Μια σειρά τροποποιήσεων και προσθηκών άρθρων και διατάξεων που αφορούν στην οργάνωση και στη λειτουργία των επιβατικών μεταφορών περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπ. Υποδομών και Μεταφορών περί υδατοδρομίων, το οποίο μετά τη λήξη της διαβούλευσης εισήλθε προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή.
Οι κυριότερες διατάξεις αφορούν στις υπεραστικές δημόσιες οδικές μεταφορές επιβατών, στις μεταφορές επιβατών με τουριστικά ή ιδιωτικής χρήσης λεωφορεία, οι οποίες δεν προσφέρονται σε συνεχή βάση στο επιβατικό κοινό, στις κατ’ επάγγελμα μεταφορές επιβατών με μισθωμένα οχήματα εκτός του δικτύου αστικών ή υπεραστικών γραμμών, στις δημόσιες αστικές οδικές μεταφορές επιβατών που εκτελούνται μέσα στα όρια της Περιφέρειας Αττικής, όπως αυτή ορίζεται στο ν. 3852/2010 (Α΄87), εκτός από τις νήσους και στις δημόσιες αστικές οδικές μεταφορές επιβατών που εκτελούνται μέσα στα όρια της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης.
Προκήρυξη διαγωνισμών
Ειδικότερα, στο άρθρο 45 προβλέπεται πως:
1. Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών προκηρύσσει διαγωνισμούς για γεωγραφική περιοχή που περιλαμβάνει αστικές περιοχές περισσότερων δήμων, όμορων ή μη, της αυτής ή άλλων Περιφερειών, αν αυτό κρίνεται κατάλληλο για την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και συγχρόνως για τη βιωσιμότητα του παραχωρησιούχου, ή αν η παροχή αυτοτελούς συγκοινωνίας στα πλαίσια κάποιας γεωγραφικής περιοχής κρίνεται ασύμφορη. Ως κριτήρια για τον καθορισμό της γεωγραφικής περιοχής, που αποτελεί αντικείμενο του εκάστοτε προκηρυσσόμενου διαγωνισμού, λαμβάνονται, ιδίως, τα προεκτιμώμενα προς εκτέλεση χιλιόμετρα, ο απαιτούμενος για την εκτέλεσή τους αριθμός λεωφορείων και τα ακαθάριστα έσοδα του παραχωρησιούχου, ως και η εξασφάλιση των βέλτιστων δυνατών αστικών συγκοινωνιακών υπηρεσιών προς τους εξυπηρετούμενους πολίτες, η οικονομική βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και το ελάχιστο δυατό κόστος μετακίνησης.
2. Στην προκήρυξη του διαγωνισμού προσδιορίζονται τα όρια της γεωγραφικής περιοχής που αποτελεί αντικείμενο της σύμβασης παραχώρησης, καθώς και όλες οι καθορισμένες αστικές γραμμές που αποτελούν το δίκτυο των δημόσιων αστικών γραμμών αυτής της γεωγραφικής περιοχής. Επίσης, καθορίζονται οι όροι παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων παραχώρησης, της διαπίστωσης των παραβάσεων και των επιβαλλόμενων μέτρων άρσης των παραβάσεων, τα είδη και ο τρόπος εκτέλεσης των κυρώσεων, οι όροι και η διαδικασία της επιβολής κυρώσεων, της υποβολής αντιρρήσεων των ενδιαφερομένων κατά των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί, η διαδικασία έρευνας ικανοποίησης των επιβατών και των ποιοτικών παραμέτρων του προσφερόμενου μεταφορικού έργου.
3. Στο δίκτυο των αστικών γραμμών κάθε γεωγραφικής περιοχής περιλαμβάνονται και οι γραμμές που έχουν χαρακτηριστεί ως αστικές, ακόμα και αν εκτείνονται πέραν των αστικών περιοχών.
4. Για κάθε γεωγραφική περιοχή ανακηρύσσεται ένας παραχωρησιούχος.
Στη συνέχεια (άρθρο 46) ορίζονται οι υπεύθυνοι για την παρακολούθηση της εκτέλεσης των συμβάσεων παραχώρησης που γίνεται από Επιτροπές Παρακολούθησης που συγκροτούνται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών (μία για κάθε σύμβαση), οι οποίες αποτελούνται από:
α) έναν (1) εκπρόσωπο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ως πρόεδρο με τον αναπληρωτή του,
β) έναν (1) εκπρόσωπο της Τροχαίας με τον αναπληρωτή του,
γ) έναν (1) εκπρόσωπο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος με τον αναπληρωτή του,
δ) έναν (1) εκπρόσωπο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων με τον αναπληρωτή του και
ε) έναν (1) υπάλληλο της αρμόδιας Υπηρεσίας Μεταφορών και Επικοινωνιών της Περιφέρειας με τον αναπληρωτή του. Χρέη γραμματειακής υποστήριξης εκτελεί υπάλληλος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που ορίζεται με την πράξη συγκρότησης.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του κατά τόπον αρμόδιου δήμου παρακολουθούν και ελέγχουν αν ο παραχωρησιούχος συμμορφώνεται με τις συμβατικές υποχρεώσεις του και με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, διαπιστώνουν παραβάσεις και διαβιβάζουν σχετικές αναφορές στην Επιτροπή Παρακολούθησης.
Απευθείας ανάθεση
Στο άρθρο 47 προβλέπεται πως:
1. Σε περίπτωση διακοπής των δημόσιων αστικών οδικών μεταφορών επιβατών ή επικείμενου κινδύνου διακοπής τους σε μία ή περισσότερες γεωγραφικές περιοχές, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών μπορεί να λάβει έκτακτα μέτρα για τη διασφάλιση της συνέχειας των παρεχόμενων υπηρεσιών, που συνίστανται είτε στην ανάθεση σε τρίτο του έργου των δημόσιων αστικών μεταφορών επιβατών χωρίς την προκήρυξη διαγωνισμού είτε στην παράταση της διάρκειας της σύμβασης με τον ανάδοχο πέραν των προβλεπόμενων ορίων χωρίς τη διενέργεια διαγωνισμού.
2. Η διάρκεια της απευθείας ανάθεσης ή παράτασης της σύμβασης πέραν του συμβατικά προβλεπόμενου χρόνου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα δύο (2) έτη.
3. Αν δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση με τα παραπάνω έκτακτα μέτρα με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών μπορεί να επιβάλλεται η παροχή δημόσιων αστικών οδικών μεταφορών επιβατών σε φορείς που είναι σε θέση να ανταποκριθούν εν όλω ή εν μέρει, με όρους ανάλογους με αυτούς που ισχύουν για παραχωρησιούχους ή αναδόχους παρόμοιων υπηρεσιών, ώστε να διασφαλιστεί κατά το δυνατόν η συνεχής εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού. Η επιβολή της εν λόγω υποχρέωσης δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα δύο (2) έτη.
Ενισχύσεις 45 εκ. για υποδομές και αντικατάσταση λεωφορείων
Το αδιάθετο υπόλοιπο πιστώσεων, έως το ύψος του ποσού των σαράντα πέντε εκατομμυρίων ευρώ (45.000.000 €) από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, διατίθεται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, κατά προτεραιότητα, για την ικανοποίηση των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί από 1.1.2016 ή θα υποβληθούν μέχρι 31.12.2021, για την ενίσχυση επενδύσεων που αφορούν στην αντικατάσταση αστικών και υπεραστικών λεωφορείων κυριότητας των Κ.Τ.Ε.Λ. Α. Ε. ή των μετόχων αυτών και ακόμη: Στην κατασκευή, επέκταση και εκσυγχρονισμό κτιριακών, ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων σταθμών και πρακτορείων άφιξης και αναχώρησης λεωφορείων υπεραστικών συγκοινωνιών και σταθμών στέγασης, επισκευής και συντήρησης των αστικών και υπεραστικών λεωφορείων, στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου των παραπάνω εγκαταστάσεων και την αγορά του αναγκαίου εξοπλισμού διακίνησης υλικών, στην αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων συστημάτων αυτοματοποίησης διαδικασιών και μηχανοργάνωσης, συμπεριλαμβανομένου του αναγκαίου λογισμικού.
Ειδικότερα, για την αντικατάσταση των αστικών και υπεραστικών λεωφορείων, οι ενισχύσεις έχουν ως εξής:
n Τριάντα τοις εκατό (30%) της τιμής κτήσης αυτών, αν είναι καινούργια ή ηλικίας μέχρις ενός έτους από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου, χωρίς να έχουν κυκλοφορήσει.
n Δέκα τοις εκατό (10%) της τιμής κτήσης αυτών, αν είναι μεταχειρισμένα και έχουν συμπληρώσει μέχρι πέντε έτη από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου.
n Σε περιπτώσεις συνένωσης δύο ή περισσότερων Κ.Τ.Ε.Λ., ενός ή περισσοτέρων νομών ή Κ.Τ.Ε.Λ. και δημοτικής επιχείρησης, εφόσον συμμετέχουν στη συνένωση αυτή όλα τα Κ.Τ.Ε.Λ. του νομού ή των νομών ή της μεμονωμένης νήσου ή τουλάχιστον όλα τα υπεραστικά Κ.Τ.Ε.Λ., το ποσοστό της ενίσχυσης για την αγορά καινούργιων λεωφορείων ανέρχεται σε 35% και για την αγορά μεταχειρισμένων λεωφορείων σε 15%. Στις ενισχύσεις αυτές υπάγονται και τα λεωφορεία των άγονων γραμμών, όπως προβλέπονται στις διατάξεις του π.δ. 967/1979 (Α’ 272).
Επιπλέον κίνητρα
Για την αντικατάσταση και ανανέωση των λεωφορείων δίδονται τα ακόλουθα πρόσθετα κίνητρα:
α. Αν είναι καινούργια ή ηλικίας μέχρις ενός έτους από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου, χωρίς να έχουν κυκλοφορήσει, καλύπτεται από τον ειδικό λογαριασμό του άρθρου 13 του νόμου 2963/2001 έως το 10% της τιμής κτήσης αυτών και αν η αντικατάσταση λεωφορείων αφορά στη συνένωση (όπως παραπάνω), τότε από τον ειδικό λογαριασμό καλύπτεται έως το 15% της τιμής κτήσης αυτών. Για τα Κ.Τ.Ε.Λ. μεμονωμένων νήσων, όταν δεν συντρέχει περίπτωση συνένωσης, το παραπάνω ποσοστό ανέρχεται σε 15% της τιμής κτήσης αυτών.
β. Αν είναι μεταχειρισμένα και έχουν συμπληρώσει μέχρι πέντε έτη από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου, καλύπτεται από τον ως άνω λογαριασμό έως το 5% της τιμής κτήσης αυτών.
Υπενθυμίζεται ότι ο ειδικός λογαριασμός του νόμου 2963/2001 επιβάλλει εισφορά 5% επί του συνόλου των ετήσιων ακαθάριστων εισπράξεων των ΚΤΕΛ.
Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα δικαιολογητικά, η διαδικασία και κάθε άλλο θέμα, για την εφαρμογή των ρυθμίσεων της παρούσας παραγράφου.
Aπαλλαγή τελών κυκλοφορίας
Κάθε αστικό ή υπεραστικό λεωφορείο που τίθεται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία σε αντικατάσταση κυκλοφορούντος λεωφορείου και είναι καινούργιο ή μεταχειρισμένο ηλικίας έως πέντε ετών από του έτους κατασκευής του πλαισίου, απαλλάσσεται των τελών κυκλοφορίας επί μια τριετία από το έτος ταξινόμησής του, του έτους αυτού συμπεριλαμβανομένου.
Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται η διαδικασία και τα πιστοποιητικά ή άλλα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πιστοποίηση της ηλικίας των λεωφορείων και την υπαγωγή τους στις πιο πάνω διατάξεις.
Τα αστικά και υπεραστικά λεωφορεία που τίθενται σε κυκλοφορία, μετά την ισχύ του νόμου αυτού, πρέπει να είναι εφοδιασμένα με σύστημα κλιματισμού. Τα αστικά λεωφορεία που τίθενται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία στην Ελλάδα δύνανται να φέρουν εξοπλισμό για την πρόσβαση και ασφαλή μεταφορά ατόμων με κινητικά προβλήματα. Τα λεωφορεία ιδιοκτησίας των φορέων συγκοινωνιακού έργου και μέχρι ποσοστού τουλάχιστον δέκα τοις εκατό (10%) επί του συνολικού στόλου αυτών φέρουν υποχρεωτικά τον εξοπλισμό του προηγούμενου εδαφίου.
