Η ανάγκη για υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος
Ο κλάδος των εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών αντιπροσωπεύει το 20% των συνολικών αέριων εκπομπών του θερμοκηπίου (Green House Gas Emissions) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ποσοστό που αναμένεται να αγγίξει το 30% μέχρι το 2020, εάν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα. Όσον αφορά στις εμπορευματικές μεταφορές, αυτές είναι υπεύθυνες για το 1/3 των εκπομπών του κλάδου των μεταφορών, με το CO2 να καταλαμβάνει το 93-95% των εκπομπών αυτών. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική συνεισφορά του κλάδου στις συνολικές εκπομπές CO2 της Ευρώπης, η ΕΕ έχει θέσει μια σειρά μέτρων με απώτερο στόχο τον περιορισμό των εκπομπών μέχρι το 2020.
Ωστόσο, ακολουθώντας την αρχή η οποία λέει ότι «όταν δεν μπορείς να μετρήσεις κάτι, δεν μπορείς και να το διαχειριστείς», για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων μείωσης του CO2, ήταν απαραίτημε στόχο, άμεσα οικονομικά οφέλη αλλά και επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων.
Μελέτη περίπτωσης: Υπολογισμός ανθρακικού αποτυπώματος σε στόλο φορτηγών οχημάτων
Στο πλαίσιο της περαιτέρω βελτίωσης της εταιρικής κοινωνικής της ευθύνης, εμπορική εταιρία με Ι.Χ. στόλο φορτηγών οχημάτων επιθυμούσε να αποκτήσει ένα πιο φιλικό προς το περιβάλλον προφίλ. Στόχος της ήταν να ξεκινήσει μια προσπάθεια για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονταν από τη διανομή των εμπορευμάτων. Παράλληλα με αυτή τη διαδικασία η εταιρία ήθελε να εντοπίσει αδυναμίες κατά την εκτέλεση των δρομολογίων της (π.χ. παραπανίσια χιλιόμετρα, μικρή πληρότητα φορτηγού, κτλ.).
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η εταιρία επέλεξε την OPTILOG Advisory Services για την υλοποίηση μελέτης αναφορικά με τον υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος και τον ανασχεδιασμό των καθημερινών της δρομολογίων. Βασικοί στόχοι της εταιρίας ήταν:
n Να υπολογισθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
n Να εντοπιστούν προβλήματα, αδυναμίες και στοιχεία κόστους που προέρχονται από το μεταφορικό έργο.
n Να πραγματοποιηθεί αναδιοργάνωση των δρομολογίων με στόχο τη μείωση του λειτουργικού κόστους.
n Να μπορεί η εταιρία να τος ο υπολογισμός και η παρακολούθηση των εκπομπών. Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη για ένα ενιαίο πρότυπο υπολογισμού του ανθρακικού αποτυπώματος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) με τη δημιουργία του προτύπου CEN 16258:2012 παραθέτει μια κοινή μεθοδολογία για τον υπολογισμό και την καταγραφή των εκπομπών CO2 κατά τη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων.
Το πρότυπο CEN 16258:2012
Προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη ακρίβεια και διαφάνεια κατά τον υπολογισμό των εκπομπών, το πρότυπο CEN (το οποίο αναφέρεται και στην ΚΥΑ Πράσινης Εφοδιαστικής) περιλαμβάνει τυποποιημένες διαδικασίες για τον υπολογισμό CO2 κατά τη μεταφορά επιμέρους αποστολών και φορτίων. Αναλυτικότερα, υποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι μεταφορείς, οι διαμεταφορείς και οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών logistics μπορούν να υπολογίσουν τις εκπομπές CO2, διαδικασία που παλαιότερα ήταν περίπλοκη και χρονοβόρα. Με τη χρήση του προτύπου και των εξισώσεων που αυτό περιλαμβάνει, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα είναι πιο εύκολο πλέον να εφαρμόσουν το νέο πρότυπο, χρησιμοποιώντας στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους όπως, ο τύπος του οχήματος και του καυσίμου, η κατανάλωση κ.α. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καθίσταται πλέον σαφές ότι η βιομηχανία θα ευνοηθεί και θα τονωθεί αφού όλο και περισσότερες εταιρείες επιδιώκουν να μειώσουν το αποτύπωμά του παρέχει στοιχεία εκπομπών ανθρακικού αποτυπώματος στους πελάτες της. παρέχει στοιχεία εκπομπών ανθρακικού αποτυπώματος στους πελάτες της.
Υπολογισμός ανθρακικού αποτυπώματος και αναδιοργάνωση δρομολογίων
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την υλοποίηση του εν λόγω έργου περιελάμβανε 2 φάσεις (Σχήμα 1).
Φάση: Α
Η πρώτη Φάση αποτελούνταν από τα εξής βήματα:
n Βήμα 1ο: Καταγραφή των βασικών χαρακτηριστικών του υφιστάμενου στόλου, όπως για παράδειγμα τύπος οχήματος, τύπος καυσίμου, διανυθέντα χιλιόμετρα, καταναλώσεις, κτλ.
n Βήμα 2ο: Υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος χρησιμοποιώντας διεθνώς αναγνωρισμένα Ευρωπαϊκά πρότυπα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν αργότερα για πιστοποίηση της εταιρίας. Ενδεικτικά μηνιαία αποτελέσματα των υπολογισμών, παρουσιάζονται στο Σχήμα 2.
n Βήμα 3ο: Πραγματοποίηση προτάσεων μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος και βελτιστοποίησης του ημερήσιου έργου του στόλου οχημάτων. Αναλυτικότερα οι προτάσεις οι οποίες υλοποιήθηκαν είναι εξής:
• Διαχωρισμός ζωνών και γεωγραφικών περιοχών ανά όχημα
• Καθορισμός του «μοτίβου» επισκέψεων των πελατών με βάση α) ιστορικά στοιχεία και β) την προκαθορισμένη επισκεψιμότητα (συχνότητα επισκέψεων) του κάθε πελάτη.
• Δρομολόγηση πελατών (ανά όχημα)
Φάση: Β
Η δεύτερη Φάση αποτελούνταν από τα εξής βήματα:
n Βήμα 1ο: Εκ νέου υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος και σύγκριση με τα αποτελέσματα που είχαν προκύψει κατά τη διάρκεια του 2ου Βήματος της Α’ Φάσης. Με τη σύγκριση του ανθρακικού αποτυπώματος μεταξύ των δυο φάσεων κατέστη δυνατός ο υπολογισμός της μείωσης των εκπομπών που είχε επιτευχθεί. n Βήμα 2ο: Σε αυτό το βήμα προτάθηκαν λύσεις έτσι ώστε η εταιρία να αντισταθμίσει το αποτύπωμά της (carbon offsetting). Η δενδροφύτευση προκρίθηκε τελικά ως βασικό μέσο αντιστάθμισης.
Τα οφέλη
Η αποτύπωση του ανθρακικού αποτυπώματος στην εξεταζόμενη εταιρία αποτέλεσε ένα επιχειρηματικό εργαλείο το οποίο επέτρεψε να αναγνωριστούν όλες οι δυνατότητες εξοικονόμησης οικονομικών και ενεργειακών πόρων. Τα βασικά οφέλη που προέκυψαν από την εν λόγω μελέτη είναι τα εξής:
n Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του μεταφορικού έργου (σε επίπεδο ανθρακικού αποτυπώματος).
n Αναγνώριση βασικών αδυναμιών και προβλημάτων στην εκτέλεση δρομολογίων.
n Αναδιοργάνωση δρομολογίων που είχε ως αποτέλεσμα: α) τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος κατά 35%, β) τη μείωση του λειτουργικού κόστους κατά 23% και γ) την αύξηση της πληρότητας των φορτηγών κατά 19%.
n Δημιουργία «πράσινων» δεικτών (Green KPIs).
n Χρήση της μέτρησης του διοξειδίου του άνθρακα ως εργαλείο μάρκετινγκ για προσέλκυση νέων πελατών.
n Return on Investment σε λιγότερο από 5 μήνες.
Η ΚΥΑ για την Πράσινη εφοδιαστική
Στην Ελλάδα η πρόσφατη ενεργοποίηση του Ν. 4302/2014 περί Εφοδιαστικής, είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) σχετικά με την Πράσινη Εφοδιαστική (ΦΕΚ Β’ τεύχος, Αρ. 42, 17/01/2018) σύμφωνα με την οποία οι εταιρίες που έχουν δραστηριότητες εφοδιαστικής (π.χ. εκτελούν μεταφορικό έργο) θα πρέπει να υπολογίζουν (και προαιρετικά να το δηλώνουν σε ειδική βάση δεδομένων στο Υπουργείο Μεταφορών) τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από την οδική μεταφορά και τη διανομή εμπορευμάτων (αποτύπωμα άνθρακα/carbon footprint). Οι εν λόγω εκπομπές εκφράζονται σε συνολικό διοξείδιο του άνθρακα (CΟ2) και συνολικό διοξείδιο του άνθρακα ανά τόνο-χιλιόμετρο (CΟ2/tn-km) ή ανά κυβικό μέτρο - χιλιόμετρο (CΟ2/m3-km) για μεταφορά/διανομή.
