Εκσυγχρονισμένοι κανόνες για τα διπλώματα οδήγησης και την αμοιβαία αναγνώριση απαγορεύσεων οδήγησης τίθενται σε ισχύ σε ολόκληρη την ΕΕ.
Τα μέτρα στοχεύουν στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων στους ευρωπαϊκούς δρόμους και του περιττού διοικητικού φόρτου για πολίτες και αρχές. Μόνο πέρυσι, 19.940 ζωές χάθηκαν στους δρόμους της ΕΕ. Αυτό δείχνει σταθερή αλλά αργή πρόοδο προς τον στόχο «Vision Zero» της ΕΕ: μείωση των θανάτων και σοβαρών τραυματισμών κατά 50% έως το 2030 και σχεδόν πλήρης εξάλειψή τους έως το 2050.
Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν μέτρα που έχουν αποδεδειγμένα βελτιώσει σημαντικά την οδική ασφάλεια, όπως η εισαγωγή ενός πανευρωπαϊκού συστήματος συνοδευόμενης οδήγησης για 17χρονους οδηγούς και μιας πανευρωπαϊκής δοκιμαστικής περιόδου για νέους οδηγούς. Η αμοιβαία αναγνώριση απαγορεύσεων οδήγησης θα διασφαλίσει ότι οι οδηγοί που διαπράττουν σοβαρά αδικήματα θα αντιμετωπίζουν συνέπειες, είτε οδηγούσαν εντός είτε εκτός της χώρας τους. Επιπλέον, η ΕΕ εισάγει ψηφιακά διπλώματα οδήγησης που μπορούν να προσπελαστούν από κινητό τηλέφωνο ή άλλη ψηφιακή συσκευή και να χρησιμοποιηθούν σε ολόκληρη την ΕΕ.
Ο Επίτροπος για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό, Απόστολος Τζιτζικώστας, δήλωσε: «Σήμερα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στον εκσυγχρονισμό του συστήματος αδειοδότησης οδήγησης και στη μείωση του απαράδεκτου αριθμού θανάτων στους δρόμους της ΕΕ. Κάθε ζωή που χάνεται στους δρόμους μας είναι μία ζωή παραπάνω. Οι νέοι κανόνες θα μας φέρουν πιο κοντά στο Vision Zero – μηδενικοί θάνατοι και σοβαροί τραυματισμοί στους δρόμους της ΕΕ έως το 2050».
Ψηφιακά διπλώματα οδήγησης
Η νέα Οδηγία για τα διπλώματα οδήγησης εισάγει πλήρως ψηφιακό δίπλωμα, διαθέσιμο σε κινητό τηλέφωνο ή άλλη ψηφιακή συσκευή. Θα εκδίδεται στο Ευρωπαϊκό Πορτοφόλι Ψηφιακής Ταυτότητας. Αυτή η καινοτομία θα απλοποιήσει τις διοικητικές διαδικασίες για πολίτες και αρχές, ενώ θα διευκολύνει σημαντικά την αντικατάσταση, ανανέωση και ανταλλαγή διπλωμάτων μεταξύ κρατών-μελών. Μετά από μια σύντομη μεταβατική περίοδο, τα ψηφιακά διπλώματα θα εκδίδονται από προεπιλογή σε όλα τα κράτη-μέλη. Ωστόσο, τα έντυπα διπλώματα θα παραμένουν διαθέσιμα κατόπιν αιτήματος, ιδίως για όσους δεν διαθέτουν smartphone ή προτιμούν/χρειάζονται φυσικό έγγραφο (π.χ. για ταξίδια σε τρίτες χώρες που δεν αναγνωρίζουν τα ψηφιακά).
Συνοδευόμενη οδήγηση για 17χρονους
Η νέα Οδηγία εισάγει πανευρωπαϊκό σύστημα συνοδευόμενης οδήγησης για 17χρονους οδηγούς αυτοκινήτων (κατηγορία Β). Τα συστήματα αυτά έχουν αποδειχθεί ότι βελτιώνουν σημαντικά την οδική ασφάλεια. Τα κράτη-μέλη θα μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να εφαρμόσουν παρόμοιο σύστημα και για 17χρονους οδηγούς φορτηγών (κατηγορίες C1, C1E και C), με αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ των κρατών που το υιοθετούν. Το μέτρο αυτό μειώνει το χάσμα «από το σχολείο στο τιμόνι» και συμβάλλει στην προσέλκυση περισσότερων νέων στο επάγγελμα του οδηγού φορτηγού.
Αυστηρότεροι κανόνες για νέους οδηγούς
Η νέα Οδηγία εισάγει δοκιμαστική περίοδο τουλάχιστον δύο ετών για νέους οδηγούς, κατά την οποία θα ισχύουν αυστηρότεροι κανόνες και κυρώσεις σε όλη την ΕΕ. Αυτό είναι κρίσιμο, καθώς παρότι οι νέοι οδηγοί αποτελούν μόλις το 8% των οδηγών αυτοκινήτων, 2 στις 5 θανατηφόρες συγκρούσεις αφορούν οδηγό ή μοτοσικλετιστή κάτω των 30 ετών.
Πιο συστηματικοί έλεγχοι καταλληλότητας για οδήγηση
Η καταλληλότητα για οδήγηση των κατόχων διπλώματος θα ελέγχεται στο μέλλον πιο συστηματικά. Η Οδηγία περιλαμβάνει διατάξεις για τη διασφάλιση ότι ο οδηγός παραμένει σωματικά και ψυχικά ικανός να οδηγήσει. Τουλάχιστον, οι οδηγοί θα πρέπει να συμπληρώνουν μια αυτοαξιολόγηση πριν από την έκδοση και σε κάθε ανανέωση του διπλώματος, ή να συμμορφώνονται με άλλα εθνικά συστήματα αξιολόγησης.
Καλύτερη προστασία ευάλωτων χρηστών του δρόμου
Για την καλύτερη προστασία πεζών, ποδηλατών και χρηστών e-scooter και άλλων μικροκινητικότητας, οι νέοι κανόνες προσαρμόζουν τις απαιτήσεις εκπαίδευσης και εξέτασης ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ασφάλεια αυτών των ομάδων.
Εναρμόνιση κανόνων με τεχνολογικές εξελίξεις
Για να εναρμονιστούν οι κανόνες αδειοδότησης με τις τεχνικές εξελίξεις οχημάτων και τη μετάβαση στα μηδενικών εκπομπών οχήματα, νέες απαιτήσεις εξετάσεων θα αξιολογούν, μεταξύ άλλων, τη γνώση και δεξιότητες που σχετίζονται με προηγμένα συστήματα υποβοήθησης οδήγησης και άλλες αυτοματοποιημένες τεχνολογίες.
Προώθηση χρήσης εναλλακτικών καυσίμων και ειδικών οχημάτων
Η νέα Οδηγία επιτρέπει στους κατόχους διπλώματος κατηγορίας Β να οδηγούν οχήματα με εναλλακτικά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένων οχημάτων έκτακτης ανάγκης, με μέγιστο βάρος έως 4,25 τόνους (αντί 3,5). Αυτό λαμβάνει υπόψη ότι τα οχήματα αυτά είναι συχνά βαρύτερα, π.χ. λόγω της μπαταρίας. Επίσης, νέοι κανόνες θα επιτρέπουν σε οδηγούς κατηγορίας Β, μετά από στοχευμένη εκπαίδευση ή εξέταση, να αποκτούν δικαιώματα οδήγησης βαριών αυτοκινούμενων τροχόσπιτων.
Πανευρωπαϊκή αναγνώριση διπλωμάτων που έχουν εκδοθεί σε ανταλλαγή με διπλώματα τρίτων χωρών
Σήμερα, τα διπλώματα που εκδίδονται σε ένα κράτος-μέλος ως ανταλλαγή διπλώματος τρίτης χώρας φέρουν τον κωδικό «70» και δεν είναι υποχρεωτικό να αναγνωρίζονται από άλλα κράτη-μέλη όταν ο κάτοχος μετοικεί εκεί. Η νέα Οδηγία προβλέπει πανευρωπαϊκή αναγνώριση διπλωμάτων που έχουν εκδοθεί σε ανταλλαγή με διπλώματα από συγκεκριμένες τρίτες χώρες που διαθέτουν αντίστοιχο πλαίσιο οδικής ασφάλειας. Η Επιτροπή, μαζί με τα κράτη-μέλη, θα αξιολογεί και θα αποφασίζει ανά χώρα ποια τρίτη χώρα θα επωφελείται.
Δυνατότητα απόκτησης διπλώματος στο κράτος ιθαγένειας υπό προϋποθέσεις
Η απόκτηση διπλώματος οδήγησης δεν πρέπει να αποτελεί εξέταση γλωσσομάθειας. Έτσι, οι νέοι κανόνες επιτρέπουν στους πολίτες να αποκτούν το πρώτο τους δίπλωμα κατηγορίας Β στο κράτος ιθαγένειάς τους, αν το κράτος διαμονής δεν παρέχει διερμηνεία ή μετάφραση στη γλώσσα τους (εντός της ΕΕ).
Αμοιβαία αναγνώριση απαγορεύσεων οδήγησης
Η νέα Οδηγία για τις απαγορεύσεις οδήγησης θα διασφαλίζει ότι οι οδηγοί που διαπράττουν σοβαρά αδικήματα σε ένα κράτος-μέλος αντιμετωπίζουν συνεπείς συνέπειες σε όλη την ΕΕ. Μέσω συστήματος αμοιβαίας αναγνώρισης, απαγορεύσεις που επιβάλλονται σε ένα κράτος-μέλος θα ισχύουν πλέον σε ολόκληρη την ΕΕ για σοβαρά αδικήματα όπως υπερβολική ταχύτητα (50 km/h πάνω από το όριο), οδήγηση υπό την επήρεια και πρόκληση θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού λόγω επικίνδυνης οδήγησης.
Η νέα νομοθεσία βρίσκεται πλέον σε ισχύ και θα εφαρμοστεί στα κράτη-μέλη σε τέσσερα χρόνια, μετά τη μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο. Εξαίρεση αποτελούν οι κανόνες για τα οχήματα με εναλλακτικά καύσιμα και τη συνοδευόμενη οδήγηση, που θα εφαρμοστούν σε δύο και τρία χρόνια αντίστοιχα.
