Περισσότερα από 1 δισεκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν από την ΕΕ την περίοδο 2014-2020 για τη στήριξη διατροπικών έργων με σκοπό τη μετατόπιση του όγκου των μεταφορών από τον δρόμο στον σιδηρόδρομο και στα ποτάμια μέσα, αλλά χωρίς τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Αντίθετα, μάλιστα, την παραπάνω περίοδο διαπιστώθηκε αύξηση των οδικών μεταφορών τόσο σε όγκο μεταφερόμενων εμπορευμάτων όσο και σε αξία προϊόντων.
Εμείς να υπενθυμίσουμε ότι το αμέσως προηγούμενο κοινοτικό πρόγραμμα που αφορούσε τη μετατόπιση των μεταφερόμενων προϊόντων από τα φορτηγά στον σιδηρόδρομο και στις φορτηγίδες -το περιβόητο πρόγραμμα Marco Polo- όχι μόνο απέτυχε παταγωδώς, αλλά έτυχε ελέγχων ως προς τη λειτουργία του και αυτό γιατί επιδοτούσε απευθείας τους αποστολείς εμπορευμάτων οι οποίοι επέλεγαν τον σιδηρόδρομο αντί των φορτηγών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να απορροφηθούν δεκάδες εκατομμύρια από το πρόγραμμα Marco Polo για αποστολές που πραγματοποιήθηκαν με το τρένο, υποτίθεται αντί για το φορτηγό.
Εδώ να σημειώσουμε ότι τα παραπάνω προγράμματα εγκρίνονται στο όνομα του περιβάλλοντος, δηλαδή να μειωθούν τα δρομολόγια των ρυπογόνων φορτηγών και τα εμπορεύματα να μεταφέρονται με τα τρένα (και τις ποτάμιες φορτηγίδες), τα οποία στην πλειονότητά τους κινούνται, επίσης, με ντίζελ.
Κατά τον κοινοτικό νομοθέτη (διάβαζε το λόμπυ των σιδηροδρομικών) με μια λοκομοτίβα με 40 ή 50 βαγόνια μεταφέρεται πολλαπλάσιος όγκος προϊόντων σε σχέση με τα φορτηγά. Αλλά είναι χαρακτηριστικά τα συμπεράσματα που περιλαμβάνει η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως:
- Το ποσοστό των εμπορευματικών μεταφορών στην ΕΕ που διεξάγονται οδικώς (περίπου 77 %) συνεχίζει να αυξάνεται.
- Κάποιοι από τους κανόνες της ΕΕ που προωθούν άλλους τρόπους μεταφοράς είναι παρωχημένοι ή παράγουν αντίθετα αποτελέσματα
- Το ευρωπαϊκό δίκτυο υποδομών δεν είναι ακόμη κατάλληλο για να εξυπηρετήσει διατροπικές μεταφορές
Mega Trucks: Η αντεπίθεση των φορτηγών
Απέναντι στην προσπάθεια της ΕΕ να εκτρέψει τα εμπορεύματα από τον δρόμο στον σιδηρόδρομο, η οδική μεταφορά όχι μόνο εξακολουθεί να κερδίζει μερίδια, αλλά έχει ήδη περάσει και στην αντεπίθεση ρίχνοντας στους δρόμους τα mega trucks, τους οδικούς συρμούς των 25,25 ή και των 32 μέτρων με αυξημένη μεταφορική δυνατότητα και σημαντική μείωση των ρύπων (περισσότερα εμπορεύματα με λιγότερα φορτηγά αυτοκίνητα).
Η μια μετά την άλλη, οι χώρες της ΕΕ χορηγούν άδειες κυκλοφορίας για τα mega trucks στη βάση των κανόνων που έχουν θεσπιστεί και με το επιπλέον πλεονέκτημα της απασχόλησης λιγότερων οδηγών σε μια εποχή που η έλλειψη επαγγελματιών οδηγών αποτελεί το κρισιμότερο πρόβλημα στον Κλάδο των οδικών μεταφορών.
Μπροστά σε αυτή την εξέλιξη, η Επιτροπή των Μεταφορών της ΕΕ προχώρησε σε μια σπασμωδική κίνηση με μια ρύθμιση που επιτρέπει στα φορτηγά μόνο να μεταφορτώνουν εμπορεύματα στα τρένα και όχι να φορτώνουν από αυτά, παρά μόνο αν στον προορισμό του εμπορεύματος δεν υπάρχει σιδηροδρομικός σταθμός.
Πρόκειται για μια ακόμη προκλητική, θα λέγαμε, προσπάθεια της ΕΕ να ανακόψει τη συνεχιζόμενη άνοδο των οδικών μεταφορών και το αυξανόμενο έργο των φορτηγών. Είναι βέβαιο ότι οι μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί της βιομηχανίας και του εμπορίου θα συνεχίσουν να προτιμούν τα φορτηγά για τις αποστολές τους χάρη στα συντριπτικά τους πλεονεκτήματα που είναι η ευελιξία και η ταχύτητα.
Ας μην ξεχνάμε ότι για μια σιδηροδρομική μεταφορά θα πρέπει να πραγματοποιηθούν δύο μεταφορές με φορτηγά (παράδοση και παραλαβή εμπορευμάτων από το τρένο).
Με τα παραπάνω να αποτελούν τη σημερινή πραγματικότητα, κλείνουμε παραθέτοντας το τελικό συμπέρασμα της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου που αναφέρει:
«Δεν υπάρχει ειδική στρατηγική της ΕΕ για τις διατροπικές εμπορευματικές μεταφορές. Αντ’ αυτού, η διατροπικότητα εντάσσεται σε ευρύτερες στρατηγικές για τον οικολογικό προσανατολισμό των εμπορευματικών μεταφορών, οι οποίες θέτουν συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για την αυξημένη χρήση των σιδηροδρομικών και των εσωτερικών πλωτών μεταφορών. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι στόχοι αυτοί δεν είναι δεσμευτικοί, οι χώρες της ΕΕ έχουν θέσει δικούς τους στόχους, οι οποίοι δεν είναι πάντοτε συγκρίσιμοι ούτε ευθυγραμμισμένοι με τους στόχους της ΕΕ.
Δεν είναι, επομένως, δυνατόν να αξιολογηθεί κατά πόσον οι συνδυασμένες εθνικές προσπάθειες είναι αρκετές προκειμένου να επιτευχθούν οι συνολικοί στόχοι της ΕΕ για τη μετατόπιση προς άλλους τρόπους μεταφοράς. Εν πάση περιπτώσει και με απλά λόγια, οι στόχοι που έθεσε η ΕΕ για το 2030 και το 2050 (με απώτερο σκοπό τον διπλασιασμό της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας και την αύξηση των πλωτών μεταφορών κατά 50 %) δεν είναι ρεαλιστικοί», καταλήγει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.
