Σε δρόμο-καρμανιόλα έχει μετατραπεί η Π.Ε.Ο Μάνδρας-Θηβών, μέσω Κάζας, με συχνά ατυχήματα, στα οποία εμπλέκονται φορτηγά. Με διαφορά λίγων μηνών, μέσα στο 2015, έχασαν τη ζωή τους δυο Έλληνες συνάδελφοι, οδηγοί επικαθήμενων, όταν τα οχήματά τους ντελαπάρισαν στην ίδια δεξιά στροφή μετά το χωριό Οινόη, με κατεύθυνση προς Μάνδρα. Γνωρίζουμε όλοι ότι, τη συγκεκριμένη διαδρομή επιλέγουν καθημερινά δεκάδες οδηγοί, ελληνικών και ξένων φορτηγών, αν και πρόκειται για δρόμο με πολλές παγίδες, ακόμη και για τους έμπειρους επαγγελματίες οδηγούς.
Ο συντάκτης μας Παύλος Μαυρομύτης ελέγχει μέτρο-μέτρο όλη τη διαδρομή, εντοπίζει τις δυσκολίες και καταγράφει την επικινδυνότητά της. Παράλληλα, κάνει αυτοψία στη στροφή όπου τούμπαραν τα δύο οχήματα και συνομιλεί με τον κ. Χρήστο Πιπιλικάκη, ιδιοκτήτη της εταιρείας Οδική Βοήθεια Βαρέων Οχημάτων, ο οποίος μας δίνει χρήσιμες απαντήσεις και συμβουλές.
Επιλογή διαδρομής
Ποιοι λόγοι κάνουν τον οδηγό να αφήσει τον αυτοκινητόδρομο και να κινηθεί από τον Ασπρόπυργο και τη Μάνδρα προς τη Θήβα και εν συνεχεία για την Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα; Ο πρώτος και σημαντικότερος λόγος είναι η αποφυγή των τριών σταθμών διοδίων, Αττικής οδού με 11,20 ευρώ, των Αφιδνών με 11,60 ευρώ και της Θήβας με 13,55 ευρώ (οχήματα με τέσσερις ή περισσότερους άξονες), με συνολικό κόστος 36,35 ευρώ ή 72,70 ευρώ με επιστροφή. Ο δεύτερος, ότι είναι συντομότερη χιλιομετρικά από τη διαδρομή μέσω Αττικής οδού.
Οι δυο αυτοί λόγοι είναι καθοριστικοί για τους αυτοκινητιστές, ιδιαίτερα στις ημέρες μας, που τα εξοδολόγια έχουν αυξηθεί σημαντικά. Οι περισσότεροι επαγγελματίες προσπαθούν να μειώσουν τα έξοδά τους στο δρομολόγιο, εστιάζοντας κυρίως στην αποφυγή των διοδίων και στην κάλυψη λιγότερων χιλιομέτρων. Ωστόσο, η επιλογή του παλαιού οδικού δικτύου συνεπάγεται και αυξημένη επικινδυνότητα.
Μάνδρα - Αγία Σωτήρα
Εξετάζουμε την κατάσταση στο πρώτο κομμάτι που αφορά τη διαδρομή από τη Μάνδρα μέχρι την Αγία Σωτήρα. Στα πρώτα χιλιόμετρα το πλάτος του οδοστρώματος είναι στενό, στα έξι μέτρα, με πολλές κακοτεχνίες. Οι συνεχόμενες αριστερές και δεξιές στροφές δεν επιτρέπουν στα οχήματα να κινούνται με μεγάλη ταχύτητα και κρύβουν παγίδες, μιας και η ορατότητα είναι μειωμένη.
Λίγο πριν το χωριό Αγία Σωτήρα, ο δρόμος γίνεται πιο ομαλός καθώς οι λωρίδες της ανόδου γίνονται δυο (μόνο για δυο χιλιόμετρα όμως) έτσι ώστε να διευκολύνονται τα οχήματα στις προσπεράσεις. Ωστόσο, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή καθώς, πολλοί οδηγοί που κινούνται στο ένα ρεύμα καθόδου επιχειρούν προσπεράσεις, παραβιάζοντας τη διπλή διαχωριστική και περνούν στο αντίθετο ρεύμα, διακινδυνεύοντας την ασφάλειά τους με μια μετωπική σύγκρουση.
Επιπλέον, τα αυτοσχέδια πάρκινγκ στα αριστερά και δεξιά του δρόμου δεν διαθέτουν λωρίδα επιτάχυνσης προκειμένου τα οχήματα που θέλουν να εισέλθουν στο δρόμο να αναπτύξουν ομαλά ταχύτητα. Με την απουσία λωρίδας επιτάχυνσης αυξάνεται ο κίνδυνος για τα επιβατικά να πέσουν επάνω στα φορτηγά.
Αγία Σωτήρα-Καραούλι
Στο κομμάτι των 6 χιλιομέτρων, από την Αγία Σωτήρα μέχρι το Καραούλι, ο βαθμός επικινδυνότητας είναι σαφώς αυξημένος, καθώς ο δρόμος είναι στενός σε όλο του το μήκος και, το κυριότερο, έχει πολλές και συνεχόμενες στροφές. Επιπλέον, το οδόστρωμα δεν είναι σε καλή κατάσταση καθώς καταγράφονται κακοτεχνίες και πλημμελής συντήρηση. Ιδιαίτερα, βέβαια, στις διαδοχικές στροφές μετά το χωριό Παλαιοκούνδουρα απαιτείται τεράστια προσοχή γιατί το οδόστρωμα είναι τόσο στενό που τα βαριά οχήματα περνούν ελάχιστα εκατοστά το ένα δίπλα από το άλλο. Ένας λάθος υπολογισμός ή μια απότομη κίνηση θέτουν σε κίνδυνο οδηγό και όχημα. Βέβαια, οι πινακίδες ενημερώνουν τους οδηγούς ότι το οδόστρωμα είναι ολισθηρό γεγονός που μειώνει την ταχύτητα κίνησης.
Καραούλι-Οινόη
Από το Καραούλι μέχρι την Οινόη, 5 χιλιόμετρα απόσταση, ο δρόμος φαινομενικά είναι καλός αλλά επίσης κρύβει παγίδες, κυρίως προς την πλευρά της Θήβας και εξηγούμε το λόγο. Το οδόστρωμα είναι μεν φαρδύ, σε καλή κατάσταση και με καινούργια διαγράμμιση, ωστόσο στις μεγάλες κατωφέρειες με κλίση μέχρι και 10% πολλοί οδηγοί αναπτύσσουν υψηλή ταχύτητα ενώ ο δρόμος μετά από λίγα μέτρα οδηγεί σε απότομες στροφές, οπότε υποχρεωτικά πρέπει να πατήσουν άμεσα το φρένο για να αποφύγουν το τουμπάρισμα
Αυτοψία στο σημείο του θανάτου
Σπασμένα παρμπρίζ, διαλυμένα πλαστικά, κομμένα ελαστικά, σκόρπια προσωπικά αντικείμενα, συνθέτουν το σκηνικό στο σημείο του δυστυχήματος, ένα χιλιόμετρο πριν την Οινόη. Ένα μικρό καντηλάκι σιγοκαίει μέρα νύχτα στη μνήμη των δύο συναδέλφων που σκοτώθηκαν στο συγκεκριμένο σημείο, καθώς και για άλλους οδηγούς αυτοκινήτων που είχαν την ίδια τύχη. Με αφορμή τα δύο τροχαία που σημειώθηκαν εκεί, πραγματοποιείται το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, εστιάζοντας κυρίως στη στροφή αυτή, στην οποία το οδόστρωμα έχει μεγάλο φάρδος, με δυο λωρίδες ανόδου και μια καθόδου. Τι φταίει άραγε και η συγκεκριμένη στροφή έχει μετατραπεί σε καρμανιόλα; Παρακάτω θα εξηγήσουμε διάφορες αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων, ωστόσο στην παρούσα φάση μας ενδιαφέρει μόνο η επικινδυνότητα του σημείου αυτού. Για να κατανοήσουμε τι πραγματικά φταίει, έπρεπε να παραμείνουμε στο σημείο περισσότερο από μισή ώρα και να παρατηρούμε διαρκώς την κίνηση των φορτηγών, με κατεύθυνση τη Μάνδρα, για να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα. Έτσι και έγινε.
Αυτό που αποκομίσαμε είναι ότι, τα ατυχήματα στο συγκεκριμένο σημείο προκαλούνται από δυο παράγοντες. Ο πρώτος, ότι η στροφή είναι απότομη και με μεγάλη κλίση. Ο δεύτερος και σημαντικός είναι ότι οι περισσότεροι οδηγοί, βγαίνοντας από την Οινόη, αναπτύσσουν υψηλή ταχύτητα στην ευθεία που έχουν μπροστά τους και ξαφνιάζονται όταν προσεγγίζουν τη στροφή. Παρατηρήσαμε αρκετά οχήματα να φτάνουν με πολλά χιλιόμετρα στη στροφή και οι οδηγοί τους να πατάνε φρένο για να μειώσουν την ταχύτητα. Ελάχιστες ήταν οι εξαιρέσεις όπου κάποια κονεξάδικα και βυτιοφόρα μπήκαν στη στροφή με τη νόμιμη επιτρεπτή ταχύτητα των 50 χιλιομέτρων. Η συγκεκριμένη στροφή-καρμανιόλα δεν συγχωρεί υψηλή ταχύτητα και απότομες κινήσεις στο τιμόνι, καθώς η μετατόπιση φορτίου είναι πολύ συχνή.
Οινόη-Θήβα
Αν μας ζητηθεί να αναφέρουμε το πιο επικίνδυνο κομμάτι της διαδρομής, τότε αυτό είναι το τελευταίο, από την Οινόη μέχρι τη Θήβα και πιο συγκεκριμένα στις στροφές πριν το εκκλησάκι του Αγίου Χριστοφόρου. Το οδόστρωμα είναι κι εδώ στενό, ενώ ο βαθμός δυσκολίας αυξάνει εξαιτίας των δύο στροφών-πετάλων, στις οποίες τα οχήματα για να στρίψουν πρέπει να κινούνται με ταχύτητα μικρότερη των 30 χιλιομέτρων. Η άσχημη κατάσταση του οδοστρώματος και οι στροφές με ανάποδη κλίση αποτελούν καθημερινή πρόκληση για τους οδηγούς.
Οι συνήθεις κίνδυνοι και οι ευθύνες
Γλίτσα-Βροχή-Χιόνι
Ο βαθμός επικινδυνότητας της διαδρομής μέσω Κάζας αυξάνει σημαντικά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες καθώς η συγκεκριμένη περιοχή επηρεάζεται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες. Με το πρώτο ψιλόβροχο σχηματίζεται γλίτσα στο οδόστρωμα κάνοντάς το ολισθηρό, ενώ σε αρκετά σημεία είναι χυμένα λάδια ή πετρέλαια από διερχόμενα οχήματα δημιουργώντας εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες οδήγησης.
Ομίχλη-Βράδυ
Επιπρόσθετα, ο δρόμος διέρχεται από σημεία με μεγάλο υψόμετρο στα οποία συχνά εμφανίζεται πυκνή ομίχλη, η οποία δυσχεραίνει το έργο των οδηγών. Ελλείψει φωτισμού κατά μήκος της διαδρομής των 48 χιλιομέτρων, αλλά και εξαιτίας της κακής διαγράμμισης στο οδόστρωμα, οι οδηγοί έχουν περιορισμένη και χαμηλή ορατότητα. Τα ίδια βέβαια ισχύουν κατά τη νυχτερινή οδήγηση.
Η ευθύνη του οδηγού και του οδικού δικτύου
Μεγάλο μερίδιο ευθύνης στα ατυχήματα, ίσως και το μεγαλύτερο, επιβαρύνει τον οδηγό με τις κινήσεις που θα κάνει ο ίδιος και οι οποίες ενδέχεται να βλάψουν τη δική του σωματική ακεραιότητα καθώς βέβαια και των υπόλοιπων χρηστών του οδικού δικτύου. Σε καμία περίπτωση οι οδηγοί/μεταφορείς δεν είναι άμοιροι των ευθυνών τους για τα τροχαία ατυχήματα στα οποία ενδεχομένως να εμπλακούν.
Πρώτα απ΄ όλα είναι η υπερβολική ταχύτητα και η μη τήρηση των ορίων ταχύτητας από την πλευρά των οδηγών. Επίσης, η παραβίαση της προτεραιότητας, η απόσπαση της προσοχής του οδηγού, η κίνηση στο αντίθετο ρεύμα και το αντικανονικό προσπέρασμα είναι εξίσου σημαντικοί παράγοντες πρόκλησης τροχαίου, οι οποίοι επιβαρύνουν αποκλειστικά τον οδηγό.
Συζητούμε αρκετές φορές με οδηγούς για το θέμα της ταχύτητας και της μη τήρησης των ωραρίων και οι περισσότεροι μας προτάσσουν σαν επιχείρημα την πίεση που δέχονται από τους παραλήπτες για την έγκαιρη παραλαβή των εμπορευμάτων τους. Και πάλι όμως είναι ο οδηγός που ζυγίζει το τι είναι πιο σημαντικό. Η ασφάλεια η δική του, του οχήματος, του φορτίου και των άλλων χρηστών με ενδεχόμενη μικρή καθυστέρηση ή η έγκαιρη παράδοση με όποιο κόστος; Πόσες φορές άλλωστε μας έχει τύχει να μας πιέζουν οι παραλήπτες να φτάσουμε έγκαιρα στον προορισμό μας, επιβαρύνοντάς μας με άγχος, και όταν τελικά φτάνουμε να μην μας ξεφορτώνουν εγκαίρως;
Εκτός από την απροσεξία του οδηγού, σημαντικό ρόλο στην εμπλοκή των οχημάτων σε ατυχήματα παίζει και το ίδιο το οδικό δίκτυο, η κατασκευή και η κατάσταση στην οποία βρίσκεται, εξαιτίας της ολισθηρότητας του οδοστρώματος, των απότομων στροφών, της περιορισμένης ορατότητας, της κακής διαγράμμισης και τέλος της ανωμαλίας της οδού.
Συντήρηση δικτύου
Η συνεχής χρήση του οδικού δικτύου της Κάζας από φορτηγά, με τους κινδύνους που αναφέραμε, είναι μια πραγματικότητα την οποία οι αρμόδιοι πρέπει να αποδεχτούν και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα (τακτική συντήρηση του δρόμου, χρήση αντιολισθητικής πίσσας, διαγράμμιση με λευκές γραμμές και τοποθέτηση πινακίδων στα πιο κρίσιμα και επικίνδυνα σημεία της διαδρομής) έτσι ώστε να εξασφαλίζονται ασφαλείς μετακινήσεις.
Ο ειδικός ενημερώνει
Ο Χρήστος Πιπιλικάκης έχει μεγάλη εμπειρία και γνώση γύρω από τα τροχαία ατυχήματα καθώς ασχολείται αποκλειστικά με τη ρυμούλκηση βαρέων οχημάτων από το 1978. Τον συναντήσαμε στο γραφείο του στο Χαλάνδρι, και συζητήσαμε για τους πιο συχνούς παράγοντες πρόκλησης τροχαίων στα φορτηγά.
«Η πρώτη αιτία των ατυχημάτων», επισημαίνει ο κ. Πιπιλικάκης, «οφείλεται στην ανέχεια στην οποία έχουν περιέλθει οι συνάδελφοί μου εξαιτίας της κρίσης που έχει υποστεί το επάγγελμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην προτιμούμε τον αυτοκινητόδρομο και να αναζητούμε λύσεις στο υπόλοιπο δίκτυο χωρίς να υπολογίζουμε την κούραση, παρά μόνο να γλιτώσουμε κάποια χρήματα. Σε δρόμους, όμως, σαν αυτόν της Κάζας ριψοκινδυνεύουμε καθημερινά τη ζωή μας και καλό είναι να καταλάβουμε όλοι μας ότι ο κακός δρόμος δεν είναι λύση. Ειδικά το χειμώνα ο δρόμος είναι ολισθηρός εξαιτίας της γλίτσας και της δροσιάς που πιάνει κάθε πρωί.
Επιπλέον, σημαντικό ρόλο παίζει η εμπειρία του οδηγού γιατί ο συγκεκριμένος δρόμος δεν συγχωρεί λάθη, μιας και δεν υπάρχει επαρκής χώρος για ελιγμούς. Όταν είσαι νέος οδηγός είσαι συνεσταλμένος και ιδιαίτερα προσεκτικός, μόλις όμως «πάρεις τον αέρα» τότε είναι η πιο επικίνδυνη περίοδος για ατύχημα γιατί υπερεκτιμάς τις δυνάμεις σου. Οι νέοι οδηγοί εμπλέκονται σε ατυχήματα από τον πρώτο μέχρι τον πέμπτο χρόνο που βρίσκονται στο επαγγελματικό τιμόνι, έκτοτε αλλάζουν νοοτροπία και τρόπο οδήγησης και είναι ακόμη πιο προσεκτικοί.
Η κόπωση του οδηγού είναι επίσης σημαντική και δεν έχει σημασία μόνο εάν οδήγησε 8 ή 9 ώρες, αλλά εάν είχε μια κουραστική ημέρα η οποία κατέβαλε τον οργανισμό του. Έχω παρατηρήσει ότι πολλά ατυχήματα συμβαίνουν λίγα χιλιόμετρα πριν τα οχήματα φτάσουν στη Μάνδρα και ο λόγος είναι απλός. Οι οδηγοί παρά την κούραση θέλουν να φτάσουν στον προορισμό τους για να ξεκουραστούν, αγνοώντας ότι έχουν μειωμένα αντανακλαστικά και δυνατότητες. Ωστόσο, σε όποιο σημείο της διαδρομής νυστάξουν πρέπει να σταματήσουν άμεσα για ύπνο.
Η πείρα μου δίδαξε ότι οφείλουμε να τηρούμε τον Κ.Ο.Κ, τα όρια ταχύτητας και να μην κάνουμε κινήσεις χωρίς να είμαστε σίγουροι και αναφέρομαι κυρίως στις προσπεράσεις.
Εκτός των παραπάνω, είμαστε υποχρεωμένοι να έχουμε καλοσυντηρημένα οχήματα, με καινούργια ελαστικά και σωστά φρένα. Αν το όχημά μας δεν είναι σε καλή λειτουργική κατάσταση βάζουμε σε κίνδυνο τη ζωή τη δική μας και των συνανθρώπων μας. Κλείνοντας, σαν παράκληση προς τους συναδέλφους μου θα πω το εξής: Πρέπει να γίνει καθημερινή συνήθεια η χρήση της ζώνης, την οποία αν φορούσαν οι συνάδελφοι που ενεπλάκησαν στα δυο δυστυχήματα θα είχαν σωθεί. Ο ένας πετάχτηκε έξω από το παράθυρο και μέχρι να τουμπάρει το φορτηγό είχε πέσει στο κενό ανάμεσα στον τράκτορα και το θάλαμο όπου και σκοτώθηκε. Ακόμη και σε γκρεμό να πέσει το φορτηγό, αν φοράμε τη ζώνη μας θα μας συγκρατήσει και δεν θα μας εκσφενδονίσει έξω από την καμπίνα».
Εικόνες που σοκάρουν
Στο περιθώριο της συνέντευξης με τον Χρήστο Πιπιλικάκη του ζητήσαμε να μας δείξει μερικές φωτογραφίες από ατυχήματα στα οποία έχουν εμπλακεί φορτηγά, στο δρόμο της Κάζας. Οι εικόνες είναι σοκαριστικές. Τουμπαρισμένα επικαθήμενα εντός και εκτός δρόμου, διπλωμένα οχήματα, κατεστραμμένοι τράκτορες και νταλίκες, σε ένα τραγικό σκηνικό. Οι οδηγοί τους, κάποιοι σκοτώθηκαν και άλλοι γλίτωσαν από τύχη με τραύματα, δεν πίστευαν, όπως δεν πιστεύουμε όλοι μας άλλωστε, ότι θα συνέβαινε κάτι κακό στους ίδιους.
Τέλος στα ατυχήματα
Προσοχή, προσοχή, προσοχή... Μια λέξη με τεράστια σημασία την οποία πρέπει να έχουμε συνεχώς στο μυαλό μας όταν πιάνουμε το τιμόνι του φορτηγού στα χέρια μας. Γνωρίζοντας ότι η διαδρομή της Κάζας είναι ελκυστική οικονομικά, οφείλουμε ωστόσο να εφιστήσουμε την προσοχή σε όλους εσάς που την επιλέγετε, κυρίως στο θέμα της ταχύτητας και της συντήρησης του οχήματός σας.
Ενόψει βέβαια του επερχόμενου χειμώνα και λαμβάνοντας υπόψη τη μορφολογία της διαδρομής καθώς και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν εκεί, οφείλουμε να έχουμε σε άριστη κατάσταση το όχημά μας, ελεγμένο μηχανικά και με καινούργια λάστιχα. Ο δρόμος της Κάζας είναι αυτός που ξέρουμε και δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα, οπότε αν η ασφάλεια του αυτοκινητόδρομου δεν είναι η επιλογή σας τότε το καλύτερο που μπορεί να κάνει ο οδηγός είναι να αλλάξει οδηγική συμπεριφορά και νοοτροπία και να προσαρμοστεί στις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου οδικού δικτύου.
O.B.B.O. - Οδική Βοήθεια Βαρέων Οχημάτων
Η Οδική Βοήθεια Βαρέων Οχημάτων ασχολείται αποκλειστικά με τη ρυμούλκηση φορτηγών και λεωφορείων από το 1978 χρησιμοποιώντας απόλυτα εξειδικευμένες μεθόδους. Διαθέτει οχήματα με ειδικά συστήματα ρυμούλκησης ανυψωτικής ικανότητας έως 40 τόνων που το μοναδικό σημείο επαφής με το προς ρυμούλκηση όχημα είναι τα λάστιχά του αποφεύγοντας έτσι ζημιές στους προφυλακτήρες, γρατσουνιές στο χρώμα ή σπασμένα παρμπρίζ. H O.B.B.O. παρέχει ολόκληρο το 24ωρο και 365 ημέρες το χρόνο τις εξής υπηρεσίες:
• Ρυμούλκηση βαρέων οχημάτων που έχουν ακινητοποιηθεί από οποιαδήποτε βλάβη.
• Περισυλλογή οχημάτων που βρίσκονται εντός ή εκτός οδοστρώματος μετά από τροχαίο ατύχημα.
• Ξετουμπάρισμα βαρέων οχημάτων, έστω και αν αυτά είναι φορτωμένα.
• Ξεβούλιαγμα βαρέων οχημάτων.
• Αλλαγή ελαστικών βαρέων οχημάτων.
• Εκκίνηση οχημάτων που έχουν μείνει από μπαταρία, με χρήση ειδικού φορητού φορτιστή μπαταρίας.
