Μείναμε. Τι κάνουμε;

Κάθε εποχή του χρόνου παρουσιάζει αυξημένες δυσκολίες για τον αυτοκινητιστή και το όχημά του. Την περίοδο του χει­μώνα, όμως, τα προβλήματα πληθαίνουν. Έτσι, εάν οι βα­ρύτερες μέρες του χιονιά συντροφεύουν τα δρομολόγιά σας, δεν έχετε παρά να προετοιμαστείτε κατάλληλα για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε απρόβλεπτες «αναποδιές», κάτω από αντίξοες συνθήκες έστω και προσωρινά, ώσπου να βγει το δρομολόγιο και μέχρι το φορτηγό να πάει στο συνεργείο.

Αρχικά, ένα σωστά φροντισμένο όχημα το οποίο έχει συντηρηθεί κατάλληλα, με όλα τα προγραμματισμένα service που δίνει ο κα­τασκευαστής για τα διάφορα εξαρτήματα και τμήματα, ελαχιστο­ποιεί τις πιθανότητες βλάβης και ζημιάς στον δρόμο. Αλλά και ο οδηγός οφείλει να διαθέτει τα απαραίτητα εκείνα μέσα και εργα­λεία, τα οποία θα τον βοηθήσουν να επιλύσει τυχόν προβλήματα.

Το παρόν άρθρο λοιπόν, σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί την απαραίτητη σχέση φορτηγού - συνεργείου αλλά παρέχει χρηστι­κές πληροφορίες ώστε το φορτηγό να καταφέρει να φτάσει σε αυτό.

Μπαταρία - Συσσωρευτής

Τον χειμώνα η έναυση του κινητήρα απαιτεί από την μπαταρία μεγάλη ισχύ, λόγω του μεγάλου ιξώδους και της μικρής ρευστό­τητας των λιπαντικών μέσα του. Η διάρκεια ζωής μιας μπαταρίας κυμαίνεται από 3 έως 5 χρόνια ανάλογα με τη χρήση της. Κύριοι παράγοντες που μειώνουν σημαντικά τη διάρκεια ζωής μιας μπα­ταρίας είναι η ιδιαίτερα υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία, τα μεγάλα φορτία, οι κραδασμοί καθώς και η πολύ υψηλή ή χαμηλή φόρτιση. Προτιμότερο είναι λοιπόν, αν αντιληφθούμε ότι ο συσσωρευτής φτάνει «προς το τέλος της ζωής του», να τον αντικαταστήσουμε με έναν καινούριο. Ωστόσο, ο οδηγός πρέπει:

• να διατηρεί καθαρούς τους πόλους της μπαταρίας αλείφοντάς τους με βαζελίνη (όπως παλαιότερα συνήθιζαν οι αυτοκινητι­στές) ή με ειδικά σπρέι και αλοιφές που κυκλοφορούν στο εμπό­ριο (γρασογραφίτης κλπ.),

• να συμπληρώνει απιονισμένο νερό στις μπαταρίες ανοιχτού τύ­που μέχρι το σημείο που θα καλυφθούν οι μολύβδινες πλάκες κάθε στοιχείου,

• να έχει σφιχτά δεμένους τους ακροδέκτες με τους πόλους κα­θώς σε πιθανό χαλάρωμα, μόλις «δοθεί μίζα» υπάρχει πιθανό­τητα να καταστραφούν ή να λιώσουν.

Παρόλα αυτά, έχει τύχει σε όλους μας να ξεκινήσουμε το δρο­μολόγιο ξημερώματα με την μπαταρία να έχει αποφορτιστεί. Τότε, εκεί που δεν υπάρχει η άμεση δυνατότητα παροχής βοήθειας από ηλεκτρολόγο, δεν έχουμε παρά μόνο δύο επιλογές: Είτε να τραβή­ξουμε ρεύμα από ένα άλλο όχημα (ή από τη λεγόμενη «booster» συσκευή, η οποία όμως σπάνια ανήκει σε ιδιώτες λόγω του μεγάλου κόστους απόκτησής της) με τη βοήθεια καλωδίων, είτε να φορτίσουμε τις μπαταρίες με ειδική συσκευή φόρτισης (εφόσον υπάρχει πρόσβαση σε ρεύμα).

Στην πρώτη περίπτωση της ρευματοληψίας από άλλο όχημα, βεβαιωνόμαστε αρχικά ότι η τάση και στις δύο μπαταρίες (πο­μπός-δέκτης) είναι ίδιας τιμής. Εάν η λήψη γίνει από μία μπαταρία 12v, τότε συνδέουμε τα καλώδια ομοίως σε μία μπαταρία (απ' τις δύο) ώστε να διατηρηθεί η τάση στα 12v. Προσπαθούμε να προσ­διορίσουμε ποια μπαταρία του φορτηγού μας είναι εξασθενημένη και ανάλογα συνδέουμε τα καλώδια εκεί. Σε καμία περίπτωση δεν συνδέουμε μία μπαταρία 12ν με τις δύο που υπάρχουν εγκατεστη­μένες στο φορτηγό διότι λόγω της σύνδεσης που υπάρχει σε σει­ρά, αποδίδεται τάση 24v. Εάν η τροφοδοσία γίνει από φορτηγό με μπαταρίες συνολικής τάσης 24v, τότε η σύνδεση γίνεται κανονικά.

Έπειτα, πρέπει οπωσδήποτε να βεβαιωθούμε ότι έχουμε τοπο­θετήσει σωστά τις δαγκάνες των καλωδίων στους συσσωρευτές για να αποφύγουμε τον κίνδυνο πιθανής έκρηξης. Τα καλώδια πρέπει να έχουν αρκετό πάχος, ώστε να μην πιάσουν φωτιά ή λιώσουν, και οι δαγκάνες να εφαρμόζουν καλά στους πόλους. Επιπρόσθετα, παρέχουμε ασφάλεια στον εαυτό μας φορώντας κατάλληλα προστατευτικά γυαλιά. Το καλώδιο κόκκινου χρώμα­τος συνδέεται στον θετικό πόλο της μπαταρίας και αντίστοιχα το καλώδιο μαύρου χρώματος στον αρνητικό πόλο της άλλης μπα­ταρίας (εφόσον υπάρχει σύνδεση 24v). Ελέγχουμε τα καπάκια εξαέρωσης να είναι επαρκώς κλειστά. Το όχημα που δίνει ρεύ­μα πρέπει να έχει τον κινητήρα ανοιχτό. Μόλις πάρει «μπρος» ο κινητήρας μας αποσυνδέουμε τα καλώδια προσέχοντας πάλι να μην έρθουν σε επαφή το κόκκινο με το μαύρο, και αφήνουμε το φορτηγό να δουλέψει. Επίσης κατά τα πρώτα λεπτά, προσέχουμε να μην θέσουμε σε λειτουργία τα ηλεκτρικά μέρη του φορτηγού (φωτισμός, αντιστάσεις θερμαινόμενων τζαμιών-καθρεπτών, κα­λοριφέρ κλπ.).

Εάν δεν υπάρχει κάποιο όχημα να μας «βάλει μπροστά» τότε, φορτίζουμε την μπαταρία σε ειδικές συσκευές έχοντας υπόψη τις οδηγίες χρήσης τους. Αποφεύγουμε να φορτίσουμε μπαταρίες που είναι παγωμένες ή έχουν θερμοκρασία άνω των 45-50 °C.

Η συσκευή φέρει δύο ακροδέκτες κόκκινου και μαύρου χρώμα­τος που συνδέονται στους πόλους της μπαταρίας με τον ίδιο ακρι­βώς τρόπο που αναφέραμε παραπάνω. Η ενεργοποίηση του φορτι­στή πρέπει να γίνει αφού πρώτα τον συνδέσουμε με την μπαταρία. Μετά τη φόρτιση, η διαδικασία είναι η αντίστροφη: διακόπτουμε την παροχή ρεύματος από τη συσκευή και κατόπιν αποσυνδέουμε τα καλώδια. Η φόρτιση διαρκεί αρκετά λεπτά αλλά σε καμία περί­πτωση δεν είναι πλήρης διότι μας ενδιαφέρει να φορτιστεί όσο το δυνατόν οριακά ώστε να μπορέσει να εκκινήσει η μηχανή και να φύγουμε για την δουλειά μας.

Πετρέλαια - Φίλτρα Πετρελαίου

Οι παραφινικές ενώσεις που υπάρχουν στα ντιζελοκαύσιμα μπορεί να είναι επιθυμητές λόγω της πολύ καλής ποιότητας ανά­φλεξής τους, όμως αυτές παρουσιάζουν τεράστιο πρόβλημα ροής στις χαμηλές θερμοκρασίες καθώς σχηματίζουν μικρούς στερε­ούς κρυστάλλους. Όσο περισσότερο μειώνεται η θερμοκρασία, αυξάνονται και οι κρύσταλλοι προκαλώντας φραγμούς στα φίλ­τρα πετρελαίου και στο σύστημα τροφοδοσίας. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπιζόταν παλαιότερα με ανάμειξη φωτιστικού πετρελαίου ή δοκιμαστικών βενζινών, ενώ σήμερα με ειδικά πρόσθετα βελτι­ωτικών ροής έχει προοδεύσει σημαντικά το φιλτράρισμα και η ροή των καυσίμων.

Αν παρόλα αυτά μείνουμε από τροφοδοσία, προχωρούμε σε αντικατάσταση των φίλτρων πετρελαίου κάνοντας εξαέρωση, ασκώντας δηλαδή διαδοχικά πιέσεις στο τρομπάκι που υπάρχει δίπλα από κάθε αντλία.

Ηλεκτρικά και Ηλεκτρονικά Μέρη

Τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά μέρη των φορτηγών όπως καλώ­δια, λαμπτήρες, ρελέ, ασφάλειες, εγκέφαλοι κλπ. είναι ιδιαιτέρα ευπαθή στην υγρασία και γι’ αυτό οι κατασκευαστές προνοούν και με τη χρήση μονωτικών υλικών τα προστατεύουν από την υγρασία, το νερό, τη σκόνη και τις υψηλές θερμοκρασίες.

Όμως, παρά τη μέριμνα των κατασκευαστών πολλές φορές πα­ρουσιάζονται βραχυκυκλώματα σε αρκετά μέρη του φορτηγού.

Παλιοί αυτοκινητιστές που βρίσκονται χρόνια στον χώρο των με­ταφορών υποστηρίζουν πως «τα καινούρια φορτηγά διαθέτουν άπειρες λειτουργίες και ανέσεις που όμως στηρίζονται σε "ηλε­κτρονικά κόλπα" τα οποία είναι ευαίσθητα και πολλές φορές χα­λάνε. Σε καμία περίπτωση δεν τα αναιρούμε και δεν θέλουμε να τα αποχωριστούμε όμως αυτή η ευαισθησία είναι ένα μειονέκτημα.»

Εάν αντιληφθούμε ότι κάποιος λαμπτήρας δεν ανάβει, πο­λύ απλά και εύκολα τον αντικαθιστούμε με λάμπα ίδιας τιμής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις επαφές που τοποθετούμε τους λαμπτήρες τρίβοντας απαλά με ένα γυαλόχαρτο και ψεκάζοντας με σπρέι επαφών, ώστε να μην υπάρχει σκουριά και βρωμιές μει­ώνοντας τη διέλευση των ελεύθερων ηλεκτρονίων και κατά συνέ­πεια του ρεύματος.

Σε περίπτωση που περισσότεροι από ένας λαμπτήρας δεν ανά­βουν ταυτόχρονα είναι πιθανότερο να είναι κομμένο κάποιο τμήμα των καλωδιώσεων παρά να είναι καμένοι οι λαμπτήρες. Σε αυτή την περίπτωση ελέγχουμε τις ασφάλειες της καρότσας για πιθανό βραχυκύκλωμα και προσπαθούμε να βρούμε το κομμένο τμήμα του καλωδίου. Στη συνέχεια το επιδιορθώνουμε αφαιρώντας το φθαρμένο τμήμα του καλωδίου και το ξαναδένουμε τυλίγοντάς το με μονωτική ταινία.

Επιπλέον, αν κάποιο ηλεκτρονικό σύστημα δεν ανταποκρίνεται (over, φλας, φώτα κλπ.) πρώτη μας δουλειά είναι να ελέγξουμε την ασφαλειοθήκη, που βρίσκεται συνηθέστερα στο ταμπλό μπρο­στά από τον συνοδηγό, για να δούμε αν υπάρχει καμένη ασφάλεια. Σε περίπτωση αλλαγής, έχουμε στο νου μας η ασφάλεια να είναι ίδιας τιμής (αμπέρ) με την προηγούμενη. Διαφορετικά εγκυμονεί κίνδυνος υπερθέρμανσης και κατά συνέπεια πυρκαγιάς.

Δυστυχώς όμως, σε μέρη όπως εγκέφαλος, πλακέτες κλπ., ο οδηγός δεν μπορεί παρέμβει προκειμένου να τα επιδιορθώσει προσωρινά μέχρι, δηλαδή, να φτάσει στο συνεργείο.

Τέλος, η μίζα πολλές φορές «κολλάει». Μία ένδειξη για να κα­ταλάβουμε αν το πρόβλημα στην εκκίνηση είναι η μίζα ή η μπα­ταρία είναι (χωρίς να είναι απόλυτο αυτό), αν στρίβοντας το κλει­δί για εκκίνηση δεν υπάρχει καμία απόκριση ενώ αντίθετα αν η μπαταρία είναι «πεσμένη» τότε, η μίζα γυρνάει αλλά με αδύναμη στρέψη. Σε περίπτωση που έχουμε πρόβλημα μίζας, γυρνάμε το βολάν της μηχανής ή χτυπάμε τη μίζα με κάποιο βαρύ αντικείμενο ώστε να ξεκολλήσει.

Αποξήρανση Αέρα

Ο ξηραντήρας αέρος δημιουργήθηκε με σκοπό να ελαχιστοποιεί την υγρασία που βρίσκεται στον αέρα καθώς και τα σωματίδια ή λάδια που πιθανόν να περάσουν μέσω του κομπρεσέρ αέρος στα αεροφυλάκια. Οι τεχνικοί αναφέρουν πως το φίλτρο πρέπει να αντικαθίσταται κάθε 6-12 μήνες. Παρόλα αυτά, η υγρασία πολ­λές φορές το διαπερνά εξαιτίας κακής στεγανότητας του φίλτρου ή κακής επισκευής κατά την συντήρηση, αλλά και λόγω εισροής λαδιού κλπ. Ο υγροποιημένος αέρας περνάει στα καζανάκια αέ­ρος και στη συνέχεια στις διάφορες βαλβίδες και στα συστήματα (πέδησης, αερόφουσκων) και σε περίπτωση ψύχους δημιουργεί παγοφραγμούς. Γι’ αυτό τα καζανάκια πρέπει να καθαρίζονται από το νερό καθημερινά. Οι παγοφραγμοί σε βαλβίδες κλπ. μπορούν να αντιμετωπιστούν με έκχυση οινοπνεύματος. Εάν οι βαλβίδες χαλάσουν προκαλούν άμεση ακινητοποίηση οπότε ακολουθούμε ορισμένες συμβουλές ειδικών, όπως:

«Όταν κολλήσουν ή σπάσουν οι βαλβίδες, η επί τόπου επισκευή τους είναι αδύνατη. Για να μην παραμείνει όμως το φορτηγό ακι­νητοποιημένο διαπιστώνουμε τι είδους βαλβίδα πάγωσε ώστε να προσπαθήσουμε να την απομονώσουμε προσωρινά. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα στα πλαίσια της οδικής ασφάλειας. Τέλος, σε περί­πτωση που χαλάσει ο ξηραντήρας μπορούμε επίσης να τον απομο­νώσουμε ενώνοντας τη γραμμή εισόδου από τον αεροσυμπιεστή στη γραμμή εξόδου προς τα καζάνια, πάντα για ελάχιστο χρόνο μέχρι την άφιξη σε κάποιο συνεργείο».

Αρκετοί αυτοκινητιστές προσθέτουν ότι, στις χαμηλές θερ­μοκρασίες κατά την εκκίνηση του οχήματος, δεν «πέφτει το αρ­γό». Ακολούθως όπως μας συμβούλεψαν, αναφέρουμε τρόπους που θα ζεστάνουν την βαλβίδα εναλλαγής «αργού-γρήγορου». Τέτοιοι τρόποι είναι μέσω προέκτασης σωλήνα που συνδέουμε από τα καυσαέρια του καυστήρα, ρίψη θερμού νερού κλπ. Σε κα­μία περίπτωση δεν κάνουμε χρήση φλόγας γιατί υπάρχει κίνδυνος να κάψουμε τα σωληνάκια του αέρα.

Εύκολες και Μικρές Επιδιορθώσεις

Πέραν των βασικών αναλωσίμων που οφείλει να διαθέτει το κά­θε όχημα (φίλτρα, λαμπτήρες κλπ.), ο οδηγός πρέπει να έχει μαζί του σακίδιο ρούχων με ζεστά, καθαρά ενδύματα και «αλλαξιές» σε περίπτωση που λερωθεί ή βραχεί από κάποια αβαρία ή ακόμη χειρότερα μείνει εκτεθειμένος στη βαρυχειμωνιά εξαιτίας χαλα­σμένου καυστήρα.

Βασικό εργαλείο επίσης, είναι το καθαρό οινόπνευμα και τα διάφορα αντιπαγωτικά υγρά που κυκλοφορούν στο εμπόριο σε περίπτωση που μας κρυσταλλώσουν τα τζάμια, χαλάσουν οι θερ­μαινόμενοι καθρέπτες, παγώσουν βαλβίδες, χερούλια.

Οδηγοί διεθνών μεταφορών μας είπαν ότι, σε εξαιρετικά χαμη­λές θερμοκρασίες, μόλις σταματήσει το όχημα, τα διάφορα υγρά που «τρέχουν» από το φορτηγό και καταλήγουν στο οδόστρωμα, παγώνουν τις ρόδες με αποτέλεσμα το όχημα να «κολλάει» στον δρόμο. Αυτό λύνεται μόνο με τα υγρά που αναφέραμε παραπάνω και σε καμία περίπτωση μην επιχειρήσετε να ξεκινήσετε χωρίς να έχετε αποκολλήσει τη νταλίκα διότι υπάρχει κίνδυνος μηχανικής βλάβης στη γραμμή κίνησης.

Αν χαλάσει το μοτέρ των υαλοκαθαριστήρων και οδηγείτε νύχτα με βροχή και ομίχλη, ενώστε τους με ένα σχοινί. Στη συνέχεια δέ­στε τον δεξί με μία σαμπρέλα (εκμεταλλευόμαστε την ελαστική επαναφορά) το άλλο άκρο της οποίας θα σφίξετε ανάμεσα στην πόρτα του συνοδηγού και της κολώνας. Έπειτα με ένα δεύτερο σχοινί θα χειρίζεστε από τα αριστερά τους υαλοκαθαριστήρες τρα­βώντας τους και η επαναφορά θα γίνεται αυτόματα.

Ψυχραιμία

Τέλος, πρέπει να πούμε ότι η ψυχολογία του οδηγού έχει τον κυ­ρίαρχο λόγο σε οποιαδήποτε ανάγκη προκύψει στον δρόμο. Η ψυ­χραιμία και το καθαρό μυαλό είναι αυτά που θα δώσουν άμεσες, έξυπνες και γρήγορες λύσεις στα αδιέξοδα που θα εμφανιστούν οδικώς. Κλείνοντας, τα προβλήματα που υπάρχουν είναι σαφώς περισσότερα, αν υπολογίσουμε και τους αστάθμιστους παράγο­ντες. Παρόλα αυτά επικεντρωθήκαμε στα κυριότερα λαμβάνο­ντας υπ' όψιν καθαρά τη γνώση και την εμπειρία που διαθέτει ο Έλληνας αυτοκινητιστής όλα αυτά τα χρόνια και επαναλαμβάνου­με ότι η τακτική συντήρηση στο συνεργείο αποτελεί την καλύτερη πρόληψη.