Η Daimler Trucks στην περιοχή ελεύθερου εμπορίου NAFTA δηλαδή, στις ΗΠΑ, το Μεξικό και τον Καναδά, είναι γνωστή με το ακρωνύμιο DTNA (από το Daimler Trucks North America) και έχει το αρχηγείο της στο Πόρτλαντ, στην Πολιτεία του Όρεγκον. Στην εταιρεία απασχολούνται 24.000 εργαζόμενοι. Η DTNA κατασκευάζει και εμπορεύεται οχήματα με τα σήματα Freightliner, Western Star, Thomas Built Buses και Freightliner Custom Chassis. Από αυτές, η Freightliner χτίζει τη φήμη της πάνω στα εντυπωσιακά «ταξιδιάρικα» μοντέλα όπως το Cascadia τελευταίας γενιάς, που θεωρείται ένα από τα πιο αποδοτικά βαρέα οχήματα των αμερικάνικων highways.
Η Western Star είναι ταυτισμένη με την εικόνα του αρρενωπού, γεμάτου νίκελ αμερικάνικου φορτηγού σε όλες τις κατηγορίες όπου δραστηριοποιείται, από το εργοταξιακό 4700, έως το επιβλητικό 5700 XE για Μεταφορά μεγάλων αποστάσεων. Η Thomas Built Buses κατασκευάζει ελαφρά και μεσαία λεωφορεία για διάφορες εφαρμογές –κυρίως τα γνωστά κίτρινα σχολικά. Η Freightliner Custom Chassis Corporation (FCCC) παράγει σασί για κάθε πιθανή χρήση από τα τεράστια αυτοκινούμενα που κινούνται στις ΗΠΑ έως πούλμαν.
Η φίρμα Detroit τέλος, είναι ο εσωτερικός προμηθευτής του γκρουπ: κατασκευάζει κινητήρες, κιβώτια ταχυτήτων και άξονες για τα υπόλοιπα μέλη. Όλα αυτά, απαίτησαν σχεδιασμό δεκαετιών, τόλμη και φυσικά επενδύσεις πολλών δις για να πραγματοποιηθούν. Με την ευκαιρία της πρώτης έκθεσης επαγγελματικών οχημάτων NACV 2017 στην Ατλάντα, επισκεφθήκαμε τις ΗΠΑ για να καλύψουμε τις τελευταίες εξελίξεις.
Απόλυτη κυριαρχία
Το 2016, η Daimler Trucks πούλησε 145.700 οχήματα στην περιοχή NAFTA. Με το θηριώδες μερίδιο 39,3% είναι μακράν του δεύτερου κυρίαρχη στα μεσαία και βαρέα (Class 6 έως 8). Ήδη, για το πρώτο μισό του 2017, η εταιρεία συνεχίζει ακάθεκτη με μερίδιο 40,2%. Το «αποτύπωμα» της Daimler Trucks είναι ευρύ και στο παραγωγικό κομμάτι. Πέρα από τα κτίρια διοίκησης και τη γραμμή παραγωγής στο Πόρτλαντ, η DTNA έχει τέσσερα εργοστάσια στη Βόρεια Καρολίνα, ένα στη Νότια Καρολίνα, άλλο ένα στο Μίτσιγκαν κι ακόμη δύο στο Μεξικό. Το χωρίς προηγούμενο «σουξέ» της Daimler στην Αμερική οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως στην ικανότητα της εταιρείας να προβλέπει και κατόπιν να επηρεάζει τις εξελίξεις. Κανείς πριν από π.χ., 15 χρόνια δε θα φανταζόταν πως οι Aμερικανοί πελάτες θα αγόραζαν Freightliner με κινητήρα που δεν ήταν Cummins, και κιβώτιο ταχυτήτων Eaton Fuller ή Allison. Όλα σχεδόν τα φορτηγά ήταν ειδικές παραγγελίες, με τα μέρη της γραμμής μετάδοσης κίνησης να θυμίζουν κομμάτια από παζλ. Σήμερα είναι σχεδόν όλα integrated –όλα προέρχονται από τον ίδιο κατασκευαστή. Από εκεί και πέρα, οι πελάτες διαπίστωσαν σημαντικά οφέλη σε αποδοτικότητα, η ενεργητική ασφάλεια έγινε θέμα συζήτησης στην αγορά, και κάπως έτσι, τα πράγματα πήραν το δρόμο τους, αφού και στους δύο τομείς η Daimler «παίζει» εντός έδρας. Σημαντικά πάντως, βοήθησε και η κατάρρευση της Navistar από ένα σκάνδαλο εκπομπής ρύπων, της οποίας το μερίδιο αγοράς εξαϋλώθηκε, αν και πλέον η εταιρεία ανακάμπτει εντυπωσιακά. Για να πάρει κανείς μια ιδέα του βαθμού διείσδυσης της Daimler στην αμερικανική ήπειρο, αρκεί να αναφερθεί πως, μόνο οι δύοκύριες φίρμες της, Freightliner και Western Star έχουν παράξει συνολικά 3,2 εκατομμύρια φορτηγά. Και οι δύο έχουν γενέθλια φέτος –η Freightliner έγινε 75 και η Western Star 50.
Το νέο Cascadia «δικτυώνει» τη Μεταφορά
Η πρώτη γενιά του Freightliner Cascadia παρουσιάστηκε το 2007 και μέχρι το 2016 είχαν ταξινομηθεί 412.000 μονάδες, επίδοση που το φέρνει με διαφορά, στην πρώτη θέση της αγοράς στην κατηγορία Class 8 (τη μεγαλύτερη). Η διάθεση του μοντέλου νέας γενιάς που αντικαθιστά το Cascadia Evolution ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2017 και το νέο μοντέλο είναι πάνοπλο σε ό,τι έχει να κάνει με συνδεσιμότητα, αποδοτικότητα και συστήματα ενεργητικής ασφάλειας. Έχουμε γράψει εκτενώς για το νέο Cascadia σε προηγούμενο τεύχος, άλλο όμως να το βλέπεις από κοντά. Από την πρώτη φορά που είδαμε Cascadia, έχουν γίνει τεράστια εξελικτικά βήματα, με πρώτο και καλύτερο τη συναρμογή και την προσλαμβάνουσα ποιότητα.
Οι περισσότερες ανοχές μεταξύ των πάνελ του αμαξώματος είναι καλυμμένες για καλύτερη αεροδυναμική και το «μουράτο» σχήμα έλυσε τα χέρια των σχεδιαστών για να εφαρμόσουν πρωτοποριακές λύσεις. Η εργονομία δεν έχει πλέον αμερικανικές ιδιαιτερότητες, τα χειριστήρια είναι μία εμπνευσμένη διασκευή από Actros τελευταίας γενιάς, και ο διάκοσμος πραγματικά μοντέρνος και εμπνευσμένος.
Western Star – Ατίθασος Καβαλάρης
Η πιο «αμερικάνικη» από όλες τις φίρμες στις ΗΠΑ, γεννήθηκε στον Καναδά. Όλες οι (πέντε) σειρές της γκάμας φέρουν χαλύβδινες καμπίνες, ντύνονται με στρέμματα χρωμίου και η μάρκα είναι συνώνυμη της σκληρής δουλειάς και της «έξω καρδιά» εμφάνισης. Η εταιρεία ξεκίνησε να φτιάχνει θηριώδη φορτηγά για χρήση σε εργοτάξια και ορυχεία στις απέραντες εκτάσεις του Καναδά, και περνώντας από χίλια κύματα κατέληξε στην Daimler Chrysler το 2000.
Τα Western Star είναι η επιτομή της κλασικής αμερικανικής αισθητικής στα φορτηγά, και καλύπτουν κάθε εφαρμογή από εργοτάξιο και εργασίες ανακύκλωσης μέχρι «ταξιδιάρικα» μοντέλα. Ναυαρχίδα της γκάμας το φοβερό 5700XE –τα αρχικά XE από το Extreme Efficiency, γενικώς, όλα είναι εξτρίμ με τη Western Star– πρωταγωνιστής μεταξύ άλλων και στη σειρά ταινιών Transformers. Για χρήση σε εργοτάξια υπάρχει και το θηριώδες 6900 TS XD που τη μία στιγμή μπορεί να χρησιμοποιείται ως dumper με ανατροπή και μετά να έλκει βυτία.
Η παρουσία της εταιρείας στην έκθεση της Ατλάντα ήταν εντυπωσιακή. Στη συνέντευξη Τύπου, πέρα από δημοσιογράφους υπήρχαν εκατοντάδες πελάτες, εκκωφαντική ροκ μουσική και το απαραίτητο σόου. Κοινή επωδός των στελεχών: «Τόσα χρόνια φτιάχνουμε ακραία φορτηγά, τώρα παρουσιάζουμε λύσεις για ακραία αποδοτικότητα».
Το 5700ΧΕ μπορεί να συνδυαστεί με τους νέους κινητήρες DD13, DD15 και DD16, όλοι τους εξακύλινδροι σε σειρά, με ισχύ έως 600 hp, και αντιρρυπαντικές προδιαγραφές πρακτικά πανομοιότυπες με το Euro 6. Μόνη επιλογή στη γραμμή μετάδοσης κίνησης που δεν είναι Detroit, δηλαδή, Daimler, είναι κάποια κιβώτια ταχυτήτων της Eaton Fuller (έως και 18τάχυτα). Σε άλλες σειρές φορτηγών, η Western Star διαθέτει στους πελάτες και επιλογές από Cummins, και Allison. Κοινό χαρακτηριστικό των ταξιδιάρικων μοντέλων οι απίθανες δυνατότητες εξατομίκευσης/customizing: είναι εύκολο να φτιάξεις ένα 5700ΧΕ απόλυτα διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο κυκλοφορεί στο δρόμο.
Platooning και στις ΗΠΑ
Στη χώρα όπου γυρίστηκε το μυθικό φιλμ «Κονβόι» το platooning –η κίνηση φορτηγών σε σχηματισμό ημιαυτόνομης οδήγησης- ακούγεται περίπου ως η φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων. Στη διάρκεια της έκθεσης NACV ανακοινώθηκε ότι, η Daimler εξασφάλισε άδειες από τους οργανισμούς συγκοινωνιών στις πολιτείες Όρεγκον και Νεβάδα για την κίνηση σχηματισμών platooning σε δημόσιους δρόμους. Επί του παρόντος, η Daimler χρησιμοποιεί δύο (και όχι τρία) φορτηγά σε σχηματισμό που αποκαλείται «pairing» και αποτελείται από δύο νέα Freightliner Cascadia.
Τα δύο οχήματα συνδέονται ψηφιακά μέσω vehicle-to-vehicle δικτύου WiFi (V2V) το οποίο χρησιμοποιεί τα συστήματα υποβοήθησης οδήγησης –όπως «έξυπνο» cruise control, σύστημα προειδοποίησης αλλαγής λωρίδας, ΑΒΑ 4 κ.ά.- για να «οδηγήσει» τον σχηματισμό.
Όλο το «ζουμί» στο platooning, όπως έχουμε εξηγήσει, είναι η πολύ μικρή απόσταση μεταξύ των οχημάτων, κάτι που έχει ευεργετική επίδραση ως προς τις αεροδυναμικές αντιστάσεις. Τα φορτηγά μπορούν να οδηγούνται σε πολύ μικρές αποστάσεις μεταξύ τους, καθώς αυτή τη στιγμή ο χρόνος αντίδρασης των ηλεκτρονικών για να ενεργοποιήσουν την αυτόματη πέδηση έχει κατέβει σε μόλις 0,2 του δευτερολέπτου. Ο καλύτερος οδηγός χρειάζεται μίνιμουμ 1 δευτερόλεπτο για να αντιδράσει. Πρακτικά, τα φορτηγά είναι αδύνατο να εμπλακούν σε ατύχημα. Εννοείται επίσης ότι, το σύστημα λειτουργεί μόνο με τον οδηγό στο κάθισμά του.
Το μόνο που λείπει πλέον, για να καθιερωθεί το platooning στη Βόρειο Αμερική είναι –όπως και στην Ευρώπη- το κατάλληλο νομικό πλαίσιο. Ενδιαφέρον έχει, το γεγονός ότι, στις ΗΠΑ υπάρχει πραγματική ζήτηση για αντίστοιχα συστήματα, τη στιγμή που δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κάτι αντίστοιχο και για την Ευρώπη. Η εξήγηση μάλλον έχει να κάνει με το γεγονός πως, στην Αμερική υπάρχουν εταιρείες με τεράστιους στόλους (χιλιάδων) οχημάτων, για τις οποίες προτεραιότητα είναι οι όσο το δυνατόν λιγότερες ζημιές. Με το ανάγλυφο της χώρας να περιλαμβάνει ατελείωτους αυτοκινητόδρομους με ευθείες εκατοντάδων χιλιομέτρων, το platooning δείχνει ένα καλό στοίχημα για το μέλλον.
Όλα από την ίδια «πηγή»
Στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, κυρίως την τελευταία δεκαετία, έχουν αλλάξει άρδην τα ήθη των αυτοκινητιστών και των μεταφορικών εταιρειών. Η κυριότερη αλλαγή έχει να κάνει με τον τρόπο που «χτίζονται» τα φορτηγά. Παραδοσιακά, ένας τράκτορας στην Αμερική είχε σχεδόν πάντα κινητήρα, και κιβώτιο ταχυτήτων από διαφορετικούς προμηθευτές. Ένα Freightliner δηλαδή, είχε κινητήρα της Cummins και κιβώτιο της Allison. Σήμερα, οι πελάτες παραγγέλνουν τα αποκαλούμενα integrated μοντέλα, με όλα τα εξαρτήματα να προέρχονται από τον κατασκευαστή του τράκτορα. Ένα Cascadia έχει κιβώτιο DT 12 (ουσιαστικά το γνωστό μας PowerShift) και κινητήρα Detroit DD 13 (ίδιον πρακτικά με του Actros).
Μεγάλη έμφαση δίνεται στις υπηρεσίες σέρβις και υποστήριξης. Η Freightliner δίνει σε επιλεγμένους ντίλερ την πιστοποίηση «Elite Support» που αναφέρεται στο κορυφαίο επίπεδο σέρβις και εξυπηρέτησης. Για να πιστοποιηθεί ένα συνεργείο ως τέτοιο πρέπει να πληρούνται κάμποσες προϋποθέσεις. Πρέπει για παράδειγμα, να ξέρει ο πελάτης το είδος της βλάβης και την απαιτούμενη επισκευή το αργότερο δύο ώρες μετά την άφιξή του στο συνεργείο.
Κάθε παρόμοιο σημείο τεχνικής υποστήριξης στοκάρει χιλιάδες κωδικούς ανταλλακτικών προκειμένου να μη μένει ακινητοποιημένο το φορτηγό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στις εγκαταστάσεις υπάρχουν χώροι αναψυχής και οι οδηγοί ενημερώνονται για το χρόνο ολοκλήρωσης των εργασιών επισκευής.
Οι Αμερικανοί επίσης, δείχνουν να προτιμούν μαζικά κινητήρες μικρότερης χωρητικότητας –πριν από μερικά χρόνια, δύσκολα θα έβρισκες μηχανικό σύνολο κάτω από τα 15 λίτρα. Το ίδιο ισχύει και για τους άξονες, που κατασκευάζονται π.χ., από τη Freightliner. Ο τυπικός αμερικανικός τράκτορας είναι 6x4. Γίνεται προσπάθεια να κατευθυνθούν οι πελάτες σε οχήματα 6x2 για μικρότερη κατανάλωση, χωρίς όμως μεγάλη επιτυχία: ο λόγος έχει να κάνει με το γεγονός ότι, έστω και στο 2 με 3% του χρόνου οδήγησης, μπορεί ο οδηγός να χρειαστεί την επιπλέον πρόσφυση που δίνει ένα όχημα 6x4.
Σε ό,τι αφορά τα συστήματα ενεργητικής ασφάλειας, μέχρι και πρόσφατα, υπήρχε σαφής υστέρηση των αμερικανικών μοντέλων σε σχέση με τα ευρωπαϊκά. Αυτό πλέον δεν ισχύει, καθώς αυτή τη στιγμή ένα Cascadia φέρει τα ίδια ακριβώς ηλεκτρονικά με ένα Actros, όπως για παράδειγμα ΑΒΑ 4. Από τον Οκτώβριο του 2017, τα οχήματα άνω των 4,5 τόνων υποχρεούνται να φέρουν ψηφιακό ταχογράφο (ονόματι ELD), και οι Αμερικανοί προσπαθούν να προσαρμοστούν. Χαριτολογώντας, άνθρωποι της Freightliner μας είπαν πως, κάποιοι οδηγοί που είναι κοντά στη σύνταξη προτιμούν να σταματήσουν παρά να μπλέξουν με τη διαδικασία εκμάθησης.
