Με την ευκαιρία της ανακοίνωσης του προγράμματος ΕΣΠΑ (διάβαζε αναλυτική παρουσίαση στο ΤΡΟΧΟΙ & TIR Φεβρουαρίου 2019) που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση μετατροπής κινητήρα σε διπλού καυσίμου, το περιοδικό ΤΡΟΧΟΙ & TIR με τη βοήθεια του κ. Γιώργου Αμπατσίδη, τεχνικού διευθυντή N.G.T., απαντά στις πιο συχνές ερωτήσεις των αυτοκινητιστών σχετικά με το φυσικό αέριο και τη μετατροπή ενός κινητήρα σε διπλού καυσίμου και ταυτόχρονα ξεκαθαρίζουμε ορισμένες έννοιες οι οποίες προκαλούν σύγχυση.
Όταν δόθηκε η έγκριση για τις μετατροπές των βενζινοκινητήρων, τότε διαβάζαμε για κινητήρες Bi-fuel ότι δηλαδή μετατρέπονται σε κινητήρες δύο καυσίμων. Τώρα με το πετρέλαιο τους λένε dual-fuel. Ποια είναι η διαφορά;
Η διαφορά στις λέξεις είναι μικρή, αλλά στην πράξη υπάρχει μεγάλη διαφορά. Οι κινητήρες bi-fuel είναι δύο καυσίμων, βενζίνης και φυσικού αερίου, οι οποίοι δουλεύουν είτε με το ένα είτε με το άλλο καύσιμο. Οι κινητήρες που γίνονται dual-fuel δηλαδή διπλού καυσίμου είναι πετρελαίου και φυσικού αερίου και μπορούν να δουλεύουν ταυτόχρονα και με τα δύο καύσιμα.
Το πετρέλαιο το ξέρουμε. Το άλλο καύσιμο γιατί το λένε φυσικό αέριο και τι σχέση έχει με το μεθάνιο;
To ίδιο πράγμα είναι. Ο υδρογανάνθρακας που ονομάζεται μεθάνιο είναι το κυριότερο συστατικό του φυσικού αερίου. Λέγεται όμως «φυσικό» γιατί βγαίνει σχεδόν έτοιμο από τη γη και δεν αποτελεί προϊόν διύλισης, όπως τα άλλα καύσιμα.
Και γιατί το λέμε CNG;
Είναι τα αρχικά των λέξεων Compressed Natural Gas, δηλαδή πεπιεσμένο φυσικό αέριο και αυτό γιατί διοχετεύεται υπό πίεση (αγωγοί υψηλής, μεσαίας και χαμηλής πίεσης) και επίσης αποθηκεύεται υπό πίεση, είτε στις δεξαμενές των πρατηρίων, είτε κατόπιν σε φιάλες για χρήση στα αυτοκίνητα αυτοκίνητα. Και για να είμαστε πιο σωστοί, το CNG είναι ο γενικότερος όρος για όλες τις εφαρμογές φυσικού αερίου, ενώ αν μιλάμε αποκλειστικά για οχήματα (vehicles), τότε ο όρος που χρησιμοποιούν οι ειδικοί είναι NGV, καθώς στα οχήματα, το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένη συμπίεση που είναι 250 bar. ΄Ετσι λοιπόν, ο όρος NGV προσδιορίζει το συμπιεσμένο φυσικό αέριο που προορίζεται μόνο για οχήματα, αλλά το ευρύ κοινό χρησιμοποιεί το γενικότερο όρο «φυσικό αέριο» ή CNG.
Αφού είναι αποθηκευμένο υπό πίεση, είναι ασφαλές;
Αν σε ένα ανοιχτό χώρο διαρρεύσει φυσικό αέριο, δεν προκαλείται ανάφλεξη γιατί είναι ελαφρύτερο από τον αέρα και «σκορπίζεται», δεν δημιουργείται δηλαδή συγκέντρωση φυσικού αερίου που θα μπορούσε υπό ορισμένες προϋποθέσεις να αναφλεγεί. Επομένως σε κλειστό χώρο, σε συνδυασμό με συγκέντρωση εκεί μεγάλης ποσότητας αερίου και με την ύπαρξη πηγής υψηλής θερμότητας ή σπινθήρα είναι δυνατόν το φυσικό αέριο να αναφλεγεί. Πάντως το φυσικό αέριο είναι πιο ακίνδυνο από το υγραέριο, ακριβώς γιατί το υγραέριο είναι βαρύτερο του αέρα και θα μπορούσε να συγκεντρωθεί και να αποτελέσει κίνδυνο ανάφλεξης.
Στα αυτοκίνητα, αυτός ο κίνδυνος δεν είναι υπαρκτός;
Ναι, αλλά εκεί συντρέχουν όλες εκείνες οι προδιαγραφές για την αποφυγή της ανάφλεξης. Κυρίως έχουν να κάνουν με τον περιορισμό των πιθανοτήτων αύξησης της θερμοκρασίας, αλλά και τη διακοπή της παροχής αερίου σε περίπτωση ανόδου της θερμοκρασίας. Κατά τη μετατροπή ενός οχήματος τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται είναι δοκιμασμένα και έχουν κοινοτική έγκριση για να χρησιμοποιηθούν. Υπάρχουν ειδικές διατάξεις και βαλβίδες που ενεργοποιούνται με την αύξηση του ορίου της ανεκτής θερμοκρασίας, οι οποίες εκτονώνουν την πίεση ή ρυθμίζουν την παροχή του αερίου από τις φιάλες.
Οι φιάλες είναι ασφαλείς;
Το ίδιο ισχύει και για τις φιάλες. Είναι ειδικών και συγκεκριμένων προδιαγραφών. Επίσης τοποθετούνται και ασφαλίζονται με συγκεκριμένα υλικά.
Και το καλοκαίρι που καίνε τα μέταλλα στο σασί από τον ήλιο και από την εξάτμιση, οι φιάλες αντέχουν;
Πέρα από το υλικό των φιαλών που αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες, ο κανονισμός εγκατάστασης προβλέπει επίσης να μην εφάπτονται με μέταλλο, να απέχουν τουλάχιστον 20 εκ. από το έδαφος, να μην εξέχουν, να δένονται με συγκεκριμένους ιμάντες κ.λ.π.
Επειδή το πετρέλαιο πάει με το λίτρο και το φυσικό αέριο με το κιλό δυσκολεύομαι στους υπολογισμούς. Γι αυτό ρωτάω απλά: Αν δυο φορτηγά πανομοιότυπα και με το ίδιο μικτό βάρος κάνουν τα ίδια δρομολόγια, το ένα μόνο με πετρέλαιο και το άλλο μόνο με φυσικό αέριο και πετρέλαιο, ποιο έχει καλύτερη απόδοση;
Σίγουρα το φυσικό αέριο. Πέρα από το γεγονός ότι το φυσικό αέριο είναι πιο αποδοτικό ενεργειακά από το πετρέλαιο γίνεται αποδοτικότερο γιατί με τα ίδια λεφτά που ο ιδιοκτήτης του φορτηγού θα πλήρωνε σε πετρέλαιο, αν με αυτά τα χρήματα αγόραζε την αντίστοιχη ποσότητα φυσικού αερίου, θα έκανε περίπου 80% περισσότερα χιλιόμετρα. Ωστόσο, καταναλώνεται ταυτόχρονα και μια μικρή ποσότητα πετρελαίου, καθώς, για τη φάση της ανάφλεξης (του μίγματος καυσίμου-αέρα), χρειάζεται το πετρέλαιο.
Δηλαδή, πόσο καλύτερο ενεργειακά είναι το CNG από το πετρέλαιο και τα άλλα καύσιμα;
Με βάση τις μελέτες που έχουν γίνει και συμφωνούν μεταξύ τους, το CNG έχει τη μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση η οποία αντιστοιχεί σε 130 οκτάνια, όσα και της ειδικής βενζίνης που χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητα αγώνων.
Και αφού είναι τόσο φθηνότερο και αποδοτικότερο, γιατί δεν έχει διαδοθεί;
Το φυσικό αέριο στα οχήματα είναι πάρα πολύ διαδεδομένο εκτός Ευρώπης και σε αρκετά κράτη αποτελεί το βασικό καύσιμο κίνησης. Για παράδειγμα στο Ιράν κυκλοφορούν 3 εκ. οχήματα με φυσικό αέριο, στο Πακιστάν 2,9 εκ, στην Αρμενία που πρόσφατα επισκεφθήκαμε κυκλοφορούν 250.000 οχήματα. Αναλογικά στην Ευρώπη, τα οχήματα φυσικού αερίου είναι λίγα συγκριτικά με τους πληθυσμούς των κρατών. Έτσι στη Γερμανία κυκλοφορούν περί τα 96.000 οχήματα, αλλά (αναλογικά) πολύ περισσότερα στην Ιταλία, περί τα 747.000 οχήματα. Στα παραπάνω νούμερα περιλαμβάνονται και τα οχήματα βενζίνης-φυσικού αερίου που είναι και τα περισσότερα. Αν με ρωτήσετε, γιατί λιγότερα στην Ευρώπη, δεν γνωρίζω αν και η σκέψη μου πηγαίνει στα τεράστια κρατικά έσοδα από την υπερφορολόγηση του πετρελαίου, στην ύπαρξη εκατοντάδων διυλιστηρίων η λειτουργία των οποίων εξασφαλίζει κέρδη πολλών δις. στις πολυεθνικές, αλλά ταυτόχρονα διασφαλίζει και δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και – να υπενθυμίσουμε- ότι το φυσικό αέριο δεν χρειάζεται ούτε επεξεργασία, ούτε διύλιση. Από την τρύπα στη γη, φτάνει στο νοικοκυριό ή στο πρατήριο καυσίμων.
Μήπως η μη διάδοσή του στην Ευρώπη έχει να κάνει με το περιβάλλον και τις σχετικές νομοθεσίες για την προστασία του;
Όχι βέβαια. Το φυσικό αέριο είναι το πλέον φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο με 23% λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το πετρέλαιο.
Βρίσκει κανείς εύκολα φυσικό αέριο για φουλάρισμα;
Όχι και αυτό παραμένει το σοβαρότερο μειονέκτημα για τη μετατροπή ενός κινητήρα σε φυσικού αερίου. Υπάρχουν λίγα πρατήρια στην Αττική με μεγαλύτερο αυτό της Ανθούσας που φουλάρουν και τα λεωφορεία. Αν δεν πυκνώσει το δίκτυο των πρατηρίων CNG, οι μετατροπές βαρέων οχημάτων σε διπλό καύσιμο, δεν συνιστώνται, ειδικά για φορτηγά μεγάλων αποστάσεων.
Υπάρχει περίπτωση να δούμε στο μέλλον πολλά πρατήρια με φυσικό αέριο στην Ελλάδα;
Αυτό θα γίνει σίγουρα. Όπως γνωρίζουμε, μεγάλοι όμιλοι αναμένεται να εισέλθουν δυναμικά στην ελληνική αγορά καυσίμων και οι σχετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι στο πλάνο τους προβλέπεται η ίδρυση, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, σειράς πολλών πρατηρίων φυσικού αερίου στους ελληνικούς δρόμους και μάλιστα, σε ορισμένα από αυτά θα λειτουργεί και συνεργείο μετατροπής οχημάτων σε διπλού καυσίμου. Εκτίμηση του περιοδικού μας, ωστόσο, είναι ότι σε συντομότερο χρόνο, θα δούμε πολλά πρατήρια CNG λόγω ανταγωνισμού, καθώς η ΔΕΠΑ σε συνεργασία με την ΕΚΟ θα προχωρήσουν γρηγορότερα στη δημιουργία αρκετών ακόμη πρατηρίων φυσικού αερίου.
Με το ΚΤΕΟ, τι γίνεται. Θα περνάμε;
Ναι. Ήδη οι υπηρεσίες των ΚΤΕΟ έχουν λάβει τις αποφάσεις των συναρμόδιων υπουργείων, καθώς και τις απαραίτητες διευκρινιστικές εγκυκλίους και είναι σε θέση να προβαίνουν σε τεχνικό έλεγχο. Βασικά, ελέγχεται η μετατροπή του κινητήρα κάθε φορτηγού, κατά πόσο τα εξαρτήματα που χρησιμοποιήθηκαν είναι εγκεκριμένα και κατά πόσο λειτουργούν σωστά, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τα άλλα υποσυστήματα ενός αυτοκινήτου. Φορτηγά που έχουν μετατραπεί σε διπλού καυσίμου, έχουν ήδη περάσει επιτυχώς τον τεχνικό έλεγχο.
