Δριμύ «κατηγορώ» εξαπέλυσαν οι πρόεδροι κατασκευαστών και προμηθευτών αυτοκινήτων, κατά της προέδρου της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάνοντας λόγο για λανθασμένη ακολουθητέα πολιτική και έλλειψη ολιστικής και ρεαλιστικής στρατηγικής στον δρόμο προς την πράσινη μετάβαση.
Οι κατασκευαστές επισημαίνουν ακόμη την αδυναμία της ΕΕ να αντιμετωπίσει την εξάρτησή της από την Κίνα και τη λήψη μέτρων και κινήτρων για χαμηλότερο κόστος ενέργειας για φόρτιση, επιδοτήσεις κ.α. Με την ίδια επιστολή, οι κατασκευαστές -ενόψει του προγραμματισμένου στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας στις 12 Σεπτεμβρίου- προειδοποιούν ότι μια αποτυχία θα έχει ως συνέπεια την πλήρη κατάρρευση του στόχου προς την πράσινη μετάβαση. Διαβάστε το πλήρες αναλυτικό κείμενο της επιστολής:
«Αξιότιμη Πρόεδρε της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Ως κατασκευαστές και προμηθευτές της αυτοκινητοβιομηχανίας, δεσμευόμαστε να βοηθήσουμε την ΕΕ να επιτύχει τον στόχο της για μηδενικές εκπομπές καθαρών αερίων έως το 2050. Μαζί έχουμε λανσάρει εκατοντάδες νέα μοντέλα ηλεκτρικών οχημάτων και έχουμε δεσμευτεί να επενδύσουμε πάνω από 250 δισεκατομμύρια ευρώ για την πράσινη μετάβαση έως το 2030.
Θέλουμε αυτή η μετάβαση να πετύχει — αλλά μας απογοητεύει η έλλειψη μιας ολιστικής και ρεαλιστικής πολιτικής στρατηγικής για τον μετασχηματισμό της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η ΕΕ αυτή τη στιγμή ρυθμίζει τους κατασκευαστές μόνο σε ό,τι αφορά την προσφορά νέων οχημάτων, αλλά αποτυγχάνει να προσφέρει τις συνθήκες που θα επιτρέψουν την επιτυχημένη μετάβαση. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σχεδόν απόλυτη εξάρτηση από την Ασία για την εφοδιαστική αλυσίδα των μπαταριών, άνιση κατανομή υποδομών φόρτισης, υψηλότερο κόστος παραγωγής — συμπεριλαμβανομένων των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας — και επιβαρυντικούς δασμούς από βασικούς εμπορικούς εταίρους, όπως ο δασμός 15% στις εξαγωγές οχημάτων της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Μας ζητείται να μετασχηματιστούμε με δεμένα τα χέρια πίσω από την πλάτη μας.
Ως αποτέλεσμα, το μερίδιο αγοράς των ηλεκτρικών οχημάτων με μπαταρία παραμένει πολύ χαμηλότερο από αυτό που απαιτείται — περίπου 15% για τα επιβατικά αυτοκίνητα, περίπου 9% για τα βαν και 3,5% για τα φορτηγά. Ορισμένες αγορές στην ΕΕ δείχνουν σημάδια προόδου, αλλά ένα μεγάλο μέρος των καταναλωτών εξακολουθεί να διστάζει να στραφεί σε εναλλακτικά συστήματα κίνησης.
Για να γίνει η αλλαγή, απαιτούνται πολύ πιο φιλόδοξα, μακροπρόθεσμα και συνεπή κίνητρα— όπως χαμηλότερο κόστος ενέργειας για φόρτιση, επιδοτήσεις αγοράς, φορολογικές ελαφρύνσεις και ευνοϊκή πρόσβαση σε αστικό χώρο. Η ύπαρξη πολλαπλών τεχνολογιών συστημάτων μετάδοσης κίνησης, επίσης, επιταχύνει την αποδοχή από την αγορά και συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης σε πραγματικές συνθήκες. Άλλες αγορές έχουν ήδη υιοθετήσει επιτυχώς αυτή την προσέγγιση.
Το σχέδιο μετασχηματισμού της Ευρώπης για την αυτοκινητοβιομηχανία πρέπει να ξεπεράσει τον ιδεαλισμό και να αναγνωρίσει την τρέχουσα βιομηχανική και γεωπολιτική πραγματικότητα.
Η επίτευξη των αυστηρών στόχων για τις εκπομπές CO₂ από αυτοκίνητα και βαν για το 2030 και το 2035 δεν είναι πλέον εφικτή στον σημερινό κόσμο. Αντί γι’ αυτό, η τρέχουσα πορεία μείωσης των εκπομπών CO₂ στις οδικές μεταφορές πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, ώστε να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι της ΕΕ, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, την κοινωνική συνοχή και τη στρατηγική ανθεκτικότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων.
Η επιτυχής απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα απαιτεί περισσότερα από στόχους για νέα οχήματα — προϋποθέτει την αντιμετώπιση των εκπομπών του υφιστάμενου στόλου (π.χ. με την επιτάχυνση της ανανέωσης στόλου), την επέκταση των φορολογικών και αγοραστικών κινήτρων (συμπεριλαμβανομένων εταιρικών αυτοκινήτων και βαν), και την εισαγωγή στοχευμένων μέτρων για φορτηγά και λεωφορεία, ώστε να εξισορροπηθεί το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας.
Η επιτυχής οικονομική μετάβαση σημαίνει ότι οι κατασκευαστές και οι προμηθευτές πρέπει να παραμείνουν κερδοφόροι και ανταγωνιστικοί, ώστε να μπορούν να επενδύσουν στο μέλλον και να ενισχύσουν το οικοσύστημα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Αυτό απαιτεί επίσης απλούστερους και πιο ευέλικτους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, με λιγότερη γραφειοκρατία.
Η επιτυχής ανθεκτικότητα σημαίνει τη δημιουργία συνθηκών για έξυπνες επενδύσεις κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας μπαταριών, ημιαγωγών και κρίσιμων πρώτων υλών. Σημαίνει επίσης την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών συνεργασιών με αξιόπιστους παγκόσμιους συμμάχους για τη μείωση των εξαρτήσεων.
Αν αποτύχει μία από αυτές τις διαστάσεις, η μετάβαση συνολικά καταρρέει.
Η επικείμενη αναθεώρηση των προτύπων CO₂ για αυτοκίνητα και βαν αποτελεί μια ευκαιρία για διόρθωση πορείας και νομική κατοχύρωση της απαραίτητης ευελιξίας, της βιομηχανικής προοπτικής και μιας προσέγγισης βασισμένης στην αγορά. Είναι πλέον σαφές ότι μόνο τα πρόστιμα και οι νομικές υποχρεώσεις δεν αρκούν για να κινηθεί η μετάβαση.
Η τεχνολογική ουδετερότητα θα πρέπει να αποτελεί βασική ρυθμιστική αρχή, διασφαλίζοντας ότι όλες οι τεχνολογίες μπορούν να συμβάλλουν στην απανθρακοποίηση. Τα ηλεκτρικά οχήματα θα ηγηθούν της προσπάθειας, αλλά πρέπει επίσης να υπάρχει χώρος για (επαναφορτιζόμενα) υβριδικά, range extenders, πολύ αποδοτικά οχήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης (ICE), υδρογόνο και καύσιμα απαλλαγμένα από άνθρακα.
Η καλύτερη αξιοποίηση βασικών τεχνολογιών μετάβασης, όπως τα επαναφορτιζόμενα υβριδικά οχήματα (PHEVs), θα είναι κρίσιμη για την επίτευξη των στόχων απαλλαγής από τον άνθρακα, την ενεργοποίηση των καταναλωτών στη πράσινη μετάβαση και την εξυπηρέτηση εξαγωγικών αγορών όπου η ζήτηση για αυτή την τεχνολογία θα παραμείνει υψηλή. Αν όμως η ΕΕ αυστηροποιήσει τους υφιστάμενους κανόνες που αφορούν την απόσταση που διανύουν τα PHEVs με ηλεκτρική ενέργεια — τον λεγόμενο «συντελεστή χρησιμότητας (utility factor)» — αυτό θα μπορούσε αντιπαραγωγικά να ωφελήσει τους ανταγωνιστές μας. Η κατάργηση του πιθανού περιορισμού στον συντελεστή χρησιμότητας είναι η λογική επιλογή, ανοίγοντας τη βιομηχανική προοπτική για την κατασκευή αυτών των τεχνολογιών στην Ευρώπη.
Πέρα από τις εκπομπές των σωλήνων εξάτμισης, οι κατασκευαστές και οι προμηθευτές έχουν επίσης επενδύσει σημαντικά για να μειώσουν τις εκπομπές κατά την κατασκευή οχημάτων και εξαρτημάτων. Αξίζει να εξεταστεί εάν και πώς αυτές οι προσπάθειες μπορούν να αναγνωριστούν ως μέρος μιας πιο ευέλικτης προσέγγισης στην απανθρακοποίηση. Η παροχή κινήτρων για καινοτομία συνήθως δημιουργεί πιο ισχυρή και ευρύτερη συμβολή στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενισχύοντας το οικοσύστημα. Επιλογές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν μακροπρόθεσμες λύσεις όπως η αποθήκευση και η απομάκρυνση άνθρακα.
Ο κανονισμός CO₂ για βαρέα φορτηγά και λεωφορεία πρέπει επίσης να επανεξεταστεί το συντομότερο δυνατό. Αυτό το ξεχωριστό τμήμα της αγοράς χρειάζεται ισχυρές επιχειρηματικές προτάσεις για όλους τους εμπλεκόμενους στον τομέα των εμπορικών οδικών μεταφορών ώστε να ξεκινήσει η μετάβαση. Αυτό δεν μπορεί να περιμένει μέχρι το 2027.
Τέλος, η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη θα διατηρήσει τη ζωτικής σημασίας παραγωγική της ικανότητα και την τεχνολογική της τεχνογνωσία. Χωρίς πολιτικές που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης ώστε να διατηρηθεί η παραγωγή, η μετάβαση κινδυνεύει να αποψιλώσει τη βιομηχανική μας βάση, θέτοντας σε κίνδυνο την καινοτομία, την ποιοτική απασχόληση και την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ο κόσμος έχει αλλάξει δραστικά από τότε που καθορίστηκε η τρέχουσα κατεύθυνση — και η στρατηγική της ΕΕ για τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας πρέπει να αλλάξει μαζί του. Πρέπει να ξεπεράσουμε την περιορισμένη υπόθεση ότι αυτή η μετάβαση εξαρτάται αποκλειστικά από τους στόχους CO₂ για νέα οχήματα.
Γι’ αυτό, ο επερχόμενος Στρατηγικός Διάλογος για το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας, στις 12 Σεπτεμβρίου, αποτελεί τη στιγμή για αλλαγή πορείας. Πρόκειται για την τελευταία ευκαιρία της ΕΕ να προσαρμόσει τις πολιτικές της στις σημερινές συνθήκες της αγοράς, της γεωπολιτικής και της οικονομίας — ή να ρισκάρει την υπονόμευση ενός από τους πιο επιτυχημένους και παγκοσμίως ανταγωνιστικούς κλάδους της.
Μοιραζόμαστε έναν κοινό προορισμό, αλλά το ταξίδι απαιτεί περισσότερο ρεαλισμό και ευελιξία, ώστε να παραμείνει ενεργή η «μηχανή» του ευρωπαϊκού τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας».
