Έντονη παρουσιάζεται η ελληνική μεταφορική δραστηριότητα από και προς την Τουρκία, τόσο από φορτηγά που δραστηριοποιούνται μόνιμα στη γείτονα χώρα όσο και από αυτά που τη διασχίζουν (transit) με κατεύθυνση Γεωργία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, μεταφέροντας κυρίως εποχικά φρούτα. Επιπλέον, με τη λήξη του εμπάργκο πρόσφατα προς το Ιράν και την εγκατάσταση αρκετών ευρωπαϊκών εταιρειών εκεί, όλο και περισσότεροι Έλληνες μεταφορείς αναμένεται να αναζητήσουν τη δημιουργία γραμμής, ταξιδεύοντας στο Ιράν μέσω Τουρκίας. Έτσι, το παρόν άρθρο μπορεί να λειτουργήσει σαν χάρτης και πηγή ενημέρωσης προς νέους μεταφορείς, οι οποίοι θέλουν να ξεκινήσουν μεταφορές προς τη γείτονα χώρα.
Το οδοιπορικό πραγματοποίησε ο συντάκτης μας Παύλος Μαυρομύτης με φορτηγό DAF XF.510 της εταιρείας ΙΝΤΕΡΚΑΠΑ ΕΠΕ από τον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης και οδηγό τον Μιχάλη Μπαγιόπουλο. Μαζί τους ταξίδευε και ο Αντώνης Χατζημιχαήλ οδηγώντας το συνεργαζόμενο Volvo FH. Προορισμός των δυο οχημάτων η βιομηχανική περιοχή της πόλης Γιάλοβα στην Τουρκία, όπου φόρτωσαν χλωρίνη για τη χώρα μας.
Το ταξίδι μας ξεκινά την Κυριακή 3 Αυγούστου με τα δυο οχήματα να κινούνται άδεια προς τη γειτονική χώρα καθώς και τα δυο βυτία είναι ειδικά για μεταφορά χλωρίνης και καυστικής σόδας, τα οποία η Τουρκία παράγει σε μεγάλες ποσότητες. Εμείς δεν είχαμε τέτοιο φορτίο για εξαγωγή. Υπό καταρρακτώδη βροχή σε αρκετά σημεία της διαδρομής προτιμούμε τη σιγουριά της Εγνατίας Οδού σε αντίθεση με τον παλιό δρόμο όπου θα γλιτώναμε μεν το κόστος διοδίων, 25,20 ευρώ για τρεις σταθμούς, αλλά με το βαθμό επικινδυνότητας να είναι σαφώς αυξημένος. Η πορεία μας προς Αλεξανδρούπολη και εν συνεχεία προς το σύνορο των Κήπων γίνεται βράδυ με την κίνηση να είναι υποτονική τόσο από ελληνικά όσο και από τούρκικα φορτηγά. Άλλωστε μετά την επιβολή του capital control πολλές τούρκικες μεταφορικές που δραστηριοποιούνταν στη χώρα μας παρουσίασαν σημαντική πτώση στο μεταφορικό τους έργο. Αλλά, έτσι και αλλιώς, μεγάλο μέρος τουρκικών φορτηγών που εκτελούν μεταφορές προς Ευρώπη δεν επιλέγουν τη χώρα μας και τη θαλάσσια οδό από την Ηγουμενίτσα, αλλά μέσω του συνόρου Καπικουλέ περνούν από την Τουρκία προς τη Βουλγαρία και από εκεί συνεχίζουν το ταξίδι τους, μειώνοντας έτσι το κοστολόγιό τους.
Στην Εγνατία Οδό βρίσκονται λίγες παρκίδες για ύπνο ωστόσο εντύπωση προκαλεί η απουσία οργανωμένων καταστημάτων κατά μήκος της (Σ.Ε.Α). Οι οδηγοί που θα χρειαστούν έστω και έναν καφέ πρέπει να βγουν από τον αυτοκινητόδρομο και να αναζητήσουν καταστήματα στο παλιό εθνικό δίκτυο. Για το βραδινό ύπνο προτιμούμε το χώρο των διοδίων, τον οποίο περιπολεί συχνά η αστυνομία. Η απόσταση από τη Θεσσαλονίκη μέχρι το σύνορο στους Κήπους είναι 340 χιλιόμετρα και την καλύψαμε σε περίπου τεσσεράμισι ώρες.
Στις 2:30 τα ξημερώματα φτάνουμε στο σύνορο για να ξεκινήσουμε τη διαδικασία στις τελωνειακές αρχές ώστε να συνεχίσουμε το ταξίδι μας στην Τουρκία.
Στον αστυνομικό έλεγχο οι οδηγοί υποχρεούνται να επιδείξουν τα διαβατήριά τους και στη συνέχεια ο οδηγός του φορτηγού προμηθεύεται από τον τελωνειακό υπάλληλο την κάρτα διέλευσης για την Τουρκία. Η χορήγησή της γίνεται προσκομίζοντας το TIR Carnet. Το δικό μας TIR Carnet είναι κενό γιατί είμαστε άδειοι. Όταν το όχημα είναι φορτωμένο, στο TIR Carnet αναγράφεται ο τύπος φορτίου, η ποσότητα, ο τόπος φόρτωσης, ο παραλήπτης, από ποιο τελωνείο θα γίνει η είσοδος στην Τουρκία και σε ποιο τελωνείο θα γίνει ο εκτελωνισμός. Επιπλέον, ο οδηγός προσκομίζει την άδεια κυκλοφορίας και την παλιά κάρτα διέλευσης. Τέλος, ο οδηγός οφείλει να δηλώσει την πινακίδα του οχήματος που βγαίνει εκτός χώρας.
Ενώ στη σειρά μπροστά από εμάς περίμεναν μόνο δυο ξένα φορτηγά, η όλη διαδικασία διήρκεσε σχεδόν μια ώρα γιατί δυστυχώς στην ελληνική πλευρά δεν υπάρχει διαφορετική ρεμίζα για τα άδεια και τα φορτωμένα οχήματα, που σημαίνει ότι όλα υποχρεωτικά κινούνται από την ίδια. Κατόπιν τα οχήματα συνεχίζουν προς τη νεκρά ζώνη και τη γέφυρα στον Έβρο ποταμό που αποτελεί το σύνορο μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας.
Στην τουρκική πλευρά – έλεγχοι
Μπαίνοντας τα φορτηγά στην τουρκική πλευρά στο πρώτο κιόσκι γίνεται καταγραφή εισόδου οχήματος, μέσω κάμερας και ταυτοποίησης των εγγράφων που προσκομίζει ο οδηγός. Μετά το όχημα ανεβαίνει υποχρεωτικά στην πλάστιγγα για ζύγισμα. Για την πλάστιγγα πληρώνουμε 16 τούρκικες λίρες, δηλαδή περίπου 5 ευρώ. Στα τυχόν υπέρβαρα οχήματα, πάνω από 42 τόνους, επιβάλλεται το ανάλογο πρόστιμο.
Στη συνέχεια γίνεται ο έλεγχος διαβατηρίων και ξεκινάει η διαδικασία καταχώρησης αυτοκινήτου, με την κάρτα διέλευσης, την άδεια κυκλοφορίας και το ζυγολόγιο, για την είσοδο στην Τουρκία. Ορισμένα οχήματα, κατόπιν εντολής της αστυνομίας, υποχρεούνται να περάσουν από ακτίνες Χ. Στις ακτίνες σκανάρεται η καμπίνα και η νταλίκα για τον εντοπισμό παράνομων φορτίων (ναρκωτικά, τσιγάρα, ποτά, όπλα).
Τα άδεια βυτία ως επί το πλείστον περνούν από τον έλεγχο και έτσι ζητούν και από εμάς να κατευθύνουμε το όχημά μας στον ειδικό χώρο. Ο οδηγός κατεβαίνει από το φορτηγό και με τον έλεγχο των ακτινών ο υπεύθυνος αστυνομικός ανιχνεύει τι υπάρχει μέσα στο όχημα. Στη δική μας περίπτωση η μοναδική «παρατήρηση» αφορά στα πολλά μπουκάλια νερού που είχαμε μαζί μας, γεγονός το οποίο δικαιολογείται λόγω του ότι είμαστε δυο άτομα στην καμπίνα και το κυριότερο δεν γνωρίζουμε πόσες ημέρες ακριβώς θα διαρκέσει το ταξίδι.
Στον προτελευταίο έλεγχο οι υπεύθυνοι μετρούν τα λίτρα καυσίμων που έχει το κάθε όχημα, με μέγιστη επιτρεπόμενη ποσότητα τα 200 λίτρα. Αυτό το τονίζουμε για να υπολογίσετε ακριβώς τα λίτρα που θα έχετε όταν μπείτε στην Τουρκία καθώς αν έχετε περισσότερα λίτρα θα σας επιβληθεί το ανάλογο πρόστιμο.
Πριν την έξοδο από το σύνορο στον τελευταίο έλεγχο ένας υπάλληλος ζητά τα χαρτιά από τον οδηγό για να βεβαιωθεί ότι πέρασε από όλους τους ελέγχους. Αν δεν τους έχει περάσει τον επιστρέφει πίσω για να κάνει σωστά τη διαδικασία. Στην τουρκική πλευρά χρειαστήκαμε δυόμισι ώρες για να ολοκληρώσουμε όλους τους ελέγχους και στις 6:00 τα ξημερώματα «περπατούσαμε» στη χώρα. Τόσο στην ελληνική όσο και στην τουρκική πλευρά του τελωνείου δεν υπάρχουν εστιατόρια για φαγητό, παρά μόνο καταστήματα με αφορολόγητα είδη.
Είσοδος στην Τουρκία
Μια μεγάλη τουρκική σημαία στο χώρο του τελωνείου καλωσορίζει τους επισκέπτες στη χώρα αλλά η παρουσία της τουρκικής σημαίας συνεχίζεται έντονη παντού. Στους δρόμους, στα καταστήματα, στα εργοστάσια, επάνω στα φορτηγά, τα λεωφορεία και κυρίως τους δημόσιους χώρους.
Μια μεγάλη πινακίδα καλωσορίζει τους ταξιδιώτες στην Τουρκία ενώ μια μικρότερη ενημερώνει τους οδηγούς για τα προβλεπόμενα όρια. Αυτό που οφείλει να γνωρίζει ο οδηγός ενός φορτηγού μεταφοράς επικίνδυνων φορτίων είναι τα όρια ταχύτητας: στα 60 χιλιόμετρα σε όλο το οδικό δίκτυο.
Ανάπαυση
Νωρίς τα ξημερώματα γράφουμε τα πρώτα μας χιλιόμετρα στη χώρα αλλά οφείλουμε να κάνουμε ωράριο, οπότε αναζητούμε τον κατάλληλο χώρο για στάθμευση. Διαθέσιμοι χώροι για ανάπαυση βρίσκονται εντός των οργανωμένων καταστημάτων φαγητού ή πρατηρίων. Επίσης μια εναλλακτική λύση είναι οι παρκίδες, αλλά εκεί αυξάνονται οι πιθανότητες κλοπής, καυσίμων κυρίως. Ωστόσο τόσο ο Αντώνης όσο και ο Μιχάλης είναι κατηγορηματικοί αναφέροντάς μας ότι στην Τουρκία δεν συνηθίζονται κρούσματα κλοπής, με τους Τούρκους συναδέλφους να είναι υποδειγματικοί στη γενικότερη συμπεριφορά τους. Τελικώς, επιλέγουμε ένα μεγάλο άνοιγμα δίπλα από την εθνική οδό, στο οποίο ναι μεν μειώνονται οι πιθανότητες κλοπής καυσίμων, καθώς η δεξιά πλευρά βρίσκεται δίπλα στο κράσπεδο ενώ η αριστερή είναι δίπλα από το δρόμο, ωστόσο εκεί συνυπάρχει ο κίνδυνος ατυχήματος αν κάποιος οδηγός παρεκκλίνει της πορείας του. Το ωράριο λήγει το μεσημέρι και από εκεί ξεκινά η πορεία μας για τη Γιάλοβα.
Σύνορα-Γιάλοβα, επιλογή διαδρομής
Από τα σύνορα προς τη Γιάλοβα ο οδηγός μπορεί να διαλέξει ανάμεσα από δυο διαδρομές. Η πρώτη είναι μέσω Κωνσταντινούπολης και του λιμανιού στην πόλη Γκέμπτζε (Gebze) ενώ η δεύτερη μέσω του λιμανιού στην πόλη Γκελίμπολου (Gelibolu) από εκεί στην Προύσα και τέλος στη Γιάλοβα. H χιλιομετρική απόσταση είναι μεν μεγαλύτερη στη δεύτερη περίπτωση, αλλά όπως θα εξηγήσουμε και παρακάτω συμφέρει λόγω του χαμηλότερου κόστους, της λιγότερης κίνησης που θα συναντήσει ο οδηγός, καθώς και του πολύωρου απαγορευτικού που εφαρμόζεται στη γέφυρα του Βοσπόρου, από την πρώτη διαδρομή. Με κατεύθυνση τη Γιάλοβα επιλέγουμε τη δεύτερη διαδρομή, μέσω Γκελίμπολου, για το πήγαινε ενώ η επιστροφή μας θα γίνει υποχρεωτικά μέσω Κωνσταντινούπολης μιας και εκεί θα κάνουμε τελωνείο.
Σύνορα – λιμάνι Γκελίμπολου
Η απόσταση από τα σύνορα μέχρι το λιμάνι της πόλης Γκελίμπολου είναι 110 χιλιόμετρα με το δρόμο να διαθέτει δυο λωρίδες ανά κατεύθυνση και καλή σήμανση. Στο μεγαλύτερο μέρος του είναι πεδινή διαδρομή με λίγες αναβάσεις και καταβάσεις κοντά στο λιμάνι.
Για το δευτερεύον δίκτυο της Τουρκίας η σήμανση γίνεται με μπλε πινακίδες ενώ για τον αυτοκινητόδρομο με πράσινη, όπως δηλαδή και στην Ελλάδα. Πρατήρια συναντούμε αρκετά κατά μήκος της διαδρομής αυτής, ωστόσο λίγα είναι αυτά που συνδυάζουν και εστιατόριο. Τα οχήματα κινούνται σε εξαιρετικής ποιότητας οδόστρωμα για το οποίο οι οδηγοί (επιβατικών, φορτηγών και λεωφορείων) δεν επιβαρύνονται με διόδια.
Λιμάνι Γκελίμπολου
Το λιμάνι στην πόλη Γκελίμπολου είναι ιδιαίτερα γνωστό καθώς όσοι οδηγοί θέλουν να κινηθούν προς τα παράλια της Μικράς Ασίας παίρνουν το καράβι από εκεί. Τα ανοιχτά καράβια τύπου RoRo, στα οποία από τη μια πλευρά μπαίνουν τα οχήματα και από την άλλη βγαίνουν, εκτελούν δρομολόγια όλο το 24ωρο όχι σε προκαθορισμένες ώρες, αλλά όποτε γεμίσουν με οχήματα. Ο οδηγός ενός επικαθήμενου φορτηγού πληρώνει 85 τουρκικές λίρες, περίπου 27 ευρώ. Η χρονική διάρκεια είναι περίπου στα 25 λεπτά, όσο δηλαδή διαρκεί και στη διαδρομή Ρίο - Αντίρριο. Γκελίμπολου – Γιάλοβα
Φτάνοντας από το πορθμείο του Γκελίμπολου στο λιμάνι της πόλης Λαπσέκι ο οδηγός πρέπει να κινηθεί αριστερά με κατεύθυνση τη Γιάλοβα ενώ δεξιά ο δρόμος συνεχίζει προς Τσανάκαλε και παράλια Μικράς Ασίας.
Η κίνηση των οχημάτων γίνεται πάλι σε δρόμο με δυο λωρίδες ανά κυκλοφορία, με σιδερένιο ή τσιμεντένιο στηθαίο στη μέση. Το οδόστρωμα βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ωστόσο δεν λείπουν και τμήματα με λακκούβες και μπαλώματα. Κατά μήκος της διαδρομής βρίσκονται αρκετά καταστήματα για φαγητό ωστόσο σας συνιστούμε να σταματήσετε σε αυτά που συχνάζουν Τούρκοι συνάδελφοι και λιγότερο αυτά που σταματούν λεωφορεία, τόσο για την ποιότητα των φαγητών, όσο και για τη χαμηλότερη τιμή τους. Τα καταστήματα αυτά διαθέτουν τουαλέτες και καθαρά ντουζ για την ατομική υγιεινή των οδηγών, με χαμηλό αντίτιμο. Βέβαια ο οδηγός φορτηγού, ιδιαίτερα ενός ταξιδιάρικου που λείπει αρκετές ημέρες, οφείλει να έχει στην καμπίνα του ξηρά τροφή, κυρίως κονσέρβες, σε περίπτωση που αποκλειστεί στο δρόμο ή δεν βρίσκει κατάστημα με φαγητό.
Στα πρατήρια η τιμή του λίτρου πετρελαίου κυμαίνεται στις 3.90 τουρκικές λίρες το λίτρο, δηλαδή 1.30 ευρώ. Σε πρατήρια μέσα στα χωριά η τιμή του πετρελαίου είναι φθηνότερη, ωστόσο η πρόσβαση σε αυτά είναι δυσκολότερη εξαιτίας των στενών δρόμων.
Η απόσταση από το λιμάνι του Γκελίμπολου μέχρι τη Γιάλοβα είναι 300 χιλιόμετρα και ο δρόμος είναι παραθαλάσσιος. Βέβαια ο οδηγός θα συναντήσει και παρατεταμένες ανωφέρειες / κατωφέρειες δύο ή και τριών χιλιομέτρων με κλίση 5 -6%. Αστυνομικό έλεγχο δεν συναντούμε στο δρόμο, ωστόσο στις εισόδους των πόλεων και των χωριών πρέπει να τηρείτε τα νόμιμα επιτρεπτά όρια ταχύτητας καθώς υπάρχουν σταθερές κάμερες που την καταγράφουν.
