Στα λεωφορεία Scania περνούν σταδιακά όλες οι καινοτομίες που είδαμε το 2014 στα φορτηγά της εταιρείας. Η Scania επενδύει συνεχώς τα τελευταία χρόνια στην ανάπτυξη κινητήρων συμβατών με βιοκαύσιμα, για χρήση στη μεγάλη γκάμα βαρέων οχημάτων που κατασκευάζει. Σε συνδυασμό με τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων, η νέα γενιά των 13λτρων και 9λιτρων Euro 6 κινητήρων «μόνο SCR», αυξάνει περαιτέρω την αποδοτικότητα ενώ, ένα νέο (παράλληλης αρχιτεκτονικής) υβριδικό σύστημα τοποθετείται πλέον σε εκατοντάδες αστικά λεωφορεία της εταιρείας. Αρκετοί από αυτούς τους κινητήρες «δουλεύουν» ακόμη και με αναλογία 100% στο βιοκαύσιμο στο ρεζερβουάρ.
Υβριδικά λεωφορεία Scania σε δεκάδες εκδόσεις
Αναφορικά με το υβριδικό σύστημα της Scania είναι ενδιαφέρον ότι, αυτό έχει εξελιχθεί όχι μόνο για τα στενά όρια της πόλης, αλλά και για χρήση σε περιαστικά δρομολόγια, καθώς ενδείκνυται και για ταχύτητες της τάξης των 100 χλμ./ώρα. Το πλέον πρόσφατο μοντέλο της Scania, το Citywide, διατίθεται πλέον σε μία μεγάλη γκάμα και μήκη αμαξώματος από 10,9 έως 18,1 μέτρα, και κινητήρες Euro 6 από 250 έως 360 hp. Οι εκδόσεις ισχύος 320 και 360 hp μπορούν (προαιρετικά) να παραγγελθούν για να χρησιμοποιούν βιοντίζελ ενώ, αυτές των 280 και 320 hp ως CNG, ή βιοαέριο. Μόλις πρόσφατα ανακοινώθηκε επίσης, η διαθεσιμότητα των δύο τελευταίων κινητήρων και για τα αρθρωτά λεωφορεία των 18,1 μέτρων ενώ μέχρι πρόσφατα CNG οχήματα υπήρχαν μόνο τα «μονά» Citywide.
Το νέο υβριδικό Scania Citywide LE (χαμηλής εισόδου) είναι ιδιαίτερα προηγμένο τεχνολογικά καθώς συνδυάζει το υβριδικό τμήμα με κινητήρα βιοντίζελ, κάτι που μειώνει δραστικά τις εκπομπές CO2. Ο κατασκευαστής ανακοινώνει ότι, το υβριδικό σύστημα που έχει εξελίξει θα περάσει σε μαζική παραγωγή (σύντομα και στα φορτηγά) ώστε να δημιουργηθεί μία «κρίσιμη» μάζα οχημάτων που θα επιτρέπει την επένδυση στα σημεία σέρβις και συντήρησης.
Ειδικότερα, εκτιμάται ότι, η ζήτηση για υβριδικά λεωφορεία Scania θα είναι για μερικές εκατοντάδες μονάδες, και όχι πολύ περιορισμένης παραγωγής, όπως συνήθως συμβαίνει, κάτι που «λύνει» τα χέρια της Scania ώστε να προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας επενδύσεις. Η διάθεση των υβριδικών Scania Citywide LE ξεκινά άμεσα για δύο μήκη αμαξώματος, στα 12 και 14,8 μέτρα, με 2 και τρεις άξονες αντίστοιχα. Τα χαμηλής εισόδου λεωφορεία διαθέτουν διάταξη τέτοια που, επιτρέπει στη Scania να τα διαμορφώσει είτε ως αμιγώς αστικά είτε ως intercity/περιαστικά.
Όλη η τεχνογνωσία της Scania στα αστικά
Για τα υβριδικά μοντέλα, κινητήρας είναι ο πεντακύλινδρος Euro 6 των 9,3 λίτρων χωρητικότητας, σε τρεις εκδόσεις ισχύος, στα 250, 280 και 320 hp. Ο τελευταίος ανήκει στην τελευταία γενιά των «μόνο SCR» μηχανών, χωρίς δηλαδή EGR, και μπορεί να δουλέψει και με 100% βιοντίζελ. Το κιβώτιο είναι το γνωστό αυτοματοποιημένο 12άρι της Scania, το Opticruise, οπότε με τη χρήση εξαρτημάτων και μηχανικών μερών Scania, το όχημα μπορεί να συντηρηθεί και επισκευαστεί από οποιοδήποτε εξουσιοδοτημένο συνεργείο του δικτύου της εταιρείας.
Η μονάδα που περιλαμβάνει το υβριδικό σύστημα είναι τοποθετημένη μεταξύ κινητήρα και κιβωτίου και αποτελείται από έναν ηλεκτροκινητήρα (μοτέρ και γεννήτρια), και αυτόματο συμπλέκτη. Ο ηλεκτροκινητήρας αποδίδει 150 kW και 1.050 Nm μέγιστη ροπή. Το λιπαντικό του υβριδικού συστήματος «μοιράζεται» με το κιβώτιο ταχυτήτων και ψύχεται από το σύστημα ψύξης λαδιού του σασμάν. Ο αναστροφέας/inverter είναι τοποθετημένος στο σασί του λεωφορείου, και είναι ουσιαστικά ο «σύνδεσμος» ανάμεσα στην εναλλασσόμενη τάση από τον ηλεκτροκινητήρα και τη συνεχή από τη μπαταρία.
Η μεγάλη μπαταρία (ιόντων λιθίου) αποθηκεύει ενέργεια 1,2 kWh και βρίσκεται τοποθετημένη (μαζί με μετατροπέα τάσης DC/DC και μονάδα ψύξης) στην οροφή, αποτελώντας ουσιαστικά τμήμα της δομής της ενώ, το κάλυμμά της έχει φροντισμένο σχεδιασμό. Προαιρετικά, η Scania προσφέρει τη δυνατότητα να τοποθετηθούν και όμορφα σπόιλερ οροφής σε όλο το μήκος του λεωφορείου που καλύπτουν και τη μονάδα του κλιματιστικού. Ένας από τους λόγους που οδήγησε τους μηχανικούς της σουηδικής εταιρείας στην επιλογή παράλληλου (και όχι σειριακού) υβριδικού συστήματος έχει να κάνει και με τη δυνατότητα να συνεχίσει να δουλεύει το όχημα ακόμα κι αν παρουσιαστεί βλάβη στον ηλεκτροκινητήρα ή τις μπαταρίες. Να υπενθυμίσουμε ότι, με την παράλληλη διάταξη υβριδικού συστήματος, ο συμβατικός κινητήρας δεν «σβήνει» ποτέ, σε αντίθεση με τα σειριακά υβριδικά, στροφάροντας έστω και στο ρελαντί. Το «πέναλτι» σε απόβαρο του υβριδικού Citywide, σε σχέση με το συμβατικό, πετρελαιοκίνητο μοντέλο είναι γύρω στα 600 κιλά, και η εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή των μπαταριών στα 5 με 7 έτη, κάτι που επιτρέπει την απόσβεση της (μεγαλύτερης) αρχικής επένδυσης.
Δεν αλλάζουν οι συνήθειες του οδηγού
Στα υβριδικά λεωφορεία Citywide μεγάλη έμφαση έχει δοθεί στο να μην απαιτείται περίοδος προσαρμογής για τον οδηγό. Χειριστήρια και διακόπτες δεν αλλάζουν σε σχέση με ένα οποιοδήποτε άλλο αστικό Scania, κάτι σημαντικό για εταιρείες με μεγάλους στόλους και οδηγούς που αλλάζουν βάρδιες. Τα πιεστικά πλήκτρα π.χ., για τον χειρισμό του κιβωτίου ταχυτήτων παραμένουν ακριβώς τα ίδια: «D-N-R» για οδήγηση, νεκρά και όπισθεν. Όπως με κάθε υβριδικό όχημα, η κύρια διαφορά που γίνεται άμεσα αντιληπτή είναι η σχεδόν απόλυτη ησυχία που επικρατεί κατά τη φάση της επιτάχυνσης από στάση. Ο πετρελαιοκινητήρας απλά μένει στο ρελαντί μέχρι το λεωφορείο να «μαζέψει» κάποια ταχύτητα.
Στον πίνακα οργάνων υπάρχει και το Scania Driver Support που με όμορφα γραφικά και ενδείξεις πληροφορεί τον οδηγό για την αποδοτικότητα του τρόπου που επιταχύνει και φρενάρει το λεωφορείο. Επίσης, υπάρχει Hybrid eco-roll δηλαδή, υβριδική λειτουργία «ρολαρίσματος», στην οποία όταν δεν απαιτείται υψηλή ροπή από τον κινητήρα αυτός μένει στο ρελαντί και αναλαμβάνει την κίνηση και την επιβράδυνση το ηλεκτρικό μοτέρ. Σε στάσεις, όταν κάποια πόρτα είναι ανοιχτή ή είναι επιλεγμένη η νεκρά και το χειρόφρενο τραβηγμένο, ο κινητήρας σβήνει με συμβατική λειτουργία stop-start. Όλα τα υβριδικά Scania είναι εφοδιασμένα με Scania Communicator, το οποίο και αποτελεί τον σύνδεσμο για το σύστημα διαχείρισης στόλου (FMS)/τηλεματικής της Scania.
Σύμφωνα με την εταιρεία, το υβριδικό σύστημα μαζί με τον μετατροπέα τάσης DC/DC, τη λειτουργία stop-start, και το Hybrid eco-roll κάνουν το υβριδικό Citywide κατά 20-25% (ή 1,2-2,5 λίτρα) πιο αποδοτικό (ανά ώρα λειτουργίας) σε σχέση με συμβατικό, ίδιο μοντέλο. Το όχημα έχει πιστοποιηθεί ως προς τη μέση κατανάλωσή του κατά τον κύκλο SORT που χρησιμοποιείται στην Ε.Ε. Επίσης, σε ό,τι έχει να κάνει με την εκπομπή C02, αν τοποθετηθεί ο «320άρης» κινητήρας για βιοντίζελ, το Scania μειώνει την αντίστοιχη τιμή κατά 60% με 65%, μοναδική επίδοση ακόμη και για Euro 6 όχημα. Σχετικά τέλος με τον εκτιμώμενο χρόνο απόσβεσης του κόστους κτήσης –τα υβριδικά αστικά λεωφορεία παραμένουν αρκετά πιο ακριβά από τα αμιγώς πετρελαιοκίνητα- αυτός βρίσκεται σε συνάρτηση με τον τύπο του μεταφορικού έργου και τις κυκλοφοριακές συνθήκες. Σε τυπική χρήση στο κέντρο της πόλης με 10-12 ώρες καθημερινής εργασίας, η επένδυση έχει «βγάλει» τα λεφτά της μέσα σε 7,5 με 9 χρόνια. Αν το λεωφορείο τέλος χρησιμοποιείται και σε προαστιακές διαδρομές, έξω από το κέντρο της πόλης, η απόσβεση μπορεί να επιτευχθεί και σε 5,5 χρόνια.
