Το T&T βρέθηκε στην παραγωγική βάση της Solaris στο Μπολεχόβο της Πολωνίας, με αφορμή τη συμπλήρωση δύο δεκαετιών από ιδρύσεως της εταιρείας. Αυτή τη στιγμή η Solaris είναι όχι απλά καταξιωμένη, αλλά ο μεγαλύτερος ανεξάρτητος κατασκευαστής αστικών λεωφορείων στην πιο απαιτητική αγορά του κόσμου, την ευρωπαϊκή. Ενδεικτικό της δυναμικής της Solaris είναι το γεγονός ότι, το νέο Urbino, στους πρώτους μήνες παρουσίας του στην αγορά (2015) πρόλαβε να ταξινομήσει ήδη 456 μονάδες σε 75 πόλεις σε 9 χώρες της Ευρώπης. Η στρατηγική είναι ξεκάθαρα επιθετική, όπως προκύπτει και από τη συνέντευξη του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας (βλέπε παρακάτω). Στην Πολωνία είχαμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά αρκετές νέες εκδόσεις του Urbino τέταρτης γενιάς.
Πρωτοπορία στα ηλεκτρικά αστικά λεωφορεία
Αυτό που έχει πολύ ενδιαφέρον είναι η βαρύνουσα πλέον σημασία που δίνει η εταιρεία στα ηλεκτρικά και γενικά στα οχήματα με εναλλακτική γραμμή μετάδοσης κίνησης. Το Urbino 12 Electric εντυπωσιάζει με την πρώτη ματιά: έχοντας οδηγήσει ή μετακινηθεί με τα περισσότερα μοντέλα ηλεκτρικών λεωφορείων, στο Urbino «βγάζει μάτια» η ευφυής κατανομή των παρελκόμενων της ηλεκτροκίνησης και η εκμετάλλευση του εσωτερικού. Οι μηχανικοί και οι σχεδιαστές έχουν κατορθώσει να απελευθερώσουν σημαντικό ωφέλιμο όγκο στο εσωτερικό. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, το Solaris είναι ένα από τα δυο τρία πιο καλοστημένα και διαμορφωμένα ηλεκτρικά της αγοράς.
Η φόρτιση των ηλεκτρικών Solaris μπορεί να γίνει μέσω plug-in (πρίζα), με παντογράφο, με κυψέλες καυσίμου και επαγωγικά. Τα περισσότερα από τα ηλεκτρικά τμήματα,μαζί με το κλιματιστικό, είναι τοποθετημένα στην οροφή. Την κίνηση αναλαμβάνουν ηλεκτρικά μοτέρ που είναι τοποθετημένα στον πίσω άξονα, στις πλήμνες των τροχών ενώ, υπάρχει και κεντρικά τοποθετημένος ηλεκτροκινητήρας. Οι μπαταρίες είναι ισχύος φόρτισης 240 kW. Στην οροφή βρίσκεται τοποθετημένος και παντογράφος της Schunk (έως 450 kW) ο οποίος σε ελάχιστο χρόνο, στην αφετηρία ή το τέρμα της διαδρομής του οχήματος μπορεί να φορτίσει αρκετά τη συστοιχία των μπαταριών. Η Solaris προσφέρει πολλές επιλογές στους πελάτες αναφορικά με την ισχύ των μπαταριών, τις οποίες χωρίζει σε δύο κατηγορίες –ανάλογα με τη χρήση και τον τρόπο φόρτισης του οχήματος. Υπάρχουν οι «high energy» και οι «high power», οι πρώτες μπορούν να τοποθετηθούν έως 6 μαζί με μέγιστη ισχύ έως 240 kW και οι high power σε συστοιχίατων 5 με ισχύ έως 125 kW. Σε πολλούς διαγωνισμούς για προμήθεια ηλεκτρικών αστικών λεωφορείων υπάρχει ο όρος να μπορεί το όχημα να καλύπτει ένα συγκεκριμένο αριθμό χιλιομέτρων σε ημερήσια βάση άσχετα από τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η χρήση κυψελών καυσίμου (fuel cell) ως range extender, δηλαδή ως βοηθητικού μέσου για την αύξηση της αυτονομίας. Στο Αμβούργο, η Solaris παρέδωσε τα πρώτα ηλεκτρικά αρθρωτά Urbino 18,75 με fuel cell range extender. Αυτά κινούνται από μπαταρίες (120 kW) και ηλεκτροκινητήρα, με τις κυψέλες καυσίμου να φορτίζουν την ηλεκτρική γραμμή μετάδοσης κίνησης. Ο συνδυασμός των παραπάνω προσφέρει πραγματική αυτονομία 350 χιλιομέτρων και σειρά άλλων πλεονεκτημάτων, και η Solaris θα επενδύσει περαιτέρω στη συγκεκριμένη τεχνολογία. Γενικά, οι μηχανικοί του κατασκευαστή είναι πεπεισμένοι για τη βιωσιμότητα των ηλεκτρικών λεωφορείων, και μας έδειξαν και μελέτες όπου μεταξύ άλλων φαίνεται ότι, ακόμα κι αν κυκλοφορούν 10.000 ηλεκτρικά λεωφορεία στην Πολωνία, δεν θα καταναλώνουν ούτε το 1% της ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Καταιγισμός νέων εκδόσεων
Ενδιαφέρον έχει και το ολοκαίνουργιο Solaris Urbino 12 CNG το οποίο είχαμε την ευκαιρία να οδηγήσουμε. Και σε αυτό είναι αξιοσημείωτη η άρτια διευθέτηση των παρελκόμενων της «εναλλακτικής» γραμμής μετάδοσης κίνησης. Τα ρεζερβουάρ για το φυσικό αέριο είναι τοποθετημένα κατά το διαμήκη άξονα στην οροφή του λεωφορείου και η συνολική χωρητικότητά τους μπορεί να φτάσει (ανάλογα με τη χρήση που θέλει ο πελάτης) τα 1575 λίτρα. Η τάπα για τον ανεφοδιασμό βρίσκεται ακριβώς εκεί που υπάρχει και στα συμβατικά, πετρελαιοκίνητα Urbino. Γενικά, η εκμετάλλευση στα αστικά με εναλλακτική γραμμή μετάδοσης κίνησης των Πολωνών, αγγίζει το απόλυτο σε σχέση με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα.
Η γκάμα του νέου Urbino τελειωμό δεν έχει καθώς προστίθενται συνεχώς νέες εκδόσεις. Ανάμεσά τους βρίσκεται και το χαμηλής εισόδου Urbino 12 LE με έως 45 καθίσματα. Προτού καλά καλά μπει το όχημα σε παραγωγή υπάρχουν ήδη παραγγελίες από Γερμανία, Αυστρία και Γαλλία. Έτοιμο είναι πλέον και το κοντό Urbino 10,5. Ουσιαστικά, έχει μικρύνει το μεταξόνιο, με τον εμπρός και πίσω πρόβολο να παραμένουν ακριβώς οι ίδιοι όπως και στο 12μετρο λεωφορείο. Το ίδιο συμβαίνει με πλάτος και ύψος και το μόνο που διαφέρει είναι κάποια εξωτερικά πάνελ. Άξονες, κινητήρες και κιβώτια δεν αλλάζουν. Σε ό,τι αφορά στα συμβατικά, πετρελαιοκίνητα Urbino, να σημειώσουμε πως ξεκινά η διάθεσή τους με το νέο σύστημα Stop-Start της Voith, για το αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων Voith Diwa.6.
Η Voith έχει τοποθετήσει ήδη το σύστημα σε περίπου 100 λεωφορεία, και η Solaris είναι από τους λεγόμενους πελάτες λανσαρίσματος. Το Stop-Start –συνδυάζεται με τον κινητήρα της Cummins- μπορεί να κρατά τον κινητήρα σβησμένο για χρονικό διάστημα 60 δευτερολέπτων και ανάλογα με το δρομολόγιο του λεωφορείου εξοικονομεί από 5 έως 10% σε καύσιμο. Αν σκεφθεί κάποιος ότι,ένα αστικό είναι ακίνητο, στο ρελαντί, στο 40% της συνολικής ημερήσιας χρήσης του, τα οφέλη είναι προφανή. Το σύστημα τοποθετήθηκε πάνω στο Diwa.6 χωρίς να απαιτηθεί η παραμικρή μετατροπή.
Τα δυναμικά χαρακτηριστικά όλων των αστικών της Solaris είναι σε κορυφαίο επίπεδο. Κινηθήκαμε σε πόλη, αλλά και σε πίστα όπου είχαμε την ευκαιρία να πιέσουμε αρκετά τα οχήματα, πραγματοποιώντας διάφορους ελιγμούς, στρίβοντας στο όριο αλλά και πραγματοποιώντας κυκλικές διαδρομές σε συνθήκες μηδενικής πρόσφυσης. Το σύστημα διεύθυνσης είναι ακριβέστατο, και το πάτημα των Urbino σαφές και προβλέψιμο. Η ορατότητα κορυφαία, και η αίσθηση του πεντάλ του φρένου όπως ακριβώς τη θέλουμε. Εντυπωσιαστήκαμε κυρίως από το CNG Urbino και από το νέο 18μετρο, που ξεχωρίζει μεταξύ των άλλων και για το εξαιρετικό σύστημα πέδησης –ξεχάστε το «βούτημα» του εμπρός άξονα ακόμη και σε φρενάρισμα πανικού. Γενικά, η φιλοσοφία της εταιρείας είναι πως κανένα εξάρτημα (από άξονες, αναρτήσεις έως μπαταρίες και ηλεκτρονικά) δεν τοποθετείται απλώς πάνω στα μονοκόκ λεωφορεία που κατασκευάζει. Αντίθετα, όλα εξελίσσονται περαιτέρω για να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις των μηχανικών της Solaris και να ταιριάζουν με τον ξεχωριστό χαρακτήρα που, πλέον, κάθε Solaris διαθέτει.
Εργονομικά, δύσκολα θα βρει κάποιος σοβαρό φάουλ. Από τα ελάχιστα που σημειώσαμε, η δυσκολία ανάγνωσης του πλήρως ψηφιακού ταμπλό –σε όσα μοντέλα διατίθεται– του κατασκευαστή σε συνθήκες έντονης ηλιοφάνειας. Εμπνευσμένος και πολύ μοντέρνος είναι και ο σχεδιασμός του χώρου των επιβατών. Πέρα από τα ποιοτικά υλικά και τη μέριμνα για την απρόσκοπτη ροή του επιβατικού κοινού, η Solaris τοποθετεί τώρα αντιβακτηριδιακά υλικά στα καθίσματα και στις χειρολαβές. Η αίσθηση της ευρυχωρίας είναι έντονη, κάτι που οφείλεται και στον μεγάλο αριθμό καθισμάτων που δεν είναι βιδωμένα στο δάπεδο.
Συνεχής ανάπτυξη
Η Solaris ανήκει εξ ολοκλήρου στην οικογένεια Olszewski τα μέλη της οποίας ίδρυσαν την πολωνική εταιρεία πριν από 20 χρόνια. Ο κύκλος εργασιών το 2015 ανήλθε στα 403 εκατομμύρια ευρώ και οι ταξινομήσεις σε ετήσια βάση είναι γύρω στις 1.400 μονάδες. Στη Solaris απασχολούνται 2.500 εργαζόμενοι και από την ημέρα που το πρώτο Urbino άφησε τη γραμμή παραγωγής το ακολούθησαν 14.000 ακόμη λεωφορεία. Ο κατασκευαστής έχει παρουσία σε 30 αγορές, και η Solaris εξάγει γύρω στις 1.000 μονάδες το χρόνο. Τον περασμένο Οκτώβριο ολοκληρώθηκαν οι εργασίες επέκτασης των γραμμών παραγωγής και των κτιριακών υποδομών που είναι 7.000 και 5.000 τετραγωνικά μέτρα αντίστοιχα. Σημαντικό μέρος της δραστηριότητας έχει να κάνει με την κατασκευή τρόλεϊ καθώς και των επονομαζόμενων αστικών μέσων σταθερής τροχιάς δηλαδή, τραμ.
« Το μυστικό μας είναι πως δεν υπάρχει κάτι που να θέλει ο πελάτης και να μην το φτιάχνουμε» τονίζει σε συνέντευξή του προς το ΤΡΟΧΟΙ & TIR ο Διευθύνων Σύμβουλος Solaris Bus & Coach S.A., Dr. Andreas Strecker.
ΕΡ.: Ακούμε τελευταία κάποια υπερφιλόδοξα σχέδια πλούσιων Δήμων ανά την Ευρώπη για αντικατάσταση του συνόλου των αστικών λεωφορείων συμβατικής τεχνολογίας με ηλεκτρικά. Δεν ακούγεται πολύ ρεαλιστικό αυτό.
A.S.: Τη στιγμή που μιλάμε, η αγορά ηλεκτρικών λεωφορείων είναι πολύ μικρή. Υφίσταται ουσιαστικά σε μορφή πιλοτικών προγραμμάτων, με γενναία χρηματοδότηση, που θεωρούμε πως είναι χρήσιμη. Το να αλλάξει όμως ένας οποιοσδήποτε οργανισμός αστικών συγκοινωνιών από τη μία μέρα στην άλλη από ντίζελ σε ηλεκτρικά είναι σενάριο καταστροφής. Απλά δε γίνεται, γιατί σοβαρή εμπειρία με τα ηλεκτρικά έχουμε μόνο την τελευταία πενταετία, υποδομές δεν υπάρχουν, και κανείς Δήμος δε μπορεί να φέρει σε πέρας τέτοιο εγχείρημα. Αλλά είναι ευθέως απειλητικό και για όλους τους κατασκευαστές αστικών λεωφορείων. Φαντάζεστε να παραδώσουμε αύριο 50 ή 100 ηλεκτρικά, και να παρουσιαστεί σοβαρό πρόβλημα; Οποιοσδήποτε κατασκευαστής θα «γονάτιζε» οικονομικά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Έχετε δίκιο, είναι πολύ πρόωρη μια τέτοια φιλοδοξία.
ΕΡ.: Για πολλούς οργανισμούς αστικών συγκοινωνιών είναι αδύνατη η απόσβεση ακόμη και της (μικρότερης) επένδυσης σε π.χ., υβριδικά λεωφορεία.
A.S.: Καμία αντίρρηση, σκεφτείτε όμως ένα πλούσιο Δήμο όπως το Λονδίνο που έχει ανακοινώσει σταδιακή μετάβαση σε ηλεκτρικά λεωφορεία. Τα κέρδη για την ίδια την πόλη είναι τόσο πολλά, που νομίζω πως αποσβένουν με άλλους τρόπους την επένδυση. Πέρα από την εικόνα μιας πόλης χωρίς θόρυβο, νομίζω είναι καιρός να αναγνωρίσουμε πως ένα ηλεκτρικό όχημα είναι, όπως και να το μετρήσει κανείς, πιο αποδοτικό. Ξέρω πολύ καλά ότι, πολλοί στην αυτοκινητοβιομηχανία, αυτό, δεν το αναγνωρίζουν.
ΕΡ.: Συμμετέχετε ως Solaris και στο νέο πρόγραμμα της Ε.Ε. για την επόμενη γενιά λεωφορείων υδρογόνου/fuel cell.
A.S.: Ναι, και το πιστεύουμε πολύ. Θα κατασκευαστούν από μερικούς κατασκευαστές 100 λεωφορεία νέας γενιάς, και υπάρχει ένα γκρουπ πελατών με πρόσβαση σε κοινοτική χρηματοδότηση που θέλει αυτά τα οχήματα. Είναι μια απόφαση που πήραμε γιατί θέλουμε να είμαστε εκεί την επόμενη μέρα.
ΕΡ.: Θεωρείτε τα υβριδικά «μεσοβέζικη» λύση;
A.S.: Είναι το ενδιάμεσο βήμα μέχρι την ευρεία χρήση των 100% ηλεκτρικών. Έχουν πάντως το σημαντικό πλεονέκτημα πως δε χρειάζονται πρόσθετες υποδομές.
ΕΡ.: Σε υβριδικά και αμιγώς ηλεκτρικά λεωφορεία προσφέρετε πλειάδα λύσεων, με μέρη της γραμμή μετάδοσης κίνησης από πολλούς προμηθευτές. Μήπως «απλώνεστε» πολύ, με τόσες διαφορετικές διαμορφώσεις;
A.S.: Ναι, δεν μπορώ να αντικρούσω αυτό που λέτε, έχουμε εμπειρία πάντως, και η πλατφόρμα του νέου Urbino, 4ης γενιάς μας επιτρέπει να κάνουμε τα πάντα. Πάντως, από τις 4 επιλογές που προσφέρουμε τώρα σε ηλεκτρικά, θα πάμε μεσοπρόθεσμα σε 2. Μόνο αν υπάρξει κάποια σημαντική πρόοδος σε άλλη τεχνολογία θα προσθέσουμε κάτι. Η ευελιξία, και η συνεχής εξέλιξη είναι στο DNA της Solaris, αλλά και κάθε μεγάλου κατασκευαστή. Η αλήθεια είναι ότι, θέλουμε να είμαστε πρωτοπόροι και πολλές φορές πιέζουμε υπέρμετρα τους μηχανικούς μας να εξελίσσουν συνεχώς νέες τεχνολογίες.
ΕΡ.: Πώς κερδίζετε συνεχώς νέους πελάτες; Κάνετε συμβιβασμούς στην τιμή διάθεσης των οχημάτων σας;
A.S.: Λειτουργούμε με απόλυτα υγιή τρόπο, και τα περιθώρια κέρδους μας είναι τα ίδια με των κολοσσών της αυτοκινητοβιομηχανίας. Το «μυστικό» μας είναι πως δεν υπάρχει κάτι που να θέλει ο πελάτης και να μην το φτιάχνουμε. Δείτε λ.χ., τα ηλεκτρικά/fuel cell που δώσαμε στο Αμβούργο. Η εταιρεία είναι μία από τις πιο πρωτοποριακές της Ευρώπης, και αμφιβάλλω αν ποτέ είχαν έστω σκεφτεί την πιθανότητα να προμηθευτούν λεωφορεία μας. Επίσης τους υπεύθυνους του Δήμου του Παρισιού τους συναντήσαμε πρώτη φορά στη UITP του Μιλάνου πέρυσι, είδαν τι προσφέρουμε, ήρθαν στο εργοστάσιο και καταλήξαμε να πάρουμε παραγγελία για δεκάδες λεωφορεία.
ΕΡ.: Χωρίς σεβαστές επιδοτήσεις, δεν υπάρχει συζήτηση για ηλεκτρικά λεωφορεία, σωστά;
A.S.: Εννοείται, τα ηλεκτρικά παραμένουν πανάκριβα. Για εμάς όμως, δεν είναι κάτι ευκαιριακό. Πιστεύουμε πολύ στην τεχνολογία, και φυσικά δεν υπάρχει καλύτερη «βιτρίνα» για το επίπεδο της τεχνογνωσίας μας. Έχουμε κερδίσει την εμπιστοσύνη κάποιων από τους πιο απαιτητικούς πελάτες της Ευρώπης.
