Η Εγνατία οδός έχει συνολικό μήκος 670 χιλιομέτρων, διασχίζει τη Βόρεια Ελλάδα, και εκτείνεται από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα στους Κήπους. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1994 και ολοκληρώθηκε ως προς το κυριότερο μέρος της το 2009, ενώ το 2014 παραδόθηκαν σε κυκλοφορία όλα τα κομμάτια και έκτοτε τελεί υπό ιδιωτικοποίηση.
Συνδέεται μέσω κάθετων αξόνων, με τα σύνορα της Αλβανίας, των Σκοπίων, της Βουλγαρίας και της Τουρκίας. Διαθέτει 177 μεγάλες γέφυρες και 73 σήραγγες. Ο αυτοκινητόδρομος έχει συντελέσει σε ασφαλείς μετακινήσεις, αν και δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το πολύνεκρο δυστύχημα στη Βέροια. Αναμφισβήτητη είναι επίσης η συμβολή της Εγνατίας στη μείωση του χρόνου των μετακινήσεων και στην οικονομία που συνεπάγεται.
Ωστόσο, μετά τη λειτουργία των σταθμών διοδίων, επτά στο σύνολό τους, η χρήση της αύξησε το κόστος μετακίνησης, με επιβάρυνση σε κάθε σταθμό 8.40 ευρώ (στα Μάλγαρα με 4.20 ευρώ), για οχήματα με τέσσερις ή περισσότερους άξονες.
Στο τεύχος αυτό ταξιδεύουμε στο τμήμα Θεσσαλονίκη -Αλεξανδρούπολη χρησιμοποιώντας την παλιά εθνική οδό στην άνοδο και την Εγνατία οδό στην επιστροφή, συγκρίνοντας τις δυο διαδρομές και εντοπίζοντας τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε μιας ξεχωριστά. Παράλληλα, καταγράφουμε το εξοδολόγιο, όπως επίσης την κατάσταση του οδοστρώματος και τις υπόλοιπες υποδομές. Υπενθυμίζουμε πως πρώτη προτεραιότητα για τον κάθε επαγγελματία αποτελεί η ασφάλεια η δική του, των υπολοίπων χρηστών του οδικού δικτύου καθώς και η ασφαλής μεταφορά των εμπορευμάτων.
Εκτός διοδίων Ανάληψης-Παλαιά εθνική οδός
Στην άνοδό μας προς την Αλεξανδρούπολη αποφύγαμε τους τρεις σταθμούς διοδίων χρησιμοποιώντας το δευτερεύον οδικό δίκτυο το οποίο στην ουσία δεν είναι παράπλευροι δρόμοι, αλλά η παλιά εθνική οδός που ήταν σε πλήρη χρήση μέχρι πρότινος, πριν την ολοκλήρωση της Εγνατίας οδού. Η απόσταση μέσω του αυτοκινητόδρομου είναι 300 χιλιόμετρα ενώ μέσω της Π.Ε.Ο. είναι 24 επιπλέον χιλιόμετρα.
Για την αποφυγή των πρώτων διοδίων, της Ανάληψης, οι οδηγοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν δυο δρόμους. Ο πρώτος μέσω Λαγκαδά, Κολχικού, Ανάληψης, Προφήτη και εν συνεχεία προς την Εγνατία οδό. Ο συγκεκριμένος δρόμος ωστόσο, δεν προτιμείται ιδιαιτέρως από τους οδηγούς καθώς το οδόστρωμα στο μεγαλύτερο μέρος του είναι στενό, ενώ διασχίζει και αρκετά χωριά με μεγαλύτερη χρονική καθυστέρηση.
Επιλέγουμε τη δεύτερη και πιο συνηθισμένη διαδρομή, κατεβαίνοντας το Δερβένι και στρίβοντας δεξιά με κατεύθυνση το Καβαλάρι. Η Π.Ε.Ο. συνεχίζει προς Άγιο Βασίλειο, Λαγκαδίκια, Απολλωνία, Ρεντίνα και, φτάνοντας στην Ασπροβάλτα, τα οχήματα εισέρχονται στην Εγνατία οδό. Η απόσταση αυτή, μέσω του παλιού δρόμου, είναι 66 χιλιόμετρα (Λαγυνά-Ασπροβάλτα) ενώ από τον αυτοκινητόδρομο για το ίδιο κομμάτι 59 χιλιόμετρα.
Η επιπλέον χιλιομετρική απόσταση είναι μικρή, ωστόσο εστιάζουμε στην ποιότητα του οδοστρώματος, την επικινδυνότητά του και τη χρονική καθυστέρηση μέσω της διαδρομής αυτής.
Στο πρώτο σκέλος, (Λαγυνά-Ασπροβάλτα) η ποιότητα του οδοστρώματος είναι καλή, χωρίς πολλές λακκούβες και ανωμαλίες του εδάφους. Βέβαια η άσφαλτος φέρει μπαλώματα, και με το πρώτο ψιλόβροχο γίνεται ιδιαίτερα ολισθηρή.
Σε πολλά σημεία επιτρέπεται η προσπέραση ενώ και τα μεγάλα οχήματα μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα στα 80 χλμ.
Ένα σημαντικό μειονέκτημα της συγκεκριμένης διαδρομής είναι ότι ο δρόμος διέρχεται μέσα από αρκετά χωριά που σημαίνει πως τα οχήματα πρέπει να κινούνται με μικρή ταχύτητα, μέχρι 50 χλμ.. Να προσθέσουμε επίσης ότι εκεί βρίσκονται αρκετοί φωτεινοί σηματοδότες, αυξάνοντας τη χρονική διάρκεια του δρομολογίου και επιβαρύνοντας την κατανάλωση, με τα συνεχόμενα σταμάτα-ξεκίνα, σε αντίθεση βέβαια με τον αυτοκινητόδρομο όπου το φορτηγό «ρολάρει» με σταθερή ταχύτητα.
Επιπλέον, αυτό που τονίζουμε ως μειονέκτημα της διαδρομής αυτής και πρέπει να γνωρίζετε, είναι η ύπαρξη του απαγορευτικού για οχήματα με ωφέλιμο άνω του 1,5 τόνου κάθε Παρασκευή, από τα Λαγυνά μέχρι την Ασπροβάλτα, κατά μήκος όλης της διαδρομής.
Θεωρούμε πως η διαδρομή από Λαγυνά μέχρι Ασπροβάλτα μέσω της Π.Ε.Ο. δεν κρύβει ιδιαίτερες δυσκολίες για τους οδηγούς, παρά μόνο μεγαλύτερη χρονική καθυστέρηση, περίπου 20 λεπτών σύμφωνα και με τους επαγγελματίες που τη χρησιμοποιούν καθημερινά, εξαιτίας των κατοικημένων περιοχών, όπως προαναφέραμε. Επιπλέον φθορές στα οχήματα δεν πρόκειται να προκληθούν, από υπερβολική χρήση των φρένων ή από φθορά των ελαστικών.
Εστιατόρια και πρατήρια για ανεφοδιασμό καυσίμων θα συναντήσει αρκετά ο οδηγός κατά μήκος του δρόμου, όπως επίσης και μικρές παρκίδες για ανάπαυση. Βέβαια, οι περισσότερες από αυτές δεν πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές για ασφαλή ξεκούραση και αναφερόμαστε κυρίως στην έλλειψη φωτισμού. Σε κάθε περίπτωση η απάντησή μας είναι ότι η Π.Ε.Ο. θα μπορούσε για λόγους οικονομικούς να χρησιμοποιηθεί έναντι της Εγνατίας οδού, καθώς δεν κρύβει ιδιαίτερες «παγίδες» για τους οδηγούς. Ωστόσο, θα συνιστούσαμε να την αποφεύγετε στην έντονη βροχόπτωση ή στο ψιλόβροχο όταν δηλαδή σχηματίζεται γλίτσα, όπως και στις μεγάλες εξόδους των εκδρομέων, κυρίως το καλοκαίρι, όπου οι δρόμοι κατακλύζονται από επιβατικά αυτοκίνητα. Αν το φορτίο πρέπει να φτάσει έγκαιρα στον προορισμό του πρέπει να προτιμήσετε την Εγνατία οδό για να φτάσετε γρηγορότερα, πληρώνοντας ωστόσο 8.40 ευρώ.
Εκτός διοδίων Μουσθένης-Παλαιά εθνική οδός
Από την Ασπροβάλτα τα οχήματα συνεχίζουν την πορεία τους μέσω του αυτοκινητόδρομου και μετά τη γέφυρα του ποταμού Στρυμόνα πιάνουν την Π.Ε.Ο. με κατεύθυνση την Καβάλα, στην έξοδο προς Οφρύνιο-Κάριανη. Η απόσταση από το σημείο αυτό μέχρι τον Άγιο Ανδρέα, όπου τα οχήματα ξαναμπαίνουν στον αυτοκινητόδρομο, είναι 48 χιλιόμετρα ενώ από την Εγνατία οδό 41 χιλιόμετρα.
Το συγκεκριμένο κομμάτι της Π.Ε.Ο. χρησιμοποιείται ιδιαιτέρως από τους επαγγελματίες για τέσσερις λόγους. Ο πρώτος είναι ο οικονομικός, γλιτώνοντας τα 8.40 ευρώ ή 16.80 με επιστροφή, το οποίο είναι το ζητούμενο για τους περισσότερους.
Ο δεύτερος, έχει να κάνει με το ότι η επιπλέον χιλιομετρική απόσταση είναι μικρή, μόνο 7 χιλιόμετρα. Ο τρίτος ότι η παραθαλάσσια διαδρομή, μέσω της Π.Ε.Ο., είναι επίπεδη χωρίς αναβάσεις και καταβάσεις, ίδια με αυτή μέσω του αυτοκινητόδρομου. Ο τέταρτος λόγος είναι η μικρή χρονική καθυστέρηση καθώς δεν διασχίζει πολλά χωριά.
Σε πρώτη φάση συμφωνούμε με τους επαγγελματίες σχετικά με τα θετικά της Π.Ε.Ο. εστιάζοντας κυρίως στο ότι είναι μια επίπεδη διαδρομή, όπου τα φορτηγά μπορούν να κινηθούν με υψηλή ταχύτητα, όπως επίσης ότι αποφεύγονται κατοικημένες περιοχές. Το πλάτος του οδοστρώματος είναι μεγάλο, η διαγράμμιση αρκετά καλή και οι πινακίδες παρέχουν διαρκή ενημέρωση. Τα εστιατόρια είναι περιορισμένα κατά μήκος του δρόμου όπως και τα πρατήρια καυσίμων.
Για το τέλος αφήνουμε ένα μεγάλο, αλλά τεράστιο μειονέκτημα της διαδρομής μέσω της Π.Ε.Ο., το οποίο είδαμε στην πράξη την ημέρα που πραγματοποιήσαμε το ρεπορτάζ. Εν μέσω καταρρακτώδους βροχής, το οδόστρωμα σε αρκετά σημεία θύμιζε λίμνη, παρά δρόμο. Μεγάλες μπάρες νερού δημιουργήθηκαν επάνω στο δρόμο κάνοντας ιδιαίτερα επικίνδυνη την οδήγηση. Επιπλέον, το νερό που κατέβαινε από τα βουνά παρέσυρε στο πέρασμά του χώματα και πέτρες και όλα μαζί κατέληγαν επάνω στο δρόμο δημιουργώντας λάσπη με αποτέλεσμα σε ορισμένα σημεία να γίνεται απροσπέλαστος. Σε γενικές γραμμές η Π.Ε.Ο. είναι μια ελκυστική επιλογή, ωστόσο κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες, κάτι σύνηθες για την περιοχή, πρέπει να αποφεύγεται.
Εκτός διοδίων Ίασμου-Παλαιά εθνική οδός
Από τον Άγιο Ανδρέα Καβάλας τα οχήματα εισέρχονται πάλι στην Εγνατία οδό και συνεχίζουν μέσω αυτής με κατεύθυνση προς Ξάνθη. Εκεί, στη δεύτερη έξοδο στρίβουν δεξιά με κατεύθυνση το Πόρτο Λάγος και συνεχίζουν πάλι μέσω της Π.Ε.Ο. περνώντας από τα χωριά Κουτσό, Καλλίστη, Αίγειρος και στη δυτική είσοδο της Κομοτηνής τα οχήματα ανεβαίνουν πάλι στον αυτοκινητόδρομο.
Η συγκεκριμένη απόσταση μέσω της Π.Ε.Ο. είναι 44 χιλιόμετρα ενώ από τον αυτοκινητόδρομο 34 χιλιόμετρα και, αναλυτικότερα, μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής: Ο παλιός δρόμος μέχρι το Πόρτο Λάγος είναι σε καλή κατάσταση και το οδόστρωμα είναι με ένα ρεύμα ανά κατεύθυνση. Βέβαια υπάρχουν ορισμένα σημεία με λακκούβες, ιδιαίτερα στα δεξιά του οδοστρώματος.
Το πιο επικίνδυνο κομμάτι της διαδρομής, στο οποίο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, είναι από το Πόρτο Λάγος μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, καθώς το πλάτος του οδοστρώματος στενεύει, περίπου στα έξι μέτρα. Από εκεί μέχρι την Κομοτηνή το οδόστρωμα είναι πιο φαρδύ, επιτρέποντας στα βαριά οχήματα να κινούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα, ενώ επιτρέπεται σε αρκετά σημεία η προσπέραση.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι οδηγοί, είναι η ολισθηρότητα του οδοστρώματος καθώς και εδώ η άσφαλτος είναι παλιά, με αρκετές αυλακώσεις που επιβάλλουν περισσότερη δουλειά στο τιμόνι. Τα εστιατόρια και τα πρατήρια καυσίμων είναι περιορισμένα και στη διαδρομή αυτή. Οι ελάχιστες παρκίδες ενδείκνυνται για ολιγόλεπτη στάση αλλά όχι για βραδινό ύπνο καθώς είναι δίπλα από το δρόμο και χωρίς φωτισμό. Η χρονική καθυστέρηση από τη διαδρομή αυτή είναι επιπλέον 15 λεπτά, σε σχέση με την Εγνατία οδό και αν εξαιρέσουμε το κομμάτι των 5 χιλιομέτρων στο Πόρτο Λάγος όπου το οδόστρωμα είναι στενό, το υπόλοιπο κομμάτι είναι σε αρκετά καλή κατάσταση.
Η διαδρομή αποτελεί εναλλακτική μόνο όταν οι καιρικές συνθήκες είναι καλές. Όταν δεν είναι, μπορείτε πάλι να τη χρησιμοποιήσετε, αλλά με ιδιαίτερη προσοχή και χαμηλή ταχύτητα.
Εγνατία οδός... Εγκατάλειψη!
Στην επιστροφή μετρούμε τις χιλιομετρικές αποστάσεις και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το οδικό της δίκτυο και οι λοιπές υποδομές της Εγνατίας.
Στη διαδρομή αυτή βρίσκονται τρεις σταθμοί διοδίων, στην Ανάληψη (περιοχή Λαγκαδά), στη Μουσθένη Καβάλας και στον Ίασμο Κομοτηνής. Η συνολική επιβάρυνση για οχήματα με τέσσερις ή περισσότερους άξονες είναι 50.4 ευρώ (πήγαινε-έλα), ένα σημαντικό ποσό μηνιαίως αν αναλογιστεί κανείς ότι τα αυτοκίνητα που μεταφέρουν πλήρη φορτία (νερά, λιπάσματα, πρώτη ύλη πλαστικών, κεραμίδια, τούβλα, τσιμέντα, σίδερα) εκτελούν κάθε μέρα δρομολόγιο, ενώ αυτά που μεταφέρουν διάφορα φορτία για πολλούς παραλήπτες χρησιμοποιούν τον αυτοκινητόδρομο τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα.
Από την Αλεξανδρούπολη μέχρι τη Θεσσαλονίκη κάθε ρεύμα έχει δυο λωρίδες ανά κατεύθυνση, και φυσικά λωρίδα έκτακτης ανάγκης. Η σήμανση είναι εξαιρετική, γίνεται με πράσινες πινακίδες, και είναι συνεχόμενη και ενημερωτική για Έλληνες και ξένους χρήστες.
Ωστόσο, κυρίως από Ξάνθη μέχρι Αλεξανδρούπολη, η Εγνατία οδός δείχνει τα πρώτα σημάδια εγκατάλειψης και αναφερόμαστε στην ποιότητα του οδοστρώματος, όπου έχουν κάνει την εμφάνισή τους μεγάλες λακκούβες και στα δυο ρεύματα. Ιδιαίτερα σε ορισμένα σημεία είναι αρκετά έντονες οι καθιζήσεις του οδοστρώματος. Οργανωμένες παρκίδες με μεγάλο πάρκινγκ και τουαλέτες είναι περιορισμένες, μόνο τέσσερις, για μια μεγάλη χιλιομετρική απόσταση. Συνηθίζεται, κακώς βέβαια, πολλοί οδηγοί να σταθμεύουν τα φορτηγά τους και να κοιμούνται επί του αυτοκινητόδρομου, στο δεξιό τμήμα του, με αυξημένο τον κίνδυνο πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος. Επίσης, η απουσία οργανωμένων καταστημάτων, τύπου Σ.Ε.Α, επάνω στην Εγνατία οδό, είναι αδικαιολόγητη, καθώς αποτελεί παροχή προς τους χρήστες της. Στα πλεονεκτήματα της οδού μετράμε τα οχήματα άμεσης επέμβασης της εταιρείας, το προσωπικό των οποίων βοηθάει αποτελεσματικά όποιον έχει πρόβλημα.
Σύγκριση διαδρομών
Συγκρίνοντας στο παρελθόν τον αυτοκινητόδρομο ΑθήναΘεσσαλονίκη, με τους παραδρόμους, τα πλεονεκτήματα μέσω της πρώτης διαδρομής ήταν περισσότερα σε σχέση με τη δεύτερη. Ωστόσο, στην Εγνατία οδό, στο κομμάτι Θεσσαλονίκη Αλεξανδρούπολη, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Πιο πάνω αναλύσαμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε διαδρομής και τώρα συνοψίζοντάς τα καταγράφουμε τα εξής:
Η διαδρομή μέσω της Π.Ε.Ο. είναι μακρύτερη κατά 24 χιλιόμετρα, 48 με επιστροφή, που συνεπάγεται περίπου 16 λίτρα επιπλέον. Ωστόσο αυτή η διαφορά των καυσίμων μειώνεται, καθώς από την Εγνατία οδό, για το πρώτο και δεύτερο διόδιο, υπάρχει μια επιπλέον κατανάλωση περίπου 7 λίτρων εξαιτίας της ανηφορικής διαδρομής. Επιπρόσθετα, το οδόστρωμα μέσω της Π.Ε.Ο. βρίσκεται σε καλή κατάσταση και το κυριότερο δεν είναι στενό. Από την άλλη πλευρά όταν επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες, γίνεται ιδιαίτερα ολισθηρό και επικίνδυνο καθώς η ορατότητα μειώνεται.
Στα θετικά της διαδρομής, μέσω της Π.Ε.Ο. είναι σίγουρα το κέρδος των 50.4 ευρώ (με επιστροφή), ωστόσο το σοβαρότερο μειονέκτημα είναι η μεγαλύτερη χρονική διάρκεια μέσω της διαδρομής αυτής κατά πενήντα λεπτά, σε σχέση με τον αυτοκινητόδρομο. Εννοείται, πως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι η οδήγηση μέσω της Εγνατίας οδού γίνεται με μεγαλύτερη ασφάλεια, με δυο λωρίδες ανά κατεύθυνση και στηθαίο στη μέση.
Τέλος, η Π.Ε.Ο. δέχεται καθημερινά σημαντικό αριθμό ξένων φορτηγών, κυρίως τούρκικων και βουλγάρικων, μερικοί οδηγοί εκ των οποίων παρ' όλο που δεν γνωρίζουν το δρόμο κινούνται με υψηλές ταχύτητες. Σε κάθε περίπτωση, οι οδηγοί μπορούν να προτιμήσουν να κινηθούν μέσω της Π.Ε.Ο. καθώς είναι ένας δρόμος χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, ωστόσο πρέπει να αποφεύγεται όταν επικρατούν δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
