Κρίσιμος παράγοντας για την οδική ασφάλεια των βαρέων οχημάτων θεωρείται η σωστή πίεση των ελαστικών με επιπτώσεις μάλιστα στο κόστος λειτουργίας των φορτηγών ή των λεωφορείων. Τα τελευταία χρόνια, οι κατασκευαστές προσφέρουν τα καινούργια μοντέλα με εξελιγμένα συστήματα ελέγχου της πίεσης και πλήρωσης με αέρα των ελαστικών, ενώ για τα παλαιότερα οχήματα, ο έλεγχος αυτός επαφίεται στον οδηγό ή στον υπεύθυνο συντήρησης του στόλου.
Στη χώρα μας, η συντριπτική πλειονότητα των βαρέων οχημάτων δεν διαθέτει αυτόματα συστήματα ελέγχου της πίεσης, ούτε όμως οι οδηγοί εμφανίζουν τον απαιτούμενο ζήλο να προβαίνουν σε συστηματικούς ελέγχους τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα και απλά περιορίζονται σε μια οπτική παρατήρηση των ελαστικών, κάτι που δεν αρκεί για να εντοπιστούν οι διαφορές στην πίεση μεταξύ των ελαστικών ενός συρμού.
Ωστόσο, οι διαφορές αυτές είναι κρίσιμες και για το λόγο αυτό η ευρωπαϊκή βιομηχανία ελαστικών καλεί τους καταναλωτές να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τη σημασία που έχουν τα ελαστικά με τη σωστή πίεση. Τα ελαστικά που έχουν τη σωστή πίεση συμ- βάλλουν σε υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας, προσφέροντας πιο οικονομική οδήγηση όσο αφορά στην κατανάλωση καυσίμου και πιο φιλική προς το περιβάλλον. Η προτεινόμενη πίεση των ελαστικών ορίζεται από τους κατασκευαστές των φορτηγών/λεωφορείων, αλλά και οι έμποροι ελαστικών καλούνται να ενημερώνουν σωστά τους καταναλωτές σχετικά με την ενδεδειγμένη πίεση που πρέπει να έχουν τα συγκεκριμένα σετ ελαστικών τους. Η λανθασμένη πίεση ελαστικών – ιδιαίτερα τα ελαστικά που είναι υπό-πιεσμένα – μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες με πολλαπλούς τρόπους.
Η ακατάλληλη πίεση των ελαστικών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα:
- Μειωμένο κράτημα στο δρόμο
- Πρόκληση ανομοιόμορφης φθοράς
- Βλάβη του ελαστικού εσωτερικά
- Καταστροφή του ελαστικού
- Υπερθέρμανση του ελαστικού
- Μείωση της διάρκειας ζωής του ελαστικού
- Αύξηση της απόστασης φρεναρίσματος
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία ελαστικών προτείνει στους οδηγούς να ελέγχουν τα ελαστικά τους με βαθμονομημένο μετρητή πίεσης τουλάχιστον μία φορά το μήνα, προκειμένου να διασφαλίζονται οι σωστές επιδόσεις. Σε περίπτωση που η μεταφορική εταιρεία δεν διαθέτει μετρητή πίεσης, η πλήρωση της πίεσης των ελαστικών μπορεί να γίνεται σε εμπόρους ελαστικών, συνεργεία και πρατήρια βενζίνης. Ιδανικά, αυτό θα πρέπει να γίνεται κατά την έναρξη ενός δρομολογίου δεδομένου ότι αφού θερμανθούν τα ελαστικά μπορεί να δώσουν διαφορετικά αποτελέσματα κατά τη μέτρηση.
Μονάδες Μέτρηση Πίεσης
Οι συσκευασίες μέτρησης της πίεσης των ελαστικών έχουν βαθμονόμηση σε μονάδες BAR ή σε μονάδες PSI ή και στις δύο. Στην Ευρώπη πάντως, οι περισσότεροι μετρητές δείχνουν την πίεση ταυτόχρονα σε BAR και σε PSI. Στα εγχειρίδια όμως που συνοδεύουν τα αυτοκίνητα, αλλά και σε σταθερά σημεία στο αμάξωμα αναγράφεται το μέγιστο βάρος του ελαστικού σε κιλά (ή σε λίβρες) καθώς και η μέγιστη πίεση που δίδεται σε BAR ή σε PSI. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι 1 BAR ισούται με 14,5 PSI και, αντίστροφα, 1 PSI ισούται με 0,069 BAR. Για να γίνει η σωστή μέτρηση, πρέπει τα ελαστικά να είναι κρύα. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να μετρήσουμε την πίεση μόλις σταματήσουμε μετά από ένα ταξίδι πολλών χιλιομέτρων, ούτε αν το όχημα είχε μείνει για πολλή ώρα στον ήλιο. Δεν είναι επίσης σωστό να προβούμε σε ξεφούσκωμα του ελαστικού όταν λόγω ζέστης ή υπερθέρμανσής του δείχνει αυξημένη πίεση. Θα έχουμε πρόβλημα υπό-πίεσης όταν τα ελαστικά κρυώσουν.
Οι οδηγοί θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη το πραγματικό φορτίο του οχήματος, όπως ορίζει ο κατασκευαστής και να μην ξεπερνούν τις φορτίσεις ανά άξονα. Ειδικότερα, για τους επαγγελματίες οδηγούς και αυτοκινητιστές, οι κατασκευαστές βαρέων φορτηγών και λεωφορείων για την αποφυγή της πρόωρης φθοράς των ελαστικών συστήνουν τα εξής:
- Διατηρήστε τη σωστή πίεση αέρα.
- Θυμηθείτε ότι η φθορά αυξάνει όσο υψηλότερη είναι η ταχύτητα.
- Μην υποβάλλετε τα ελαστικά σε υπερβολικό φορτίο, π.χ. όταν το φορτίο σας είναι ανομοιόμορφα κατανεμημένο.
- Aποφύγετε να κινείστε με τους τροχούς αζυγοστάθμιστους.
- Να ελέγχετε τακτικά τη σύγκλιση των πρόσθιων τροχών.
- Μην αλλάζετε θέσεις στα ελαστικά σας χωρίς λόγο.
Η ωφέλιμη διάρκεια ζωής των ελαστικών παρατείνεται, όταν το «στρώσιμό» τους γίνεται κατά την ψυχρότερη περίοδο του έτους. Εξοικονόμηση Χρημάτων Ο συστηματικός έλεγχος της πίεσης των ελαστικών πέρα από την ασφάλεια που παρέχει, εξοικονομεί χρήματα για τον ιδιοκτήτη του οχήματος άμεσα και έμμεσα. Σχετική έρευνα της Michelin δείχνει ότι ένα ποσοστό 15% φουσκώματος ενός ελαστικού πάνω ή κάτω από την κανονική πίεση μπορεί να μειώσει τη διάρκεια ζωής του κατά 10%.
Επιπλέον, σε ένα ελαστικό που είναι φουσκωμένο με πίεση μικρότερη από την κανονική είναι πιθανό να συσσωρεύεται συνεχώς θερμότητα και δημιουργείται πολύ μεγαλύτερος κίνδυνος πρόκλησης σημαντικής ζημίας στο σκελετό του.
Και φυσικά, όταν πρόκειται να γίνει αντικατάσταση ελαστικών το κόστος είναι υψηλό. Άμεσο είναι θα λέγαμε το όφελος από την κατανάλωση καθώς η σωστή ή μη πίεση των ελαστικών συνδέεται ευθέως με την κατανάλωση πετρελαίου.
Μια μείωση της πίεσης του αέρα στα ελαστικά κατά 17% προκαλεί αυξημένη κατανάλωση καυσίμου κατά περίπου 2% σύμφωνα με έρευνα της Michelin Εκ των υστέρων τοποθέτηση συστήματος ελέγχου πίεσης Θα πρέπει, τέλος, να αναφερθεί ότι στην αγορά είναι διαθέσιμα συστήματα ελέγχου της πίεσης των ελαστικών που τοποθετούνται εκ των υστέρων και καλύπτουν τόσο τον τράκτορα όσο και το επικαθήμενο ( ή φορτηγό με το συρόμενο του).
Ένα από αυτά, ίσως το πιο διαδεδομένο, είναι το σύστημα IVTM της WABCO που έχει σχεδιαστεί κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να λειτουργεί σε διάφορα επαγγελματικά οχήματα, από ελαφρά φορτηγά μέχρι βαρέα φορτηγά οχήματα 92 τροχών. Ανεξάρτητα από το μέγεθος, το ολοκληρωμένο σύστημα ελέγχου πίεσης ελαστικών μπορεί να προσφέρει ασφαλέστερο περιβάλλον οδήγησης, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος λειτουργίας και το χρόνο ακινητοποίησης του στόλου οχημάτων. Για την τοποθέτησή του, δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν τα ελαστικά από τη ζάντα κατά την εγκατάσταση και ο χρόνος ακινητοποίησης του στόλου για την τοποθέτηση του συστήματος είναι αμελητέος.
Το σύστημα IVTM της WABCO χρησιμοποιεί αισθητήρες που τοποθετούνται στους τροχούς με σκοπό τον έλεγχο της πίεσης αέρα των ελαστικών σε πραγματικό χρόνο. Οι πληροφορίες μεταδίδονται ασύρματα στην Ηλεκτρονική Μονάδα Ελέγχου (ECU), ενώ ο οδηγός ενημερώνεται για τυχόν εσφαλμένη πίεση στα ελαστικά από το ταμπλό ή από την ειδική οθόνη εύκολης τοποθέτησης της WABCO. Στην περίπτωση των στόλων ρυμουλκούμενων, το IVTM είναι συμβατό με το Smartboard της WABCO, εξαλείφοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ανάγκη τοποθέτησης οθόνης στην καμπίνα. Ωστόσο, για πρόσθετη άνεση, αν η καμπίνα διαθέτει σύστημα IVTM, θα μπορεί να ενσωματωθεί σε ρυμουλκούμενο που είναι εφοδιασμένο με σύστημα IVTM της WABCO.
