Το λεωφορείο φτάνει στη στάση. Οι πόρτες ανοίγουν και οι επιβάτες εισέρχονται σε αυτό, έξι εκ των οποίων κάθονται στις θέσεις και τέσσερις όρθιοι πιάνονται από τις χειρολαβές. Οι πόρτες κλείνουν και το δρομολόγιο ξεκινάει υπό τους ήχους μουσικής γνωστών Τρικαλινών τραγουδιστών. Το όχημα αναπτύσσει ταχύτητα και συνειδητοποιούμε την απουσία οδηγού, όπως επίσης και της συμβατικής θέσης οδήγησης. Βρισκόμαστε στο μακρινό μέλλον ή είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας; Τίποτα από τα δύο δεν συμβαίνει, απλά είμαστε οι πρώτοι επιβάτες που απολαμβάνουν τις υπηρεσίες του λεωφορείου χωρίς οδηγό στα Τρίκαλα, το οποίο ξεκίνησε τα δρομολόγιά του και ο συντάκτης μας Παύλος Μαυρομύτης επιβιβάστηκε σε ένα από αυτά που πραγματοποιήθηκε σε κεντρική διαδρομή 2.5 χιλιομέτρων. Πιο κάτω, μας παραθέτει την εμπειρία του ενώ συνομιλεί με τον διευθύνοντα σύμβουλο της δημοτικής επιχείρησης e-Trikala Α.Ε, Οδυσσέα Ράπτη ο οποίος μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες. Επιγραμματικά, σημειώσαμε τα εξής:
• Στόλος οχημάτων: Ο στόλος αποτελείται από έξι οχήματα. Σε καθένα από αυτά ξεχωριστά δώσαμε το όνομα γνωστών Τρικαλινών μουσικοσυνθετών και τραγουδιστών, όπως του Βασίλη Τσιτσάνη, του Κώστα Βίρβου, του Γιώργου Σαμολαδά, του Απόστολου Καλδάρα, του Χρήστου Κολοκοτρώνη και του Δημήτρη Μητροπάνου, ενώ κατά τη διάρκεια του δρομολογίου θα ακούγονται τραγούδια τους μέσω των ηχείων που είναι εγκατεστημένα στο χώρο των επιβατών.
• Η φόρτιση των μπαταριών διαρκεί έξι ώρες και η αυτονομία τους ξεπερνάει τις δώδεκα ώρες.
• Η χωρητικότητά τους είναι έξι καθήμενοι και τέσσερις όρθιοι επιβάτες, ενώ σε περίπτωση που ανέβει αναπηρικό αμαξίδιο γίνονται δυο οι θέσεις των όρθιων.
• Η εταιρεία που τα έχει και μας τα προμήθευσε είναι η γαλλική Robosoft, η οποία ασχολείται με την κίνηση των αυτοματοποιημένων οχημάτων εδώ και πολλά χρόνια. Μέχρι στιγμής, όλες οι κατασκευές τους στα οχήματα έχουν εφαρμογή μέσα σε κλειστούς χώρους, δηλαδή σε γήπεδα γκόλφ, εκθέσεις και μάλιστα εκεί είναι υποβοηθούμενα από κάποιους αισθητήρες και οπτικές ίνες που είναι θαμμένες στο έδαφος. Η Robosoft κέρδισε τον ευρωπαϊκό διαγωνισμό και έχει παράξει αυτά τα έξι λεωφορεία, τα οποία κινούνται εντελώς αυτόνομα.
Τεχνολογία
Στην ερώτησή μας, ποια είναι η τεχνική με την οποία κινούνται τα λεωφορεία, ο κ. Ράπτης απαντά: «Σήμερα λοιπόν έχουν καταλήξει ότι η καλύτερη και πιο ασφαλής μέθοδος είναι αυτή της ανίχνευσης του περιβάλλοντος με λέιζερ. Ήρθαν λοιπόν δυο λεωφορεία τον Μάρτιο και στη διαδρομή που κάνουν σήμερα, άρχισαν να την καταγράφουν. Αρχικά έγινε η σάρωση του οδοστρώματος, όπου μας υποδείχτηκαν σημεία τα οποία διορθώσαμε και δημιουργήσαμε τις κατάλληλες συνθήκες για να έχουν την καλή πλεύση θα έλεγα, και από εκεί και πέρα άρχισαν να καταγράφουν το περιβάλλον. Άρα έχουν στον σκληρό τους δίσκο, όλο το περιβάλλον τρισδιάστατα.
Μετά τοποθετήσαμε ένα ιδιαίτερα ακριβές GPS, με μηδενική απόκλιση. Εγκαταστάθηκαν οι κεραίες στην πόλη των Τρικάλων και τα οχήματα άρχισαν να επικοινωνούν με αυτό το GPS για να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα απόκλισης από την πορεία την οποία έχουμε καθορίσει. Το λεωφορείο κινείται με τη βοήθεια του GPS, που στην ουσία του λέει αυτός είναι ο δρόμος σου και με τη συμβολή του λέιζερ αυτό αντιδρά, όταν έχει αλλάξει κάτι στη διαδρομή και στη μνήμη του, ακόμη και τα φύλλα δέντρων όταν έχουν πέσει. Και όταν λέμε αντιδρά τι κάνει; Μειώνει ταχύτητα και αποφασίζει αν θα σταματήσει ή αν θα προχωρήσει.
Επιπρόσθετα, το λέιζερ κίνησης που βρίσκεται τοποθετημένο στην μπροστινή πλευρά του λεωφορείου, σκανάρει το πλάτος του οχήματος και επιπλέον μισό μέτρο από κάθε του πλευρά. Ό,τι μπει σε αυτό το πεδίο, το όχημα ακινητοποιείται άμεσα γιατί θεωρεί πως υπάρχει κίνδυνος πρόσκρουσης.
Ακόμη και αν ένας πεζός ή κάποιο ποδήλατο πλησιάσει τόσο κοντά, υπάρχει μια ηχητική προειδοποίηση στα 50 εκατοστά και ελάττωση της ταχύτητας και μόλις φτάσει στα 25 εκατοστά το όχημα σταματάει. Μόλις φύγει το εμπόδιο, το λεωφορείο συνεχίζει κανονικά την πορεία του, χωρίς να χρειάζεται καμία περαιτέρω εντολή. Σήμερα κινείται με 10 χλμ/ώρα και σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία θα προσπαθήσουμε να πιάσουμε το στόχο που μας έθεσαν, στα 25 χλμ/ώρα».
Control Room - Λειτουργία
Στη συνέχεια, ο κ. Ράπτης μας εξήγησε πώς γίνεται στην πράξη η κυκλοφορία των λεωφορείων και τη σημαντική συμβολή του οδηγού σε αυτήν, έστω και εάν (ο οδηγός) βρίσκεται σε μια οθόνη, στο γραφείο. «Από τις αρχές Νοεμβρίου», εξηγεί ο κ. Ράπτης, «έχοντας κτίσει ένα κλειστό πανίσχυρο δίκτυο με οπτικές ίνες και ασύρματες εκπομπές επικοινωνίας των οχημάτων με το κέντρο ελέγχου, οι οδηγοί θα βρίσκονται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή και θα έχουν πλήρη αίσθηση σαν να είναι μέσα στο όχημα και αυτό είναι εφικτό καθώς έχει τοποθετηθεί μια κάμερα 160 μοιρών που βλέπει μπροστά, δυο κάμερες 60 μοιρών οι οποίες βλέπουν σαν καθρέφτες, μια κάμερα που βλέπει το εσωτερικό και επίσης έχει τοποθετηθεί μια συσκευή όπου οι επιβάτες μπορούν να επικοινωνούν με τον οδηγό και αντίστοιχα αυτός με τους επιβάτες.
Η μόνη ενέργεια που ενδεχομένως να χρειαστεί ο οδηγός να εκτελέσει είναι αυτή της έκτακτης ανάγκης με τη χρήση του φρένου. Άρα λοιπόν ο οδηγός θα έχει και τη δυνατότητα να φρενάρειτο όχημα, από το κέντρο ελέγχου αν κάτι δεν πάει καλά. Αυτή η τεχνολογία που εξελίχθηκε με τη βοήθεια των μεγαλύτερων ονομάτων της παγκόσμιας ψηφιακής ασύρματης τεχνολογίας όπως της CISCO, της SPACE από την Ελλάδα και της ELECNET, δίνει τη δυνατότητα σε μηδέν έως τρία μιλισεκόντ να υπάρχει αμφίδρομη αντίδραση του οδηγού και του λεωφορείου, μέσω του control room. Η γνώμη μας είναι ότι στο μέλλον, και αυτό συζητούμε με τους υπεύθυνους, όταν θα κυκλοφορούν τέτοιες εφαρμογές στο ελεύθερο πεδίο, πάντα θα υπάρχει ένα ανθρώπινο μυαλό το οποίο θα ελέγχει αν εκτελεί το όχημα σωστά τις προδιαγραφές και τις εντολές που του έχουν δώσει, ακριβώς όπως γίνεται σήμερα σε συρμούς τρένων χωρίς οδηγό.
Ενημέρωση της νέας γενιάς-Έκθεση
Στα Τρίκαλα λοιπόν, εφαρμόζουμε την κίνηση οχήματος σε αστικό περιβάλλον και μάλιστα σε μέσο μαζικής μεταφοράς, χωρίς οδηγό. Αυτή λοιπόν την πρωτιά θελήσαμε να την επικοινωνήσουμε κυρίως στη νέα γενιά διότι οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να αρχίζει να εφαρμόζεται σε πόλεις η αυτοματοποίηση των μέσων μαζικής μεταφοράς χωρίς οδηγό, το 2050. Έτσι λοιπόν στο χώρο των παλιών φυλακών σε ένα πανέμορφο πάρκο έχει δημιουργηθεί μια επιδεικτική δράση, επιμορφωτική και εκπαιδευτική, την οποία άρχισαν ήδη τα σχολεία να επισκέπτονται και να τους εξηγούμε ασφαλώς τι είναι το πρόγραμμα και ποιες είναι οι προσδοκίες της Ε.Ε. Τους κάνουμε μια ενημέρωση για την οδική ασφάλεια, που θεωρούμε ότι είναι ιδανική για τα νέα παιδιά ώστε να μπουν σωστά στο στίβο της αυτοκίνησης και γενικότερα της κίνησης μέσα σε αστικό περιβάλλον. Μπαίνουν στα λεωφορεία, φωτογραφίζονται με αυτά και κάποιοι τυχεροί μαθητές κάνουν και βόλτα.
Επιπλέον, έχουμε δημιουργήσει μια έκθεση της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας του Κώστα Κοτσανά με την οποία προς έκπληξη όλων μας οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, 2.500 χρόνια πριν, με κορυφαίο τον μηχανικό Ήρωνα, είχαν ανακαλύψει ένα αυτοκίνητο το οποίο πήγαινε χωρίς οδηγό. Το προγραμμάτιζε και έκανε τις κινήσεις χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Όχι μόνο αυτό, αλλά το σασμάν, η ατμοκίνηση, το κιβώτιο ταχυτήτων ήταν εφευρέσεις οι οποίες ξεκίνησαν από τη μηχανική της αρχαίας Ελλάδας.
Εδώ λοιπόν υπάρχει μια έκθεση που υπάρχουν σε πραγματική και λειτουργική απεικόνιση όλες αυτές οι εφευρέσεις, την οποία επισκέπτονται όχι μόνο Έλληνες, αλλά και ξένοι, οι οποίοι θαυμάζουν την αρχαία ελληνική τεχνολογία. Τα πάντα ξεκίνησαν από την αρχαία Eλλάδα και εμείς σήμερα στα Τρίκαλα πιστεύουμε ότι μετά από κάποια χρόνια θα δώσουμε το τεχνολογικό λιθαράκι στην παγκόσμια κοινότητα των μέσων μαζικής μεταφοράς, έχοντας εφαρμόσει και κυκλοφορήσει αυτά τα έξι οχήματα στο αστικό περιβάλλον της πόλης μας, σε μια διαδρομή 2.5 χιλιομέτρων.
Αρχικές δυσκολίες
Οι δυσκολίες που συναντήσαμε στο να ορίσουμε αυτή τη διαδρομή και να αντιληφθεί το κοινό της πόλης τη σημασία αυτού του έργου, τόσο για τα Τρίκαλα αλλά κυρίως για το μέλλον των δημόσιων συγκοινωνιών ήταν αρκετές. Αλλά εκείνο που μας όπλισε με αισιοδοξία είναι ότι θα τελειώσουμε με ένα πολύ θετικό πρόσημο, αλλά και η καλή διάθεση των περισσότερων πολιτών που το βλέπουν σαν ένα έργο που συμβάλλει στο να μπορέσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς να αποκτήσουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, άρα να μπορέσουν οι επιβάτες να κάνουν περισσότερη χρήση αυτών και κάποια στιγμή να μπορέσουμε να μιλήσουμε τελικά για πιο πράσινο πλανήτη.
Πρώτες αντιδράσεις
Οι πρώτες αντιδράσεις, πάντα σε βαθμό αστεϊσμού, ήταν με τους οδηγούς του αστικού ΚΤΕΛ, οι οποίοι μας έλεγαν ότι θα χαθούν πολλές θέσεις εργασίας στο δικό τους κλάδο. Να ξέρετε όμως, όπου έχει εισέλθει η ψηφιακή τεχνολογία και είναι αποδεδειγμένο αυτό, μπορεί να καταργούνται κάποιες θέσεις εργασίας, αλλά δημιουργούνται πολύ περισσότερες, διότι για να δουλέψουν αυτά, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τα κυκλώματα και η τεχνολογία που είναι επενδεδυμένη, απαιτούνται αρκετά άτομα. Άρα, μπορεί να χαθούν κάποιες θέσεις εργασίας οδηγών αλλά θα δημιουργηθούν πολύ περισσότερες θέσεις για την τεχνολογία που πρέπει να εφαρμόζεται επάνω σε αυτά.
