Στα Λατομεία Λιγνίτη στην Πτολεμαΐδα
Τα φορτηγά που δουλεύουν σαν …μαύροι!
Το ΤΡΟΧΟΙ & TIR καταγράφει για μια ημέρα τη ζωή των οδηγών στα φορτηγά που εργάζονται στα λατομεία λιγνίτη στην Πτολεμαϊδα και μεταφέρει τα προβλήματά τους από μία άκρως επιβαρημένη περιοχή.
Ρεπορτάζ: Νίκος Λιβανός
Έπειτα από 4 ώρες ταξίδι προς την Κοζάνη και μετά από 450 χιλιόμετρα διακρίνεις από μακριά τα επιβλητικά φουγάρα των εργοστασίων της ΔΕΗ στην Πτολεμαϊδα. Το τοπίο είναι ομιχλώδες, όχι τόσο από την πρωινή υγρασία, αλλά κυρίως από το νέφος που βγαίνει από τα ατμοηλεκτρικά εργοστάσια. Το ραντεβού μας με τους οδηγούς φορτηγών ΔΧ που μεταφέρουν λιγνίτη από τα ορυχεία δίπλα από τα εργοστάσια της ΔΕΗ στα περίχωρα της Πτολεμαϊδας είναι στις 6 το πρωί. Καθημερινά, την ίδια ώρα δεκάδες οδηγοί παίρνουν τον γνώριμο δρόμο για τα ορυχεία.
Ο Γιώργος Βλάχος είναι ένας από τους έμπειρους και πιο παλιούς οδηγούς φορτηγών ΔΧ που μεταφέρει καθημερινά λιγνίτη. Εργάζεται ως οδηγός στα φορτηγά τα τελευταία δέκα χρόνια. Το δρομολόγιο είναι σχεδόν το ίδιο σε καθημερινή βάση για όλους τους οδηγούς. Ξεκινούν για τα ορυχεία και όταν φτάσουν εκεί ένας φορτωτής τα φουλάρει ως την οροφή της καρότσας. Από εκεί πηγαίνουν στο σημείο απόθεσης, όπου στη συνέχεια ο λιγνίτης μεταφέρεται με ταινίες στα εργοστάσια. Οι οδηγοί –αν έχουν δουλειά– πραγματοποιούν καθημερινά έως και 20 δρομολόγια. Υπάρχουν και μέρες, που τα δρομολόγια είναι λιγότερα και άλλες μέρες που δεν καλούν όλους τους οδηγούς για εργασία. Αυτό εξαρτάται από τις ανάγκες της ΔΕΗ για λιγνίτη, αλλά και τους εργοδηγούς που μοιράζουν τα δρομολόγια. Το φορτίο αγγίζει περίπου τους 33 τόνους μικτό σε κάθε φορτηγό. Σε πολλά σημεία –όπως διαπιστώσαμε από την ολοήμερη επιβίωσή μας σε ένα από τα μεγαλύτερα ορυχεία λιγνίτη– η πρόσβαση των φορτηγών είναι δύσκολη. Οι οδηγοί κάνουν …μαγικά πίσω από το τιμόνι και η προσοχή τους είναι τεταμένη, αφού χρειάζεται να χρησιμοποιούν όλες τις δυνατότητες του φορτηγού ώστε να κινηθούν με ασφάλεια. Μάλιστα σε ορισμένα σημεία ο δρόμος έχει αλλοιωθεί κι εδώ δημιουργείται μια πρωτόγνωρη εικόνα. Το φορτηγό που ανεβαίνει άδειο αναγκάζεται και πηγαίνει από την αριστερή πλευρά του δρόμου –όπως και στην Αγγλία– ώστε από την άλλη πλευρά να περάσει το φορτωμένο φορτηγό με τον πιο καλοστρωμένο δρόμο που έχει τις λιγότερες λακκούβες. Στο λατομείο - που το επισκεφθήκαμε Σάββατο - είχαν από το πρωί προσεγγίσει δεκάδες φορτηγά για να φορτώσουν με λιγνίτη. Μην φανταστείτε ότι η φόρτωση διαρκεί πολύ ώρα. Σε ένα λεπτό οι τεράστιοι φορτωτές έχουν γεμίσει την καρότσα με περισσότερους από 20 τόνους λιγνίτη και σειρά έχει ο επόμενος. Τρεις φορτωτές είχαν πάρει φωτιά από τα χαράματα ενώ έως και το μεσημέρι είχαν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 200 φορτώσεις!
Χίλια φορτηγά στην υπηρεσία της ΔΕΗ!
Οι συνθήκες εργασίας είναι δύσκολες για τους οδηγούς φορτηγών στα λατομεία. Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι πολλές φορές αναγκάζονται να εργάζονται έως και 7 ημέρες την εβδομάδα, δηλαδή τόσο το Σάββατο όσο και την Κυριακή. Έτσι, από το πρωί έως και το απόγευμα 1.000 φορτηγά είναι στην υπηρεσία των εργολάβων που κανονίζουν τις ανάγκες διοχέτευσης με λιγνίτη στα εργοστάσια της ΔΕΗ. Σαφώς, κανένας δεν αμφισβητεί και το θέμα της ανθυγιεινής εργασίας. Εδώ, παίζουν τη ζωή τους κορώνα – γράμματα. Η σκόνη λιγνίτη που αιωρείται σε όλη την περιοχή δημιουργεί σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα, ενώ δυστυχώς πολλοί οδηγοί δεν παίρνουν τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης, εκτός από το να κλείνουν τα παράθυρα του αυτοκινήτου τους. Και καλά αυτοί που έχουν τα καινούργια φορτηγά –με το σύγχρονο σύστημα κλιματισμού– οι άλλοι με τα παλιά που αναγκάζονται να έχουν το παράθυρο ανοιχτό το καλοκαίρι; Οι συνθήκες εργασίας είναι ακόμη πιο δύσκολες το χειμώνα, όπου η γλίστρα είναι σε μόνιμη βάση και έτσι οι 33 τόνοι του μικτού φορτίου βρίσκονται στο έλεος του Θεού. Ευτυχώς, όλοι οι οδηγοί γνωρίζουν τις συνθήκες και με …χειρουργικούς χειρισμούς φέρνουν εις πέρας το δύσκολο έργο. Από την άλλη, οι ιδιόρρυθμες οδικές συνθήκες ταλαιπωρούν σημαντικά τα μηχανικά μέρη των φορτηγών. Πολλά από τα φορτηγά έχουν σοβαρά προβλήματα σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση. Ο Βασίλης Γρατσίας, που έχει δουλέψει στο παρελθόν στα συγκεκριμένα λατομεία, μας ανέφερε ότι εδώ ο κόσμος των επαγγελματιών οδηγών είναι εντελώς διαφορετικός. Έχουν καθημερινά να αντιμετωπίσουν εντελώς διαφορετικές συνθήκες ενώ ο οδηγός θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός με το φορτηγό αφού η βιασύνη ταλαιπωρεί το αυτοκίνητο αρκετά και το στέλνει συχνά στο συνεργείο. Οι προσεκτικοί οδηγοί είναι και οι αγαπημένοι των εργοληπτών που έχουν υπό την επιτήρησή τους τα φορτηγά. Δεν είναι λίγοι οι οδηγοί που μας ανέφεραν ότι υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός. Κάποιοι προσπαθούν να κλέψουν το έργο των φορτηγών ΔΧ με πιο χαμηλές τιμές. Την στιγμή μάλιστα που το κόστος συντήρησης, τα καύσιμα και τα υπόλοιπα έξοδα έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία 5 χρόνια. Κάποιοι άλλοι οδηγοί, μας επεσήμαναν, ότι πριν από λίγα χρόνια κυκλοφορούσαν στα λατομεία και πολλά παράνομα φορτηγά, χωρίς άδειες και χωρίς πινακίδες (Ελλάς το μεγαλείο σου!). Όμως, το μεγαλύτερο βάρος της μεταφοράς του λιγνίτη γίνεται και θα γίνεται και τα επόμενα χρόνια από τα φορτηγά. Αν και η ΔΕΗ προσπαθεί να μεταφέρει τον λιγνίτη με τις ταινίες, σε πολλά σημεία που είναι δύσκολο να στήνεται συνεχώς ταινία, τα φορτηγά είναι η μοναδική και πιο γρήγορη λύση για τη μεταφορά του. Έτσι, τα 1.000 φορτηγά αλωνίζουν καθημερινά τα λατομεία λιγνίτη στην Πτολεμαϊδα.
ΛΙΓΝΙΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ
Το Λιγνιτικό Κέντρο της Πτολεμαίδας είναι από τα παλαιότερα στη χώρα μας. Η εκμετάλλευση λιγνίτη στη συγκεκριμένη περιοχή ξεκίνησε περίπου πριν από 50 χρόνια, το 1956. Αυτή την στιγμή στα ορυχεία απασχολούνται περίπου 7.000 εργαζόμενοι. Χάρη στις θυσίες των χιλιάδων εργατών το συγκεκριμένο Λιγνιτικό Κέντρο είναι το πρώτο της χώρας μας τα τελευταία χρόνια. Θα πρέπει να επισημανθεί, ότι στη Δυτική Μακεδονία και συγκεκριμένα στην τάφρο που αναπτύσσεται στον άξονα Φλώρινα – Πτολεμαΐδα – Κοζάνη – Ελασσόνα, είναι συγκεντρωμένα τα μεγαλύτερα αποθέματα λιγνίτη που διαθέτει ο Ελλαδικός χώρος. Συγκεκριμένα σήμερα, τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη της ευρύτερης λεκάνης Πτολεμαΐδας, που με τις σημερινές συνθήκες, μπορούν να εκμεταλλευθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, φτάνουν τους 2.700 εκ. τόνους που ισοδυναμούν με 400 εκ. τόνους πετρελαίου. Ο λιγνίτης Πτολεμαΐδας εξορύσσεται και χρησιμοποιείται κυρίως ως καύσιμη ύλη στους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς (ΑΗΣ) της περιοχής, οι οποίοι παράγουν το 65% περίπου της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται σήμερα σε όλη την Ελλάδα.
