Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη μεγαλύτερη, στα τελευταία 20 χρόνια, μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για την καλή διαβίωση των ζώων κατά τη μεταφορά τους στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για βιώσιμη γεωργία και παραγωγή τροφίμων.
Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει αναθεώρηση των ισχυόντων κανόνων της ΕΕ για τα ζώα κατά τη μεταφορά, η οποία θα βελτιώσει την ευημερία των 1,6 δισεκατομμυρίων ζώων που μεταφέρονται εντός και από την ΕΕ κάθε χρόνο. Οι νέοι κανόνες αντικατοπτρίζουν τα τελευταία επιστημονικά στοιχεία και πληροφορίες αλλά και τις τεχνολογικές εξελίξεις.
Καλύτεροι κανόνες για τη μεταφορά ζώων
- Οι ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τη μεταφορά ζώων είναι 20 ετών. Δεν αντικατοπτρίζουν πλέον την τρέχουσα πραγματικότητα, τις τελευταίες επιστημονικές γνώσεις και συμβουλές, τους στόχους βιωσιμότητας ή τις θεμιτές ανησυχίες των πολιτών όσον αφορά την καλή διαβίωση των ζώων. Η πρόταση επικεντρώνεται σε βασικούς τομείς, ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της καλής διαβίωσης των ζώων κατά τη μεταφορά:
- Οι χρόνοι ταξιδιού θα μειωθούν και, κατά τη διάρκεια μεγάλων ταξιδιών, τα ζώα πρέπει να εκφορτώνονται για περιόδους ανάπαυσης, σίτισης και ποτίσματος. Ειδικοί κανόνες θα ισχύουν για τα ζώα που προορίζονται για σφαγή και για τα ευάλωτα ζώα, όπως οι μη απογαλακτισμένοι μόσχοι και τα κυοφορούντα ζώα.
- Τα δικαιώματα για τη διασφάλιση του ελάχιστου χώρου για τα διάφορα ζώα θα αυξηθούν και θα προσαρμοστούν σε κάθε είδος.
- Η μεταφορά σε ακραίες θερμοκρασίες θα υπόκειται σε αυστηρούς όρους, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς μόνο τη νύχτα, εάν οι θερμοκρασίες υπερβαίνουν τους 30 βαθμούς. Επιπλέον, όταν οι θερμοκρασίες είναι κάτω των 0 °C, τα οχήματα θα πρέπει να καλύπτονται και να ελέγχεται η κυκλοφορία του αέρα στο διαμέρισμα των ζώων, προκειμένου να προστατεύονται τα ζώα από την έκθεση στον παγωμένο αέρα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Εάν οι θερμοκρασίες πέσουν κάτω των -5 °C, μαζί με τα προαναφερθέντα μέτρα, η διάρκεια του ταξιδιού δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 9 ώρες.
- Οι κανόνες για την εξαγωγή ζώντων ζώων από την Ένωση θα καταστούν αυστηρότεροι, συμπεριλαμβανομένων καλύτερων ελέγχων σε τρίτες χώρες ώστε να πληρούνται ισοδύναμα πρότυπα με εκείνα της ΕΕ.
- Θα πρέπει να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα ψηφιακά εργαλεία για να διευκολυνθεί η παρακολούθηση της εφαρμογής των κανόνων για τη μεταφορά των ζώων (π.χ. εντοπισμός της θέσης των οχημάτων σε πραγματικό χρόνο· κεντρική βάση δεδομένων).
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την καλή μεταχείριση των ζώων κατά τη μεταφορά
Γιατί είναι σημαντική η καλή μεταχείριση των ζώων κατά τη μεταφορά;
Κάθε χρόνο μεταφέρονται στην ΕΕ 1,6 δισ. ζώα, κυρίως οδικώς. Για δεοντολογικούς λόγους, είναι εξαιρετικά σημαντικό να διασφαλιστεί η καλή μεταχείριση των ζώων αυτών, αλλά υπάρχουν και άλλοι λόγοι που επίσης διαδραματίζουν ρόλο:
Καλύτερη μεταχείριση των ζώων σημαίνει καλύτερη υγεία των ζώων και καλύτερη ποιότητα των τροφίμων. Συμβάλλει σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων.
Η διασφάλιση της καλής μεταχείρισης των ζώων συμβάλλει στην αποτροπή κινδύνων για τη δημόσια υγεία, όπως η μικροβιακή αντοχή και οι ζωονόσοι.
Η βελτίωση της καλής μεταχείρισης των ζώων ανταποκρίνεται σε ένα σαφές αίτημα της κοινωνίας, με τους πολίτες της ΕΕ να ζητούν υψηλότερα επίπεδα καλής μεταχείρισης των ζώων στην ΕΕ. Πρόσφατο Ευρωβαρόμετρο έδειξε ότι το 83 % των ερωτηθέντων επιθυμούσαν αυξημένη προστασία των ζώων κατά τη μεταφορά.
Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της πρότασης;
Η πρόταση επικεντρώνεται σε τέσσερα βασικά στοιχεία για τη βελτίωση της καλής μεταχείρισης των ζώων κατά τη μεταφορά:
- Περιορισμένοι χρόνοι ταξιδιού και περισσότερα διαλείμματα ανάπαυσης
Η μέγιστη διάρκεια ταξιδιού των ζώων που προορίζονται για σφαγή είναι 9 ώρες· επί του παρόντος δεν υπάρχει όριο στη διάρκεια του ταξιδιού προς το σφαγείο (μόνο απαίτηση ανάπαυσης για 24 ώρες σε σταθμό ελέγχου μετά από 24 έως 29 ώρες ταξιδιού, ανάλογα με το είδος).
Για τα υπόλοιπα ζώα, η μέγιστη διάρκεια ταξιδιού είναι 21 ώρες, οι οποίες πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον 1 ώρα ανάπαυσης μετά από 10 ώρες. Μετά το ταξίδι αυτό, τα ζώα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους 24 ώρες ανάπαυσης εκτός του οχήματος πριν από τη συνέχιση του ταξιδιού. Κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης, στα ζώα πρέπει να δίνεται τροφή και νερό. Μετά την 24ωρη περίοδο ανάπαυσης, τα ζώα μπορούν να μεταφέρονται για ένα ακόμη ταξίδι 21 ωρών (συμπεριλαμβανομένης 1 ώρας ανάπαυσης μετά από 10 ώρες ταξιδίου), μετά το οποίο πρέπει να φτάσουν στον τελικό προορισμό.
Αυτή η νέα προσέγγιση της περιορισμένης διάρκειας ταξιδίου συνάδει με τη νομοθεσία για τα κοινωνικά δικαιώματα των οδηγών και, ως εκ τούτου, είναι ευκολότερη η εφαρμογή της.
- Αύξηση του διαθέσιμου χώρου
Η πρόταση βελτιώνει σημαντικά τον διαθέσιμο χώρο σε σύγκριση με την ισχύουσα νομοθεσία. Η πρόταση προσδιορίζει τον ελάχιστο χώρο που πρέπει να διαθέτει κάθε ζώο, ανάλογα με το βάρος και το είδος. Αυτά τα ελάχιστα πρότυπα ακολουθούν τις συστάσεις της EFSA και είναι σημαντικά για να μπορούν τα ζώα να αλλάζουν με ασφάλεια θέση και να ξεκουράζονται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
- Ενισχυμένοι όροι για τις εξαγωγές σε χώρες εκτός ΕΕ
Η πρόταση περιλαμβάνει σειρά νέων απαιτήσεων για να διασφαλιστεί ότι οι επικαιροποιημένοι κανόνες της ΕΕ για την προστασία των ζώων κατά τη μεταφορά θα εφαρμόζονται αποτελεσματικά και για τις εξαγωγές, έως τον προορισμό στην τρίτη χώρα. Αυτό περιλαμβάνει αυστηρότερους κανόνες για τη θαλάσσια μεταφορά ζώων (υψηλότερα πρότυπα θαλάσσιας ασφάλειας για τα πλοία και εκπαιδευμένο προσωπικό για την καλή μεταχείριση των ζώων επί του πλοίου), καθώς και ένα νέο ανεξάρτητο σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης για τις εξαγωγές ζώων τόσο οδικώς όσο και διά θαλάσσης.
- Όρια θερμοκρασίας κατά τη μεταφορά
Η πρόταση προστατεύει τα ζώα από ακραίες θερμοκρασίες (τόσο θερμές όσο και ψυχρές).
Αν οι θερμοκρασίες αναμένεται ότι θα κυμαίνονται μεταξύ 25°C και 30°C, τα ταξίδια δεν πρέπει να υπερβαίνουν κατ' ανώτατο όριο τις 9 ώρες. Όταν οι θερμοκρασίες μέσα στην ημέρα υπερβαίνουν τους 30°C, η μεταφορά των ζώων θα επιτρέπεται μόνο τη νύχτα. Όταν υπάρχει πρόγνωση για νυχτερινές θερμοκρασίες άνω των 30°C, τα ζώα θα έχουν στη διάθεσή τους περισσότερο χώρο με σκοπό την αποφυγή της θερμικής καταπόνησης.
Ταυτόχρονα, όταν η θερμοκρασία αναμένεται να είναι κάτω των 0°C, τα οδικά οχήματα πρέπει να καλύπτονται και τα ζώα πρέπει να προστατεύονται από την έκθεση στον ψυχρό άνεμο. Κάτω από τους -5°C, επιπλέον των ανωτέρω μέτρων, η διάρκεια του ταξιδιού δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 9 ώρες.
Περιλαμβάνονται ειδικές διατάξεις για τα ευάλωτα ζώα, όπως τα κυοφορούντα ζώα, οι όρνιθες στο τέλος του κύκλου παραγωγής και οι μη απογαλακτισμένοι μόσχοι. Υπάρχουν επίσης χωριστές διατάξεις για τις γάτες και τους σκύλους που εκτρέφονται από εκτροφείς, πωλητές, καταστήματα ζώων συντροφιάς και καταφύγια, συμπεριλαμβανομένων των ελάχιστων ηλικιών μεταφοράς και των πρόσθετων κτηνιατρικών υγειονομικών ελέγχων, καθώς και νέες και πιο ειδικές απαιτήσεις για τη μεταφορά υδρόβιων ζώων.
Τα προτεινόμενα μέτρα θα έχουν οικονομικό αντίκτυπο για τους υπευθύνους επιχειρήσεων;
Το κόστος παραγωγής τροφίμων ζωικής προέλευσης αναμένεται να αυξηθεί οριακά.
Ωστόσο, δεδομένου ότι θα υπάρξει κόστος για την προσαρμογή στους νέους κανόνες —οι μεταφορείς ενδέχεται να χρειαστεί να επενδύσουν σε νέα ή ανακαινισμένα οχήματα και πλοία—, η Επιτροπή πρότεινε αρκούντως μακρές μεταβατικές περιόδους για τους νέους κανόνες.
Ωστόσο, θα υπάρξουν επίσης σαφή οφέλη για τους υπευθύνους επιχειρήσεων που συμμετέχουν στη μεταφορά ζώων. Για παράδειγμα, η ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους της διοικητικής διαδικασίας θα μειώσει το κόστος για τους μεταφορείς και το κόστος επιβολής για τις δημόσιες αρχές. Επιπλέον, η μείωση των χρόνων ταξιδίου θα ενθαρρύνει μικρότερες αλυσίδες εφοδιασμού και, ως εκ τούτου, θα παράσχει κίνητρα για την τοπική οικονομία.
Δεδομένου ότι σχεδόν το 99 % των 1,3 εκατ. επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μεταφοράς και της αποθήκευσης είναι ΜΜΕ, η Επιτροπή έχει επιδείξει ιδιαίτερη ευαισθησία στις ανησυχίες τους. Σχεδίασε τις προτάσεις λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες τους, αξιοποιώντας περαιτέρω τα αποτελέσματα των εκτεταμένων διαβουλεύσεων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας προετοιμασίας.
Πόσο χρόνο θα έχουν οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων για να προσαρμοστούν στα νέα μέτρα;
Σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανόνες, οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων θα έχουν στη διάθεσή τους 5 χρόνια για να προσαρμοστούν σε ορισμένα από τα νέα μέτρα που απαιτούν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και επενδύσεις. Ορισμένες εταιρείες μεταφορών θα πρέπει να επενδύσουν σε τροποποιήσεις στα φορτηγά τους ώστε να διατίθεται περισσότερος χώρος ανά ζώο. Οι θαλάσσιοι μεταφορείς που επί του παρόντος δεν τηρούν τα απαιτούμενα πρότυπα θαλάσσιας ασφάλειας για τα ζώα, θα πρέπει να ανακαινίσουν τα πλοία τους.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι φορείς που συμμετέχουν στη μεταφορά ζώων θα επωφεληθούν από σαφέστερους εναρμονισμένους κανόνες για όλα τα είδη και τις κατηγορίες ζώων. Θα δουν επίσης σαφή μείωση του διοικητικού φόρτου λόγω της ψηφιοποίησης.
Οι προτεινόμενοι κανόνες θα ισχύουν για τα ζώα που εξάγονται από την ΕΕ; Υπάρχουν κανόνες για τις εισαγωγές;
Όσον αφορά τις εξαγωγές από την ΕΕ, οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων πρέπει να διασφαλίζουν ότι τηρούνται οι κανόνες της ΕΕ για την προστασία των ζώων κατά τη μεταφορά και έως ότου φτάσουν στον προορισμό τους στις τρίτες χώρες. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2015.
Για να εφαρμοστεί αυτό στην πράξη, η πρόταση απαιτεί την πιστοποίηση των μεταφορέων. Τα πλοία μεταφοράς ζώων πρέπει επίσης, μεταξύ άλλων, να φέρουν λευκή ή γκρίζα σημαία σύμφωνα με τους κανόνες για την ασφάλεια στη θάλασσα. Τα ζώα επιτρέπεται να φορτώνονται στα εν λόγω πλοία μόνον εάν η κατηγορία κινδύνου του πλοίου χαρακτηρίζεται ως χαμηλού ή τυπικού κινδύνου σύμφωνα με το μνημόνιο συνεννόησης του Παρισιού για τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος λιμένα. Στα πλοία θα πρέπει επίσης να επιβαίνει ένας υπεύθυνος για την καλή μεταχείριση των ζώων κατά τη διάρκεια των θαλάσσιων ταξιδιών, επιπλέον των προηγούμενων κανόνων που απαιτούν ήδη την παρουσία κτηνιάτρου για το πρώτο ταξίδι οποιουδήποτε πλοίου έχει εγκριθεί για τη μεταφορά ζώων, καθώς και πριν από κάθε επανέγκριση (δηλαδή ανά 5ετία).
Η σημερινή πρόταση περιλαμβάνει επίσης απαιτήσεις για τα ζώα που εισάγονται στην ΕΕ από τρίτες χώρες. Τα ίδια ή ισοδύναμα πρότυπα ισχύουν για τα εισαγόμενα ζώα, από το
