Εδώ και δεκαετίες, είναι κάτι σαν παράδοση. Όταν η Mercedes-Benz προχωρά στην μαζική παραγωγή κάποιου οχήματος με καινούργια ή εναλλακτική γραμμή μετάδοσης κίνησης, αυτό συνήθως σημαίνει ότι, όντως έφτασε η στιγμή της εμπορικής ωρίμασης της εκάστοτε τεχνολογίας, κάτι σαν σύνθημα στην παγκόσμια αγορά, πως ναι, τώρα είναι εμπορικά βιώσιμη η όποια καινοτομία.
Η Mercedes-Benz Trucks λοιπόν, «ρίχνει» στην αγορά το αμιγώς ηλεκτρικό eActros, και αναπόφευκτα έχει τραβήξει πάνω της τα βλέμματα ολόκληρης της αυτοκινητοβιομηχανίας. Όπως ακριβώς συνέβη και με τα ηλεκτρικά αστικά λεωφορεία, η Mercedes δεν ήταν ο πρώτος κατασκευαστής που έκανε το συγκεκριμένο βήμα. Στα λεωφορεία προηγήθηκαν πολλές άλλες εταιρείες, ενώ και στα βαρέα οχήματα, τουλάχιστον τρεις Ευρωπαίοι ανταγωνιστές διαθέτουν κανονικά ηλεκτρικά φορτηγά –κάποιοι, εδώ και καιρό.
Στα λεωφορεία, η Mercedes αφότου τελικά ξεκίνησε, μόλις τρία χρόνια πριν, δείχνει ασταμάτητη, και αυξάνει ταξινομήσεις και μερίδια αγοράς με έναν άνευ προηγουμένου ρυθμό. Είναι ξεκάθαρο πως, και στην περίπτωση του eActros για βαριές διανομές, και του επερχόμενου σε μεταγενέστερο (2024) χρόνο 40τονου, eActros LongΗaul για μεγαλύτερες αποστάσεις και τονάζ, θέλει να επαναλάβει την ίδια επιτυχία, ενώ ήδη από τον φετινό Ιούλιο είναι διαθέσιμο κανονικά (σχεδόν αποκλειστικά σε Δήμους) το επίσης φουλ ηλεκτρικό eEconic.
Στην ευρύτερη περιοχή του Wörth am Rhein, είχαμε την ευκαιρία να οδηγήσουμε το ηλεκτρικό φορτηγό βαρέων διανομών eActros στην τελική του μορφή παραγωγής για πρώτη φορά.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, τα ηλεκτρικά eActros που οδηγήσαμε είναι ακριβώς τα ίδια με αυτά που θα παραλάβουν οι τελικοί πελάτες, καθώς μετά από μεγάλης χρονικής διάρκειας και έντασης δοκιμές εξέλιξης έφτασαν πλέον στο επίπεδο τεχνολογικής (και εμπορικής) ωριμότητας που κρίνει απαραίτητο ο κατασκευαστής. Το περιοδικό T&T έχει δοκιμάσει το eActros σε όλα τα στάδια εξέλιξής του, και στις επόμενες γραμμές καταγράφουμε τις εντυπώσεις μας, από το τελικό, έτοιμο για εμπορική διάθεση προϊόν, καθώς και την πραγματικότητα της αγοράς σήμερα.
Γραμμή μετάδοσης κίνησης, οδήγηση
Το eActros διατίθεται με τρεις συστοιχίες μπαταριών (packs) (eActros «300»), με τον αριθμό να αναγράφεται στην πόρτα ή τέσσερις συστοιχίες μπαταριών (eActros «400»), με καθεμιά να διαθέτει εγκατεστημένη χωρητικότητα 112 kWh και ωφέλιμη χωρητικότητα περίπου 97 kWh. Με τέσσερα πακέτα μπαταριών, το eActros 400 διαθέτει αυτονομία που αγγίζει τα 400 χιλιόμετρα, ενώ το «300άρι» γύρω στα 300. Η μονάδα μετάδοσης κίνησης είναι ένας άκαμπτος ηλεκτρικός άξονας με δύο ενσωματωμένους ηλεκτροκινητήρες και ένα κιβώτιο δύο σχέσεων. Και οι δύο υδρόψυκτοι κινητήρες παρέχουν συνεχώς 330 kW ισχύος (450 HP) με την κορυφαία να αγγίζει τα 400 kW (543 HP). Το eActros μπορεί να φορτίζεται σε παροχή έως και 160 kWh: για τη φόρτιση των τριών πακέτων μπαταριών από το 20 στο 80% της χωρητικότητας σε κανονικό σταθμό ταχείας φόρτισης με συνεχές ρεύμα φόρτισης 400 A, απαιτείται περίπου μία ώρα. Για να καταλάβει κάποιος τώρα, το μέγεθος της προόδου που έχει συντελεστεί, είναι αρκετό να αναφέρουμε ότι, στα πρώτα πρωτότυπα του 2018,
η αυτονομία δύσκολα έφτανε τα 200 χιλιόμετρα.
Για να είμαστε ειλικρινείς, είχαμε αποφασίσει ότι, για να είναι δίκαιη η αξιολόγηση του ηλεκτρικού Mercedes, δεν θα έπρεπε να του «χαριστούμε» στα όσα οφείλει να κάνει προσφέροντας στον ιδιοκτήτη του εκμετάλλευση όπως κι ένα συμβατικό φορτηγό, έτσι ώστε να σκεφτεί να επενδύσει, ή όχι. Το ωφέλιμο λοιπόν στην 27τονη (μικτό) εκδοχή που οδηγήσαμε ήταν περίπου 17.600 κιλά, όχι και τόσο άσχημα δηλαδή, αν αναλογιστεί κάποιος ότι, πολύ χονδρικά, στις μέρες μας, για κάθε 100 χιλιόμετρα αυτονομίας θες γύρω στα 750 κιλά (NMC) μπαταριών ιόντων λιθίου. Βάλτε και το βάρος των υψηλής τάσης καλωδίων και τα ηλεκτρικά μοτέρ, και η γραμμή μετάδοσης κίνησης εύκολα φτάνει τους 3 τόνους, αλλά τουλάχιστον σου απομένει σχετικά ικανοποιητικό απόβαρο.
Εισερχόμενοι στο όχημα που είχαμε στη διάθεσή μας, ένα eActros 300 6x2, μικτού 27 τόνων, με το μεταξόνιο των 4.600 χιλιοστών και 291 kWh ωφέλιμης χωρητικότητας μπαταριών, το πρώτο που παρατηρήσαμε είναι ότι υπάρχει ακόμη το τούνελ του κινητήρα, που το συγκεκριμένο φορτηγό δεν… έχει, ίσως ως νοσταλγικός φόρος τιμής στο εσωτερικής καύσης παρελθόν. Καταλαβαίνεις αμέσως πόσο «λουστραρισμένο» είναι το όχημα παραγωγής σε σχέση με όσα προηγούμενα είχαμε οδηγήσει: Αψεγάδιαστη ποιότητα συναρμογής και αλάνθαστο φινίρισμα σε καθησυχάζουν.
Εκκινώντας, η ανεπεξέργαστη παροχή ισχύος που υπήρχε στα πρωτότυπα, κι ερχόταν κατά κύματα, εδώ είναι άψογα κοντρολαρισμένη, και με απόλυτα γραμμική αίσθηση. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι, το eActros έχει τον κόφτη τελικής στα 89 χλμ./ώρα, οπότε ούτε εδώ υπάρχει συμβιβασμός σε σχέση με τα συμβατικά φορτηγά. Το κιβώτιο διαθέτει δύο σχέσεις, των οποίων η κλιμάκωση οφείλουμε να πούμε ότι, ήταν εξαιρετική. Επίσης, τα κατεβάσματα είναι εξαιρετικά ομαλά, και μόνο στο ανέβασμα σχέσης το αμάξωμα ανασηκώνεται ελαφρά, ειδικά με μεγάλη πίεση του πεντάλ του γκαζιού. Οι ηλεκτρικοί κινητήρες ως γνωστόν, παρέχουν ακριβώς την ίδια υψηλή ροπή σε όλο το εύρος στροφών, και η ισχυρή επιτάχυνση είναι αισθητή σε όλο το φάσμα του οδόμετρου (το στροφόμετρο μας άφησε χρόνους).
Ακόμη και με πλήρες φορτίο, τα επίπεδα θορύβου στην καμπίνα διατηρούνται συγκριτικά χαμηλά, και σίγουρα έχει γίνει πολλή δουλειά στον τομέα της ηχομόνωσης. Σε σχέση με ένα ντίζελ Actros, ο θόρυβος εντός της καμπίνας υπό πλήρες φορτίο είναι μειωμένος κατά τουλάχιστον 10 dB, ή ο μισός ως προσλαμβάνουσα αίσθηση από τον οδηγό. Στην οδήγηση, μπορεί να είναι έως και διασκεδαστικό αφού παίζοντας με το home cinema που
η Mercedes ονομάζει Multimedia Cockpit Interactive –ίδιο με τα συμβατικά Actros- μπορείς να δεις πόσο αποδοτικά οδηγείς, να βελτιώσεις τη χρήση ενέργειας με τη βοήθεια της ανάκτησης και να έχεις συνεχή ροή πληροφοριών για την κατάσταση φόρτισης, την υπολειπόμενη αυτονομία και την τρέχουσα και μέση κατανά-
λωση ενέργειας σε kWh ανά 100 χιλιόμετρα, και πάει λέγοντας.
Το κύριο πάντως χαρακτηριστικό για το οποίο είναι περήφανοι στο τμήμα έρευνας κι εξέλιξης είναι η αποκαλούμενη «οδήγηση με ένα πεντάλ». Ανάλογα με τις κυκλοφοριακές συνθήκες, ή την τοπογραφία, ο οδηγός μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε πέντε διαφορετικά επίπεδα ανάκτησης ενέργειας/διαρκούς πέδησης. Με μία μεγάλη διαφορά σε σχέση με τα συμβατικά φορτηγά –δεν απαιτείται να επαναφέρει τον λεβιέ στην αρχική του θέση. Τι σημαίνει αυτό σε απλά ελληνικά; Ο δεξιός μοχλοδιακόπτης στην κολόνα του τιμονιού έχει πέντε σκάλες όπως κι αυτός για μηχανόφρενο και ριτάρντερ στα ντίζελ Actros. Μπορείς αν π.χ., βρίσκεσαι σε συνθήκες όπου φρενάρεις συχνά στην εθνική να τον τραβήξεις στην τέταρτη σκάλα. Όσο πατάς το γκάζι σε πορεία, δεν υπάρχει καμία πέδηση.
Μόλις το αφήσεις αν δεις ότι μπροστά σου τα υπόλοιπα αυτοκίνητα επιβραδύνουν, το eActros φρενάρει όπως και το καλύτερο ντίζελ μοντέλο με το ισχυρότερο μηχανόφρενο. Ρωτήσαμε την μηχανικό λογισμικού της Mercedes που μας συνόδευε, αν μπορεί ο οδηγός να έχει τον λεβιέ τραβηγμένο συνέχεια σε οποιαδήποτε σκάλα, και μας είπε «συνέχεια, για χρόνια». Να σημειώσουμε ότι, δεν μιλάμε για κανονικό ριτάρντερ, αλλά για ένα σύστημα που λειτουργεί περίπου όπως τα γνωστά ηλεκτρόφρενα Telma, παράγοντας δηλαδή, ρεύματα αντίθετης ροπής.
Πανδαισία συστημάτων υποβοήθησης οδήγησης και στα ηλεκτρικά
Το eActros για την προστασία των πεζών, διαθέτει εξωτερικό σύστημα ηχητικής προειδοποίησης οχήματος (AVAS) στον βασικό εξοπλισμό – σύμφωνα με τις νομικές απαιτήσεις. Το σύστημα ηχητικής προειδοποίησης στο eActros αποτελείται από δύο ηχεία – ένα στο μπροστινό μέρος και ένα στο πίσω – τα οποία συνδέονται μεταξύ τους και με το όχημα. Ανάλογα με τις συνθήκες οδήγησης, αναπαράγονται διαφορετικοί ήχοι για την εμπροσθοπορεία και την οπισθοπορεία. Ο ήχος για την εμπροσθοπορεία μοιάζει με τον χαμηλό ήχο ενός ανεμιστήρα, ενώ κατά την οπισθοπορεία ακούγεται ενός διακοπτόμενος ήχος δύο τόνων. Η δεύτερη γενιά του συστήματος καθρεφτών με κάμερες MirrorCam χρησιμοποιείται από τον Απρίλιο του 2022, και χρησιμοποιείται φυσικά και στο eActros, το οποίο διαθέτει αναμενόμενα και την πέμπτη γενιά Active Brake Assist (ABA 5) με λειτουργία αναγνώρισης πεζών. Οι πιο παρατηρητικοί από τους αναγνώστες μας θα πρόσεξαν ότι, οι μόνες ελλείψεις σε σχέση με τα συμβατικά φορτηγά του κατασκευαστή είναι η απουσία του προγνωστικού PPC, καθώς και το σύστημα ημιαυτόνομης οδήγησης ADA 2. Ρωτήσαμε σχετικά, και αμφότερα τα εν λόγω συστή-
ματα είναι σε τελικό στάδιο δοκιμών και προσαρμογής σε ηλεκτρική γραμμή μετάδοσης κίνησης, και θα παρουσιαστούν για το eActros τον προσεχή Οκτώβριο.
Ψηφιακή υποστήριξη για υψηλότερη εκμετάλλευση
Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η χρήση του eActros, να εξοικονομηθεί χρόνος και κόπος και να διευκολυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η μετάβαση στη νέα γραμμή μετάδοσης κίνησης, η Mercedes-Benz παρέχει στους πελάτες της μια σειρά ψηφιακών λύσεων και εφαρμογών στο Fleetboard Portal. Αυτό περιλαμβάνει, για παράδειγμα, την εξατομικευμένη διαχείριση φόρτισης. Το εργαλείο χαρτών είναι άλλη μία ψηφιακή λύση, η οποία επιτρέπει στους υπαλλήλους των τμημάτων υποστήριξης των εταιρειών μεταφορών να αντιδρούν γρήγορα στην τρέχουσα κατάσταση του οχήματος, όταν είναι απαραίτητο, καθώς το εργαλείο μπορεί να προβάλλει σε πραγματικό χρόνο πού βρίσκεται ένα όχημα, καθώς και αν κινείται, είναι σταθμευμένο ή φορτίζει,
την κατάσταση φόρτισης της μπαταρίας και την υπολειπόμενη αυτονομία. Ένα άλλο εργαλείο τέλος, είναι το αρχείο καταγραφής με αναλυτικές πληροφορίες για τους χρόνους οδήγησης, διαλειμμάτων και φόρτισης, το συνολικό βάρος, τα διανυθέντα χιλιόμετρα, τα δρομολόγια, την τοπογραφία, τη θερμοκρασία, καθώς και την κατανάλωση ενέργειας ή τις αυξομειώσεις φόρτισης της μπαταρίας.
Πού βρισκόμαστε τώρα
Η Mercedes εκκινεί λοιπόν, τη στρατηγική της για βαρέα οχήματα μηδενικών ρύπων, με το πρώτο φορτηγό να μπαίνει σε μαζική παραγωγή, και τον φιλόδοξο στόχο –κάθε φορτηγό Mercedes να είναι «εξηλεκτρισμένο»- για το 2039, να αποτελεί το ορόσημο της στρατηγικής της.
Σήμερα, κι ειδικά για το 2022, ο κατασκευαστής πουλάει «λίγες» εκατοντάδες μονάδες όπως μας είπε η διευθύνουσα σύμβουλος Κάρεν Ράντστρομ, τις οποίες η εταιρεία φιλοδοξεί τα επόμενα χρόνια να γίνουν «πολλές» εκατοντάδες. Θα πει κάποιος πως για τον μεγαλύτερο κατασκευαστή του πλανήτη που πουλάει 170.000 φορτηγά τον χρόνο, αυτά τα νούμερα είναι σχεδόν συμβολικά, αν όχι σταγόνα στον ωκεανό. Δεν υπάρχει όμως άλλη επιλογή.
Τα επίπεδα μείωσης εκπομπών CO2 από την ετήσια παραγωγή οχημάτων κάθε φίρμας, που απαιτεί η Κομισιόν είναι αδύνατο να προσεγγιστούν χωρίς την εξέλιξη (και) αμιγώς ηλεκτρικών φορτηγών, οπότε κάθε ταξινόμηση ηλεκτρικού φορτηγού μετράει πολλαπλά. Για την τιμή τα έχουμε πει αρκετές φορές, είναι τρεις με τέσσερις φορές υψηλότερη σε σχέση με αντίστοιχο πετρελαιοκίνητο Actros, και οι πρόσφατες συνεχείς ανατιμήσεις πρώτων υλών, και επίσης των μπαταριών καθόλου δεν βοηθούν, οπότε αναμενόμενα τα ηλεκτρικά φορτηγά απευθύνονται πρωτίστως σε κολοσσούς των logistics και της Μεταφοράς γενικότερα. Αλλά γι’ αυτό δεν ευθύνονται οι μηχανικοί των οποίων η δουλειά είναι να φτιάξουν ένα φορτηγό στα στάνταρ της Mercedes-Benz. Κάτι που πέτυχαν στο ακέραιο.
