Σε περίπτωση άτακτου Brexit θα τεθούν σε καθεστώς τρίτης χώρας με δελτίο TIR για τη διαμετακόμιση εμπορευμάτων.
Την εγκατάστασή τους στην Ε.Ε. με τη δημιουργία συμμαχιών ή σύστασης εταιρειών εξετάζουν οι μεγάλες βρετανικές μεταφορικές εταιρείες κάτω από το πιθανό πλέον σενάριο ενός άτακτου – δηλαδή χωρίς συμφωνία- Brexit.
Αν αυτό συμβεί, αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι διεθνείς μεταφορές από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο, θα πρέπει να εκτελούνται υπό το τελωνειακό καθεστώς TIR. Εναλλακτικά, τα φορτηγά διεθνών μεταφορών θα πρέπει να εφοδιάζονται με άδεια ΕΔΥΜ (Ευρωπαϊκής Διάσκεψης Υπουργών Μεταφορών), ο αριθμός των οποίων, όμως, είναι εξαιρετικά περιορισμένος και δεν ξεπερνά της 1000 άδειες ετησίως, ενώ περισσότερες είναι οι μικρής χρονικής διάρκειας – περί της 2.500 άδειες.
Για τις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης διεθνείς Μεταφορές, μια λύση είναι η εγκατάσταση των βρετανικών εταιρειών διεθνών μεταφορών σε χώρα της Ε.Ε. με πινακίδες αυτής της χώρας (π.χ. Γερμανία, Πολωνία, Βουλγαρία κ.λ.π.) ή – το πιθανότερο – η αναζήτηση στήριξης σε μεταφορικές της Ε.Ε. με τη σύναψη συμφωνιών ή τη σύσταση κοινών μεταφορικών εταιρειών.
Όποια, όμως, και να είναι η επιλογή των Βρετανών διεθνομεταφορέων ως προς τα μεταφορικά μέσα και τους οδηγούς, το πρόβλημα θα παραμείνει κρίσιμο, αφού το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταστεί τρίτη χώρα και ελλείψει συμφωνίας που να προβλέπει κάτι διαφορετικό, οι τελωνειακές διοικήσεις στην Ε.Ε., δηλαδή οι εθνικές τελωνειακές αρχές, θα πρέπει να επιβάλλουν τους κανόνες της Ε.Ε. τόσο για τις εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για τις εισαγωγές από αυτό. Αυτό σημαίνει ότι θα εφαρμόζονται οι διατυπώσεις που ισχύουν επί του παρόντος για τις συναλλαγές με τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής τελωνειακών διασαφήσεων για τις αποστολές εμπορευμάτων και των σχετικών ελέγχων για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης. Οι δασμοί και οι φόροι (ιδίως ο Φ.Π.Α. και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης) θα πρέπει να καταλογίζονται άμεσα. Πρόκειται για μια ριζική αλλαγή σε σχέση με την τρέχουσα κατάσταση στην οποία δεν εφαρμόζονται τέτοιες διατυπώσεις ή επιβαρύνσεις στα σύνορα για τις συναλλαγές μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ε.Ε.. Αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος της ταλαιπωρίας των αυτοκινητιστών και των τεράστιων καθυστερήσεων που θα σημειώνονται στα Τελωνεία εισόδου που βρίσκονται στα λιμάνια του Ηνωμένου Βασιλείου και σε κάθε τελωνείο προορισμού που θα αναφέρεται στο δελτίο TIR.
Επείγουσα εγκύκλιος της ΑΑΔΕ
Σχετική με τα παραπάνω και ενδεικτική της κατάστασης που θα ακολουθήσει ένα άτακτο Brexit, είναι η επείγουσα εγκύκλιος που μόλις απέστειλε ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), Γιώργος Πιτσιλής, σε όλες τις τελωνειακές υπηρεσίες, αλλά και στους εμπλεκόμενους οικονομικούς φορείς.
Στην εγκύκλιο ενημερώνονται οι αρμόδιες ελληνικές αρχές και δίδονται οδηγίες για την προετοιμασία τους να διαχειριστούν με κανόνες τρίτης χώρας τα εισερχόμενα και εξερχόμενα προϊόντα (από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο). Μεταξύ των άλλων αναφέρονται τα εξής:
Καθεστώς τρίτης χώρας και διαμετακόμιση με δελτίο TIR
Το Ηνωμένο Βασίλειο (όπως και όλα τα άλλα κράτη – μέλη της Ε.Ε. (27 χωρών) είναι ήδη σήμερα συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης TIR. Από την ημερομηνία αποχώρησης, δεδομένου ότι το τελωνειακό έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα αποτελεί πλέον τμήμα του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, οι διατυπώσεις επί των συνόρων θα ισχύουν για τις πράξεις TIR. Παρόλο που το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει πρόσβαση στο NCTS ως συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης κοινής διαμετακόμισης, η πρόσβαση αυτή δεν καλύπτει τη χρήση του NCTS για πράξεις TIR.
Ως εκ τούτου:
α) Εμπορεύματα που διακινούνται με χρήση δελτίων TIR και με τελωνείο αναχώρησης/εισόδου στη χώρα μας ή σε άλλο κράτος - μέλος της ΕΕ27 προς ένα τελωνείο προορισμό/εξόδου στο Ηνωμένο Βασίλειο
i) Αν τα εμπορεύματα υπαχθούν σε καθεστώς TIR στην ΕΕ27 με προορισμό/έξοδο στο Ηνωμένο Βασίλειο και εξακολουθούν να βρίσκονται στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ27 μετά την ημερομηνία αποχώρησης, το καθεστώς ΤIR θα τερματιστεί, για το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης, στο τελωνείο της φυσικής εξόδου από το τελωνειακό έδαφος της ΕΕ27. Αυτό σημαίνει ότι το τελωνείο φυσικής εξόδου θα γίνει το τελωνείο προορισμού/εξόδου και ως εκ τούτου θα ζητά τα σχετικά στοιχεία από το τελωνείο αναχώρησης και θα εκπληρώνει όλα τα καθήκοντα του τελωνείου προορισμού/εξόδου. Για την έξοδο των εμπορευμάτων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ27, πρέπει να υποβληθεί EXS, εκτός εάν τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάλυση κινδύνου για λόγους ασφάλειας και προστασίας έχουν ήδη παρασχεθεί με τη δήλωση TIR ή δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής δήλωσης πριν από την αναχώρηση βάσει του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα.
ii) Αν τα εμπορεύματα βρίσκονται ήδη στο Ηνωμένο Βασίλειο ή έχουν φύγει, αλλά δεν έχουν ακόμα φτάσει στο Ηνωμένο Βασίλειο από την ημερομηνία αποχώρησης, η διακίνηση TIR υπόκειται στην τελωνειακή νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και στη σύμβαση TIR.
Ωστόσο, το τελωνείο προορισμού/εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα είναι σε θέση να αποστέλλει μηνύματα TIR του NCTS στο τελωνείο αναχώρησης/εισόδου που βρίσκεται στην ΕΕ27 και συνεπώς το εν λόγω τελωνείο δεν θα είναι σε θέση να εκτελεί τις εν λόγω λειτουργίες TIR στο NCTS με τα συνήθη ηλεκτρονικά μηνύματα. Συνεπώς, οι κάτοχοι των δελτίων TIR θα πρέπει να παρέχουν εναλλακτική απόδειξη τερματισμού του καθεστώτος TIR και το τελωνείο θα πρέπει να λήξει και να εκκαθαρίσει χειροκίνητα τη διαδικασία.
β) Εμπορεύματα που διακινούνται με δελτία TIR με τελωνείο αναχώρηση/εισόδου στο Ηνωμένο Βασίλειο προς ένα τελωνείο προορισμού/εξόδου στη χώρα μας ή σε άλλο κράτος - μέλος της ΕΕ27
Αν τα εμπορεύματα υπαχθούν σε καθεστώς TIR στο Ηνωμένο Βασίλειο με προορισμό στην ΕΕ27 και εξακολουθούν να βρίσκονται στο τελωνειακό έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου κατά ή/και μετά την ημερομηνία αποχώρησης, η πράξη μεταφοράς TIR δεν μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τον προορισμό στην ΕΕ27. Αυτό σημαίνει ότι, όταν τα εμπορεύματα φτάσουν σε τελωνείο στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ27, θα θεωρηθεί ότι μεταφέρονται με δελτίο TIR που προέρχεται από τρίτη χώρα και θα εφαρμοστούν οι σχετικές διατυπώσεις. Με άλλα λόγια, κατά την είσοδο στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ27, θα πρέπει να υποβληθεί συνοπτική διασάφηση εισόδου (ENS), εκτός εάν τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάλυση κινδύνου για λόγους ασφάλειας και προστασίας έχουν ήδη παρασχεθεί με τη δήλωση TIR ή δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής ENS βάσει του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα. Στο NCTS, η διαδικασία διαμετακόμισης που ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να κλείσει με τα συνήθη μηνύματα IE. Ως εκ τούτου, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να την διαγράψει χειροκίνητα. Ο κάτοχος του δελτίου TIR θα πρέπει να καταχωρήσει στο NCTS μία νέα κίνηση TIR στο τελωνείο στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ27, το οποίο θα ενεργήσει ως τελωνείο αναχώρησης/εισόδου για την πράξη TIR εντός της ΕΕ.
γ) Εμπορεύματα που διακινούνται με καθεστώς TIR μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου
i) Αν τα εμπορεύματα διακινούνται μεταξύ τελωνείου αναχώρησης/εισόδου σε κράτος μέλος της ΕΕ27 μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου σε τελωνείο προορισμού/εξόδου σε κράτος μέλος της ΕΕ27 και τα εμπορεύματα αυτά εξακολουθούν να βρίσκονται στην ΕΕ27, πριν από τη διέλευση από το Ηνωμένο Βασίλειο, ισχύουν τα εξής από την ημερομηνία αποχώρησης και μετά: το καθεστώς TIR πρέπει να λήξει το αργότερο στο τελωνείο εξόδου από την ΕΕ27. Το τελωνείο αυτό, στη συνέχεια, γίνεται το τελωνείο προορισμού/εξόδου. Τα "νέα" τελωνεία προορισμού/εξόδου ζητούν τα σχετικά στοιχεία από το τελωνείο αναχώρηση και εκτελούν όλα τα καθήκοντα τελωνείου προορισμού/εξόδου. Για την έξοδο των εμπορευμάτων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ27, πρέπει να υποβληθεί EXS, εκτός εάν έχουν ήδη παρασχεθεί τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάλυση κινδύνου για λόγους ασφάλειας και προστασίας με τη δήλωση TIR ή εάν δεν υφίσταται η υποχρέωση υποβολής δήλωσης πριν από την αναχώρηση βάσει του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα .
ii) Αν τα εμπορεύματα έχουν διέλθει το Ηνωμένο Βασίλειο και εισήλθαν ξανά στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ27 πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, η κίνηση TIR συνεχίζεται μέχρι τον προορισμό.
iii) Αν τα εμπορεύματα που καλύπτονται από ένα δελτίο TIR διασχίζουν το Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη στιγμή της αποχώρησης, ισχύουν τα ακόλουθα: τα εμπορεύματα που φθάνουν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ27 κα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως κάθε άλλο κίνηση TIR που προέρχεται από τρίτη χώρα και θα εφαρμόζονται οι διατυπώσεις που έχουν θεσπιστεί γι’ αυτά τα εμπορεύματα.
Μια συνοπτική διασάφηση εισόδου ENS πρέπει να κατατεθεί πριν την είσοδο ξανά στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ27, στα σύνορα ΘΒ/ΕΕ27 εκτός εάν τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ENS έχουν ήδη παρασχεθεί με τη δήλωση TIR ή δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής ENS βάσει του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα.
δ) Εξαγωγή από το Ηνωμένο Βασίλειο με τελωνείο εξόδου που βρίσκεται στην ΕΕ27
Όταν τα εμπορεύματα που απελευθερώνονται προς εξαγωγή στο Ηνωμένο Βασίλειο με τελωνείο εξόδου στην ΕΕ27 εξακολουθούν να βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την ημερομηνία αποχώρησης, θα υπόκεινται στις τελωνειακές διαδικασίες του Ηνωμένου Βασιλείου όταν εξέρχονται από αυτό.
Όταν τα εμπορεύματα αυτά εισέρχονται στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ27 μετά από την ημερομηνία αποχώρησης, θα αντιμετωπίζονται όπως οποιαδήποτε άλλα εμπορεύματα τρίτης χώρας, δηλαδή θα πρέπει να υποβληθεί Συνοπτική Διασάφηση Εισόδου (ENS) στο πρώτο σημείο εισόδου της ΕΕ27, τα εμπορεύματα θα μπορούν να τεθούν σε προσωρινή εναπόθεση για να λάβουν τελωνειακό προορισμό ή, εφόσον πρόκειται να μεταφερθούν σε τελωνείο εξόδου της ΕΕ27, θα πρέπει να τεθούν σε καθεστώς εξωτερικής διαμετακόμισης. Όταν τα εμπορεύματα φτάσουν στο τελωνείο εξόδου της ΕΕ27, πρέπει να υποβληθεί γνωστοποίηση επανεξαγωγής, διασάφηση επανεξαγωγής ή EXS.
Όταν τα εμπορεύματα που απελευθερώνονται προς εξαγωγή στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω τελωνείου εξόδου της ΕΕ27 πριν την ημερομηνία αποχώρησης, βρίσκονται ήδη στην ΕΕ27 κατά την ημερομηνία αποχώρησης και φτάνουν στο προβλεπόμενο τελωνείο εξόδου της ΕΕ27, το εν λόγω τελωνείο δεν θα είναι σε θέση να επιβεβαιώσει τη φυσική έξοδο των εμπορευμάτων στο τελωνείο εξαγωγής που βρίσκεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποσυνδεθεί από το σύστημα ECS από την ημερομηνία αποχώρησης. Στην περίπτωση αυτή το τελωνείο εξόδου της ΕΕ27 μπορεί, κατόπιν αιτήσεως του εξαγωγέα, να βεβαιώσει την έξοδο των εμπορευμάτων.
