Τα air condition (A/C) οροφής έχουν εφαρμογή στα περισσότερα οχήματα, κυρίως καμπίνες φορτηγών, minibus, ειδικά οχήματα, μηχανήματα έργων, καθώς και αγροτικά. Το κυριότερο πλεονέκτημά τους είναι η ανεξάρτητη λειτουργία τους με ρεύμα, χωρίς να έχουν ανάγκη τον κινητήρα ο οποίος και όταν δουλεύει στο ρελαντί καταναλώνει μια υπολογίσιμη ποσότητα πετρελαίου – περί τα τρία λίτρα την ώρα κατά μέσο όρο στα βαρέα φορτηγά.
Είναι προφανές ότι σε ένα βάθος χρόνου, ο ιδιοκτήτης του φορτηγού θα κάνει απόσβεση του κόστους της τοποθέτησης ενός A/C οροφής, αφού όλοι γνωρίζουμε τους χρόνους αναμονής αλλά και των υποχρεωτικών διαλειμμάτων ανάπαυσης. Το ίδιο όφελος έχουν φυσικά και οι οδηγοί των άλλων οχημάτων και ιδιαίτερα των minibus όταν σταθμεύουν για μικρά χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, είναι απαραίτητη η προειδοποίηση του οδηγού στην περίπτωση εξασθένησης της μπαταρίας, ώστε να διακόπτεται η λειτουργία του A/C για να μην υπάρξει πρόβλημα στην εκκίνηση του κινητήρα. Εναλλακτικά, η VOLVO παρουσίασε πρόσφατα ένα FH με δεύτερη μπαταρία, αποκλειστικά για τα περιφερειακά που καταναλώνουν το ρεύμα, ώστε η κύρια μπαταρία να χρησιμοποιείται μόνο για την εκκίνηση του κινητήρα.
Επιλογή και Τοποθέτηση
Η σωστή συναρμογή της μονάδας A/C στην οροφή του οχήματος είναι σπουδαίας σημασίας. Πρέπει να γίνεται στο σωστό σημείο, να «φωλιάζει» ακριβώς στον προβλεπόμενο χώρο και να σταθεροποιείται απόλυτα ώστε να αποφεύγονται οι τριγμοί. Αυτές οι μονάδες A/C έχουν ψυκτική ικανότητα από 3,5 έως 36,0 kW, είναι συμπαγούς κατασκευής και με καλοσχεδιασμένη εξωτερική αεροδυναμική εμφάνιση. Συχνά μάλιστα, βάφονται στο χρώμα του αυτοκινήτου ώστε και οπτικά να φαίνονται ενσωματωμένες σε αυτό.
Καρδιά του συστήματος είναι το κομπρεσέρ ή συμπιεστής (compressor). Η επιλογή του έχει να κάνει κυρίως με την ισχύ που απαιτείται, αλλά και με το σημείο που πρόκειται να τοποθετηθεί. Οι κατασκευαστές πάντως των A/C παρέχουν ένα «κιτ» εξαρτημάτων για την ευκολότερη και σταθερή τοποθέτηση του συμπιεστή από τον εξειδικευμένο τεχνικό.
Στην οροφή τοποθετείται η μονάδα του A/C και πάλι με τη βοήθεια ενός «κιτ» εξαρτημάτων. Για την επιλογή ενός συστήματος A/C οροφής, οι κατασκευαστές διαθέτουν τυποποιημένους πίνακες μονάδων A/C που η απόδοσή τους συνδυάζεται με το χώρο που ο πελάτης θέλει να καλύψει. Έτσι έχουμε air condition με ψυκτική ικανότητα από 3,5 kW μέχρι 6,2 kW, από 8,5 kW μέχρι 15,5 KW και τα πολύ ισχυρότερα από 19,0 kW μέχρι 36,0 kW.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα A/C οροφής είναι κατά βάση παροχής ψύξης, δηλαδή ψυχρού αέρα και μόνο ορισμένα μοντέλα παρέχουν και ζεστό αέρα για θέρμανση. Επομένως, η επιλογή του μοντέλου, πέρα από την ισχύ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τη δυνατότητα θέρμανσης ή όχι. Εξάλλου, για τα μεγαλύτερης ισχύος A/C όπως π.χ. για τα minibus προτείνεται η λειτουργία του κομπρεσέρ να παίρνει κίνηση από τη μηχανή του αυτοκινήτου και όχι από τη μπαταρία.
Από εκεί και πέρα, περνάμε στα επιμέρους τεχνικά χαρακτηριστικά για τα οποία θα πρέπει να τα αναζητήσουμε στα εγχειρίδια του κατασκευαστή – αρκετά είναι διαθέσιμα και στο διαδίκτυο ή να συμβουλευτούμε τον ειδικό.
Τα κυριότερα τεχνικά χαρακτηριστικά μιας μονάδας A/C οροφής είναι βέβαια η ψυκτική της ικανότητα, η δυνατότητα (και) θέρμανσης, το ψυκτικό υγρό που χρησιμοποιεί, αν είναι διαθέσιμο στην αγορά σύμφωνα με τους ισχύοντες περιβαλλοντικούς κανονισμούς, το εύρος της παρεχόμενης ψύξης (ή θέρμανσης) δηλαδή τη θερμοκρασία σε βαθμούς κελσίου (μέγιστη/ελάχιστη) το βολτάζ της μπαταρίας που απαιτεί 12V (Α) ή 24V (A) και, ακόμη, καλό είναι να γνωρίζουμε:
- Ποια είναι η μέγιστη παρεχόμενη ροή αέρα από το «βαπορέτο» μετρούμενη σε κυβικά μέτρα ανά ώρα (m3 /h)
- Τις διαστάσεις της μονάδας οροφής που δίδονται σε χιλιοστά. Ενδιαφέρουσα διάσταση είναι το ύψος καθώς επηρεάζει το όχημα αεροδυναμικά, αλλά και αισθητικά
- Φυσικά, πρέπει να γνωρίζουμε και το συνολικό βάρος του συστήματος καθώς αυτό επηρεάζει το ωφέλιμο του οχήματος.
Κλείνοντας, πρέπει να επαναλάβουμε ότι η τοποθέτηση του A/C οροφής είναι αποκλειστικά δουλειά εξειδικευμένου τεχνίτη ο οποίος – εκτός των άλλων – θα πρέπει να έχει τη γνώση για το ακριβές σημείο τοποθέτησης της μονάδας ειδικά στην οροφή των ελαφρών οχημάτων και των minibus.
Καυστήρες Αέρος: Πώς είναι, πώς λειτουργούν
Ιδιαίτερα διαδεδομένοι στα μέσα μεταφοράς είναι οι καυστήρες αέρος με εφαρμογές στις καμπίνες των φορτηγών – κυρίως μικρών και μεσαίων – σε μηχανήματα έργων, σε ειδικά αυτοκινούμενα οχήματα, όπως ιατρικές μονάδες, τροχόσπιτα, μικρά σκάφη κ.α. Τα πλεονεκτήματα ενός καυστήρα αέρα είναι ότι λειτουργεί με το ίδιο καύσιμο που κινείται το αυτοκίνητο, μπορεί να τοποθετηθεί και κάτω από το όχημα, η κατασκευή του είναι ενιαία, συμπαγής και ελαφρά, καταναλώνει πολύ λίγο καύσιμο και ο θόρυβός του είναι σε ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι λειτουργεί αυτόνομα, δηλαδή δεν απαιτείται η λειτουργία του κινητήρα του αυτοκινήτου. Από τεχνικής πλευράς, ο καυστήρας αέρα αποτελείται από ένα μοτέρ, έναν υπολογιστή, ένα αισθητήρα θερμοκρασίας, το σωλήνα καύσης, την παροχή του καυσίμου και την έξοδο των καυσαερίων.
Ο καυστήρας αέρα είναι απλούστερος από εκείνο του καυστήρα νερού, καθώς ο αέρας θερμαίνεται περνώντας μέσα από τον καυστήρα και στη συνέχεια διανέμεται μέσω των αεραγωγών. Πρόκειται για ένα απλό σύστημα, χαμηλής κατανάλωσης και τοποθετείται εύκολα. Αντίθετα, ο καυστήρας νερού απαιτεί να ζεσταθεί το νερό περνώντας μέσα από τον καυστήρα, ο αέρας θερμαίνεται καθώς περνάει από τους εναλλάκτες θερμότητας του οχήματος και στη συνέχεια διανέμεται μέσα από τα ακροφύσια του κατασκευαστή. Ωστόσο, ο καυστήρας νερού πλεονεκτεί στο γεγονός ότι προθερμαίνει το νερό της μηχανής και κάνει χρήση φρέσκου ή ανακυκλωμένου αέρα.
Καυστήρας αέρα και απαιτούμενη θερμική ισχύς
Ανάλογα με το χώρο που θέλουμε να καλύψει ένας καυστήρας αέρα θα πρέπει και να επιλεγεί. Οι καυστήρες αέρα επιλέγονται με βάση τη θερμική ισχύ που δύνανται να παράξουν. Αυτή η θερμική ισχύς προσδιορίζεται με τα κιλοβάτ (kW) τα οποία ξεκινούν από τα 2 kW για μικρές καμπίνες φορτηγών, γερανών, μηχανημάτων, vans, κ.α. Αυτή η ισχύς, αυξάνει και κλιμακώνεται μέχρι περίπου τα 6 kW για εφαρμογές σε μεγαλύτερες καμπίνες φορτηγών, κινητές ιατρικές μονάδες, βαριά μηχανήματα έργων, μεγάλα τροχόσπιτα κ.α.
Για την τοποθέτηση του κατάλληλου καυστήρα αέρα σε ένα όχημα, υπεύθυνος είναι ο κατασκευαστής, επειδή όμως συχνά συμβαίνει να μην περιλαμβάνεται στον στάνταρ εξοπλισμό θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος να απευθυνθεί στον αντιπρόσωπο του καυστήρα ή στο εξουσιοδοτημένο συνεργείο της μάρκας. Ενδεικτικά, πάντως και για οχήματα κατασκευασμένα στην Ε.Ε. η ισχύς του καυστήρα αέρα δίδεται σε αναλογία με το μήκος του οχήματος. Για παράδειγμα, σε ένα βαν από 4 μέχρι 5,5 μέτρα αρκεί ένας καυστήρας αέρος ισχύος από 2 μέχρι 3 kW. Για οχήματα μήκους από 6 μέχρι 8 μέτρα συνιστάται καυστήρας 3 έως 4 kW, ενώ για τις καμπίνες των φορτηγών η ισχύς των 2 ή 3 kW κρίνεται επαρκής. Ωστόσο, βασικό κριτήριο επιλογής της ισχύος είναι και οι συνήθεις συνθήκες περιβάλλοντος και θερμοκρασίας που επικρατούν εκεί που προορίζεται να κυκλοφορεί το όχημα. Αυτό σημαίνει ότι ένας Σκανδιναβός ιδιοκτήτης φορτηγού ενδιαφέρεται για την απόδοση του καυστήρα σε χαμηλές έως πολύ χαμηλές θερμοκρασίες π.χ. -30°C, ενώ ο Έλληνας συνάδελφός του, θα πρέπει να ενδιαφερθεί για την απόδοση του προϊόντος στις υψηλές θερμοκρασίες π.χ. +40°C.
Από την πλευρά τους τώρα, οι ίδιοι οι καυστήρες αέρα παρέχουν στον οδηγό τη δυνατότητα να επιλέξει λειτουργία, όπως οικονομική (eco), κανονική λειτουργία ή λειτουργία μέγιστης απόδοσης. Πρακτικά άμεσα οφέλη για τον οδηγό είναι η γρήγορη θέρμανση της καμπίνας, η εξασφάλιση καλύτερης ορατότητας χάρη στο γρήγορο καθάρισμα του παρμπρίζ και των παραθύρων, ευκολία στην κατανόηση του χειριστηρίου κ.α. (Πηγή: WEBASTO)
