Από το πρωινό της 24η Φεβρουαρίου, όταν και ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ήταν φανερό ότι η οδική μεταφορά δεν θα έμενε ανεπηρέαστη.
Καταρχάς, χρειάστηκαν μέρες μέχρι να βγουν με ασφάλεια από την εμπόλεμη ζώνη όλοι οι οδηγοί (περίπου 12.000) που εγκλωβίστηκαν με τα οχήματά τους επί ουκρανικού εδάφους. Τούρκοι, Moλδαβοί και Πολωνοί, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, έζησαν δραματικές στιγμές: όσοι βρίσκονταν στα ανατολικά, κοντά στο πρώτο κύμα των επιθέσεων, δίπλα στα σύνορα με τη Ρωσία, βίωσαν πρωτόγνωρες καταστάσεις εν μέσω διασταυρούμενων πυρών –φωτογραφίες με τράκτορες και τρέιλερ διάτρητα από σφαίρες κάνουν τον γύρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όσοι μετέφεραν εμπορεύματα από τη Ρωσία προς την ευρωπαϊκή Ένωση, περίμεναν μέρες στα σύνορα Ουκρανίας – Ρουμανίας και Ουκρανίας-Πολωνίας, ενώ αν το φορτίο ήταν χρήσιμο για πολεμικές επιχειρήσεις δεν υπήρχε περίπτωση να «περάσει» σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, με ελαστικά και ανταλλακτικά οχημάτων λ.χ., να κατάσχονται με συνοπτικές διαδικασίες. Τελικά, χάρη στην κινητοποίηση διπλωματών και πρεσβειών, στάθηκε δυνατό να απεγκλωβιστούν με ασφάλεια σχεδόν όλοι.
Ανάμεσα σε αυτούς που έχουν περιέλθει σε δύσκολη θέση είναι και οι ελάχιστοι Ρώσοι (και Λευκορώσοι) οδηγοί που βρέθηκαν στην Ευρώπη. Υπάρχουν (μη επιβεβαιωμένες) φήμες για λεκτικές επιθέσεις σε πολλές χώρες, άρνηση ανεφοδιασμού σε καύσιμα, ενώ οι κάρτες πληρωμών και ανάληψης μετρητών των Ρώσων δεν δουλεύουν πλέον στην Ευρώπη, όπως και οποιοσδήποτε άλλος τρόπος πληρωμής π.χ., Apple Pay. Και τα χειρότερα για τους Ρώσους μεταφορείς έρχονται: ο Λιθουανός υπουργός μεταφορών Marius Skuodis, μαζί με τους συναδέλφους του στις υπόλοιπες χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία προωθούν κοινό υπόμνημα στις Βρυξέλλες, προκειμένου να απαγορευτεί ολοκληρωτικά η διέλευση ρωσικών και λευκορωσικών φορτηγών από τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Επιπρόσθετα, Ουκρανοί ακτιβιστές κλείνουν σχεδόν καθημερινά τα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας προκειμένου να εμποδίσουν τη διέλευση οποιουδήποτε φορτηγού κατευθύνεται προς τη Λευκορωσία. Προς το παρόν υπάρχει νομικό κώλυμα καθώς το 2002 υπογράφτηκε συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Ρωσίας για διασυνοριακές διελεύσεις –μέσω του ρωσικού θύλακα του Καλίνινγκραντ-οπότε για να ανατραπεί κάτι τέτοιο απαιτείται ομοφωνία των «27».
Η παρουσία ρωσικών φορτηγών σε ευρωπαϊκές χώρες ποτέ δεν ήταν μεγάλη, καθώς οι εμπορικές συναλλαγές είναι μικρές σε απόλυτα νούμερα: το σύνολο σχεδόν της οδικής μεταφοράς μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης πραγματοποιείται από Μολδαβούς, Πολωνούς και Ουκρανούς. Από εκεί και πέρα, σε όλες τις συνοριακές διελεύσεις μεταξύ των χωρών της Βαλτικής και της Ρωσίας, όπου είναι και το κύριο έργο των Ρώσων διεθνομεταφορέων, οι ουρές από ρωσικά φορτηγά που περιμένουν να τους επιτραπεί να διασχίσουν τα σύνορα προς την πλευρά της Ρωσίας είναι δεκάδες χιλιόμετρα και η αναμονή πολυήμερη. Η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί, καθώς με τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας να κλιμακώνονται καθημερινά, οι τελωνειακοί υπάλληλοι δεν ξέρουν ουσιαστικά ποιο φορτίο επιτρέπεται και ποιο όχι. Ρώσοι οδηγοί μιλώντας σε μέσα ενημέρωσης δήλωναν ότι πιθανότατα αυτό ήταν και το τελευταίο τους δρομολόγιο στο εξωτερικό.
Όλα όμως δείχνουν ότι και η ευρωπαϊκή μεταφορά δεν θα μείνει ανεπηρέαστη. Κάποιοι Ουκρανοί οδηγοί που τους βρήκε ο πόλεμος εκτός χώρας, μαζί με τα φορτηγά τους, αναλαμβάνουν ήδη μεταφορές σε Πολωνία και Ρουμανία. Οι Ουκρανοί οδηγοί στην πλειοψηφία τους, πάντως, εγκαταλείπουν μαζικά τις δουλειές τους για να πάρουν τα όπλα και να παρουσιαστούν ως έφεδροι στη χώρα τους, κι αυτό δημιουργεί ένα πρόβλημα που κανείς ακόμη δεν ξέρει την έκτασή του. Οι Ουκρανοί συγκροτούν μία από τις μεγαλύτερες εθνικές ομάδες στην ευρωπαϊκή μεταφορά, και ειδικά σε Πολωνία, Ουγγαρία και Σλοβακία είναι η πλειοψηφία των επαγγελματιών του χώρου. Κολοσσοί της μεταφοράς όπως η Girteka, ακούγεται πως έχασαν πάνω από 1.500 οδηγούς μέσα σε λίγες μέρες. Με την έλλειψη οδηγών στην Ε.Ε. να είναι ήδη σε ιστορικά υψηλά, κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει το μέγεθος του προβλήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε κάποιους κλάδους όπως τη μεταφορά από και προς air cargo στη Δυτική Ευρώπη, οι Ουκρανοί είναι (ήταν) η πλειοψηφία ανάμεσα στους οδηγούς. Κάθε μέρα που περνάει η αναστάτωση στο transport δείχνει να παίρνει νέες και πρωτόγνωρες διαστάσεις που αφορούν και τις συνδυασμένες μεταφορές: πολυεθνικές εταιρείες logistics όπως η Geodis, συμβουλεύουν ήδη τους πελάτες τους να μην κλείνουν θέσεις για εμπορευματικές μεταφορές σε ρωσικούς σιδηροδρόμους. Αν αναλογιστεί κάποιος ότι, σχεδόν ολόκληρος ο περίφημος «νέος Δρόμος του Μεταξιού» περνάει από την επικράτεια της Ρωσίας, εύκολα καταλαβαίνει ότι μέσα σε τέσσερις εβδομάδες ανατράπηκαν εξελίξεις δεκαετιών.
