Το τελικό κείμενο της Συμφωνίας για τις διεθνείς μεταφορές ευπαθών τροφίμων και για τον ειδικό εξοπλισμό που θα χρησιμοποιείται γι’ αυτές τις μεταφορές (ATP) έγινε αποδεκτό απ’ όλα τα συμβαλλόμενα κράτη περιλαμβανομένης και της χώρας μας και η σχετική απόφαση δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1784/B/21 Μαΐου 2019. Το κείμενο παρουσιάζει ενδιαφέρον, καθώς ενσωματώνει όλες τις τροποποιήσεις που τέθηκαν σε ισχύ πέρυσι τον Νοέμβριο και αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τους κατασκευαστές θαλάμων πάσης φύσεως, για τους επισκευαστές, τα όργανα ελέγχου και πιστοποίησης των εξοπλισμών, αλλά και τους ψυγειομεταφορείς, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν γενικές γνώσεις για τα είδη των εξοπλισμών, κυρίως όμως για τα ακριβή όρια των θερμοκρασιών που θα πρέπει να τηρούνται στις μεταφορές των νωπών προϊόντων και τις περιπτώσεις υπέρβασης αυτών των ορίων.
Από το κείμενο της συμφωνίας που ξεπερνά τις 100 σελίδες επιλέξαμε ορισμένα σημεία, τα οποία αφορούν στους μεταφορείς νωπών ευαλλοίωτων προϊόντων και αναφέρονται στις τηρούμενες θερμοκρασίες και στον έλεγχο αυτών και δεν έχουν να κάνουν με τη μηχανολογία και τον έλεγχο του εξοπλισμού, δηλαδή του θαλάμου και του ψυκτικού μηχανήματος, που ενδιαφέρει κυρίως τους εισαγωγείς, μηχανικούς και επισκευαστές αυτών. Έτσι, λοιπόν:
Για τη μεταφορά των ακόλουθων υπερ-κατεψυγμένων (βαθειάς κατάψυξης) και κατεψυγμένων τροφίμων, ο μεταφορικός εξοπλισμός πρέπει να επιλεγεί και να χρησιμοποιηθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε κατά τη διάρκεια της μεταφοράς η υψηλότερη θερμοκρασία των τροφίμων σε οποιοδήποτε σημείο του φορτίου να μην υπερβαίνει την αναφερόμενη θερμοκρασία. Αυτό σημαίνει, ότι ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά υπερ-κατεψυγμένων τροφίμων, θα είναι εφοδιασμένος με την κατάλληλη συσκευή (καταγραφικό).
Επίσης, η θερμοκρασία των τροφίμων σε οποιοδήποτε σημείο του φορτίου πρέπει να είναι ίση ή χαμηλότερη από την απαιτούμενη τιμή κατά τη φόρτωση, κατά τη διάρκεια της μεταφοράς και κατά την εκφόρτωση. Αν πάλι απαιτηθεί ο έλεγχος του εξοπλισμού, π.χ. για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων, είναι ουσιαστικό να διασφαλισθεί, ότι τα τρόφιμα δεν εκτίθενται σε διαδικασίες ή συνθήκες αντίθετες με τους σκοπούς της Διεθνούς Σύμβασης για την Εναρμόνιση των Ελέγχων των Εμπορευμάτων στα Σύνορα.
Κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων λειτουργιών, όπως η αποπάγωση του ατμοποιητή (βαπορέτου) ενός μηχανικά ψυχόμενου εξοπλισμού, θα μπορεί να επιτραπεί μια σύντομη άνοδος της θερμοκρασίας της επιφάνειας των τροφίμων έως 3 °C άνω της δέουσας θερμοκρασίας σε ένα μέρος του φορτίου, π.χ. κοντά στον ατμοποιητή. Τα υπερ-κατεψυγμένα και κατεψυγμένα τρόφιμα όπως το βούτυρο και οι συμπυκνωμένοι χυμοί φρούτων πρέπει να υποστούν άμεση περαιτέρω επεξεργασία στον προορισμό. Αυτό σημαίνει ότι για τα αναφερόμενα υπερκατεψυγμένα και κατεψυγμένα τρόφιμα, όταν προορίζονται να υποστούν άμεση περαιτέρω επεξεργασία στον προορισμό, θα επιτρέπεται σταδιακή άνοδος της θερμοκρασίας κατά τη μεταφορά, έτσι ώστε να φτάσουν στον προορισμό με θερμοκρασία όχι υψηλότερη από αυτήν που καθορίζει ο αποστολέας και αναγράφεται στη σύμβαση μεταφοράς. Αυτή η θερμοκρασία δεν θα μπορεί να είναι υψηλότερη από τη μέγιστη θερμοκρασία που επιτρέπεται για τα ίδια τρόφιμα όταν είναι κατεψυγμένα. Τα έγγραφα μεταφοράς θα δηλώνουν το όνομα του τροφίμου, εάν αυτό είναι κατεψυγμένο ή υπερ-κατεψυγμένο, καθώς και ότι πρέπει να υποστεί άμεσα περαιτέρω επεξεργασία στον προορισμό. Η μεταφορά αυτή θα πραγματοποιείται με εγκεκριμένο εξοπλισμό ATP χωρίς χρήση κάποιας θερμικής συσκευής για την αύξηση της θερμοκρασίας των μεταφερόμενων τροφίμων.
Θερμοκρασίες για μεταφορά τροφίμων με απλή ψύξη
Για τη μεταφορά των διατηρημένων με απλή ψύξη τροφίμων που αναφέρονται πιο κάτω, ο εξοπλισμός μεταφοράς πρέπει να έχει επιλεγεί και χρησιμοποιηθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε κατά τη διάρκεια της μεταφοράς η υψηλότερη θερμοκρασία των τροφίμων σε κάθε σημείο του φορτίου δεν υπερβαίνει την ενδεδειγμένη θερμοκρασία. Εάν, όμως ο έλεγχος της θερμοκρασίας του τροφίμου γίνεται, θα πρέπει να ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία. Επομένως, η θερμοκρασία των τροφίμων σε κάθε σημείο στο φορτίο δεν πρέπει να υπερβαίνει τη θερμοκρασία, όπως ενδείκνυται παρακάτω για την φόρτωση, κατά τη διάρκεια της μεταφοράς και για το ξεφόρτωμα. Όπου είναι απαραίτητο να ανοιχθεί ο εξοπλισμός, π.χ. για να γίνει ένας έλεγχος, είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα δεν εκτίθενται σε διαδικασίες ή συνθήκες αντίθετες με όσα προβλέπονται από τη Διεθνή Σύμβαση για την εναρμόνιση των ελέγχων των εμπορευμάτων στα σύνορα.
Επισημαίνεται, ότι ο έλεγχος της θερμοκρασίας των τροφίμων που αναφέρονται στη συνέχεια πρέπει να είναι τέτοιος, ώστε να μην προκαλεί πάγωμα σε οποιοδήποτε σημείο του φορτίου.
Επιλογή εξοπλισμού
Μιλώντας για εξοπλισμό μεταφοράς ευπαθών προϊόντων εννοούμε τον χώρο φόρτωσης αυτών των προϊόντων με ή χωρίς μηχάνημα ψύξης: Έχουμε δηλαδή χώρο φόρτωσης μόνο με μόνωση, με μόνωση και μηχάνημα παροχής ψύξης ή και θέρμανσης (όταν απαιτείται π.χ. στη μεταφορά ζεστής σοκολάτας).
Με βάση τα παραπάνω, οι συνδυασμοί εξοπλισμών πολλαπλασιάζονται και η επιλογή είναι θέμα ειδικού συμβούλου, ή διαχειριστή και υπεύθυνου των μεταφορών. Η ευθύνη διατήρησης της προβλεπόμενης θερμοκρασίας είναι τεράστια και σχετίζεται άμεσα με τη δημόσια υγεία.
Σύμφωνα με την ATP οι εξοπλισμοί είναι 34 και καθένας έχει το διακριτικό του, όπως το γνωστό μας (και συνηθέστερο στις διεθνείς ψυγειομεταφορές) FRC. Ακολουθεί ο πίνακας με τα είδη των εξοπλισμών και το διακριτικό σήμα:
