Βρεθήκαμε πρόσφατα στα περίχωρα της Στουτγκάρδης για να επισκεφθούμε την εταιρεία Fischer Weilheim. Η εταιρεία διαθέτει 80 φορτηγά με ανατροπή και 110 μηχανήματα έργου.
Ήταν ανάμεσα στους πελάτες της Mercedes που συμμετείχαν στις δοκιμές εξέλιξης του Arocs HAD. Με το πέρας της πολύμηνης αυτής διαδικασίας, η Fischer προχώρησε στην αγορά 13 Arocs HAD. Η Mercedes διέθεσε πάνω από 700 Arocs HAD πέρυσι, και φέτος αυτή η επίδοση έχει ήδη ξεπεραστεί από το πρώτο τρίμηνο του έτους. Συνολικά, το 65% των Arocs 4x2 (τράκτορες) με ημιρυμουλκούμενη ανατροπή παραγγέλνονται με HAD. Επίσης, μεγάλος πελάτης από το Λουξεμβούργο παρήγγειλε 24 αναμίκτες μπετού με το εν λόγω σύστημα. Μονά φορτηγά με ανατροπή, μπαζάδικα, τράκτορες με καρότσες για μεταφορά αδρανών υλικών, οχήματα για ειδική μεταφορά που ≪πατάνε≫ και χώμα και πολλά ακόμη, είναι κάποιες από τις κατηγορίες για τις οποίες προορίζεται το HAD.
Παροχή ισχύος στον εμπρός άξονα χωρίς τα συνήθη «βάρη»
Τo αρκτικόλεξο HAD προέρχεται από τις λέξεις Hydraulic Auxiliary Drive που μεταφράζεται σε υδραυλικά ελεγχόμενο σύστημα μετάδοσης της κίνησης. Χρησιμοποιείται μόνο περιστασιακά, κατά βούληση, και είναι πολύ διαφορετικό από ένα ≪κλασικό≫ σύστημα μόνιμης μετάδοσης της κίνησης σε όλους τους τροχούς, αλλά και από κάποια αντίστοιχα συστήματα που διατίθενται στην αγορά. Για να πάει, η κίνηση στον εμπρός άξονα, δεν υπάρχουν βοηθητικό κιβώτιο, κινητήριος άξονας, διαφορικό, ≪γεφύρωμα≫ των δύο ημιαξονίων κ.ά. –είτε αναφερόμαστε σε όχημα με μόνιμη μετάδοση της κίνησης και στον εμπρός άξονα, είτε κατ' επιλογήν.
Τα πλεονεκτήματα ενός συστήματος όπως το HAD, είναι σαφή και εύκολα μετρήσιμα: μικρή επιβάρυνση στο απόβαρο, μικρότερη κατανάλωση και μειωμένες εκπομπές ρύπων, και μεγαλύτερη ευχέρεια στην τελική διαμόρφωση οχήματος και της όποιας υπερκατασκευής. Το υδροστατικό σύστημα δεν χρειάζεται συντήρηση, διατηρεί υψηλού επιπέδου αποδοτικότητα ακόμη και όταν είναι ενεργοποιημένο, και κυρίως, συνδυάζεται με το αυτοματοποιημένο κιβώτιο PowerShift 3. Τα κύρια εξαρτήματα του HAD είναι κατασκευής της Poclain, του μεγαλύτερου κατασκευαστή στο είδος σε παγκόσμιο επίπεδο. Η προσαρμογή τους, και ειδικότερα, το κρίσιμο για τη σωστή λειτουργία σύστημα ελέγχου, εξελίχθηκαν από τη Mercedes. Τα κύρια εξαρτήματα του υδραυλικά ελεγχόμενου βοηθητικού συστήματος μετάδοσης της κίνησης είναι μία αντλία υψηλής πίεσης, εμπρός άξονας με μοτεράκια στις πλήμνες των τροχών κι ένα μπλοκ βαλβίδων. Όλα είναι διασυνδεδεμένα μεταξύ τους με ένα σύστημα υδραυλικών αντλιών με διαφορετικές πιέσεις.
Η ≪καρδιά≫ του συστήματος είναι η αντλία υψηλής πίεσης. Είναι τοποθετημένη σε κεντρικό σημείο πάνω στον κινητήρα και οδηγείται από αυτόν. Η μέγιστη ισχύς της αντλίας φτάνει τα 112 kW και φτάνει σε ρυθμό ροής της τάξης των 350 λίτρων ανά λεπτό σε μέγιστη πίεση 450 bar. Ο εμπρός άξονας του Arocs είναι ο ίδιος όπως σε κάθε άλλο όχημα παραγωγής, φέρει δισκόφρενα και διατίθεται σε δύο διαφορετικά όφσετ. Οπτικά, είναι εύκολο να ξεχωρίσει κάποιος ένα Arocs με HAD από το διαφορετικό σχήμα των τροχών. Μικρές επεμβάσεις έχουν γίνει μόνο για να τοποθετηθούν τα δύο μοτεράκια.
Τα υδραυλικά αυτά μοτέρ έχουν την εξής αποστολή: να μετατρέπουν την υδραυλική πίεση σε μηχανικό έργο. Πρόκειται για ακτινικού σχήματος πολυπίστονα μοτέρ με κεντρικά τοποθετημένη γεννήτρια και δέκα κυλίνδρους διατεταγμένους έτσι ώστε να σχηματίζουν κύκλο. Τα πιστόνια τους πιέζονται (με υδραυλική πίεση) εναλλάξ πάνω σε ένα δακτύλιο εκκέντρων. Η αντίρροπη δύναμη δημιουργεί ροπή που κινεί καθέναν από τους εμπρός τροχούς. Τα μοτέρ στους εμπρός τροχούς έχουν χωρητικότητα στην εισαγωγή (intake) 934 κ.εκ., ισχύ 40 kW έκαστο και μέγιστη ροπή 6.250 Nm ανά τροχό.
Το υδραυλικό λιπαντικό έρχεται κατευθείαν από τον άξονα. Ένας περιστροφικός διανομέας στα ακραξόνια προστατεύει το υψηλής πίεσης υδραυλικό κύκλωμα από συστροφές και κάμψεις που προέρχονται από το σύστημα διεύθυνσης. Απαιτείται δηλαδή, να αντισταθμίζονται μόνο οι ταλαντώσεις από την ανάρτηση και όχι και του τιμονιού, κάτι που συμβάλλει στην αντοχή και μακροζωία του HAD.
Στο εργοτάξιο με Arocs HAD
Ακολουθήσαμε τον Jurgen Ecker, έναν από τους πιο έμπειρους οδηγούς της εταιρείας Fischer, σε ένα τυπικό δρομολόγιο. Το όχημα ήταν ένας τράκτορας Arocs 1848 4x2 και 16άρι PowerShift. Το όχημα φορτώνεται συνήθως με αδρανή υλικά, ζυγίζεται σε ένα από τα εργοτάξια της Fischer και μετά ξεκινά για να ξεφορτώσει σε άλλη περιοχή. Στον προορισμό μας, τα τελευταία δυο τρία χιλιόμετρα, υπό βροχή, ο χωματόδρομος είχε καλυφθεί από ένα παχύ στρώμα λάσπης με τις συνθήκες να θυμίζουν έντονα Πτολεμαΐδα. Ένας 4x2 τράκτορας, δεν θα μπορούσε ούτε καν να περάσει την πύλη του εργοταξίου.
Είναι εντυπωσιακό το πόση πρόσφυση ≪βρίσκουν≫ οι τροχοί του εμπρός άξονα με το HAD. Γνωρίζοντας ότι, το Arocs είναι ουσιαστικά ένας 4x2 τράκτορας, περιμέναμε πως θα αρχίσει να σπινάρει ανεξέλεγκτα και θα φύγουμε προς τα πίσω με πιθανότερη κατάληξη το πρανές. Αυτό όμως συνέχισε να σκαρφαλώνει όπως θα έκανε ένα μονό φορτηγό με μετάδοση της κίνησης παντού. Βγαίνοντας από το εργοτάξιο, τα υπόλοιπα οφέλη του υδραυλικού συστήματος είναι προφανή –ηρεμία στο ταξίδι στον αυτοκινητόδρομο, ταιριαστό βήμα διαφορικού και απουσία του έξτρα βάρους της μηχανικής μετάδοσης της κίνησης σε όλους τους τροχούς. Το HAD αποτελεί ιδανική λύση για σειρά εφαρμογών και θεωρούμε πως η απόσβεση της επένδυσης σε αυτό, είναι γρήγορη και εύκολη.
Σημαντικά πλεονεκτήματα στη δουλειά στο εργοτάξιο
Αυτό που καταγράψαμε από το δρομολόγιο που πραγματοποιήσαμε με το Arocs HAD είναι και η ξεγνοιασιά που προσφέρει στον οδηγό, κυρίως χάρη στη συνεργασία του με το κιβώτιο PowerShift 3, το οποίο είναι βασικός εξοπλισμός σε κάθε Arocs. Στο ορυχείο αλλά και σε όλες τις συνθήκες, προστατεύονται όπως έχουμε ξαναγράψει, ο κινητήρας, ο συμπλέκτης, η μετάδοση και οι κινητήριοι άξονες. Ο οδηγός δεν επηρεάζεται, και δεν χρειάζεται να αλλάξει σε κανένα σημείο τις συνήθειές του πίσω από το τιμόνι. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι, προστατεύονται και τα αναλώσιμα της πέδησης –καθώς η αντλία του υδραυλικού συστήματος ≪οδηγείται≫ από το ΡΤΟ του κινητήρα, τα οχήματα με HAD μπορούν να εφοδιαστούν και με το ελαφρύ, δευτερεύον ριτάρντερ νερού.
Η πιο σημαντική καινοτομία του HAD, είναι το γεγονός ότι, δουλεύει αποκλειστικά με ροπή. Έτσι, είναι εφικτή η παροχή ακριβώς του απαιτούμενου ποσοστού ροπής σε κάθε τροχό του εμπρός ξονα, ανάλογα με την πίεση που πατά το γκάζι ο οδηγός, με αποτέλεσμα οι τροχοί να μην σπινάρουν. Αυτό που κάνει μεγάλη εντύπωση σε έναν έμπειρο οδηγό χωματουργικού, είναι το γεγονός ότι, ο εμπρός άξονας δεν επηρεάζεται καθόλου, ακόμη κι αν οι πίσω κινητήριοι τροχοί αρχίζουν να ≪παλεύουν≫ για να βρουν πρόσφυση.
Από εκεί και πέρα, αν ο οδηγός ξεχαστεί, και μπει σε δύσκολο τμήμα του εργοταξίου χωρίς το HAD ενεργοποιημένο ή σταματήσει σε ανωφέρεια μεγάλης κλίσης, κανένα πρόβλημα –η πίεση στο κύκλωμα των υδραυλικών αυξάνει αυτόματα σε φάση εκκίνησης. Το σύστημα δουλεύει σε ταχύτητες έως 25 χλμ./ώρα, και ο λόγος είναι ότι, αν κινείσαι πιο γρήγορα, προφανώς και έχεις την απαραίτητη κινητική ενέργεια και ορμή για να ξεπεράσεις οποιοδήποτε εμπόδιο, ή απλά, δεν κινείσαι σε δύσκολο τερέν.
Η παροχή πρόσφυσης και η ελκτική δύναμη είναι συνεχείς και αδιάλειπτες: η δύναμη του HAD προέρχεται από το ΡΤΟ του κινητήρα, οπότε κατά τη διάρκεια της αλλαγής σχέσεων στο κιβώτιο ταχυτήτων δε διακόπτεται η παροχή ελκτικής ισχύος στους τροχούς του εμπρός άξονα. Από τη στιγμή που το HAD ενεργοποιηθεί, το κιβώτιο ταχυτήτων δεν θα ανεβάσει ποτέ πάνω από μία σχέση, ώστε να μην ≪κρεμάσει≫ το όχημα.
Το HAD –ακόμη και στη θέση ≪ON≫ απενεργοποιείται αυτόματα σε υψηλότερες ταχύτητες και ενεργοποιείται και πάλι μόνο του αν η ταχύτητα μειωθεί και πάλι. Επίσης, το σύστημα λειτουργεί και στις δύο πρώτες σχέσεις όπισθεν. Πάνω από τα 60 χλμ./ώρα, το HAD βγαίνει τελείως ≪OFF≫. Το ίδιο συμβαίνει και όταν ≪σβήσεις≫ τον κινητήρα, για να μην εκκινεί άσκοπα π.χ., το άλλο πρωί με το HAD ενεργοποιημένο. Σημαντικό στοιχείο τέλος, το γεγονός ότι, ο κύκλος στροφής είναι ακριβώς ο ίδιος με Arocs με μη κινητήριο εμπρός άξονα. Συμπερασματικά, αν και το HAD σίγουρα δεν απευθύνεται σε ευρύ φάσμα εφαρμογών, υπάρχουν κάποιες εταιρείες και χρήσεις όπου σίγουρα θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά η εκμετάλλευση.
Διαθέσιμο για πολλά μοντέλα και διαμορφώσεις με δύο και τρεις άξονες
Το HAD διατίθεται σε πολλές διαμορφώσεις του Arocs, αποκλειστικά όμως, με δύο ή τρεις άξονες. Ενδεικτικά, διατίθεται για Arocs 4x2, 6x2 (με μη κινητήριο τελευταίο άξονα) και 6x4, με φουσκάτους πίσω άξονες τα οποία, όταν ενεργοποιείται το HAD μετατρέπονται ουσιαστικά σε 4x4, 6x6 και πάει λέγοντας. Συνδυάζεται με δύο κινητήρες, με τον καθένα να διατίθεται σε τέσσερις εκδόσεις ισχύος που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών. Πρόκειται για τον ΟΜ 470 των 10,7 λίτρων (μέγιστη ισχύ από 326 έως 428 hp, και τον ΟΜ 471 ΤΩΝ 12,8 λίτρων (421 έως 510 hp). Οι επιλογές ως προς τα κιβώτια είναι το πλήρως αυτοματοποιημένο PowerShift 3 με 12 ή 16 σχέσεις.
Το ίδιο εκτενής είναι και η γκάμα από καμπίνες που μπορούν να συνδυαστούν με τα οχήματα που ≪φοράνε≫ το HAD: ClassicSpace σε τρία διαφορετικά μήκη, CompactSpace, StreamSpace, και BigSpace καθώς επίσης και επιλογές σε πλάτη καμπίνας στα 2,3 και 2,5 μέτρα. Το Hydraulic Auxiliary Drive διατίθεται επιπλέον και για τα Antos και Actros με όλες τις παραπάνω προδιαγραφές. Η Mercedes αναμένει βέβαια, μικρότερη ζήτηση για το HAD σε αυτά τα μοντέλα, πλην όμως η ζήτηση δεν είναι αμελητέα. Επιπρόσθετα, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η υποχρέωση τοποθέτησης αλυσίδων σε περίπτωση χιονόπτωσης δεν αφορά φορτηγά και τράκτορες με μετάδοση της κίνησης σε όλους τους τροχούς. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Τ&T, η Mercedes αποφάσισε να μην προσφέρει το HAD σε τετραξονικά φορτηγά για πολύ πρακτικούς λόγους: και χώρος δεν υπάρχει, και το ρεζερβουάρ καυσίμου δεν θα χωρούσε, και τέλος, η πολυπλοκότητα της πιθανής τοποθέτησής του δεν ήταν καλοδεχούμενη στον περιορισμένο χώρο του σασί. Επίσης, δεν είναι δυνατός ο συνδυασμός του γνωστού Turbo Retarder Clutch με το HAD, πιθανότατα γιατί το κόστος του οχήματος θα ανέβαινε σημαντικά. Σχεδιασμένο για να αντέξει όλη την ωφέλιμη ζωή του φορτηγού
Στα χωματουργικά και εργοταξιακά φορτηγά σημαντικό ρόλο παίζουν τα κόστη χρήσης και συντήρησης που είναι αυξημένα σε σχέση με ένα φορτηγό π.χ., διεθνών μεταφορών. Σε αυτό τον τομέα, το HAD εμφανίζεται να είναι ιδιαίτερα ελκυστικό καθώς δεν χρειάζεται κάποιου είδους συντήρηση. Ακόμη και σε ακραίες συνθήκες χρήσης, αν προκληθεί κάποιου είδους ζημιά, στο κύκλωμα υψηλής πίεσης του υδραυλικού συστήματος, λαμβάνονται αυτόματα μέτρα προστασίας.
Το σύστημα ελέγχου των βαλβίδων κόβει άμεσα την παροχή λιπαντικού στο σημείο που έχει πάθει τη ζημιά, και σταματά τελείως τη ροή στην αντλία υψηλής πίεσης προλαμβάνοντας την πλήρη διαρροή του λιπαντικού. Σε μία τέτοια περίπτωση, ο οδηγός ειδοποιείται με οπτικό σήμα στον πίνακα οργάνων και δυνατό ηχητικό σήμα στο εσωτερικό της καμπίνας. Τα μοτέρ στις πλήμνες των τροχών και η αντλία υψηλής πίεσης δεν ≪στεγνώνουν≫ από λιπαντικό, και το όχημα μπορεί να οδηγηθεί στο πλησιέστερο σημείο σέρβις, κανονικά, με τη μετάδοση της κίνησης στους πίσω άξονες, κάτι αδύνατο σε οχήματα άλλων κατασκευαστών που έχουν παρόμοια συστήματα αυτή τη στιγμή.
Η εταιρεία Fischer-Weilheim GmbH
Η Fischer-Weilheim ιδρύθηκε το 1927, διαθέτει 320 οχήματα και απασχολεί 320 εργαζομένους σε 8 σημεία. Τα 110 μηχανήματα έργου που έχει στο στόλο της μετακινούν γύρω στους 10.000 τόνους ανά εργοτάξιο σε ημερήσια βάση. Αν και μεσαίου μεγέθους, συμμετέχει σε μερικά έργα μεγάλης κλίμακας όπως στη διάνοιξη ενός τούνελ για νέα σιδηροδρομική γραμμή όπου θα απομακρύνει συνολικά 8 εκατομμύρια τόνους υλικού. Η διοίκηση της εταιρείας είχε παραχωρήσει στο Τ&T πριν από μερικούς μήνες τις εγκαταστάσεις της, για τη συγκριτική δοκιμή αυτοματοποιημένων κιβωτίων για χωματουργικά φορτηγά.
Η δομή και η λειτουργία της θεωρούνται πρότυπα και συχνά η Mercedes πραγματοποιεί δοκιμές εξέλιξης για τα χωματουργικά της φορτηγά στις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Αν και το κύριο έργο της είναι οι χωματουργικές εργασίες στα εργοτάξια και ορυχεία που διαχειρίζεται, η δραστηριότητα της Fischer είναι πολυσχιδής. Διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα συνεργεία για φορτηγά της περιοχής, κέντρο επισκευής ελαστικών, ΚΤΕΟ, βαφείο, σέρβις για φίλτρα σωματιδίων, αντιπροσωπείες ελαστικών και είναι επίσημος διανομέας και επισκευαστής της Meiller.
