Απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα για τη διακίνηση εμπορευμάτων από τη χώρα μας προς το έδαφος της Ε.Ε. ή και προς τρίτες χώρες δίνει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αναφέροντας παράλληλα και τα κατά περίπτωση απαραίτητα τελωνειακά έγγραφα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Με ποιο καθεστώς και ποιες προϋποθέσεις διακινούνται οδικά στο έδαφος της Ε.Ε. τα εμπορεύματα τρίτων χωρών;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για τη διακίνηση, οδικώς, εμπορευμάτων τρίτων χωρών από ένα σημείο του τελωνειακού εδάφους της Ε.Ε. σε ένα άλλο, απαιτείται αυτά να τεθούν σε καθεστώς ενωσιακής διαμετακόμισης, εκτός αν διέρχονται από τρίτη χώρα, οπότε είναι δυνατή η χρησιμοποίηση του καθεστώτος TIR.
Για τη θέση των εμπορευμάτων στο καθεστώς ενωσιακής διαμετακόμισης ορίζεται «ο δικαιούχος του καθεστώτος», ο οποίος προσκομίζει τα εμπορεύματα στο Τελωνείο αναχώρησης, συντάσσει και υποβάλλει ηλεκτρονικά τη διασάφηση διαμετακόμισης.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την υπαγωγή των εμπορευμάτων στο καθεστώς είναι η σύσταση εγγύησης, το ποσόν της οποίας υπολογίζεται με βάση τις δασμοφορολογικές επιβαρύνσεις που αναλογούν σε αυτά (Ενωσιακή/ κοινή Διαμετακόμιση).
Σημειώνεται ότι με όμοια διαδικασία διακινούνται εμπορεύματα τρίτων χωρών, τα οποία προορίζονται για ή προέρχονται από χώρες κοινής διαμετακόμισης, καθώς και ενωσιακά εμπορεύματα, τα οποία διέρχονται ή εξάγονται στις χώρες κοινής διαμετακόμισης (Νορβηγία, Ελβετία, Λιχτενστάιν, Ισλανδία, Π.Γ.Δ.Μ., Σερβία, Τουρκία) (Κοινή Διαμετακόμιση).
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ TIR και ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΟΙΝΗΣ/ ΕΝΩΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΜΕΤΑΚΟΜΙΣΗΣ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
α) Το καθεστώς TIR εφαρμόζεται, μόνο, όταν κατά την έναρξη, υπάρχει πρόθεση τουλάχιστον ένα τμήμα της μεταφοράς να πραγματοποιηθεί οδικά. Στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση δεν υπάρχει τέτοιος περιορισμός.
β) Το καθεστώς TIR μπορεί να εφαρμοστεί όταν κατά την μεταφορά των εμπορευμάτων από το Τελωνείο αναχώρησης στο Τελωνείο προορισμού μεσολαβούν σύνορα μεταξύ της Ε.Ε. και τρίτων χωρών. Τέτοιος περιορισμός δεν υπάρχει στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση.
γ) Το δελτίο TIR είναι ταυτόχρονα παραστατικό διαμετακόμισης και τίτλος εγγύησης, ενώ η δήλωση κοινής/ ενωσιακής διαμετακόμισης είναι μόνο παραστατικό και απαιτείται χωριστός τίτλος εγγύησης.
δ) Το ποσό της εγγύησης για ένα δελτίο TIR είναι 100.000 € *, ανεξάρτητα από το ύψος των δασμοφορολογικών επιβαρύνσεων που αντιστοιχούν στα εμπορεύματα, ενώ στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση το ύψος της εγγύησης καθορίζεται αφού προϋπολογισθούν οι αντίστοιχες επιβαρύνσεις.
ε) Τα δελτία TIR εκτυπώνονται κεντρικά από την IRU και διανέμονται απ’ αυτήν στους εθνικούς εγγυοδοτικούς Οργανισμούς, όπου απευθύνονται οι κάτοχοι για να τα προμηθευτούν. Στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση ο δικαιούχος του καθεστώτος πρέπει να προσκομίσει εγγύηση. Οι πράξεις εγγύησης είναι συγκεκριμένων τύπων και τις εκδίδουν οι τριτεγγυητές.
στ) Το κάθε δελτίο TIR φέρει αριθμό, αποτελούμενο από δυο (2) γράμματα και οκτώ (8) αριθμούς, σύμφωνα με συγκεκριμένο αλγόριθμο. Οι πράξεις εγγύησης στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση αριθμούνται κατά την καταχώρησή τους στο μηχανογραφικό σύστημα της Τελωνειακής Υπηρεσίας ICISnet.
ζ) Για να γίνει κάποιος κάτοχος δελτίου TIR πρέπει να είναι εγκεκριμένος χρήστης και να έχει αριθμό μητρώου, ο οποίος είναι μοναδικός (δίδεται από τον εγγυοδοτικό Οργανισμό της χώρας που είναι ταξινομημένος ο θάλαμος φόρτωσης) και αναγράφεται στο δελτίο TIR. Δεν υπάρχει τέτοια προϋπόθεση για τον δικαιούχο του καθεστώτος στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση.
η) Για κάθε όχημα/θάλαμο φόρτωσης αντιστοιχεί ένα δελτίο TIR. Ο θάλαμος φόρτωσης σφραγίζεται, πάντα, ανεξάρτητα από το αν τα μεταφερόμενα εμπορεύματα έχουν ενωσιακό ή μη ενωσιακό τελωνειακό χαρακτήρα. Στην κοινή/ενωσιακή διαμετακόμιση μπορεί να αντιστοιχούν σε ένα όχημα περισσότερα του ενός παραστατικά διαμετακόμισης και η τελωνειακή σφραγίδα είναι δυνατόν να τίθεται επί της συσκευασίας των εμπορευμάτων στα (κιβώτια/παλέτες) και όχι στον θάλαμο φόρτωσης.
θ) Στο καθεστώς TIR δεν επιτρέπεται η μεταφόρτωση των εμπορευμάτων, ενώ στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση επιτρέπεται με την άδεια των τελωνειακών αρχών, ωστόσο πραγματοποιείται πάντα έλεγχος εγγράφων.
ι) Στο καθεστώς TIR τα Τελωνεία αναχώρησης/προορισμού μπορεί να είναι μέχρι τέσσερα, ενώ στην κοινή/ ενωσιακή διαμετακόμιση για κάθε παραστατικό αντιστοιχεί ένα τελωνείο αναχώρησης και ένα τελωνείο προορισμού.
* Τo ποσόν της εγγύησης, παρόλο που έχει τροποποιηθεί από 60.000,00€ σε 100.000,00 € (άρθρο 163 Εκτελεστικού Καν.(ΕΕ) 2015/2447, όπως τροποποιήθηκε) παραμένει 60.000,00€ προς το παρόν, μέχρι να τροποποιηθεί η συμφωνία με τον εγγυοδοτικό οργανισμό.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς διενεργούνται οι διεθνείς οδικές εμπορευματικές μεταφορές με τρίτες χώρες;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι διεθνείς οδικές εμπορευματικές μεταφορές με οχήματα Φ.Δ.Χ. της Ελλάδος με τις τρίτες χώρες, είτε προς αυτές (διμερείς), είτε μέσω αυτών (τράνζιτ), είτε τριγωνικές, καθορίζονται από Διμερείς Συμφωνίες και διενεργούνται στα πλαίσια αυτών των Διμερών Συμφωνιών.
Οι μεταφορές αυτές διενεργούνται με έντυπο ΑΔΕΙΑΣ ΔΙΕΛΕΥΣΗΣ (ατελής άδεια ή με καταβολή τελών) για διμερή, transit ή τριγωνική μεταφορά, όταν αυτό απαιτείται από την Διμερή Συμφωνία. Διευκρινίζεται ότι τριγωνική μεταφορά είναι η μεταφορά που διενεργείται μεταξύ δύο χωρών, αλλά από αυτοκίνητο που είναι καταγεγραμμένο σε τρίτη χώρα (π.χ. Ελληνικό φορτηγό φορτώνει από Ουκρανία με προορισμό τη Ρωσία), η οποία μπορεί να διενεργηθεί: α) με τη χρήση άδειας τρίτων χωρών ή β) με άδεια ΕΔΥΜ.
Το είδος της μεταφοράς που επιτρέπει κάθε άδεια διέλευσης αναγράφεται επί του εντύπου.
Η άδεια διέλευσης είναι προσωπική (εκδίδεται στο όνομα της μεταφορικής επιχείρησης) και δεν μεταβιβάζεται σε τρίτους, ισχύει για ένα πλήρες ταξίδι μετ’ επιστροφής, δηλαδή η χρονική διάρκεια ισχύος της άδειας θα είναι τόση, όση χρειάζεται για την πραγματοποίηση μιας μεταφοράς, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στην άδεια.
Ο Έλληνας μεταφορέας για να διενεργήσει μια διεθνή εμπορευματική μεταφορά σε μια άλλη χώρα εφοδιάζεται με την σχετική άδεια από τα Τελωνεία εξόδου της χώρας μας.
Η χώρα μας έχει υπογράψει Συμφωνίες και Πρωτόκολλα οδικών μεταφορών και ανταλλάσσει άδειες με τις παρακάτω χώρες εκτός Ε.Ε.: Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Αρμενία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Σερβία, Γεωργία, Καζακστάν, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Ουκρανία, Λευκορωσία, Ρωσία, Συρία, Τουρκία, Τυνησία, Αίγυπτο, Ουζμπεκιστάν, Κιργιζία.
Με τη FYROM δεν έχει υπογραφεί συμφωνία. Οι διμερείς και τράνζιτ μεταφορές διενεργούνται χωρίς έντυπο αδείας. Οι τριγωνικές μεταφορές απαγορεύονται εκτός εάν το φορτηγό Δημόσιας Χρήσης διαθέτει άδεια ΕΔΥΜ.
Με τον Λίβανο, το Ιράκ και την Ιορδανία έχουν υπογραφεί συμφωνίες, αλλά δεν έχουν υπογραφεί Πρωτόκολλα μεταφορών και οι μεταφορές διενεργούνται χωρίς έντυπο άδειας.
Με το Ιράν έχει υπογραφεί Πρωτόκολλο και οι μεταφορές με τα οχήματα των δύο χωρών θα διενεργούνται με έντυπα αδειών (διμερών και τράνζιτ) χωρίς καταβολή τελών. Προς το παρόν διενεργούνται χωρίς έντυπο άδειας επειδή τα δύο μέρη δεν έχουν ανταλλάξει ακόμη έντυπα αδειών. Οι τριγωνικές μεταφορές απαγορεύονται.
Οι μεταφορές από και προς το Κοσσυφοπέδιο μπορούν να πραγματοποιηθούν με:
· Φορτηγά, που φέρουν Ελληνικές πινακίδες, χωρίς έντυπο άδειας.
· Φορτηγά, που φέρουν πινακίδες Κοσσυφοπεδίου, χωρίς έντυπο άδειας.
· Φορτηγά με πινακίδες Σερβίας, εφόσον διαθέτουν διμερή άδεια.
Άδειες ΕΔΥΜ για διεθνείς μεταφορές προς τρίτες χώρες
Για τη διενέργεια διεθνών οδικών εμπορευματικών μεταφορών σε τρίτες χώρες, δίνεται η δυνατότητα σε μεταφορείς χωρών που είναι ενταγμένες στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Υπουργών Μεταφορών (ΕΔΥΜ) να διενεργούν μεταφορές βάσει αυτής.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς γίνονται οι μεταφορές με άδεια ΕΔΥΜ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η ΕΔΥΜ είναι διεθνής διακυβερνητικός οργανισμός κρατών μελών της ΕΔΥΜ (ECMT/CEMT).
Κράτη-Μέλη της ΕΔΥΜ: Αλβανία, Αρμενία, Αυστρία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Βέλγιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Γερμανία, Εσθονία, Φιλανδία, Γαλλία, Γεωργία, Δανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, FYROM, Μάλτα, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ρωσία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Τουρκία, Ουκρανία, Αγγλία.
Η διενέργεια διεθνούς οδικής εμπορευματικής μεταφοράς με ΑΔΕΙΑ ΕΔΥΜ, προϋποθέτει την ύπαρξη επί του Φ.Δ.Χ. αυτοκινήτου, κατά την διάρκεια του ταξιδιού, εντύπου της ΑΔΕΙΑΣ ΕΔΥΜ και του ΒΙΒΛΙΟΥ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ, τα οποία να έχουν χορηγηθεί στον ίδιο μεταφορέα, ώστε να επιδεικνύονται όταν ζητούνται από τις αρμόδιες αρχές ελέγχου, εφόσον έχουν συμπληρωθεί ανάλογα από τον μεταφορέα. Τα βιβλία δρομολογίων θα πρέπει να έχουν τον ίδιο αριθμό με την άδεια στην οποία αντιστοιχούν.
ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΕΔΥΜ παρέχουν το δικαίωμα για τη διενέργεια οδικών εμπορευματικών μεταφορών :
α) από την Ελλάδα προς τα άλλα Κράτη-Μέλη της ΕΔΥΜ και αντίστροφα,
β) διαμέσου Κρατών-Μελών της ΕΔΥΜ (transit) και
γ) από οποιοδήποτε Κράτος-Μέλος της ΕΔΥΜ προς οποιοδήποτε άλλο και αντίστροφα.
ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΕΔΥΜ:
α) δεν παρέχουν δικαίωμα για τη διενέργεια οδικών εμπορευματικών μεταφορών μέσα στην επικράτεια των Κρατών-Μελών της ΕΔΥΜ, δηλαδή μεταφορών στις οποίες τα σημεία φόρτωσης και εκφόρτωσης βρίσκονται μέσα στο ίδιο Κράτος-Μέλος και
β) είναι προσωπικές (εκδίδονται στο όνομα του δικαιούχου μεταφορέα), αμεταβίβαστες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλα τα οχήματα της μεταφορικής επιχείρησης με διαδοχικό τρόπο.
Οι άδειες ΕΔΥΜ, με περιορισμό σε συγκεκριμένα Κράτη-Μέλη, όπως Αυστρία, Ελλάδα, Ιταλία, Ρωσία, Ουγγαρία, φέρουν κόκκινο αποτύπωμα σφραγίδας, στο οποίο σημειώνεται η χώρα στην οποία δεν επιτρέπεται η διενέργεια μεταφοράς.
Σύμφωνα με το άρθρο 3.16 του οδηγού χρήσης ΕΔΥΜ, ο μεταφορέας, μετά από το πρώτο έμφορτο ταξίδι μεταξύ της χώρας εγκατάστασης και άλλου Κράτους-Μέλους της ΕΔΥΜ μπορεί να πραγματοποιήσει μέχρι τρία έμφορτα ταξίδια, στα οποία δεν συμπεριλαμβάνεται η χώρα ταξινόμησης του οχήματος. Μετά την ολοκλήρωση των τριών αυτών έμφορτων διαδρομών, το όχημα, έμφορτο ή άφορτο, οφείλει να επιστρέψει στην χώρα ταξινόμησης. Οι διαδρομές χωρίς φορτίο εκτός της χώρας ταξινόμησης δεν λαμβάνονται υπόψη.
Ο Οδηγός της ΕΔΥΜ βρίσκεται αναρτημένος στην ιστοσελίδα του Διεθνούς Φόρουμ Μεταφορών της ΕΔΥΜ (www.itf-oecd.org/user-guidecertificates).
