Άγιον Όρος ή περιβόλι της Παναγίας. Τόπος ιερός και ευλογημένος, τόπος προσευχής και περισυλλογής. Ένας μοναδικός χώρος λατρείας με είκοσι ιερές μονές και δώδεκα σκήτες, με άβατο για τις γυναίκες. Καθημερινά εκατοντάδες προσκυνητές επισκέπτονται το Άγιον Όρος από διάφορα μέρη της γης, με κατάνυξη και ευλάβεια να προσκυνήσουν τα κειμήλια των μοναστηριών.
Σε αυτό μένουν μόνιμα πολλά άτομα, ιερείς, μοναχοί αλλά και κοσμικοί που ασχολούνται με διάφορες εργασίες. Το Άγιον Όρος όμως παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τις μεταφορές καθώς για να συντηρηθεί και να λειτουργήσει η αθωνική πολιτεία μεταφέρονται καθημερινά εκατοντάδες τόνοι εμπορευμάτων.
Το έργο αυτό αναλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό Δ.Χ. φορτηγά (ανατροπές, βυτία, μουσαμάδες) καθώς και Ι.Χ. φορτηγά των μονών. Επίσης γίνονται και σημαντικές εξαγωγές προϊόντων, όπως κρασιά, μέλι και ξύλα (καυσόξυλα και κορμοί).
Ο συντάκτης μας Παύλος Μαυρομύτης ακολουθεί φορτηγά της εταιρείας του Γιώργου Παγώνη από την Ιερισσό με οδηγούς τον Γιώργο Μπλε και τον Βασίλη Κάρλα, σε μονές του Αγίου Όρους σε ένα ξεχωριστό και ενδιαφέρον οδοιπορικό τριών ημερών. Ο Γιώργος Παγώνης με τον αδερφό του Βασίλη δραστηριοποιούνται από κοινού για πολλά χρόνια στις μεταφορές εντός του Όρους, δημιουργώντας μια δυνατή και ενωμένη ομάδα, παρέχοντας υψηλές υπηρεσίες στους πελάτες τους. Στο ρεπορτάζ αυτό καταγράφουμε τις δυσκολίες και τις ιδιαιτερότητες του δρομολογίου καθώς και χρήσιμες πληροφορίες για τους μεταφορείς που θα ταξιδέψουν εκεί για πρώτη φορά.
Φόρτωμα στη Θεσσαλονίκη
Η περισυλλογή των εμπορευμάτων με προορισμό το Άγιον Όρος γίνεται κυρίως στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, είτε απευθείας από εργοστάσια ή από συνεργαζόμενες μεταφορικές, με το Mercedes-Benz Actros 1845. Ο ιδιοκτήτης του φορτηγού συνομιλεί καθημερινά με τους υπεύθυνους των μοναστηριών, καταγράφει τις παραγγελίες και εν συνεχεία κανονίζει το φόρτωμα του αυτοκινήτου. Μέχρι το απόγευμα, που τα περισσότερα εργοστάσια κλείνουν, πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η φόρτωση και το φορτηγό να παίρνει το δρόμο της επιστροφής για την Ιερισσό. Την ημέρα του ρεπορτάζ φορτώθηκαν στην ανατρεπόμενη τριαξονική καρότσα, χαλίκια και δύο σίδερα μήκους 12 μέτρων. Ανάλογα με τις παραγγελίες τα εμπορεύματα φορτώνονται σε διάφορα φορτηγά, μουσαμάδες, ψυγεία, βυτία, πατώματα και ανατροπές.
Θεσσαλονίκη-Σταυρός Χαλκιδικής
Το τμήμα "Θεσσαλονίκη-Σταυρός Χαλκιδικής" αποτελεί το πρώτο και ευκολότερο κομμάτι της διαδρομής καθώς η κίνηση γίνεται στην Εγνατία οδό με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση. Ωστόσο, σημειώνουμε δύο μειονεκτήματα στον αυτοκινητόδρομο. Πρώτον την έναρξη λειτουργίας νέων διοδίων στον περιφερειακό της Θεσσαλονίκης που εκτός από το έξτρα κόστος του 1.50 ευρώ, σημαίνει επιπλέον χρονική καθυστέρηση, αλλά και κατανάλωση πετρελαίου με τα συνεχόμενα σταμάτα-ξεκίνα εξαιτίας της αυξημένης κίνησης, ιδιαίτερα σε ώρες αιχμής. Το δεύτερο μειονέκτημα είναι η κακή κατάσταση του οδοστρώματος, με αρκετές λακκούβες. Ακόμη η απουσία οργανωμένων καταστημάτων, τύπου Σ.Ε.Α, σίγουρα δημιουργεί επιπλέον προβλήματα, καθώς οι οδηγοί δεν έχουν χώρο για στάση και στάθμευση.
Σταυρός Χαλκιδικής - Ιερισσός
Το δεύτερο τμήμα της διαδρομής αφορά το κομμάτι από το Σταυρό Χαλκιδικής μέχρι την Ιερισσό, η οποία είναι πιο δύσκολη συγκριτικά με το πρώτο τμήμα. Να αναφέρουμε ότι η διέλευση του Σταυρού το καλοκαίρι, κυρίως βραδινές ώρες με πολλά διπλοκαρισμένα αυτοκίνητα τουριστών, είναι χρονοβόρα, καθώς δεν υπάρχει περιφερειακός δρόμος και η κίνηση των αυτοκίνητων γίνεται από τον κεντρικό δρόμο. Από εκεί και πέρα οι δυσκολίες εντοπίζονται στη στενότητα του δρόμου, με μια λωρίδα ανά κατεύθυνση, και τις συνεχόμενες αναβάσεις - καταβάσεις. Επιπρόσθετα είναι μια ορεινή διαδρομή που συνεπάγεται κακές καιρικές συνθήκες, κυρίως το χειμώνα, με ομίχλη και έντονες χιονοπτώσεις. Η συνολική απόσταση είναι 48 χιλιόμετρα.
Μεταφόρτωση εμπορευμάτων
Η εταιρεία του Γιώργου Παγώνη έχει τις σωστές υποδομές για τη μεταφορά των εμπορευμάτων καθημερινά στο Άγιον Όρος, καθώς στις εγκαταστάσεις της στην Ιερισσό γίνεται η αποθήκευση και μεταφόρτωσή τους στα τετραξονικά φορτηγά. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια μοναστήρια στα οποία έχει πρόσβαση το επικαθήμενο, οπότε τα μεταφέρει απευθείας αυτό.
Στο λιμάνι για το Άγιον Όρος
Από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή υπάρχουν δύο καράβια για το Άγιον Όρος, ένα που ξεκινάει στις 4.30 τα ξημερώματα από το λιμάνι της Τρυπητής και ένα στις 09.45 από την Ουρανούπολη. Το πρώτο είναι αμιγώς εμπορικό μεταφέροντας μόνο φορτηγά και αυτοκίνητα και όχι επιβάτες. Το καράβι αυτό εξυπηρετεί τους μεταφορείς καθώς προλαβαίνουν να πάνε στα μοναστήρια να ξεφορτώσουν, να φορτώσουν και εν συνεχεία να πάρουν το καράβι της επιστροφής την ίδια μέρα. Να αναφέρουμε ότι από την Ιερισσό μέχρι το λιμάνι της Τρυπητής η απόσταση είναι 8 χιλιόμετρα και μέχρι την Ουρανούπολη 15 χιλιόμετρα. Ο δρόμος είναι με μια λωρίδα ανά κατεύθυνση και στενός σε αρκετά σημεία. Σε κάθε περίπτωση ο οδηγός του φορτηγού πρέπει να κάνει τηλεφωνική κράτηση στα γραφεία της πλοιοκτήτριας εταιρείας καθώς οι θέσεις είναι περιορισμένες. Ξεκινώντας από την Τρυπητή ή την Ουρανούπολη αντίστοιχα, τα καράβια κάνουν στάσεις στους αρσανάδες των μοναστηριών (λιμάνια), που πρέπει να ξεφορτώσουν ή να φορτώσουν οχήματα.
Αρσανάς Ζωγράφου - Ιερά μονή Κωνσταμονίτου
Νωρίς τα ξημερώματα τα δύο τετραξονικά, το ΜΑΝ και το Mercedes-Benz κατέβηκαν στον αρσανά της ιεράς μονής Ζωγράφου. Το άλλο φορτηγό της εταιρείας, το Actros με την τριαξονική επικαθήμενη νταλίκα αποβιβάστηκε στο κεντρικό λιμάνι του Όρους, στη Δάφνη, στην τελευταία στάση του δρομολογίου. Από εκεί ξεκινούν αλλά καράβια για την εξυπηρέτηση των νοτιότερων μονών.
Από τον αρσανά της ιεράς μονής Ζωγράφου μέχρι τη Σκήτη, οκτώ χιλιόμετρα πιο μακριά από την Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου, ξεκινάνε οι πραγματικές δυσκολίες του δρομολογίου. Πρόκειται για μια συνεχόμενη ανηφορική διαδρομή με κλίσεις που ξεπερνάνε το 16% σε ορισμένα σημεία, στενό οδόστρωμα και πολλές λακκούβες. Το καλοκαίρι οι οδηγοί έχουν να αντιμετωπίσουν τη σκόνη η οποία καλύπτει τα πάντα. Ιδιαίτερα βέβαια αν προπορεύεται κάποιο άλλο όχημα τότε η ορατότητα είναι περιορισμένη. Το χειμώνα όμως ο οδηγός πρέπει να ξεπεράσει τις κακές καιρικές συνθήκες με βροχές και χιόνια, που μετατρέπουν το οδόστρωμα σε ολισθηρό και απροσπέλαστο, με αποτέλεσμα τα φορτηγά να βουλιάζουν μέσα στις λάσπες. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιστρατεύονται μηχανήματα των μοναστηριών για να ξεκολλήσουν τα φορτηγά από τα σημεία αυτά.
Άλλοτε πάλι, τη λύση πρέπει να την βρει ο ίδιος ο οδηγός, καθώς σε σημεία που το κινητό τηλέφωνο δεν έχει σήμα, τότε, δεν μπορεί να περιμένει βοήθεια από πουθενά. Βέβαια στο βουνό χρειάζεται κάτι που ο Γιώργος Παγώνης, ο Γιώργος Μπλες και ο Βασίλης Κάρλας έχουν σε μεγάλο βαθμό. Εμπειρία και υπομονή. Με αρκετούς τόνους φορτίο στην καρότσα του Mercedes-Benz και περνώντας μέσα από μεγάλες λακκούβες, η κάθε κίνηση στο τιμόνι και στα πεντάλ πρέπει να γίνεται με ακρίβεια, καθώς μια βιαστική και άτσαλη μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές. Επίσης μια μεγάλη δυσκολία στο βουνό είναι η ομίχλη καθώς το οπτικό πεδίο περιορίζεται στο ελάχιστο, με τον γκρεμό πολλών μέτρων στα αριστερά και δεξιά του δρόμου να καραδοκεί! Ακόμη, οι ξαφνικές νεροποντές πλημμυρίζουν τα ρέματα με αποτέλεσμα τα νερά να περνούν μέσα από το δρόμο και έτσι να διακόπτεται η κυκλοφορία των οχημάτων.
Στην κορυφογραμμή του Αγίου Όρους
Ολοκληρώνοντας το ξεφόρτωμα στη Σκήτη που αναφέραμε, κινηθήκαμε με το άδειο Mercedes-Benz νοτιότερα, προς την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, τις Καρυές, σε μια ορεινή διαδρομή, στις κορυφογραμμές των βουνών. Στη διαδρομή αυτή ισχύουν όσα γράψαμε νωρίτερα σχετικά με τις δυσκολίες της, κυρίως τους χειμερινούς μήνες, όπου απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή. Δίπλα από το δρόμο είναι τοποθετημένες αρκετές πινακίδες οι οποίες ενημερώνουν τους οδηγούς σχετικά με τις κατευθύνσεις που μπορούν να ακολουθήσουν.
Λιμάνι Δάφνης - Αρσανάς Φιλοθέου
Παράλληλα το επικαθήμενο Actros με οδηγό τον Γιώργο Μπλε ξεκινάει την πορεία του από το λιμάνι της Δάφνης με προορισμό τον αρσανά της Ιεράς Μονής Φιλοθέου, στην ανατολική πλευρά του Όρους, σε μια διαδρομή 22 χιλιομέτρων. Από το λιμάνι μέχρι τις Καρυές η διαδρομή είναι συνεχώς ανηφορική, αλλά με φαρδύ οδόστρωμα. Σε αρκετά σημεία στο χωματόδρομο έχει στρωθεί τσιμέντο, βοηθώντας τους οδηγούς όταν βρέχει, καθώς δε δημιουργείται λάσπη. Καθημερινά, ιδιαίτερα τις ώρες που έχει καράβι, η κίνηση είναι αυξημένη στο συγκεκριμένο τμήμα, από αγροτικά, φορτηγά αλλά και λεωφορεία που μεταφέρουν επισκέπτες. Στην πρωτεύουσα του Αγίου Όρους στις Καρυές, ο οδηγός μπορεί να ψωνίσει προϊόντα από τα σούπερ μάρκετ, να αγοράσει καφέ και φαγητά από διάφορα καταστήματα, καθώς επίσης αν χρειαστεί πετρέλαιο, να φουλάρει στο βενζινάδικο.
Από τις Καρυές μέχρι την ιερά μονή Ιβήρων ξεκινάει το κατηφορικό κομμάτι της διαδρομής για περίπου οκτώ χιλιόμετρα, στο οποίο απαιτείται δυνατό βοηθητικό σύστημα πέδησης. Από την ιερά μονή Ιβήρων μέχρι τον αρσανά της ιεράς μονής Φιλοθέου η διαδρομή είναι παραθαλάσσια και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε κάποια σημεία που ο δρόμος περνάει μέσα από ρέματα, τα οποία, όταν βρέχει πολύ, μετατρέπονται σε ορμητικούς χειμάρρους.
Φόρτωμα στο Άγιον Όρος
Όπως αναφέραμε στην εισαγωγή, από το Όρος εξάγονται αρκετά ποιοτικά προϊόντα τα οποία είναι περιζήτητα σε όλο τον κόσμο. Επίσης, η υλοτομία είναι ένας τομέας ο οποίος δίνει πολλή δουλειά στα ανατρεπόμενα φορτηγά. Όταν πρόκειται για καυσόξυλα η μεταφορά τους μέσα από τα βουνά γίνεται με άλογα, τα οποία τα μεταφέρουν κοντά στα φορτηγά και εν συνεχεία φορτώνονται στις καρότσες τους. Καθημερινά εξάγονται εκατοντάδες τόνοι ξύλου, για διάφορες περιοχές της χώρας μας.
Αποκλεισμένοι στο Άγιον Όρος – Επίσκεψη σε μοναστήρια
Ως γνωστόν η πρόσβαση στο Όρος για τα φορτηγά γίνεται μόνο μέσω της θαλάσσιας οδού από τους αρσανάδες της δυτικής του πλευράς. Όταν όμως επικρατούν κακές καιρικές συνθήκες, με έντονους νότιους ανέμους, τότε σταματάει η σύνδεσή του με τα λιμάνια της Τρυπητής και της Ουρανούπολης. Όπως την ημέρα του ρεπορτάζ όπου αποκλειστήκαμε στο Όρος εξαιτίας του απαγορευτικού στις θαλάσσιες μετακινήσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση οι οδηγοί παραμένουν στα φορτηγά τους ή φιλοξενούνται σε σπίτια εργατών και στα κελιά των μοναστηριών.
Έτσι μας δόθηκε η δυνατότητα να επισκεφθούμε κάποια μοναστήρια και να προσκυνήσουμε τους ανεκτίμητους θησαυρούς τους, παίρνοντας παράλληλα ευλογία από τους γέροντες. Η φιλοξενία των μοναχών είναι απερίγραπτη, πέρα από το καθιερωμένο κέρασμα, υποδέχονται με έναν λόγο ευχάριστο και παρηγορητικό τους ανθρώπους, δίνοντας παράλληλα την ευχή τους.
Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι ο κάθε άνδρας οφείλει στον εαυτό του μια επίσκεψη στον Άγιον Όρος, εκεί όπου η πίστη του κάθε ανθρώπου δυναμώνεται ακόμη περισσότερο από την κατανυκτική ατμόσφαιρα που επικρατεί στα μοναστήρια και τις σκήτες. Επίσης, να ευχαριστήσουμε θερμά όσους μας βοήθησαν στο ρεπορτάζ αυτό, τους ανθρώπους που μας φιλοξένησαν, τους γέροντες, τον πατέρα Ιωσήφ από την ιερά μονή Σίμωνος Πέτρα και τον Χρήστο Προδρόμου από την ιερά μονή Ιβήρων.
Επιστροφή
Η επιστροφή των δύο Mercedes-Benz πραγματοποιήθηκε από το λιμάνι της Δάφνης, εκεί όπου τα φορτωμένα φορτηγά ζυγίζονται υποχρεωτικά, για την αποφυγή υπέρβαρων φορτίων. Ξεκινώντας από τη Δάφνη το καράβι σταματάει σε όσους αρσανάδες έχει να αποβιβάσει ή να επιβιβάσει φορτηγά και εν συνεχεία φτάνει στο λιμάνι της Τρυπητής ή της Ουρανούπολης.
Συμπερασματικά
Στο δια ταύτα αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι μεταφορείς που πρόκειται να πάνε στο Άγιον Όρος για δρομολόγιο είναι ότι πρώτα απ’ όλα πρέπει να εξασφαλίσουν θέση στα καράβια, τα οποία όπως αναφέραμε κάνουν δύο δρομολόγια την ημέρα. Επίσης, πρέπει να παρακολουθούν τις καιρικές συνθήκες, καθώς όταν οι βροχοπτώσεις είναι έντονες, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι περισσότεροι δρόμοι να γίνουν απροσπέλαστοι. Τέλος, τα φορτηγά τους να είναι σε καλή κατάσταση γιατί μια αβαρία μπορεί να κοστίσει σημαντικά, σε περίπτωση που πρέπει να πάει εκεί μάστορας για να το επισκευάσει.
