Τα στοιχεία κυκλοφορίας ενός οχήματος δεν υποδηλώνουν απαραίτητα την εθνικότητα της μεταφορικής επιχείρησης που διενεργεί τη μεταφορά.
Επομένως, οι αρχές οδικού ελέγχου διαπιστώνουν για όλα τα κοινοτικά οχήματα (και τα ελληνικά) την ταυτότητα και τη χώρα εγκατάστασης του μεταφορέα, με βάση τα συνοδευτικά έγγραφα της μεταφοράς (φορτωτικές κ.α.) σε συνδυασμό με τα έγγραφα του οχήματος (άδεια κυκλοφορίας, σύμβαση μίσθωσης κ.α.).
Αυτό, μεταξύ άλλων, αναφέρεται στην εγκύκλιο του υπ. Μεταφορών με την οποία παρέχει διευκρινίσεις πάνω στην πρόσφατη απόφαση περί της μίσθωσης οχημάτων χωρίς οδηγό για οδικές εμπορευματικές μεταφορές.
Σε άλλο σημείο διευκρινίζεται ότι η δυνατότητα διασυνοριακής μίσθωσης/εκμίσθωσης δίνεται, σύμφωνα με την Οδηγία 2022/738, μόνον για τις μεταφορικές επιχειρήσεις και όχι για τις μη μεταφορικές επιχειρήσεις που διαθέτουν ΦΙΧ. Επίσης, καθορίζονται οι συμβάσεις μίσθωσης που γνωστοποιούνται στη Διεύθυνση Μεταφορών και Επικοινωνιών της Περιφέρειας όπου βρίσκεται η έδρα της μισθώτριας.
Αναλυτικά, η εγκύκλιος με όλες τις διευκρινίσεις για τις μισθώσεις φορτηγών χωρίς οδηγό έχει ως εξής:
• Η κύρια αλλαγή που φέρνει ο ν.5058/2023 σε σχέση με τον προϊσχύοντα ν.4093/2012 είναι ότι επιτρέπει υπό προϋποθέσεις τη «διασυνοριακή» μίσθωση και εκμίσθωση οχημάτων.
Συγκεκριμένα, οι ελληνικές μεταφορικές επιχειρήσεις μπορούν υπό ορισμένες προϋποθέσεις να μισθώνουν φορτηγά ή ρυμουλκούμενα που έχουν άδεια κυκλοφορίας σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του ΕΟΧ (ΚΜ ΕΕ) και να τα χρησιμοποιούν με τους ίδιους όρους όπως τα ιδιόκτητα φορτηγά δημοσίας χρήσης (ΦΔΧ) για εθνικές ή διεθνείς μεταφορές (άρθρο 5 ν.5058/2023). Αντίστροφα, οι ελληνικές μεταφορικές επιχειρήσεις μπορούν να εκμισθώνουν τα ΦΔΧ ή τα ρυμουλκούμενά τους που έχουν ελληνική άδεια κυκλοφορίας σε επιχείρηση άλλου ΚΜ ΕΕ, που θα τα χρησιμοποιεί πλέον όπως τα δικά της (άρθρο 8 παρ. 1 ν. 5058/2023). Όσον αφορά την Ελλάδα, η δυνατότητα διασυνοριακής μίσθωσης/εκμίσθωσης δίνεται, σύμφωνα με την Οδηγία 2022/738, μόνον για τις μεταφορικές επιχειρήσεις και όχι για τις μη μεταφορικές επιχειρήσεις που διαθέτουν ΦΙΧ (άρθρα 6 παρ. 1 και 8 παρ. 2 ν.5058/2023). Επιπλέον, η θεώρηση του μισθωτηρίου από την περιφερειακή υπηρεσία μεταφορών που προβλεπόταν στο ν.4093/2012 αντικαθίσταται από την βεβαίωση γνωστοποίησης σύμβασης μίσθωσης. Κατά τα λοιπά, στο ν. 5058/2023 διατηρούνται οι βασικές ρυθμίσεις για τις μισθώσεις που υπήρχαν στο ν.4093/2012 και ρυθμίζονται θέματα διαδικασίας και διοικητικής συνεργασίας. Ειδικότερα:
• Οι ακόλουθες συμβάσεις μίσθωσης γνωστοποιούνται στη Διεύθυνση Μεταφορών και Επικοινωνιών της Περιφέρειας όπου βρίσκεται η έδρα της μισθώτριας:
(α) Μίσθωση ελληνικού ΦΔΧ ή κοινοτικού οχήματος από ελληνική μεταφορική επιχείρηση για μεταφορές για λογαριασμό τρίτων (άρθρο 5)
(β) Μίσθωση ελληνικού ΦΔΧ ή ΦΙΧ οχήματος από ελληνική μη μεταφορική επιχείρηση για μεταφορές για ίδιο λογαριασμό (άρθρο 6)
(γ) Εκμίσθωση ελληνικού ΦΔΧ σε επιχείρηση άλλου ΚΜ ΕΕ (άρθρο 11).
Στις περιπτώσεις (α) και (β) εκδίδεται η βεβαίωση γνωστοποίησης της υ.α. αριθμ. Β4/οικ.328479/2023. Όσον αφορά τις νόμιμες προϋποθέσεις για τη μίσθωση, που πρέπει να αποδεικνύονται για να χορηγηθεί βεβαίωση γνωστοποίησης, διευκρινίζονται τα εξής:
• Μίσθωση από ελληνική μεταφορική επιχείρηση (άρθρο 5 ν. 5058/2023). Εάν η μισθώτρια είναι μεταφορική επιχείρηση, πρέπει να διαθέτει άδεια άσκησης επαγγέλματός οδικού μεταφορέα εμπορευμάτων του Κανονισμού (ΕΚ) 1071/2009 σε ισχύ και την κατάλληλη οικονομική επιφάνεια για το σύνολο των οχημάτων της, περιλαμβανομένων των μισθωμένων. Επιπλέον, όταν το όχημα που μισθώνει η μεταφορική επιχείρηση είναι κοινοτικό, πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις ως προς την ανώτατη χρονική διάρκεια μίσθωσης και τον ανώτατο αριθμό αλλοδαπών μισθωμένων οχημάτων (άρθρο 5 παρ. 2 ν.5058/2023).
• Σε περίπτωση που έχει εφαρμογή ο Κανονισμός (ΕΚ) 1072/2009, η Διεύθυνση Μεταφορών και Επικοινωνιών της Περιφέρειας εκδίδει για το μισθωμένο όχημα επικυρωμένο γνήσιο αντίγραφο της κοινοτικής άδειας της μισθώτριας, που αναγράφει τον αριθμό κυκλοφορίας του μισθωμένου οχήματος και έχει διάρκεια ισχύος ίση με τη διάρκεια της μίσθωσης (άρθρο 5 παρ. 3 ν.5058/2023). Όπου ο νόμος αναφέρεται στην «ενωσιακή άδεια» (άρθρα 10 παρ. 2 και 11 παρ. 1 ν.5058/2023) εννοείται η κοινοτική άδεια του Κανονισμού (ΕΚ) 1072/2009. Για την μηχανογραφική διαδικασία χορήγησης επικυρωμένου αντιγράφου κοινοτικής άδειας για κοινοτικό όχημα θα ακολουθήσουν οδηγίες από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου.
• Μίσθωση από ελληνική μη μεταφορική επιχείρηση (άρθρο 6 ν.5058/2023) Η μη μεταφορική επιχείρηση μπορεί να μισθώνει ΦΙΧ ή ΦΔΧ (άρθρο 8 ν. 5058/2023) και τα χρησιμοποιεί με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τα οχήματα που της ανήκουν (άρθρο 6 παρ. 1 ν. 5058/2023). Επομένως πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις των διατάξεων για την χορήγηση άδειας ΦΙΧ (γενικές διατάξεις β.δ. 281/1973, υ.α. Α2/29542/5347/1991 και ειδικές διατάξεις) και να κατατεθούν τα αντίστοιχα δικαιολογητικά (άρθρο 2 παρ. 1γ υ.α. Β4/οικ.328479/2023), εκτός όσων σχετίζονται με την ιδιοκτησία του οχήματος και την καταβολή της εισφοράς υπέρ του Δημοσίου του β.δ. 281/1973. Το όχημα που μισθώθηκε, είτε ΦΙΧ είτε ΦΔΧ, εξυπηρετεί αποκλειστικά το μεταφορικό έργο της μισθώτριας (δηλαδή χρησιμοποιείται ως ιδιωτικής χρήσης) και τα μεταφερόμενα είδη αναγράφονται στην βεβαίωση γνωστοποίησης σύμβασης μίσθωσης, στο πεδίο των Παρατηρήσεων, όπως θα αναγράφονταν στην άδεια κυκλοφορίας ενός ιδιόκτητου ΦΙΧ.
• Βεβαίωση γνωστοποίησης σύμβασης μίσθωσης. Για τη συμπλήρωση της βεβαίωσης γνωστοποίησης της υ.α. αριθμ. Β4/οικ.328479/2023, διευκρινίζουμε τα εξής:
Πεδίο 7: Όταν ο μισθωτής είναι μεταφορική επιχείρηση, η χρήση του μισθωμένου οχήματος είναι «Μεταφορές για λογαριασμό τρίτων». Όταν ο μισθωτής είναι μη μεταφορική επιχείρηση, η χρήση του μισθωμένου οχήματος είναι «Μεταφορές για ίδιο λογαριασμό», ακόμα και αν το μισθωμένο όχημα είναι ΦΔΧ.
Πεδίο 8: Προκειμένου για μισθωμένο όχημα που χρησιμοποιείται από μη μεταφορική επιχείρηση, καταχωρείται η Παρατήρηση αριθμ. 100 των αδειών κυκλοφορίας «Μεταφερόμενα είδη» και συμπληρώνεται με τα είδη που μπορεί να μεταφέρει το όχημα, κατ’ αναλογία όσων ισχύουν για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας ΦΙΧ.
• Θέματα οδικών ελέγχων. Για να ελέγξουν εάν η μίσθωση είναι νόμιμη, οι αρχές ελέγχου της κυα Γ5/353651/2021 (Β’ 6238) ζητούν την επίδειξη σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή των συνοδευτικών εγγράφων του άρθρου 4 παρ. 2 και 3 ν. 5058/2023, τα οποία πρέπει να βρίσκονται στο όχημα.. Επισημαίνεται ότι η βεβαίωση γνωστοποίησης σύμβασης μίσθωσης της υ.α. Β4/οικ.328479/2023 επιδεικνύεται από τον οδηγό αντί του εγγράφου του άρθρου 4 παρ. 2 (α) ν.5058/2023 μόνο όταν η μισθώτρια είναι ελληνική επιχείρηση. Εάν η μισθώτρια είναι επιχείρηση εγκατεστημένη σε άλλο ΚΜ ΕΕ, ο οδηγός μπορεί, αντί για τα ανωτέρω συνοδευτικά έγγραφα, να διαθέτει αντίστοιχα έγγραφα που προβλέπει η νομοθεσία αυτού του ΚΜ. Ακόμα επισημαίνεται ότι μετά τη ρύθμιση της Οδηγίας 2022/738 για τις διασυνοριακές μισθώσεις, τα στοιχεία κυκλοφορίας ενός οχήματος δεν υποδηλώνουν απαραίτητα την εθνικότητα της μεταφορικής επιχείρησης που διενεργεί τη μεταφορά. Επομένως, οι αρχές οδικού ελέγχου διαπιστώνουν για όλα τα κοινοτικά οχήματα (και τα ελληνικά) την ταυτότητα και τη χώρα εγκατάστασης του μεταφορέα, με βάση τα συνοδευτικά έγγραφα της μεταφοράς (φορτωτικές κ.α.) σε συνδυασμό με τα έγγραφα του οχήματος (άδεια κυκλοφορίας, σύμβαση μίσθωσης κ.α.).
