Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών υπό τον τίτλο: «Δημόσιες υπεραστικές και αστικές τακτικές οδικές μεταφορές επιβατών».
Με την προώθηση του εν λόγω νομοσχεδίου επιχειρείται η εκ νέου διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις υπεραστικές και αστικές οδικές επιβατικές μεταφορές.
Ειδικότερα, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στο σύνολο της χώρας, εκτός των αστικών οδικών επιβατικών μεταφορών στις περιοχές Αττικής και Θεσσαλονίκης, στις οποίες η παροχή των αστικών οδικών μεταφορών επιβατών έχει ανατεθεί σε εγχώριους φορείς (Ο.Α.Σ.Α. Α.Ε. και Ο.Σ.Ε.Θ. Α.Ε. αντίστοιχα), έχει ήδη προσαρμοστεί δια δύο ξεχωριστών νομοθετικών παρεμβάσεων και προσαρμογών στον Κανονισμό (Ε.Κ.) 1370/2007, βασικός κανόνας των οποίων είναι οι διαγωνιστικές διαδικασίες ανάθεσης.
Με το παρόν σχέδιο νόμου προωθείται η αντικατάσταση αυτών με νέο ενιαίο θεσμικό πλαίσιο προσαρμοσμένο στις διατάξεις του Κανονισμού.
Για τις τακτικές οδικές αστικές και υπεραστικές επιβατικές μεταφορές, προβλέπεται ως αρμόδιο όργανο για τη διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών ανά γεωγραφική περιοχή και την ανάθεση των συμβάσεων το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ενώ την παρακολούθηση της εκτέλεσης των συμβάσεων θα έχουν οι «Αρμόδιες Τοπικές Αρχές» και συγκεκριμένα οι Περιφέρειες της χώρας στην περιοχή ευθύνης τους.
Με το Μέρος Β’ του σχεδίου νόμου καταργείται η Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών (Ρ.Α.Ε.Μ.) που είχε συσταθεί με το ν.4199/2013, καθώς δεν κατέστη ποτέ δυνατή η λειτουργία της, λόγω διοικητικών και οικονομικών ελλείψεων και σχετικών δυσκολιών, και ορίζεται πλέον ως αρμόδια αρχή η Γενική Διεύθυνση Μεταφορών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Διαγωνιστικές Διαδικασίες
Η διενέργεια των διαγνωστικών διαδικασιών για την ανάθεση των υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας (PSO) για τις τακτικές οδικές αστικές και υπεραστικές μεταφορές επιβατών εντάσσεται στους στόχους του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών 2017 – 2037, καθώς εξυπηρετούνται πλήρως οι στόχοι περιφερειακής ανάπτυξης, κάλυψης της ανάγκης μετακινήσεων επιβατών που διαβιούν σε απομακρυσμένες περιοχές να μεταβούν προς τα αστικά διοικητικά κέντρα, όπως επίσης και της διασύνδεσης των δικτύων τακτικών υπεραστικών και αστικών επιβατικών γραμμών με τα λοιπά δίκτυα μεταφορών (αεροδρόμια, λιμάνια, σιδηροδρομικούς σταθμούς).
Οι όροι και τα στοιχεία των Υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας (PSO) που θα προκηρυχθούν στις τακτικές αστικές και υπεραστικές μεταφορές, θα έχουν πλήρη οικονομική και τεχνική τεκμηρίωση, με αναλογικό τρόπο.
Στις σχεδιαζόμενες διαγνωστικές διαδικασίες για την ανάθεση των υπεραστικών ή και των αστικών οδικών επιβατικών μεταφορών επιβατών προβλέπεται η εκ των προτέρων αξιολόγηση για τον καθορισμό των αποζημιώσεων, εφόσον κριθεί αναγκαίο, κατ΄ εφαρμογή συγκεκριμένων κριτηρίων, στη βάση υφιστάμενων στοιχείων που θα παρασχεθούν από τις αρμόδιες τοπικές αρχές, κατά γεωγραφική περιοχή προκήρυξης του διαγωνισμού, λαμβανομένου υπόψη και του Παραρτήματος του Κανονισμού 1370/2007.
Κατά την αξιολόγηση θα προκύψουν και γεωγραφικές περιοχές, για τις οποίες δεν απαιτείται ο καθορισμός αποζημίωσης για υπηρεσία PSO, καθώς θα αντιμετωπισθούν με πλήρως εμπορικά δεδομένα.
Στις επικείμενες προκηρύξεις ανά γεωγραφική περιοχή θα καθορίζεται ανώτατη επιτρεπόμενη χρέωση των μετακινούμενων επιβατών και ασυνόδευτων δεμάτων ανά χιλιόμετρο εκτελούμενου δρομολογίου (προκειμένου για τις αστικές μεταφορές), λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία κόστους των παρεχομένων υπηρεσιών που θα πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια ποιότητας.
Σκοπός της ακολουθούμενης μεθοδολογίας, όπως ορίζεται από τον Κανονισμό (ΕΚ) 1370/2007, είναι να διασφαλιστεί, ότι τα ανώτατα όρια χρέωσης καλύπτουν το πραγματικό κόστος εκτέλεσης της σαφώς καθοριζόμενης ελάχιστης δημόσιας υπηρεσίας που θα προκηρυχθεί, περιλαμβανομένων όλων των λειτουργικών δαπανών, αλλά και των αποσβέσεων και του εύλογου κέρδους.
Στο πλαίσιο αυτό θα προσδιορίζονται οι γεωγραφικές περιοχές για τις οποίες χορηγούνται μόνο αποκλειστικά δικαιώματα (διαγωνισμός με εμπορικά κριτήρια, καθώς και εκείνες για τις οποίες θα χορηγείται και αποζημίωση, πέραν των αποκλειστικών δικαιωμάτων (διαγωνισμός με υπηρεσία PSO).
Επίσης, θα περιλαμβάνονται ελάχιστα κοινωνικά (παρεχόμενες υπηρεσίες – κόμιστρα) και ποιοτικά (προδιαγραφές λεωφορείων φιλικών προς το περιβάλλον, συχνότητα εξυπηρέτησης, υποδομές, κ.λπ.) κριτήρια αξιολόγησης κάθε προσφοράς και επιλογής (ανάδειξης) του παρόχου. Αυτά τα κριτήρια υπάρχουν και στους υφιστάμενους νόμους, που διέπουν και σήμερα τις παρεχόμενες υπηρεσίες, έως της διενέργειας των διαγωνιστικών διαδικασιών και της ανάδειξης των νέων παρόχων.
Η διάρκεια των συμβάσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας (PSO) που θα υπογραφούν μετά την ολοκλήρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών και την ανάθεση του έργου στους νέους Αναδόχους, προβλέπεται να είναι διάρκειας 10 ετών, με δυνατότητα παράτασης του χρόνου ανάθεσης, όπως ορίζεται στον Κανονισμό 1370/2007.
