Από τη διανομή της εφημερίδας με «newspaper boys» μέχρι να προσγειωθεί το drone της Amazon, με το κινητό που παραγγείλαμε, στο μπαλκόνι μας, κοντά δυο αιώνες δρόμος. Η φιλοσοφία ίδια… Να θέσουμε ένα αγαθό στη διάθεση του καταναλωτή, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα μέσα και τις δυνατότητες της κάθε εποχής.
Η διανομή αγαθών, από το σημείο της παραγωγής στο σημείο της κατανάλωσης, έζησε και ζει, όλα αυτά τα χρόνια, μια ανάπτυξη παράλληλη με την εξέλιξη της τεχνολογίας στον τομέα της μεταφοράς και των κέντρων διανομής αγαθών.
Από την κατ' ευθείαν τροφοδοσία των καταστημάτων λιανικής, από χονδρέμπορους/προμηθευτές, της δεκαετίας του '70, και την τροφοδοσία των σημείων λιανικής πώλησης μέσω κέντρων διανομής ( DCs ) των δεκαετιών του '80 - '90, φτάσαμε στις δυο τελευταίες δεκαετίες όπου άλλαξε και συνεχίζει να αλλάζει ριζικά ο τρόπος και τα δίκτυα διανομής.
Παράγοντες που ωθούν τα δίκτυα διανομής στα νέα μοντέλα είναι η αύξηση των αναγκών για αγαθά των κατοίκων της γης μας, η συγκέντρωση του πλούτου και του πληθυσμού σε συγκεκριμένα σημεία του πλανήτη, η προσφορά όλο και περισσότερων αγαθών που ικανοποιούν τις νέες ανάγκες του ανθρώπου και η εντυπωσιακή είσοδος της τεχνολογίας στον τομέα του supply chain. Ο πληθυσμός της γης, κατά το μετριοπαθές σενάριο αναμένεται να ξεπεράσει τα 11 δις, στα μέσα του αιώνα, με πάνω από 65% των κατοίκων να ζει στα αστικά κέντρα (UNFPA).
Αστικά κέντρα που χαρακτηρίζονται από δομική πολυπλοκότητα, μεγάλες καθημερινές διακινήσεις κατοίκων, ασφυκτικές, συχνά, καταστάσεις στα συστήματα μεταφοράς ανθρώπων και αγαθών. Από την άλλη η παγκοσμιοποίηση των αγορών μετέφερε το βάρος της παραγωγής σημαντικών ποσοτήτων αγαθών σε χώρες χαμηλού κόστους μειώνοντας τις τοπικές παραγωγές και αυξάνοντας δραματικά τις ανάγκες διακίνησης αγαθών.
Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον θα πρέπει ένα ζευγάρι παπούτσια να φτάσει από μια περιοχή της Κίνας στο σπίτι του καταναλωτή σε μια αγροτική περιοχή της Γερμανίας ή ένα νησί της Ελλάδας. Ένα κιβώτιο με φιάλες φρέσκο γάλα από την Ήπειρο να φτάσει στο σούπερ μάρκετ της Σάμου σε μία ημέρα. Ένα ανταλλακτικό αυτοκινήτου να μεταφερθεί από τη Γερμανία σε αντιπροσωπία στο Βόλο χωρίς λάθος και το συντομότερο δυνατόν.
Ποια όμως είναι τα σύγχρονα κέντρα αποθήκευσης – διανομής που καλούνται να καλύψουν αυτές τις ανάγκες;
Παρ' όλο που η βασική αρχή λειτουργίας είναι η ίδια, η παραλαβή αγαθών, η αποθήκευσή τους και η προετοιμασία για να αποσταλούν στον αποδέκτη (ενδιάμεσος ή τελικός), οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διανομής κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τον ρόλο που αυτές καλούνται να παίξουν στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Έτσι διακρίνουμε τις «Αποθήκες-WareHouses (WHs)», τα «Κέντρα διανομής-Distribution Centers (CDs)», τα «Κέντρα ολοκλήρωσης παραγγελίας - Fulfillment Center (FCs)» και τα « Κέντρα αστικής διανομής - Urban Distribution Centers UDC».
Σε αρκετές περιπτώσεις και ιδίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή περιορισμένους τομείς της αγοράς οι διαφορές στις λειτουργίες τους δεν είναι ορατές ή μάλιστα δεν υπάρχουν.
Με την πάροδο του χρόνου, με τη συγκεντροποίηση των αγορών και την εξειδίκευση των λειτουργιών των μεγάλων εγκαταστάσεων αποθήκευσης και διανομής οι ρόλοι ξεκαθαρίζουν και προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες ανάγκες της εποχής μας.
Αποθήκες (WareHouses – WHs)
Η έννοια της αποθήκης, εδώ και πολλά χρόνια, έχει διαφοροποιηθεί με την εμπλοκή των κέντρων διανομής στη διακίνηση των αγαθών. Οι μεγάλες εταιρείες, οι οποίες εξακολουθούν να λειτουργούν χρησιμοποιώντας τη δύναμη του stock για την εξυπηρέτηση της αγοράς, διατηρούν αποθηκευτικούς χώρους για τη διατήρηση των αποθεμάτων τους.
Κύρια χαρακτηριστικά αυτών των αποθηκών είναι ο προσανατολισμός στο ύψος των αποθεμάτων, όπως υπολογίζει κάθε εταιρεία τις ανάγκες της, η διακίνηση σε σχετικά μεγάλες ποσότητες, η σχετικά βραδεία ταχύτητα διακίνησης και η δυσκολία/ αδυναμία εξυπηρέτησης μικρών στοχευμένων στον πελάτη παραγγελιών.
Είναι εφοδιασμένες με σύγχρονα συστήματα ελέγχου των αποθεμάτων τους, μηχανήματα ταχείας και ασφαλούς διακίνησης, λίγο προσωπικό και ευρεία χρήση αυτοματισμών για αύξηση της ταχύτητας και περιορισμό του κόστους.
Φυσικά στη χώρα μας λίγες είναι οι εγκαταστάσεις αυτού του τύπου. Οι σχετικά μικρές ποσότητες διακίνησης, αποτέλεσμα του χαμηλού κύκλου εργασιών, των περισσοτέρων εταιρειών δεν ευνοούν τέτοιου είδους επενδύσεις.
Αποθήκες, καλά οργανωμένες με σύγχρονα συστήματα, λειτουργούν και ως κέντρα διανομής με ενοποιημένες ή και τελείως διακριτές διαδικασίες.
Έτσι βλέπουμε αποθήκες στις οποίες μια εταιρεία διατηρεί το σύνολο του stock της και συγχρόνως εκτελεί όλο το διανεμητικό της έργο μέσα από αυτή.
Περιγράψαμε αυτήν την αποθήκη στο προηγούμενο τεύχος. Θα λέγαμε ότι σήμερα είναι ο κανόνας στις ελληνικές εταιρείες. Στην πάροδο του χρόνου και με την εμφάνιση μεγάλων ξένων εταιρειών θα υπάρξει προσαρμογή στις διεθνείς τάσεις αλλά κατά τη γνώμη μας θα είναι πολύ αργή και σε σχετικά λίγες εταιρείες. Αν το δει κανείς από επιχειρηματική πλευρά θα είναι και μια παράμετρος επιβίωσης όσων εταιρειών θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν μετά από κάποια χρόνια.
Κέντρα διανομής (Distribution Centers - DCs)
Η ειδοποιός διαφορά των DCs από τις απλές αποθήκες είναι ο προσανατολισμός στον πελάτη και στην εξυπηρέτησή του (στην κάλυψη της ζήτησης). Η μέγιστη ταχύτητα εξυπηρέτησης με κόστος που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του πελάτη, χωρίς λάθη και με σεβασμό στην ποιότητα χαρακτηρίζουν τη βασική φιλοσοφία των CDs.
Καλύπτουν όλο τον κύκλο της παραγγελίας με τις πλέον αποτελεσματικές μεθόδους για κάθε φάση της:
n Προσαρμοσμένα στη φύση των εμπορευμάτων και στη λογική της ταχείας διακίνησης αποθηκευτικά συστήματα καλύπτουν τις αποθηκευτικές ανάγκες του αποθέματος.
n Εξελιγμένα ERPs διαχειρίζονται το ύψος των αποθεμάτων και εξασφαλίζουν την επαρκή κάλυψη της ζήτησης, με μεγάλη ευελιξία στις μεταβολές της, μέσα στο χρόνο.
n Σύγχρονα συστήματα επικοινωνίας εξασφαλίζουν την άμεση λήψη των παραγγελιών από οπουδήποτε κι αν προέχονται.
n Δυνατά υπολογιστικά συστήματα επιτρέπουν τη γρήγορη επεξεργασία της παραγγελίας και τη διαβίβασή της στο προσωπικό και τα συστήματα συλλογής.
n Μοντέρνες εφαρμογές προσαρμοσμένες στο σύστημα αποθήκευσης διευκολύνουν την γρήγορη, χωρίς λάθη συλλογή.
n Συνδυασμένες διαδικασίες cross docking απλοποιούν τις διακινήσεις, αυξάνουν τις ταχύτητες και μειώνουν τις ανάγκες αποθήκευσης.
n Αυτόματα, σε μεγάλο βαθμό, μηχανήματα συσκευασίας και πακεταρίσματος διασφαλίζουν οικονομική και ασφαλή συσκευασία και προστασία του προϊόντος.
n Αυτόματα συστήματα ταυτοποίησης με ετικέτες και τη χρήση bar codes, scanners για ασφαλή διάκριση των προιόντων εξασφαλίζουν άμεση ενημέρωση των συστημάτων για την εξέλιξη του όλου έργου και επιτρέπουν γρήγορες επεμβάσεις σε περιπτώσεις σφαλμάτων.
n Εξελιγμένα προγράμματα δρομολόγησης εκμεταλλεύονται στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητες των μεταφορικών μέσων και μειώνουν την επίδραση των κυκλοφοριακών προβλημάτων των πόλεων επιτρέποντας τη γρήγορη παράδοση και την άμεση απομάκρυνση των επιστροφών από τους πελάτες.
n Ψηφιοποιημένες εφαρμογές (Proof of Delivery, Fleet Tracking, Transportation Data Recorders) κάνουν εύκολη και ασφαλή τη διακίνηση (παραστατικά) επιτρέποντας το έλεγχο της διανομής και την επιβεβαίωση της παραλαβής.
n Όλα αυτά τα συστήματα τέλος συμβάλλουν στην καταγραφή και τον έλεγχο αποτελεσματικότητας των διαδικασιών με στόχο τη συνεχή βελτίωση της «εταιρικής σοφίας» στον τομέα του supply chain.
Τα DCs εγκαθίστανται κυρίως κοντά στα μεγάλα αστικά κέντρα κατανάλωσης, διαχειρίζονται όλη τη γκάμα των προϊόντων της εταιρείας και τροφοδοτούν χονδρέμπορους, εμπόρους λιανικής, καταστήματα αλλά και τελικούς μεγάλους καταναλωτές.
Έχουν τη δυνατότητα διαχείρισης πολλών χιλιάδων κωδικών, διαφορετικών προιόντων, δυνατότητα ενοποίησης/σύνθεσης κωδικών, μεγάλη ποικιλία (τυποποιημένων) υλικών και μεθόδων συσκευασίας και τη δυνατότητα να κρατάνε back orders μέσα σε συμφωνημένα με τον πελάτη πλαίσια. Είναι καλά οργανωμένα με ισχυρό management και εξειδικευμένους εργαζόμενους. Στην Ελλάδα είναι λίγα και σε πρώιμα ακόμα στάδια τα περισσότερα.
