Συγγραφέας: Βασίλης Δαραμούσκας. Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΤΡΟΧΟΙ & ΤΙR
Τα air condition (A/C) οροφής έχουν εφαρμογή στα περισσότερα οχήματα, κυρίως καμπίνες φορτηγών, minibus, ειδικά οχήματα, μηχανήματα έργων, καθώς και αγροτικά.
Το κυριότερο πλεονέκτημά τους είναι η ανεξάρτητη λειτουργία τους με ρεύμα, χωρίς να έχουν ανάγκη τον κινητήρα ο οποίος και όταν δουλεύει στο ρελαντί καταναλώνει μια υπολογίσιμη ποσότητα πετρελαίου – περί τα τρία λίτρα την ώρα κατά μέσο όρο στα βαρέα φορτηγά.
Παράλληλα, τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρικών κλιματιστικών στάσης σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη λύση, είναι αρκετά: μικρό βάρος με σημαντική ελάφρυνση στα προϊόντα τελευταίας γενιάς – γύρω στα 40 με 60 κιλά- δεν υπάρχει κατανάλωση καυσίμου, δεν μειώνεται ο ωφέλιμος όγκος στο εσωτερικό της καμπίνας αφού δεν προστίθεται κάποιο εξάρτημα, ούτε επηρεάζεται αρνητικά η αερoδυναμική και, βέβαια, σημαντικότερο πλεονέκτημα είναι η προσφορά τους στη διαμόρφωση ενός δροσερού και ευχάριστου για τον οδηγό περιβάλλοντος.
Είναι προφανές ότι σε ένα βάθος χρόνου, ο ιδιοκτήτης του φορτηγού θα κάνει απόσβεση του κόστους της τοποθέτησης ενός A/C οροφής, αφού όλοι γνωρίζουμε τους χρόνους αναμονής αλλά και των υποχρεωτικών διαλειμμάτων ανάπαυσης. Το ίδιο όφελος έχουν φυσικά και οι οδηγοί των άλλων οχημάτων και ιδιαίτερα των minibus όταν σταθμεύουν για μικρά χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, είναι απαραίτητη η προειδοποίηση του οδηγού στην περίπτωση εξασθένησης της μπαταρίας, ώστε να διακόπτεται η λειτουργία του A/C για να μην υπάρξει πρόβλημα στην εκκίνηση του κινητήρα. Εναλλακτικά, ορισμένα φορτηγά διαθέτουν μια δεύτερη μπαταρία, αποκλειστικά για τα περιφερειακά που καταναλώνουν το ρεύμα, ώστε η κύρια μπαταρία να χρησιμοποιείται μόνο για την εκκίνηση του κινητήρα.
Επιλογή και Τοποθέτηση
Η σωστή συναρμογή της μονάδας A/C στην οροφή του οχήματος είναι σπουδαίας σημασίας. Πρέπει να γίνεται στο σωστό σημείο, να «φωλιάζει» ακριβώς στον προβλεπόμενο χώρο και να σταθεροποιείται απόλυτα ώστε να αποφεύγονται οι τριγμοί. Αυτές οι μονάδες A/C έχουν ψυκτική ικανότητα από 3,5 έως 36,0 kW, είναι συμπαγούς κατασκευής και με καλοσχεδιασμένη εξωτερική αεροδυναμική εμφάνιση. Συχνά μάλιστα, βάφονται στο χρώμα του αυτοκινήτου ώστε και οπτικά να φαίνονται ενσωματωμένες σε αυτό.
Καρδιά του συστήματος είναι το κομπρεσέρ ή συμπιεστής (compressor). Η επιλογή του έχει να κάνει κυρίως με την ισχύ που απαιτείται, αλλά και με το σημείο που πρόκειται να τοποθετηθεί. Οι κατασκευαστές πάντως των A/C παρέχουν ένα «κιτ» εξαρτημάτων για την ευκολότερη και σταθερή τοποθέτηση του συμπιεστή από τον εξειδικευμένο τεχνικό.
Στην οροφή τοποθετείται η μονάδα του A/C και πάλι με τη βοήθεια ενός «κιτ» εξαρτημάτων. Για την επιλογή ενός συστήματος A/C οροφής, οι κατασκευαστές διαθέτουν τυποποιημένους πίνακες μονάδων A/C που η απόδοσή τους συνδυάζεται με το χώρο που ο πελάτης θέλει να καλύψει. Έτσι έχουμε air condition με ψυκτική ικανότητα από 3,5 kW μέχρι 6,2 kW, από 8,5 kW μέχρι 15,5 KW και τα πολύ ισχυρότερα από 19,0 kW μέχρι 36,0 kW.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα A/C οροφής είναι κατά βάση παροχής ψύξης, δηλαδή ψυχρού αέρα και μόνο ορισμένα μοντέλα παρέχουν και ζεστό αέρα για θέρμανση. Επομένως, η επιλογή του μοντέλου, πέρα από την ισχύ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τη δυνατότητα θέρμανσης ή όχι. Εξάλλου, για τα μεγαλύτερης ισχύος A/C όπως π.χ. για τα minibus προτείνεται η λειτουργία του κομπρεσέρ να παίρνει κίνηση από τη μηχανή του αυτοκινήτου και όχι από τη μπαταρία.
Από εκεί και πέρα, περνάμε στα επιμέρους τεχνικά χαρακτηριστικά για τα οποία θα πρέπει να τα αναζητήσουμε στα εγχειρίδια του κατασκευαστή – αρκετά είναι διαθέσιμα και στο διαδίκτυο ή να συμβουλευτούμε τον ειδικό.
Τα κυριότερα τεχνικά χαρακτηριστικά μιας μονάδας A/C οροφής είναι βέβαια η ψυκτική της ικανότητα, η δυνατότητα (και) θέρμανσης, το ψυκτικό υγρό που χρησιμοποιεί, αν είναι διαθέσιμο στην αγορά σύμφωνα με τους ισχύοντες περιβαλλοντικούς κανονισμούς, το εύρος της παρεχόμενης ψύξης (ή θέρμανσης) δηλαδή τη θερμοκρασία σε βαθμούς κελσίου (μέγιστη/ελάχιστη) το βολτάζ της μπαταρίας που απαιτεί 12V (Α) ή 24V (A) και, ακόμη, καλό είναι να γνωρίζουμε:
- Ποια είναι η μέγιστη παρεχόμενη ροή αέρα από το «βαπορέτο» μετρούμενη σε κυβικά μέτρα ανά ώρα (m3 /h)
- Τις διαστάσεις της μονάδας οροφής που δίδονται σε χιλιοστά. Ενδιαφέρουσα διάσταση είναι το ύψος καθώς επηρεάζει το όχημα αεροδυναμικά, αλλά και αισθητικά
- Φυσικά, πρέπει να γνωρίζουμε και το συνολικό βάρος του συστήματος καθώς αυτό επηρεάζει το ωφέλιμο του οχήματος.
Κλείνοντας, πρέπει να επαναλάβουμε ότι η τοποθέτηση του A/C οροφής είναι αποκλειστικά δουλειά εξειδικευμένου τεχνίτη ο οποίος – εκτός των άλλων – θα πρέπει να έχει τη γνώση για το ακριβές σημείο τοποθέτησης της μονάδας ειδικά στην οροφή των ελαφρών οχημάτων και των minibus.
Εργοστασιακά και aftermarket
Τα κλιματιστικά στάσης, που παίρνουν ενέργεια μόνο από τις μπαταρίες, διεισδύουν στην αγορά τα τελευταία χρόνια κυρίως, με εντυπωσιακές αναβαθμίσεις, καθώς προσφέρουν ασύγκριτη άνεση στους επαγγελματίες οδηγούς, κυρίως σε μεσογειακές χώρες. Συχνά βέβαια, περνούν απαρατήρητα από οδηγούς, ιδιοκτήτες και εταιρείες στην παραγγελία ενός π.χ., νέου τράκτορα, η δημοφιλία τους όμως αυξάνεται τελευταία διαρκώς, σε όλες τις αγορές.
Αναφερόμαστε στα εργοστασιακά ηλεκτρικά κλιματιστικά στάσης τα οποία διαθέτουν πλέον σχεδόν αρκετοί κατασκευαστές φορτηγών. Δίνουν τη δυνατότητα να απολαύσει ο οδηγός τον ύπνο του, ή ακόμα και ολιγόωρη ανάπαυση χωρίς να λειτουργεί ο κινητήρας. Κύριος ανταγωνιστής αυτών των συστημάτων είναι τα εκ των υστέρων προϊόντα, που τοποθετούνται συνήθως στην οροφή της καμπίνας.
Είναι κάπως περίεργο ότι, εδώ και πολλά χρόνια, υπάρχει κάθε μέριμνα με πολλά διαφορετικά συστήματα για τη θέρμανση (στάσης) στο εσωτερικό της καμπίνας, και στον αντίποδα, μέχρι πρόσφατα, ελάχιστες προτάσεις για λίγη έστω, δροσιά στην καμπίνα με τον κινητήρα σβηστό. Μόνη, και αρκετά προβληματική, λύση αν είσαι παρκαρισμένος για ανάπαυση ή περιμένοντας κάποια φορτοεκφόρτωση αποτελεί το υπάρχον συμβατικό κλιματιστικό αλλά και, βέβαια, με τον κινητήρα στο ρελαντί.
Κάποιες λύσεις είχαν στο παρελθόν Mercedes και ΜΑΝ, έως ότου λανσάρισε η Volvo το πρώτο, σε παγκόσμιο επίπεδο, ηλεκτρικό, κομπρεσοράτο, κλιματιστικό στάσης ταυτόχρονα με το νέο FH και λίγο αργότερα η Mercedes για να ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι κατασκευαστές με κλιματιστικά στάσης, αλλά με έξτρα χρέωση.
Στην αγορά διατίθενται αυτή τη στιγμή 7 με 8 αντίστοιχες προτάσεις, οι οποίες μπορούν να τοποθετηθούν σε κάθε σύγχρονο φορτηγό. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι όλα τα after market κλιματιστικά στάσης που διατίθενται στην ελληνική αγορά είναι ρυθμισμένα για να αποδίδουν ιδανικά στις κλιματικές συνθήκες της χώρας μας.
