Τα σημαντικότερο κεφάλαιο για τις Επιβατικές Μεταφορές που περιλαμβάνει ο νέος νόμος 4663/20 αφορά στις ενισχύσεις για την αντικατάσταση των λεωφορείων και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών των ΚΤΕΛ.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι:
Στις ΚΤΕΛ ανώνυμες εταιρείες, καθώς και στα Κ.Τ.Ε.Λ. που δεν υποχρεούνται να μετατραπούν σε ανώνυμες εταιρείες, στη ΡΟΔΑ και στη Δ.E.A.Σ. ΚΩ παρέχονται ενισχύσεις για:
α. την κατασκευή, επέκταση και εκσυγχρονισμό κτιριακών, ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων σταθμών και πρακτορείων άφιξης και αναχώρησης λεωφορείων υπεραστικών συγκοινωνιών και σταθμών στέγασης, επισκευής και συντήρησης των αστικών και υπεραστικών λεωφορείων,
β. τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου των υπό (α) εγκαταστάσεων και την αγορά του αναγκαίου εξοπλισμού διακίνησης υλικών,
γ. την αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων συστημάτων αυτοματοποίησης διαδικασιών και μηχανοργάνωσης, συμπεριλαμβανομένου του αναγκαίου λογισμικού,
δ. την αντικατάσταση αστικών και υπεραστικών λεωφορείων κυριότητας των Κ.Τ.Ε.Λ. Α.Ε. ή των μετόχων αυτών.
Το αδιάθετο υπόλοιπο πιστώσεων, έως το ύψος του ποσού των σαράντα πέντε εκατομμυρίων (45.000.000) ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, διατίθεται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, κατά προτεραιότητα, για την ικανοποίηση των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί από 1.1.2016 ή θα υποβληθούν μέχρι 31.12.2021, για την ενίσχυση επενδύσεων των παραπάνω εδαφίων α΄, β΄ και γ΄. Επίσης, από το ίδιο ως άνω αδιάθετο υπόλοιπο πιστώσεων διατίθεται ποσό και για την ενίσχυση των επενδύσεων του παραπάνω εδαφίου δ΄, για την ικανοποίηση αιτήσεων που έχουν υποβληθεί από 1.1.2011 ή θα υποβληθούν μέχρι 31.12.2021. Όλες οι αιτήσεις υποβάλλονται στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, σύμφωνα με τους όρους, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που ορίζεται στην κείμενη εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Για την εκταμίευση των ενισχύσεων, τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά και τα δικαιούμενα πρόσωπα εφαρμόζονται οι διατάξεις της κοινής υπουργικής απόφασης, όπως ισχύει.
Η χρηματοδότηση των ανωτέρω επενδυτικών προγραμμάτων γίνεται ως εξής:
α. Για την ενίσχυση των επενδύσεων των εδαφίων α΄, β΄ και γ΄ διατίθεται ποσό τεσσάρων χιλιάδων τετρακοσίων (4.400) ευρώ ανά λεωφορείο του οικείου Κ.Τ.Ε.Λ. Η εν λόγω ενίσχυση δεν μπορεί να υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού κόστους του έργου.
β. Για την ενίσχυση των επενδύσεων του εδαφίου δ΄ (αντικατάσταση λεωφορείων) διατίθενται:
(i) Τριάντα τοις εκατό (30%) της τιμής κτήσης αυτών, αν είναι καινούργια ή ηλικίας μέχρις ενός έτους από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου, χωρίς να έχουν κυκλοφορήσει.
(ii) Δέκα τοις εκατό (10%) της τιμής κτήσης αυτών, αν είναι μεταχειρισμένα και έχουν συμπληρώσει μέχρι πέντε (5) έτη από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου.
(iii) Σε περιπτώσεις συνένωσης δύο ή περισσότερων Κ.Τ.Ε.Λ., ενός ή περισσοτέρων νομών ή Κ.Τ.Ε.Λ. (π.χ. κρητικά ΚΤΕΛ) και δημοτικής επιχείρησης, εφόσον συμμετέχουν στη συνένωση αυτή όλα τα Κ.Τ.Ε.Λ. του νομού ή των νομών ή της μεμονωμένης νήσου ή τουλάχιστον όλα τα υπεραστικά Κ.Τ.Ε.Λ., το ποσοστό της ενίσχυσης για την περίπτωση του στοιχείου (i) για την αγορά καινούργιων λεωφορείων ανέρχεται σε τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) και για την περίπτωση του στοιχείου (ii) για την αγορά μεταχειρισμένων λεωφορείων σε δεκαπέντε τοις εκατό (15%). Στις ενισχύσεις αυτές υπάγονται και τα λεωφορεία των άγονων γραμμών, όπως προβλέπονται στις διατάξεις του π.δ. 967/1979 (Α΄ 272).
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα δικαιολογητικά, η διαδικασία και κάθε άλλο θέμα, για την εφαρμογή αυτών των ρυθμίσεων.
Επιπλέον κίνητρα
Για την αντικατάσταση και ανανέωση των λεωφορείων δίδονται τα ακόλουθα πρόσθετα κίνητρα:
α. Αν είναι καινούργια ή ηλικίας μέχρις ενός (1) έτους από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου, χωρίς να έχουν κυκλοφορήσει, καλύπτεται από τον ειδικό λογαριασμό του άρθρου 13 έως το δέκα τοις εκατό (10%) της τιμής κτήσης αυτών.
Αν η αντικατάσταση λεωφορείων υπάγεται στην περίπτωση (iii), τότε από τον ειδικό λογαριασμό του άρθρου 13 καλύπτεται έως το δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της τιμής κτήσης αυτών. Για τα Κ.Τ.Ε.Λ. μεμονωμένων νήσων, όταν δεν συντρέχει περίπτωση συνένωσης, το παραπάνω ποσοστό ανέρχεται σε δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της τιμής κτήσης αυτών.
β. Αν είναι μεταχειρισμένα και έχουν συμπληρώσει μέχρι πέντε (5) έτη από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου, καλύπτεται από τον ως άνω λογαριασμό έως το πέντε τοις εκατό (5%) της τιμής κτήσης αυτών. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα δικαιολογητικά, η διαδικασία και κάθε άλλο θέμα για την εφαρμογή αυτών των ρυθμίσεων.
Κάθε αστικό ή υπεραστικό λεωφορείο που τίθεται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία σε αντικατάσταση κυκλοφορούντος λεωφορείου και είναι καινούργιο ή μεταχειρισμένο ηλικίας έως πέντε (5) ετών από του έτους κατασκευής του πλαισίου, απαλλάσσεται των τελών κυκλοφορίας επί μια τριετία από το έτος ταξινόμησής του, του έτους αυτού συμπεριλαμβανομένου.
Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται η διαδικασία και τα πιστοποιητικά ή άλλα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πιστοποίηση της ηλικίας των λεωφορείων και την υπαγωγή τους στις πιο πάνω διατάξεις.
Τα αστικά και υπεραστικά λεωφορεία που τίθενται σε κυκλοφορία, μετά την ισχύ του νόμου αυτού, πρέπει να είναι εφοδιασμένα με σύστημα κλιματισμού. Τα αστικά λεωφορεία που τίθενται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία στην Ελλάδα φέρουν υποχρεωτικά εξοπλισμό για την πρόσβαση και ασφαλή μεταφορά ατόμων με κινητικά προβλήματα.
Τα υπεραστικά λεωφορεία που τίθενται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία στην Ελλάδα δύνανται να φέρουν εξοπλισμό για την πρόσβαση και ασφαλή μεταφορά ατόμων με κινητικά προβλήματα.
Τα λεωφορεία ιδιοκτησίας των φορέων συγκοινωνιακού έργου και μέχρι ποσοστού τουλάχιστον δέκα τοις εκατό (10%) επί του συνολικού στόλου αυτών φέρουν υποχρεωτικά εξοπλισμό για την πρόσβαση και ασφαλή μεταφορά ατόμων με κινητικά προβλήματα. Η υποχρέωση αυτή (για ΑμΕΑ) ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2021.
Οι εταιρείες Κ.Τ.Ε.Λ. Αττικής Α.Ε. και Κ.Τ.Ε.Λ. Θεσσαλονίκης Α.Ε. υποχρεούνται να εγκαταστήσουν συστήματα τηλεματικής και συστήματα για τη λειτουργία ηλεκτρονικού εισιτηρίου, συμβατά με τα αντίστοιχα συστήματα του Ο.Α.Σ.Α. Α.Ε. και του Ο.Σ.Ε.Θ. Α.Ε.
Αντικατάσταση Ειδικών Τουριστικών ΔΧ
Σημαντικές είναι και οι ρυθμίσεις που προβλέπει ο νέος νόμος 4663/20 για τα ειδικά τουριστικά λεωφορεία ΔΧ και αφορούν στην ηλικία απόσυρσης, στο δικαίωμα αντικατάστασής τους κ.λ.π.
1.α. Σύμφωνα με τον νόμο 711/1977, σε κυκλοφορία τίθενται καινούργια και μεταχειρισμένα τουριστικά λεωφορεία. Με τον νέο νόμο 4663/20, τα μεταχειρισμένα τουριστικά λεωφορεία πρέπει να είναι προέλευσης εσωτερικού ή χώρας μέλους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. και η ηλικία τους να μην υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου.
β. Τα τουριστικά λεωφορεία δημόσιας χρήσης αποσύρονται της κυκλοφορίας μετά τη συμπλήρωση είκοσι επτά (27) ετών από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου.
γ. Τα αποσυρόμενα της κυκλοφορίας ειδικά τουριστικά λεωφορεία δημόσιας χρήσης διαγράφονται από το ειδικό μητρώο του Υπουργείου Τουρισμού, απαγορευομένης περαιτέρω της κυκλοφορίας τους ως τουριστικών λεωφορείων δημόσιας χρήσης.
2. Έκαστο ειδικό τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης, μετά παρέλευση τριετίας από της κατασκευής του, υπόκειται σε ετήσια επιθεώρηση από την οικεία Π.Υ.Τ. (Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού) ως προς την ευπρεπή εμφάνισή του.
Στα συντασσόμενα δελτία επιθεώρησης αναγράφονται οι τυχόν επιβαλλόμενες επισκευές και βελτιώσεις και η προθεσμία εκτέλεσής τους. Τα ως άνω δελτία κοινοποιούνται εντός δέκα (10) ημερών από τη σύνταξή τους στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Τουρισμού.
Αν ο στόλος των δηλωμένων ειδικών τουριστικών λεωφορείων της οικείας Περιφερειακής Υπηρεσίας Τουρισμού ξεπερνά τα διακόσια (200), η επιθεώρηση που πραγματοποιείται από την υπηρεσία μπορεί να είναι δειγματοληπτική σε ποσοστό όχι μικρότερο του τριάντα τοις εκατό (30 %).
3. Μετά το πέρας της ανωτέρω προθεσμίας το λεωφορείο επανελέγχεται προς βεβαίωση της εκτέλεσης των επιβληθεισών επισκευών ή βελτιώσεων. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις.
Δικαίωμα αντικατάστασης του ειδικού τουριστικού λεωφορείου δημόσιας χρήσης έχουν οι ιδιοκτήτες των οχημάτων στο όνομα των οποίων έχει εκδοθεί η άδεια του λεωφορείου, στις περιπτώσεις:
α. Λήξης της ισχύος της άδειας κυκλοφορίας λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας του λεωφορείου. Στην περίπτωση αυτή ο ενδιαφερόμενος οφείλει να ολοκληρώσει τη διαδικασία εντός έτους από την ημερομηνία λήξης της ισχύος της έγκρισης.
Αντικατάστασης του υφιστάμενου οχήματος, εφόσον προηγηθεί ο αποχαρακτηρισμός του ως τουριστικού λεωφορείου και έχει παρέλθει πενταετία από την ημερομηνία χορήγησης της έγκρισης για τη θέση σε κυκλοφορία λεωφορείου.
Αντικατάστασης του υφιστάμενου οχήματος, εφόσον προηγηθεί ο αποχαρακτηρισμός του ως τουριστικού λεωφορείου χωρίς να έχει παρέλθει πενταετία από την ημερομηνία χορήγησης της έγκρισης για τη θέση σε κυκλοφορία λεωφορείου.
Στις παραπάνω περιπτώσεις, το υφιστάμενο ειδικό τουριστικό λεωφορείο μπορεί να αντικατασταθεί από:
i. καινούργιο,
ii. μεταχειρισμένο προέλευσης εσωτερικού ή μεταχειρισμένο προέλευσης κράτους - μέλους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., υπό την προϋπόθεση ότι η ηλικία του δεν υπερβαίνει το οριζόμενο, επιτρεπόμενο όριο, και εφόσον κριθεί κατάλληλο ως προς την ασφαλή κυκλοφορία του από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Μεταφορών και Επικοινωνιών των Περιφερειών ή Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας και κατάλληλο ως προς την εμφάνιση, τις προσφερόμενες υπηρεσίες και τις παρεχόμενες ανέσεις από την οικεία Π.Υ.Τ. (Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού). Όταν το λεωφορείο τίθεται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία ως τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης, πρέπει να είναι ηλικίας μέχρι δεκαπέντε (15) ετών από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου, διασφαλιζόμενης της προσβασιμότητας επιβατών με αναπηρία.
Στην περίπτωση αντικατάστασης του υφιστάμενου οχήματος, εφόσον προηγηθεί ο αποχαρακτηρισμός του ως τουριστικού λεωφορείου χωρίς να έχει παρέλθει πενταετία από την ημερομηνία χορήγησης της έγκρισης για τη θέση σε κυκλοφορία λεωφορείου το υφιστάμενο ειδικό τουριστικό λεωφορείο μπορεί να αντικατασταθεί από:
i. καινούργιο,
ii. μεταχειρισμένο προέλευσης εσωτερικού ή εξωτερικού χώρας μέλους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. και η ηλικία του να μην υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου.
Ανοιχτά περιηγήσεων
1. Επιτρέπεται η θέση σε κυκλοφορία ειδικών τουριστικών λεωφορείων, δημόσιας χρήσης, ανοικτού τύπου, αστικής περιήγησης πόλεων.
2. Τα ειδικά τουριστικά λεωφορεία δημόσιας χρήσης ανοικτού τύπου αστικής περιήγησης πόλεων, όταν τίθενται σε κυκλοφορία στο πλαίσιο αρχικής έγκρισης θέσης σε κυκλοφορία από την οικεία Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού (Π.Υ.Τ.) του Υπουργείου Τουρισμού, πρέπει να είναι καινούργια ή μεταχειρισμένα προέλευσης χώρας μέλους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. και η ηλικία τους να μην υπερβαίνει τα οκτώ (8) έτη από το έτος κατασκευής του πλαισίου, του έτους αυτού μη συμπεριλαμβανομένου.
