Ο συντάκτης του ΤΡΟΧΟΙ & TIR Παύλος Μαυρομύτης οδήγησε το Arocs 4145 8x4 στο δύσκολο περιβάλλον της Πτολεμαΐδας και συνομίλησε με επαγγελματίες οδηγούς, που είχαν επίσης την ευκαιρία να εκτελέσουν μερικούς κύκλους εργασίας στο απέραντο ορυχείο. Παράλληλα ο κ. Κωνσταντίνος Καββαδίας υπεύθυνος προϊόντος βαρέων οχημάτων της Mercedes-Benz Ελλάς Α.Ε.Ε αναλύει τη δομή και τη λειτουργία του συστήματος Turbo Retarder Clutch.
Mercedes-Benz Arocs 4145
Η στιβαρότητα και η ανθεκτικότητα χαρακτηρίζουν το Arocs. Το πλαίσιο και τα εξαρτήματα ανάρτησης είναι ειδικά σχεδιασμένα για τον κλάδο των κατασκευών και εξασφαλίζουν υψηλές επιδόσεις σε δύσκολες συνθήκες.
Το ψυγείο και ο κινητήρας προστατεύονται από τις φθορές που προκαλούν τα ανώμαλα εδάφη, με πλέγμα και φαρδιά ατσάλινη ποδιά αντίστοιχα. Το προαιρετικό έλασμα στο κύριο δοχείο καυσίμου και τα πλέγματα στους μπροστινούς προβολείς απαλλάσσουν από περιττά έξοδα επισκευής. Ο μπροστινός προφυλακτήρας είναι τριών τμημάτων με χαλύβδινες γωνίες για μερική αντικατάσταση σε περίπτωση ζημιάς. Τα καλύμματα των εξωτερικών καθρεφτών με ανάγλυφες ραβδώσεις τους προστατεύουν από ζημιές. Το ενσωματωμένο σκαλοπάτι στο πλαϊνό πλαίσιο σε συνδυασμό με τη χειρολαβή οροφής κάνουν τον έλεγχο του φορτίου εύκολο και ασφαλή για τον οδηγό.
Καμπίνα
Η καμπίνα M Classic Space έχει πλάτος 2.300 χιλιοστά και ύψος τούνελ κινητήρα 170 χιλιοστά. Ο χώρος οδήγησης είναι άψογα προσαρμοσμένος στις ανάγκες του οδηγού με εργονομική διάταξη χειριστηρίων και αποθηκευτικών θηκών.
Στο τιμόνι έχουν ενσωματωθεί πλήθος λειτουργιών, όπως ο ρυθμιστής ταχύτητας, η εμφάνιση πληροφοριών κατά ομάδες στην οθόνη του ταμπλό, το τηλέφωνο, το ηχοσύστημα κ.α. Η κολόνα του τιμονιού, όπως και το κάθισμα του οδηγού επιδέχονται μεγάλο εύρος ρυθμίσεων παρέχοντας την ίδια άνεση σε άτομα με διαφορετικό σωματότυπο.
Η διευρυμένη έγχρωμη οθόνη προβάλλει γρήγορα όλες τις πληροφορίες για το όχημα και την κατάσταση λειτουργίας. Στην κεντρική κονσόλα του ταμπλό βρίσκονται αποθηκευτικοί χώροι για μικροπράγματα ενώ πρόσθετο αποθηκευτικό χώρο εξασφαλίζουν οι θήκες πίσω από τα καθίσματα. Το πτυσσόμενο τραπεζάκι στο ταμπλό από την πλευρά του συνοδηγού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ακουμπήσει ο οδηγός το φαγητό ή το λάπτοπ του.
Κινητήρας 450 HP, 16άρι σασμάν και Turbo Rertarder Clutch
Ο νέος και οικονομικός Euro 6 κινητήρας OM 471 έχει 12,8 λίτρα χωρητικότητα, μέγιστη απόδοση 449 ίππους στις 1.600 σ.α.λ και ροπή 2.200 Nm στις 1.100 σ.α.λ. Συνεργάζεται με το 16άρι αυτοματοποιημένο κιβώτιο Mercedes Powershift 3, με τους μικρότερους χρόνους αλλαγής ταχυτήτων και με οικονομικά προγράμματα οδήγησης.
Το Turbo Retarder Clutch συνδυάζει την αποκαλούμενη σύζευξη τούρμπο και ριτάρντερ σε ένα υδροδυναμικό κύκλωμα, κάτι που εξασφαλίζει εκκίνηση και φρενάρισμα χωρίς καταπόνηση των αναλώσιμων τμημάτων. Ο τούρμπο συμπλέκτης ριτάρντερ επιτρέπει εύκολο μανουβράρισμα, σε πολύ χαμηλές ταχύτητες και εκκίνηση σε δύσκολα οδοστρώματα χωρίς σημάδια καταπόνησης του οχήματος.
Σε σχέση με τα κανονικά κιβώτια το συγκεκριμένο είναι ελαφρύτερο, μικρότερων διαστάσεων και πιο αποδοτικό. Δεν υπερθερμαίνεται ακόμη και σε συνεχείς ελιγμούς με ελάχιστη ταχύτητα σε ανισοϋψή εδάφη ή ξεκινώντας με μεγάλα φορτία σε πολύ μεγάλη κλίση. Επίσης παρέχεται η δυνατότητα πλήρους εκμετάλλευσης της ροπής του κινητήρα έως 3.000 Nm, μέγιστη ελκτική δύναμη εκκίνησης από τις 1.100 σ.α.λ και δυνατότητα συχνών ελιγμών και εκκινήσεων.
Πώς είναι όμως η λειτουργία του συστήματος στην πράξη; Βρισκόμαστε στη θέση οδήγησης του Arocs και ο φορτωτής έχει ρίξει την τελευταία κουβαδιά με χώμα για να το μεταφέρουμε στο χώρο απόθεσης. Γυρίζουμε το μοχλό που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά της κολόνας, στη θέση D και επιλέγουμε την αυτόματη λειτουργία. Το σημείο που έχουμε σταματήσει είναι ανηφορικό και το κιβώτιο επιλέγει την 5η ταχύτητα. Μια πράσινη σταγόνα αποτελεί τη νέα ένδειξη που εμφανίζεται στην οθόνη και είναι αυτή του Turbo Retarder Clutch , που μας ενημερώνει ότι είναι ενεργοποιημένο το εν λόγω σύστημα.
Επιχειρούμε να βγάλουμε το τετραξονικό από το χώρο φόρτωσης πιέζοντας ελαφρά το γκάζι για να ανεβούν ομαλά οι στροφές. Το όχημα δεν μας ''τράβηξε'' προς τα πίσω, παρ' όλο που βρισκόμαστε σε ανηφορικό σημείο με αρκετούς τόνους φορτίο. Φρενάρουμε απότομα και επιχειρούμε το ίδιο, εκκίνηση σε μεγάλη ανωφέρεια. Το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Το όχημα δεν κινείται προς τα πίσω αλλά ξεκινά σιγά-σιγά την πορεία του προς τα εμπρός, χωρίς να έχουμε ενεργοποιημένο το Hill holder. Με ενεργοποιημένο το Turbo Retarder Clutch αποφεύγονται οι επιπλέον καταπονήσεις στο δίσκο και όσο κακή χρήση και αν γίνει από τον οδηγό, αυτός δεν θα υποστεί καμία φθορά.
Μετά τις 1.250 σ.α.λ και στο τέλος της ανηφόρας ενεργοποιείται ο μηχανικός συμπλέκτης και όλες οι αλλαγές γίνονται ομαλά, ανεβάζοντας παράλληλα ταχύτητα στο κοντέρ. Στην κατηφόρα το βοηθητικό σύστημα πέδησης έχει αυξημένη απόδοση φτάνοντας μέχρι τα 720 Kw, το οποίο χρησιμοποιεί λάδι αντί νερό. Στο χώρο της απόθεσης κάνουμε αρκετές μανούβρες για να ξεφορτώσουμε, με το Turbo Retarder Clutch να είναι ενεργοποιημένο ώστε να αποφευχθούν φθορές και καταπονήσεις στο δίσκο. Η λειτουργία του συγκεκριμένου συστήματος αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη σε δύσκολα και αφιλόξενα οδοστρώματα, όπως αυτά των ορυχείων Πτολεμαΐδας, όπου ο οδηγός κινείται με την ελάχιστη ταχύτητα στο χώρο φόρτωσης και απόθεσης.
Οδηγώντας
Στα δρομολόγια που κάναμε με το φορτωμένο Arocs μάς συνόδευσε ο κ. Κωνσταντίνος Καββαδίας υπεύθυνος προϊόντος βαρέων οχημάτων της Mercedes-Benz Ελλάς, ο οποίος μιλώντας για το σύστημα ανέφερε ότι το Turbo Retarder Clutch συνδυάζει τα πλεονεκτήματα της υδροδυναμικής με την άνεση του αυτοματοποιημένου κιβωτίου ταχυτήτων Power Shift 3 και τον υψηλό συντελεστή απόδοσης του συστήματος μετάδοσης κίνησης. Το σύστημα ενδείκνυται για οχήματα μεταφοράς υπερβαρέων φορτίων (SLT) και για οχήματα βαριάς εργοταξιακής χρήσης. Χαρακτηρίζεται από τρεις λειτουργικές καταστάσεις:
α) Λειτουργία εκκίνησης
β) Λειτουργία οδήγησης
γ) Λειτουργία Επιβράδυνσης (Retarder)
Η ανάλυση κάθε λειτουργίας
Α) Λειτουργία εκκίνησης: Κατά την εκκίνηση η μία από τις δύο φτερωτές έχει τη λειτουργία της αντλίας και είναι συνδεδεμένη με τον σφόνδυλο. Η δεύτερη φτερωτή έχει τη λειτουργία της τουρμπίνας και είναι συνδεδεμένη με συνδέσμους με τον άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων. Όταν το κιβώτιο έχει νεκρά ταχύτητα και ο κινητήρας δουλεύει στο ρελαντί, κινείται ο σφόνδυλος μαζί με τη φτερωτή (αντλία). Η φτερωτή (τουρμπίνα) μαζί με τον άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων δεν κινείται. Μόλις πιέσει ο οδηγός το πεντάλ του γκαζιού ο χώρος της φτερωτής γεμίζει με λάδι. Με την αύξηση των στροφών του κινητήρα η φτερωτή (αντλία) μεταδίδει υδροδυναμικά μια περιστροφική δύναμη στη φτερωτή (τουρμπίνα) θέτοντάς την έτσι σε κίνηση καθώς και τον άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων, και κατά συνέπεια το όχημα. Με αυτόν τον τρόπο πραγματοποιείται η εκκίνηση του οχήματος χωρίς να φθείρεται ο ξηρός δίσκος, μεταδίδοντας τη μέγιστη δυνατή ροπή στρέψης του κινητήρα ήδη από τις 1100 1/min.
Β) Λειτουργία οδήγησης: Εφόσον η διαφορά των στροφών μεταξύ αντλίας και τουρμπίνας, δηλαδή, μεταξύ κινητήρα και κιβωτίου ταχυτήτων γίνει μηδέν, η μετάδοση της κίνησης γίνεται μέσω του ξηρού δίσκου. Το λάδι αδειάζει από το χώρο της αντλίας και της τουρμπίνας. Η τουρμπίνα αποσυμπλέκεται από τον άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων και γυρίζει ελεύθερα με χαμηλές στροφές χωρίς να εμπλέκεται πλέον στη μετάδοση της κίνησης. Η αλλαγή των ταχυτήτων γίνεται χρησιμοποιώντας τον συμβατικό δίσκο.
Γ) Λειτουργία επιβράδυνσης (Retarder): Η λειτουργία Retarder ενεργοποιείται χρησιμοποιώντας τον ίδιο μοχλό στο δεξιό μέρος του τιμονιού. Ανάλογα με την επιθυμητή ισχύ πέδησης, ο χώρος της φτερωτής γεμίζει με λάδι. Υδραυλικοί δίσκοι φρενάρουν την τουρμπίνα, η οποία λόγω του λαδιού φρενάρει με τη σειρά της την αντλία επιβραδύνοντας έτσι τον άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων και Arocs σε πραγματικές συνθήκες, στις επίπονες μεταφορές των ορυχείων. Έμπειροι επαγγελματίες, οδηγοί και αυτοκινητιστές με αρκετές ώρες πίσω από το τιμόνι καθημερινά, καταθέτουν την άποψή τους για το Arocs και το σύστημα Turbo Retarder Clutch με το οποίο εξοπλίζεται. Ο λόγος ανήκει στους ίδιους:
Τάσος Ξυνός: «Το Arocs δεν έχει καμία σχέση με όποιο Mercedes- Benz έχω οδηγήσει μέχρι τώρα. Είναι πολύ ξεκούραστο γιατί έχει αυτοματοποιημένο κιβώτιο και ο οδηγός πατάει μόνο γκάζι και φρένο. Είμαι 30 χρόνια στο χώρο και αυτό με το κιβώτιο είναι κάτι πρωτόγνωρο για εμένα. Επίσης, μου φάνηκε και οικονομικό στην κατανάλωση. Στο τελείωμα της κατηφόρας τράβηξα και την τρίτη σκάλα και παρατήρησα ότι το βοηθητικό σύστημα πέδησης έχει καλό κράτημα. Να φανταστείς ότι σε αυτή την κατηφόρα που το δοκιμάσαμε, με το δικό μου τετραξονικό Mercedes πατάω και φρένο. Έχει ρεπρίζ και καλή επιτάχυνση μέσα σε τέτοια οδοστρώματα, όπως στο χώρο της απόθεσης. Ξεκινάει ομαλά χωρίς να πατινάρει και επιταχύνει προοδευτικά.
Η καμπίνα είναι επίσης ξεκούραστη και αθόρυβη. Χωρίς να θέλω να μειώσω το Actros σαν αυτοκίνητο, θεωρώ ότι το Arocs είναι ακόμη καλύτερο. Η τιμή του είναι λίγο ''τσιμπημένη'' αλλά με τα πλεονεκτήματα και τις παροχές που προσφέρει πιστεύω πως είναι μια καλή επένδυση για το χώρο μας».
Κώστας Οικονόμου: «Μόλις τελείωσα το δεύτερο δρομολόγιο με το Arocs και μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι είναι ένα πραγματικό εργαλείο δουλειάς. Είναι σταθερό στην οδήγηση, δεν κουνάει, δεν ακούς θορύβους και γενικά δεν σε κουράζει. Έχει πολύ καλή εκκίνηση και δίνει στροφές όταν χρειάζεται. Μπορείς να δουλέψεις αρκετές ώρες μέσα σε αυτό και να μην κουραστείς καθόλου. Το σύστημα που λανσάρει η εταιρεία στο αμάξι αυτό και αναφέρομαι στο Turbo Retarder Clutch είναι ιδιαίτερα χρήσιμο μέσα στα ορυχεία γιατί έχουμε πολλές εκκινήσεις σε ανηφορικά και δύσκολα σημεία. Αυτό μας βοηθάει να έχουμε τον πλήρη έλεγχο του οχήματος και γενικότερα να μην αγχωνόμαστε για το πώς θα ξεκινήσει».
Βασίλης Σαχινίδης: «Κατ' αρχάς θέλω να δώσω συγχαρητήρια στους υπεύθυνους της αντιπροσωπείας, οι οποίοι φέρνουν τα αυτοκίνητα να τα δοκιμάσουμε σε κανονικές συνθήκες φορτωμένα μέσα στα λατομεία. Μας δίνεται η δυνατότητα έτσι να τα συγκρίνουμε με τα δικά μας οχήματα και να εντοπίσουμε πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του Arocs.
Δεν θα κάνω ιδιαίτερη αναφορά στην εμφάνιση του αυτοκινήτου καθώς σε όλους μας άρεσε ιδιαίτερα. Επί της ουσίας αυτό που είδαμε στο αμάξι είναι ότι στις ανηφόρες δεν σε παίρνει προς τα πίσω και δεν πατινάρει καθόλου στην εκκίνηση. Το βοηθητικό σύστημα πέδησης είναι ισχυρό και μόνο τις δύο πρώτες σκάλες χρησιμοποίησα. Με τη χρήση των επόμενων το όχημα ακινητοποιείται, τόσο ισχυρό είναι. Έχει ελαφρύ τιμόνι που βοηθάει στις μανούβρες και γενικότερα σε θέμα οδηγικής συμπεριφοράς το θεωρώ ανώτερο από όσα οχήματα έχω οδηγήσει μέχρι σήμερα. Οι καθρέφτες είναι μεγάλοι και προσφέρουν καλό οπτικό πεδίο και η ανάρτησή του είναι τόσο σκληρή, όσο πρέπει για τους δρόμους των ορυχείων. Τις αλλαγές προτίμησα να τις κάνω στη μηχανική λειτουργία και μου άρεσε ο τρόπος που τις επιτυγχάνει. Μόλις χρειαστεί να αντικαταστήσουμε κάποιο από τα φορτηγά μας θα επιλέξουμε το καινούργιο να έχει αυτοματοποιημένο κιβώτιο».
Παναγιώτης Σαχινίδης: «Το Arocs το ρίξαμε κατευθείαν στα βαθιά. Το σταματήσαμε φορτωμένο στην ανάβαση και το ξεκινήσαμε για να δούμε πώς θα συμπεριφερθεί. Συγκεκριμένα ήταν φορτωμένο με 15 κυβικά χώμα, είχε ''κουμπωμένη'' στο κιβώτιο την 3η ταχύτητα και μπροστά μας είχαμε ανηφόρα με μεγάλη κλίση και βρεγμένο οδόστρωμα. Άφησα το πόδι από το φρένο και χωρίς να ενεργοποιήσω το hill holder πάτησα το γκάζι, ανεβάζοντας τις στροφές και παρατήρησα ότι ''κρατούσε'' το αμάξι χωρίς να το πάρει πίσω και μόλις ανέβασε πίεση το σύστημα άρχισε να κινείται, χωρίς σκορτσαρίσματα. Μετά ενεργοποιήθηκε ο μηχανικός συμπλέκτης και ξεκίνησε να ανεβάζει με ιδιαίτερη σβελτάδα τις σχέσεις στο κιβώτιο. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι παρ' όλο που ήταν βρεγμένο το οδόστρωμα το τετραξονικό δεν σπινιάρισε καθόλου στην εκκίνηση.
Με το σύστημα αυτό δεν καταπονείται το σασμάν, ο δίσκος, αλλά ούτε και ο κεντρικός άξονας. Δεν ζορίζεται κανένα τους στην εκκίνηση και δεν ακούγονται κραδασμοί. Ο ιδιοκτήτης θα δει οφέλη σε όλη τη γραμμή μετάδοσης και το λέω εμπειρικά γιατί έχω ''κόψει'' κεντρικό σε παλαιότερο όχημά μου, ενώ με το συγκεκριμένο σύστημα πιστεύω ότι προφυλάσσεται και δεν πρόκειται να συμβεί μια τόσο σοβαρή ζημιά.
Στις κατηφόρες της διαδρομής είχα επιλέξει την 7η σχέση στο κιβώτιο και χρησιμοποίησα την πρώτη σκάλα του βοηθητικού συστήματος πέδησης που ενεργοποιεί το κλαπέτο και τη δεύτερη που πιάνει το μηχανόφρενο. Μόνο με τις δυο πρώτες κατέβαινα με ταχύτητα στα 20 χιλιόμετρα.
Το εσωτερικό της καμπίνας είναι άνετο, δεν ακούγεται θόρυβος και γενικότερα έχει καλή ηχομόνωση. Η ανάρτηση είναι καλής ποιότητας και όχι σκληρή. Τα κουμπιά με τις διάφορες λειτουργίες στο ταμπλό είναι κοντά στα δάχτυλα του οδηγού και δεν χρειάζεται να τεντωθώ για να τα φτάσω. Από την εμπειρία μου από το Arocs αυτό που θέλω να κρατήσετε είναι ότι το αυτοκίνητο ξεκινάει χωρίς σκορτσαρίσματα, προστατεύει το δίσκο και γενικότερα θεωρώ ότι υπερτερεί από τα οχήματα του ανταγωνισμού».
Στο δια ταύτα
Το σύστημα Turbo Retarder Clutch , τη χρήση του οποίου γνωρίζαμε από τα οχήματα βαρέων μεταφορών, ενδείκνυται και για χωματουργικά τα οποία δέχονται ιδιαίτερες καταπονήσεις σε δύσκολες και με ανώμαλα εδάφη διαδρομές. Σε πρώτη φάση παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια στον οδηγό, όταν ο κανονικός δίσκος έχει ''φαγωθεί'' και δεν αποδίδει όπως πριν και παράλληλα τον προστατεύει από την κακή χρήση. Σύμφωνα με τη Mercedes-Benz η απόσβεσή του γίνεται περίπου σε μια τριετία και το κόστος συντήρησης είναι χαμηλό.
Η κιβωτάμαξα Meiller
Το Arocs της δοκιμής έφερε ανατρεπόμενη κιβωτάμαξα Meiller D428, τριών πλευρών, κατάλληλη για 4αξονικά οχήματα και για βαριές μεταφορές και χρήση σε μεγάλα εργοτάξια. Η τύπου D428 κιβωτάμαξα έχει υψηλή ικανότητα φόρτωσης, ισχυρών διαστάσεων υποπλαίσιο και μεγάλης απόδοσης υδραυλικό σύστημα και είναι πολύ καλά εξοπλισμένη για βάρια χρήση.
Τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά της D428 για 41t οχήματα είναι:
Κυβικά 17m3 Πλαϊνά 4mm Vs 100 (400HB)
Ωφέλιμο φορτίο 28.000 kg Πάτωμα 6mm Vs 120 (450HB)
H εταιρεία MEILLER αντιπροσωπεύεται επίσημα στην Ελλάδα από τις εταιρείες Α.ΞΕΝΟΣ Α.Ε. στη Θεσσαλονίκη και Α.Τ.S. Υπηρεσίες Επισκευής Οχημάτων Α.Ε. στην Αθήνα.
