Παρά το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές φορτηγών και λεωφορείων ηγούνται της πράσινης μετάβασης, προσφέροντας σήμερα μια ευρεία και διαρκώς αυξανόμενη γκάμα φορτηγών μηδενικών εκπομπών, κατάλληλων για όλες τις χρήσεις — από τη διανομή εντός πόλεων έως τις μεγάλες διαδρομές, η διείσδυση των οχημάτων μηδενικών εκπομπών στην αγορά παραμένει προς το παρόν πολύ αργή.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, τα μεσαία και βαρέα φορτηγά μηδενικών εκπομπών αντιπροσώπευαν μόλις το 3,6% των νέων ταξινομήσεων στην ΕΕ, σημειώνοντας άνοδο από το 2,1% του 2024. Σχεδόν τέσσερα στα πέντε από αυτά τα οχήματα καταγράφηκαν σε μόλις πέντε αγορές: Σουηδία, Ολλανδία, Αυστρία, Δανία και Γαλλία. Αξιοσημείωτο είναι ότι δύο μη κράτη μέλη της ΕΕ, η Ελβετία και η Νορβηγία, υπερτερούν έναντι των χωρών της ΕΕ χάρη σε πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ACEA —τα οποία επιβεβαιώνονται και από άλλες σχετικές αξιολογήσεις— υπάρχουν μόλις περίπου 1.100 δημόσιοι σταθμοί φόρτισης (ισχύος 350kW και άνω) σε ολόκληρη την Ευρώπη που είναι κατάλληλοι για βαρέα φορτηγά. Αυτό αντιστοιχεί σε ελάχιστο ποσοστό των αναγκών. Για να καλυφθούν οι ανάγκες του στόλου έως το 2030, θα χρειαστούν περίπου 50.000 δημόσιοι σταθμοί φόρτισης για βαρέα ηλεκτρικά φορτηγά.
Παραμένει υψηλό το κόστος
Ένα ακόμη κρίσιμο εμπόδιο είναι η συνολική σχέση κόστους-οφέλους (TCO) για τα οχήματα μηδενικών εκπομπών. Οι μεταφορείς βαρέων οχημάτων λειτουργούν με εξαιρετικά χαμηλά περιθώρια κέρδους και, χωρίς βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα για όλα τα τμήματα της αγοράς, θα δυσκολευτούν να μεταβούν στα ηλεκτρικά.
Σήμερα, το συνολικό κόστος χρήσης των φορτηγών μηδενικών εκπομπών είναι σε πολλές περιπτώσεις υψηλότερο από αυτό των συμβατικών πετρελαιοκίνητων, και η οικονομική βιωσιμότητα εξαρτάται από υποστηρικτικά μέτρα πολιτικής. Αν και στοχευμένες πολιτικές, όπως τα τέλη διοδίων διαφοροποιημένα με βάση τις εκπομπές CO₂, τα φορολογικά κίνητρα κ.α. αναμένεται να βοηθήσουν, αυτά είτε δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί είτε είναι ανεπαρκή για να τονώσουν αποφασιστικά τη ζήτηση των ηλεκτρικών.
Η έλλειψη προόδου σε βασικά νομοθετικά εργαλεία —όπως η Οδηγία για τα Βάρη και τις Διαστάσεις (Weights and Dimensions Directive), η Οδηγία για τη Φορολόγηση της Ενέργειας (Energy Taxation Directive) κ.ά.— περιορίζει επιπλέον τη διείσδυση των βαρέων ηλεκτρικών φορτηγών στην αγορά.
Όπως γνωρίζουμε, οι κατασκευαστές παράγουν ήδη κατάλληλα ηλεκτρικά οχήματα, αλλά το πολιτικό πλαίσιο, οι υποδομές και τα μέτρα οικονομικής ανταγωνιστικότητας υστερούν. Αν δεν αντιμετωπιστούν επειγόντως οι ελλείψεις —από την ετοιμότητα του δικτύου έως την εφαρμογή κινήτρων στα διόδια— η ΕΕ κινδυνεύει να μην πετύχει τους στόχους του 2030.
