζεται με 4η, 5η ή (σπανιότερα) με 6η σχέση στο κιβώτιο.
Κάθε οδηγός έχει στο αυτοκίνητο ένα ντοσιέ με οδηγίες για την καθημερινή εργασία, από το τμήμα R&D της εταιρείας, όπου περιγράφονται με λεπτομέρεια, τα τεστ που πρέπει να γίνουν. Μετά από αρκετή ώρα κίνησης στην οβάλ πίστα, πραγματοποιείται διάλειμμα, με τον κινητήρα να σβήνει ή όχι, ανάλογα με τον σχεδιασμό της κάθε ημέρας. Πέρα από μετρητικά όργανα και καταγραφή της κάθε ημέρας, εξετάζονται τα πάντα. Ακόμη και η φθορά στο κλειδί εκκίνησης για το κάθε αυτοκίνητο.
Βγαίνοντας από την οβάλ πίστα, κατευθυνθήκαμε στο τμήμα όπου προσομοιώνεται ο τρόπος οδήγησης στη διάρκεια διανομών σε αστικό περιβάλλον. Συνεχές σταμάτα-ξεκίνα με πρώτη σχέση στο κιβώτιο, κίνηση με τις ώρες με δευτέρα και 4.000 σ.α.λ., έλεγχος της σωστής λειτουργίας του stop/start και πάει λέγοντας. Καταγράψαμε τα πραγματικά εκατοντάδες σενάρια χρήσης του οχήματος, που προσομοιώνουν κάθε πιθανή και απίθανη χρήση σε πραγματικές συνθήκες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσπάθεια να αναπαραχθεί κάθε πιθανή μεταφορική εφαρμογή. Υπάρχει ένα τμήμα π.χ., όπου οι δοκιμαστές οδηγούν όπως θα έκανε ένα Transit που δουλεύει μέσα σε κάποιο αεροδρόμιο. Κρύες εκκινήσεις και σβήσιμο μετά από μερικές εκατοντάδεςμέτρα. Αυτό το Transit θα μείνει εκεί για 6 μήνες και δεν θα μεταβεί σε άλλο τμήμα των εγκαταστάσεων ώστε να υποστεί ακριβώς την ίδια μεταχείριση όπως σε ένα αεροδρόμιο.
Άλλο τμήμα της πίστας έχει ανηφορικές διαδρομές, με κλίση που φτάνει το 33%. Πριν από την κορυφή της ανάβασης, ο οδηγός σταματάει, τραβάει το χειρόφρενο, το απελευθερώνει και κατόπιν ξεκινά. Η ίδια διαδικασία γίνεται εκατοντάδες φορές με το όχημα στο 100% του μικτού συν τρέιλερ όπου τα μηχανικά μέρη έρχονται κυριολεκτικά στα όριά τους. Έπειτα, ο οδηγός κατευθύνεται σε μία από τις πιο τεχνικές διαδρομές που υπάρχουν στην Ευρώπη –μία πίστα που θυμίζει επαρχιακό δρόμο, με τις πιο περίπλοκες στροφές που μπορεί κάποιος να φανταστεί. Συνεχή «εσάκια», ανάποδες κλίσεις, φουρκέτες με αλλοπρόσαλλη χάραξη και άλλα.
Εκεί τα Transit οδηγούνται από σβέλτα έως… δίχως αύριο, με ελαστικά, ανάρτηση και σύστημα πέδησης να καταπονούνται σε σημείο ουσιαστικά μη προσεγγίσιμο σε δημόσιο δρόμο. Οδηγήσαμε όλη τη γκάμα της Ford σε αυτή τη διαδρομή. Είτε πρόκειται για το Transit Courier είτε για το «μεγάλο» η παραδοσιακά άριστη οδική συμπεριφορά των Ford είναι παροιμιώδης. Στο όριο, ή κοντά σε αυτό, δεν υπάρχει ελαφρύ επαγγελματικό με τόσο προβλέψιμη και ρυθμίσιμη οδική συμπεριφορά.
Προσπαθώντας να σπάσουμε ένα Transit
Το δεύτερο μεγάλο σκέλος των δοκιμών εξέλιξης, είναι τα αποκαλούμενα «structural events». Πρόκειται για σειρά δοκιμασιών που έχουν αποκλειστικό σκοπό να φέρουν σασί και αμάξωμα στο αποκαλούμενο σημείο θραύσης. Αρχίσαμε με τη διάσχιση μίας διαδρομής με «φυτεμένα» κράσπεδα ύψους 14 εκατοστών, μεδιαφορετικές ταχύτητες. Η αίσθηση του να χτυπάς κράσπεδο πεζοδρομίου στα 60 χλμ./ώρα και να μην ακούγεται «κιχ» από το αμάξωμα ενός Transit που έχει περάσει από εκεί μερικές χιλιάδες φορές, είναι μοναδική. Το πρωτότυπο του νέου Transit έπρεπε να το κάνει αυτό 5.000 φορές, χωρίς να παρουσιαστεί ο πραγματικός τριγμός. Σημειωτέον ότι, σε αυτή τη δοκιμασία υποβάλλονται και 5τονα Transit με τρέιλερ –η καταπόνηση και οι στρεβλώσεις του σασί είναι δύσκολο να περιγραφούν, κι όμως το όχημα δεν καταλαβαίνει τίποτα.
Ακολούθως είναι το κοπάνημα σε λακκούβες και χαντάκια διαφόρων διαστάσεων και βάθους. Τα εμπόδια και οι ανωμαλίες είναι τόσο βίαια που δύσκολα τα συναντάς σε δημόσιο δρόμο. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά για να ταλαιπωρήσουν περαιτέρω το Transit, προσθέτουν βάρος στον εμπρός άξονα. Έπειτα περάσαμε μέσα από πίδακες αλατιού, και βουτήξαμε σε ένα λάκκο λάσπης. Τα αυτοκίνητα δεν πλένονται ποτέ καθώς οι μηχανικοί θέλουν να δουν μέχρι πού προχωρούν οι ακαθαρσίες και να επιβεβαιώσουν την αντισκωριακή προστασία. Κοντολογίς περιμέναμε ότι, στο τέλος του πρωϊνού θα είχαμε πάρει ακρόμπαρα και ημιαξόνια στο… χέρι και πως το Transit θα έτριζε και σε όλη την καμπίνα. Τίποτε από όλα αυτά δε συνέβη, και δεν υπάρχει καλύτερο πειστήριο για την ποιότητα συναρμογής των Ford και το τεχνολογικό «βάθος» της κατασκευής τους.
Οι δοκιμές βελτιώνουν το όχημα
Οι τακτικοί μας αναγνώστες γνωρίζουν ότι, στο πρώιμο στάδιο εξέλιξης ένα νέο van έχει ήδη περάσει κάθε δυνατή δοκιμασία μέσω εξομοιώσεων σε υπολογιστή, και οι μηχανικοί γνωρίζουν με εκπληκτική λεπτομέρεια τις ιδιότητες και τις αντοχές του οχήματος. Παρόλα αυτά, η επιβεβαίωση σε πραγματικές συνθήκες είναι απαραίτητη, καθώς αποκαλύπτονται πάντα μικρολεπτομέρειες που χρήζουν βελτίωσης και διέλαθαν του λογισμικού και των προγραμμάτων εξομοίωσης. Το νέο Transit βελτιώθηκε π.χ., σε περίπου 100 σημεία, όπως στις ράγες για τις συρόμενες πόρτες στις εκδόσεις «jumbo», ή στο πίσω τμήμα του πλαισίου της έκδοσης chassis cab.
Ο συνοδηγός μας εξήγησε πως από το τμήμα R&D λαμβάνει ένα κείμενο με σημεία αναφοράς που είναι η επιθυμητή συμπεριφο ρά των μηχανικών μερών, και το οποίο συγκρίνεται με τα ευρήματα στην πίστα. Ειδικά για τα ελαφρά επαγγελματικά, οι δοκιμές είναι πολύ πιο σκληρές από τα επιβατικά. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά τα «μαρτύρια», πριν από το λανσάρισμα, ο κινητήρας Duratorq των 2,2 λίτρων δούλεψε ασταμάτητα για 46 ημέρες σε πάγκους δοκιμών σε ειδικά εργαστήρια με πολύ υψηλά φορτία που φτάνουν ή ξεπερνούν το λεγόμενο σημείο θραύσης. Μέρη όπως χειρολαβές, πόρτες και πλαστικά «δουλεύτηκαν» ασταμάτητα σε ειδικές συνθήκες που προσομοιώνουν 10ετή χρήση σε 30 μόλις ημέρες. Συνολικά, ο στόχος που έχει τεθεί, το Transit να είναι στην ουσία ένα καινούριο όχημα, μετά από μία δεκαετία δουλειάς, φανερώνει όχι μόνο την τεχνογνωσία της Ford, αλλά και την αξία της επένδυσης σε ένα Ford για τον επαγγελματία.
