Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και την Πολωνία στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επειδή δεν έχουν μεταφέρει τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τη χρέωση των οχημάτων για τη χρήση ορισμένων υποδομών (οδηγία (ΕΕ) 2022/362).
Τα τρία κράτη μέλη δεν προσάρμοσαν την εθνική τους νομοθεσία στην παραπάνω οδηγία εντός της προθεσμίας της 25ης Μαρτίου 2024.
Η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητικές επιστολές στις 23 Μαΐου 2024, ακολουθούμενες από αιτιολογημένες γνώμες στις 16 Δεκεμβρίου 2024, προβλέποντας προθεσμία δύο μηνών μετά από κάθε μία για να απαντήσουν και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθούν με την υποχρέωση πλήρους μεταφοράς της οδηγίας. Στις απαντήσεις τους, τα κράτη μέλη υπέβαλαν χρονοδιάγραμμα για τη θέσπιση των μέτρων μεταφοράς. Ωστόσο, μέχρι σήμερα κανένα μέτρο ενσωμάτωσης της οδηγίας στην εθνική νομοθεσία δεν έχει κοινοποιηθεί στην Επιτροπή.
Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προσπάθειες για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων από τις εθνικές αρχές ήταν, μέχρι σήμερα, ανεπαρκείς και, ως εκ τούτου, παραπέμπει τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και την Πολωνία στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητώντας την επιβολή οικονομικών κυρώσεων, αν και πληροφορίες αναφέρουν ότι η Βουλγαρία προχώρησε στο μεταξύ στη λειτουργία διοδίων και βινιέτας σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία.
Στην Ελλάδα ο ρυπαίνων δεν πληρώνει
Υπενθυμίζουμε ότι η οδηγία περί επιβολής τελών στα βαρέα φορτηγά οχήματα που χρησιμοποιούν συγκεκριμένους αυτοκινητόδρομους (οδηγία 1999/62/ΕΚ) θεσπίζει κανόνες για την επιβολή τελών βάσει διανυόμενης απόστασης (δηλαδή διοδίων) και τελών βάσει χρονικού διαστήματος (δηλαδή τελών χρήσης ανάλογα με τον χρόνο, κοινώς γνωστών ως βινιέτες) στην ΕΕ. Τα κράτη-μέλη δεν υποχρεούνται να ανακτούν το κόστος της υποδομής (κατασκευή, συντήρηση, λειτουργία) μέσω οδικών τελών. Ωστόσο, αν επιλέξουν να το πράξουν αυτό, πρέπει να συμμορφώνονται με τους κανόνες της οδηγίας.
Ωστόσο, η οδηγία ενσωματώνει το δόγμα "ο ρυπαίνων πληρώνει". Αυτό σημαίνει ότι στο κόστος των διοδίων περιλαμβάνεται η ατμοσφαιρική ρύπανση, ηχορύπανση, οι εκπομπές CO2 (διοξείδιο του άνθρακα) και η κυκλοφοριακή συμφόρηση και αυτά τα κόστη θα πρέπει να καταβάλλονται μαζί με το κόστος της διανυόμενης απόστασης.
Όπως γνωρίζουν οι διεθνομεταφορείς τα παραπάνω κόστη διοδίων λειτουργούν ήδη στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, ενώ οι υπόλοιπες χώρες, πλην Ελλάδας και Πολωνίας, είναι έτοιμες να θέσουν και αυτές το νέο σύστημα διοδίων στο οποίο αξίζει να σημειώσουμε ότι υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ των ρύπων από την κατηγορία του οχήματος (π.χ. euro 6) και της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα μετρούμενο με γραμμάρια CO2 ανά χιλιόμετρο.
Η επιβολή τελών χρήσης σε βαρέα επαγγελματικά οχήματα, όπως ισχύει σήμερα καταργείται, διότι δεν αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια την πραγματική χρήση της υποδομής. Οι κανονισμοί θα επεκταθούν επίσης σε άλλα οδικά δίκτυα που δεν αποτελούν μέρος του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και δεν είναι αυτοκινητόδρομοι. Επίσης, από το 2026, θα πρέπει να ανακτάται το εξωτερικό κόστος όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση. Επιπλέον, η υποχρέωση διαφοροποίησης των τιμών των τελών χρήσης του οδικού δικτύου με βάση τα πρότυπα Euro έχει καταργηθεί και οι τιμές θα διαφοροποιούνται πλέον με βάση τις εκπομπές CO2 των οχημάτων. Θα επιτρέπονται εξαιρέσεις για βαρέα επαγγελματικά οχήματα μηδενικών εκπομπών έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 και για ελαφρά οχήματα μηδενικών εκπομπών επ’ αόριστον.
