Σε όλες τις τελευταίες δοκιμές και παρουσιάσεις του T&T αναφέρουμε συγκεκριμένα συστήματα ενεργητικής (κυρίως) ασφάλειας, τα οποία ο κατασκευαστής τοποθέτησε ως στάνταρ εξοπλισμό, προκειμένου να «συμμορφωθεί» με τον περίφημο νέο Κανονισμό Γενικής Ασφάλειας (GSR) της Ευρωπαϊκής Ένωση.
Στις 5 Ιανουαρίου 2020 λοιπόν, τέθηκε σε ισχύ ο κανονισμός της Ε.Ε., 2019/2144 σχετικά με τις απαιτήσεις έγκρισης τύπου για τα μηχανοκίνητα οχήματα και τα κάθε είδους ρυμουλκούμενά τους, καθώς και για τα συστήματα, κατασκευαστικά στοιχεία και χωριστές τεχνικές μονάδες που προορίζονται για τα οχήματα αυτά, όσον αφορά τη γενική τους ασφάλεια και την προστασία των επιβαινόντων στο όχημα και των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου (κανονισμός γενικής ασφάλειας - GSR). Στις 6 Ιουλίου 2022, η οδηγία κατέστη υποχρεωτική σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Ένας από τους κύριους στόχους του παρόντος κανονισμού είναι η περαιτέρω μείωση του αριθμού των νεκρών και των τραυματιών, καθιστώντας υποχρεωτική την τοποθέτηση συγκεκριμένων συστημάτων ασφαλείας στα οχήματα. Ο παρών κανονισμός καθιστά υποχρεωτική την εισαγωγή μιας σειράς νέων τεχνολογιών και μέτρων ασφαλείας ακολουθώντας ένα καθορισμένο χρονοδιάγραμμα (στάδια Α-Δ). Στις επόμενες γραμμές παραθέτουμε συνοπτικά το χρονοδιάγραμμα, ώστε οι αναγνώστες μας να έχουν πλήρη εικόνα του πώς ακριβώς θα πρέπει να πωλούνται τα νέα LCV, λεωφορεία και φορτηγά, με όλες τις νέες τεχνολογίες και όλες τις σημαντικές ημερομηνίες. Έπειτα, περιγράφουμε –με παραδείγματα, καθώς ο πλήρης κατάλογος είναι ατελείωτος- την κάθε νέα τεχνολογία που γίνεται υποχρεωτική, και πότε θα συμβεί αυτό. Να σημειωθεί ότι, οι περισσότεροι κατασκευαστές επαγγελματικών οχημάτων προσφέρουν ήδη τα συγκεκριμένα συστήματα, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις, υπερβαίνουν κατά πολύ τις προδιαγραφές της Ε.Ε. καθώς είναι ανώτερα σε προδιαγραφές για την προστασία οδηγών, επιβατών και πεζών.
Τα κυριότερα νέα συστήματα ασφάλειας που γίνονται υποχρεωτικά
Προηγμένα συστήματα πέδησης έκτακτης ανάγκης για επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα
Εδώ και αρκετά χρόνια είναι υποχρεωτικό ορισμένα φορτηγά οχήματα, λεωφορεία και πούλμαν να είναι εφοδιασμένα με προηγμένα συστήματα πέδησης έκτακτης ανάγκης. Στο μέλλον, τα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα θα πρέπει επίσης να είναι εφοδιασμένα με προηγμένα συστήματα πέδησης έκτακτης ανάγκης. Στην πρώτη φάση (χρονικό στάδιο Β), τα συστήματα θα πρέπει να είναι σε θέση να φρενάρουν αυτόματα και ανεξάρτητα, τουλάχιστον όταν εντοπίζουν πιθανή σύγκρουση προς τα εμπρός με ακίνητο ή κινούμενο όχημα. Στη δεύτερη φάση (χρονικό στάδιο Γ), τα συστήματα αυτά θα ανιχνεύουν επίσης πεζούς και ποδηλάτες και θα ενεργοποιούν ανεξάρτητα το σύστημα πέδησης. Οι αντίστοιχες απαιτήσεις καθορίζονται στον εκτελεστικό κανονισμό (Ε.Ε.) 2021/646.
Συστήματα συγκράτησης του οχήματος στη λωρίδα
Τα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με συστήματα που βοηθούν τον οδηγό να διατηρεί μια ασφαλή θέση του οχήματος σε σχέση με τη λωρίδα στην οποία κινείτα, ή το όριο του δρόμου. Τα συστήματα προειδοποιούν τον οδηγό όταν πρόκειται να συμβεί (αθέλητη) απομάκρυνση από τη λωρίδα κυκλοφορίας και επεμβαίνουν εάν συμβεί απομάκρυνση από τη λωρίδα κυκλοφορίας (χρονικό στάδιο Β ή χρονικό στάδιο Γ για τα μηχανοκίνητα οχήματα με υδραυλικό σύστημα διεύθυνσης). Οι τεχνικές απαιτήσεις για το σήμα καθορίζονται στους κανονισμούς του ΟΗΕ αριθ. 13 ή 13-H και αριθ. 48 και καθίστανται υποχρεωτικές με τον κανονισμό Ε.Ε. αριθ. 2019/2144.
Ενημέρωση υπέρβασης ορίου ταχύτητας
Ο κανονισμός αριθ. 2021/1958 της Ε.Ε. ορίζει ότι όλα τα μηχανοκίνητα οχήματα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με ένα σύστημα που βοηθά τον οδηγό να τηρεί το νόμιμο όριο ταχύτητας (χρονικό στάδιο Β). Αυτό περιλαμβάνει την ενημέρωση του οδηγού, μέσω ειδικής, κατάλληλης και αποτελεσματικής ειδοποίησης, για την υπέρβαση του ισχύοντος ορίου ταχύτητας. Το σύστημα μπορεί να παρακαμφθεί από τον οδηγό ανά πάσα στιγμή. Τα συστήματα που διατίθενται ήδη ως προαιρετικό εξάρτημα σε πολλά μοντέλα οχημάτων (κυρίως επιβατικών) βασίζονται κυρίως στην αναγνώριση των ορίων ταχύτητας με συνδυασμό συστημάτων καμερών (αναγνώριση πινακίδων) με χάρτες πλοήγησης (GPS). Οι ακριβείς απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν οι προβλεπόμενες λειτουργίες του συστήματος καθορίζονται στον κανονισμό (Ε.Ε.) 2021/1958.
Σύστημα προειδοποίησης μειωμένης αντίληψης (υπνηλίας) οδηγού
Όλα τα οχήματα, όλων των κατηγοριών, πρέπει να είναι εξοπλισμένα με συστήματα που βοηθούν τον οδηγό να συνεχίσει να προσέχει την κατάσταση της κυκλοφορίας και που τον προειδοποιούν όταν αποσπάται η προσοχή του (χρονικό στάδιο Β). Οι απαιτήσεις καθορίζονται στον κανονισμό (Ε.Ε.) 2021/1341.
Σύστημα υποβοήθησης οπισθοπορείας
Για την αποφυγή συγκρούσεων με πρόσωπα και αντικείμενα που βρίσκονται πίσω από το όχημα, εισάγονται διατάξεις για την οπισθοπορεία και απαιτήσεις για τα οχήματα όλων των κατηγοριών, όσον αφορά την αντίληψη των ευάλωτων χρηστών του δρόμου, που βρίσκονται πίσω από το όχημα (χρονικό στάδιο Β). Οι απαιτήσεις καθορίζονται στον νέο κανονισμό αριθ. 158 του ΟΗΕ.
Σύστημα υποβοήθησης στροφής και προειδοποίησης επικείμενης σύγκρουσης
Τα λεωφορεία, τα πούλμαν και τα (βαρέα) φορτηγά πρέπει να είναι εξοπλισμένα με προηγμένα συστήματα που είναι ικανά να ανιχνεύουν πεζούς και ποδηλάτες που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το μπροστινό μέρος ή στην «τυφλή» γωνία του οχήματος και να προειδοποιούν ή να αποφεύγουν τη σύγκρουση με αυτούς τους ευάλωτους χρήστες της οδού (χρονικό στάδιο Β). Οι απαιτήσεις για το σύστημα πληροφοριών προσέγγισης καθορίζονται στον νέο κανονισμό αριθ. 159 του ΟΗΕ. Εκτός από το σύστημα αποφυγής σύγκρουσης για πεζούς και ποδηλάτες, μια άλλη απαίτηση που πρέπει να επισημανθεί είναι η υποχρεωτική τοποθέτηση συστημάτων υποβοήθησης στροφής, η οποία συμπεριλήφθηκε στον κανονισμό μετά από πρωτοβουλία του Υπουργείου Μεταφορών της Γερμανίας. Ο νέος κανονισμός αριθ. 151 του ΟΗΕ, ο οποίος βασίζεται σε πρόταση του Υπουργείου, εναρμόνισε για πρώτη φορά τις τεχνικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα συστήματα υποβοήθησης στροφής (τα οποία αναφέρονται στον κανονισμό ως «συστήματα πληροφόρησης τυφλού σημείου»).
Κουτιά καταγραφής δεδομένων
Στο μέλλον, τα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα (χρονικό στάδιο Β) καθώς και τα λεωφορεία, τα πούλμαν και τα βαρέα οχήματα (χρονικό στάδιο Δ) θα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με συσκευή καταγραφής δεδομένων συμβάντων. Σε περίπτωση ατυχήματος, ο καταγραφέας αυτός θα καταγράφει ανώνυμα δεδομένα οδήγησης του οχήματος σύμφωνα με τις διατάξεις της Ε.Ε. για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Τα ευρήματα που θα προκύψουν από τα δεδομένα θα επιτρέψουν τη διεξαγωγή λεπτομερούς έρευνας ατυχημάτων και τη στοχευμένη εξέλιξη μελλοντικών συστημάτων από την αυτοκινητοβιομηχανία. Οι βασικές απαιτήσεις για την αποθήκευση δεδομένων καθορίστηκαν στον κανονισμό αριθ. 160 του ΟΗΕ και συμπληρώνονται από τον κανονισμό αριθ. 2019/2144 της Ε.Ε. με πρόσθετες απαιτήσεις για την ανάκτηση δεδομένων, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και την ασφάλεια των δεδομένων.
Σήμα (στοπ) φρεναρίσματος «πανικού»
Τα επιβατικά αυτοκίνητα, τα λεωφορεία, τα πούλμαν και γενικά τα επαγγελματικά οχήματα θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με σήμα φρεναρίσματος έκτακτης ανάγκης (χρονικό στάδιο Β). Πρόκειται για μια λειτουργία φωτεινής σηματοδότησης που υποδεικνύει στους άλλους χρήστες του δρόμου που βρίσκονται πίσω από το όχημα ότι εφαρμόζεται στο όχημα υψηλή δύναμη επιβράδυνσης σε σχέση με τις επικρατούσες οδικές συνθήκες. Οι όροι «σήμα στάσης έκτακτης ανάγκης» και «φως στάσης έκτακτης ανάγκης» χρησιμοποιούνται συχνά για την ίδια λειτουργία. Το σήμα δίδεται με την ταυτόχρονη λειτουργία όλων των φώτων ελέγχου στάσης ή κατεύθυνσης που είναι τοποθετημένοι στο όχημα. Το σήμα στάσης έκτακτης ανάγκης ενεργοποιείται αυτόματα εάν η ταχύτητα του οχήματος είναι πάνω από 50 χλμ./ώρα και το όχημα επιβραδύνει πολύ γρήγορα ή εάν ενεργοποιηθεί το σύστημα αντιμπλοκαρίσματος των φρένων (ABS). Το σήμα διακοπής λειτουργίας έκτακτης ανάγκης σβήνει μετά την πολύ γρήγορη επιβράδυνση ή μετά την απενεργοποίηση του ABS. Οι τεχνικές απαιτήσεις για το σήμα καθορίζονται στους κανονισμούς ΟΗΕ αριθ. 13 ή 13-H, και για τη σηματοδότηση στον κανονισμό ΟΗΕ αριθ. 48 και καθίστανται υποχρεωτικές με τον κανονισμό Ε.Ε. αριθ. 2019/2144.
Σύστημα ελέγχου πίεσης ελαστικών
Στο μέλλον, όλα τα ρυμουλκούμενα με μέγιστη επιτρεπόμενη μάζα άνω των 3,5 τόνων, καθώς και όλα τα επαγγελματικά οχήματα, τα λεωφορεία και τα πούλμαν θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με ακριβές σύστημα παρακολούθησης της πίεσης των ελαστικών (χρονικό στάδιο Β). Σκοπός αυτών των συστημάτων είναι να προειδοποιούν τον οδηγό όταν παρατηρείται απώλεια πίεσης σε ένα ελαστικό. Μέχρι στιγμής, ήταν υποχρεωτικό να εφοδιάζονται με αυτά τα συστήματα μόνο τα επιβατικά αυτοκίνητα. Για το σκοπό αυτό, οι τεχνικές απαιτήσεις των κανονισμών των Ηνωμένων Εθνών αριθ. 141 - σχετικά με τους ενιαίους όρους έγκρισης των μηχανοκίνητων οχημάτων όσον αφορά τα συστήματα παρακολούθησης της πίεσης των ελαστικών τους και αριθ. 142 σχετικά με τους ενιαίους όρους έγκρισης των μηχανοκίνητων οχημάτων όσον αφορά την τοποθέτηση των ελαστικών τους, έχουν προσαρμοστεί αναλόγως.
Διευρυμένη μετωπική επιφάνεια για την προστασία πεζών
Στο μέλλον, τα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά εμπορικά οχήματα θα πρέπει να σχεδιάζονται και να κατασκευάζονται έτσι ώστε να προβλέπουν μια διευρυμένη ζώνη προστασίας από την πρόσκρουση ευάλωτων χρηστών των δρόμων, με στόχο την ενίσχυση της προστασίας των χρηστών του οδικού δικτύου (για παράδειγμα πεζών, ποδηλατών και μοτοσικλετιστών) και τον μετριασμό των πιθανών τραυματισμών τους σε περίπτωση σύγκρουσης (χρονικό στάδιο Γ). Για το σκοπό αυτό, καταρτίστηκε σχέδιο προσαρμογής του κανονισμού αριθ. 127 του ΟΗΕ σχετικά με τους ενιαίους όρους έγκρισης των μηχανοκίνητων οχημάτων όσον αφορά τις ιδιότητές τους σε σχέση με την ασφάλεια των πεζών, το οποίο έχει ήδη εγκριθεί.
Θα εισαχθούν απαιτήσεις για τη βελτίωση της άμεσης όρασης των οδηγών λεωφορείων, πούλμαν και βαρέων οχημάτων (χρονικό στάδιο Δ), ώστε να βελτιωθεί η αποκαλούμενη άμεση ορατότητα των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου από τη θέση του οδηγού. Οι απαιτήσεις έχουν σχεδιαστεί για να μειώσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα τυφλά σημεία μπροστά (π.χ., μεγαλύτερο παρμπρίζ και χαμηλότερο ταμπλό) και στο πλάι του οχήματος και να μειώσουν τα ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου.
