Συνολικά, τα πιο μεγάλα ελαφρά επαγγελματικά σε στοιχεία εκμετάλλευσης ανταγωνίζονται τις επιδόσεις των μικρών φορτηγών της επίσημης κατηγορίας των 3,5 μέχρι 8 τόνων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το γεγονός ότι, ακόμη και 3,5τονα van φτάνουν να διαθέτουν ωφέλιμο όγκο φόρτωσης 17 κυβικών μέτρων ενώ, ήδη από τους 4,5 τόνους μικτού, κάποια αγγίζουν και τα 22 m3.
Γενικά, τα van δείχνουν να τείνουν να γίνουν μικρά φορτηγά, με κατασκευαστές όπως η Iveco, να έχουν μπει για τα καλά στα «χωράφια» της μεγαλύτερης κατηγορίας με εκδόσεις μικτού άνω των 7 τόνων για το νέο Daily. Και, ανεξάρτητα από το ωφέλιμο βάρος, μεγάλη σπουδαιότητα αποκτά ο χώρος φόρτωσης λόγω του γεγονότος ότι δεκάδες προϊόντα έχουν ελαφρό ειδικό βάρος (π.χ. κρεμαστά ρούχα, είδη φυτώριου/ανθοπωλείου, έπιπλα, μονωτικά υλικά όπως τα διάφορα αφρολέξ, πλαστικοί σωλήνες κ.α.). Έτσι, οι περισσότεροι κατασκευαστές, στα μεγαλύτερα μοντέλα της γκάμας τους, παρέχουν ιδιαίτερα αυξημένης χωρητικότητας «κλούβες» σε διάφορες κατηγορίες μικτού βάρους, κυρίως όμως, στους 3,5 τόνους. Οι λόγοι είναι πολλοί, με κυριότερο ανάμεσά τους, τη χρήση ερασιτεχνικού διπλώματος οδήγησης στις περισσότερες αγορές, τη μη χρήση ταχογράφου, αλλά και την απουσία κόφτη σε ορισμένα μοντέλα. Ορισμένοι μάλιστα κατασκευαστές προσφέρουν επιλογή ακόμη και για τη μετάδοση της κίνησης στον εμπρός ή πίσω άξονα ενώ, η πλειοψηφία δίνει τη δυνατότητα για χρήση μονών ελαστικών στον πίσω άξονα. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο για μείωση των εξόδων και της κατανάλωσης (μειωμένη αντίσταση κύλισης με μονά ελαστικά) αλλά και για την εκμετάλλευση. Με μονά ελαστικά πίσω, είναι πιο εύκολο να υπερκαλύψει το ωφέλιμο πλάτος της «κλούβας» τα 1.200 χιλιοστά ανάμεσα στους θόλους δηλαδή να χωράει, μία ευρωπαλέτα κατά πλάτος.
Γενικά τέλος, οι τυποποιημένες μέσες καταναλώσεις που ανακοινώνονται είναι χαμηλές, κάτω συνήθως από 7 λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα. Στην πράξη, λόγω των αυξημένων μαζών και διαστάσεων των van που εξετάζουμε εδώ, και όπως έχουμε δει στις δοκιμές μας, όλα τα οχήματα είναι αποδοτικά, και «πέφτουν» εύκολα κάτω από τα 10 λίτρα, ακόμη και με φουλ φορτίο. Στη συνέχεια, αναλύουμε τα στοιχεία εκμετάλλευσης έξι από τα πλέον δημοφιλή van της αγοράς.
Νέο Ford Transit
Το μεγαλύτερο μοντέλο της σειράς Transit της Ford, ή το Transit των «2 τόνων» όπως αποκαλείται ενδοεταιρικά, αποτελεί το μεγαλύτερο από τη νέα γενιά επαγγελματικών οχημάτων του κατασκευαστή. Είναι και το μόνο που διατηρεί «σκέτο» το όνομα Transit, χωρίς κάποιον άλλο προσδιορισμό. Πρόκειται για ένα από τα πλέον σημαντικά οχήματα για ολόκληρη την εταιρεία, αλλά και την ευρωπαϊκή αγορά γενικά. Έχουν ταξινομηθεί εκατομμύρια μονάδες του μοντέλου σε παγκόσμιο επίπεδο, και με το van νέας γενιάς η Ford θέλει να επεκτείνει την παρουσία της σε όλες σχεδόν τις αγορές του πλανήτη.
Από πάνελ van («κλούβα»), σασί/ καμπίνα, καρότσες έως minibus, το μεγάλο Transit διατίθεται σε πάνω από 450 διαμορφώσεις σε διάφορους συνδυασμούς διαστάσεων αμαξώματος, επιλογής μηχανικών μερών, μεταφορικού έργου, ωφέλιμου φορτίου, όγκου φόρτωσης κ.ά. Ως προς το μήκος μεταξονίου, οι κωδικοί είναι: L3 (μεσαίο), L4 (μακρύ), L4 (έξτρα μακρύ) και για το ύψος οροφής: H2 (μεσαία οροφή) και H3 (ψηλή οροφή) .
Το Transit διατίθεται σε εκδόσεις μικτού βάρους από 2,9 έως 4,7 τόνους, με ωφέλιμο όγκο φόρτωσης από 9,6 έως 15,1 κυβικά μέτρα. Το Transit μπορεί να χωρέσει φορτία μήκους έως και 4,2 μέτρα, με το κατώφλι του χώρου φόρτωσης να είναι πολύ πρακτικό και να κατεβαίνει χαμηλά, αφού δείχνει «σκαμμένο» πάνω στον πίσω προφυλακτήρα. Τα φωτιστικά σώματα LED στον χώρο φόρτωσης διευκολύνουν κατά πολύ την εργασία σε συνθήκες μειωμένου φωτισμού ενώ, το δάπεδο είναι καλυμμένο από ανθεκτικό πλαστικό που «ανεβαίνει» και στα πλαϊνά τοιχώματα.
Ο κύκλος στροφής του L2 Transit Van είναι μόλις 11,9 μέτρα (11,4 μ. στο μοντέλο L1 Chassis Cab). Ακόμη και τα πιο μακριά μοντέλα έχουν υψηλή ικανότητα ελιγμών και στρίβουν εύκολα, κυρίως εκείνα με προηγμένο υδραυλικό τιμόνι. Οι πλαϊνές πόρτες διαθέτουν καινούργιο μηχανισμό που έχει σχεδιαστεί για μεγιστοποίηση της ευκολίας χρήσης και μεγάλη αντοχή. Η λαβή χειρισμού διπλής κατεύθυνσης διευκολύνει το άνοιγμα και το κλείσιμο, και ένα άγκιστρο ελέγχου ασφαλίζει την πόρτα όταν είναι ανοιχτή, ενώ ένα προειδοποιητικό σήμα στο ταμπλό ενημερώνει εάν η πόρτα δεν έχει κλείσει ή κλειδώσει σωστά.
Νέο Mercedes-Benz Sprinter
Το μεγάλο van της Mercedes διατίθεται σε τρία 4 μήκη αμαξώματος, με 3 μεταξόνια και 3 διαφορετικά ύψη χώρου φόρτωσης. Και αυτό διαθέτει έκδοση στους 3,5 τόνους μικτού –extra long με το μακρύ μεταξόνιο των 4.325 χιλ., και υπερυψωμένη οροφή XL– με ωφέλιμο όγκο φόρτωσης στην κλούβα που φτάνει τα 17 κυβικά μέτρα. Αυτή είναι η μέγιστη χωρητικότητα στη γκάμα του νέου Sprinter, η οποία φτάνει τους πέντε τόνους, που σημαίνει ότι μπορεί να γεμίσει και με εμπορεύματα με βαρύ ειδικό βάρος.
Ως προς τη διαμόρφωση της «κλούβας» προσφέρονται ουσιαστικά τα πάντα, από ηλεκτρικό σκαλοπάτι, επένδυση παντού (και στην οροφή), και διάφορες επιλογές υλικών και σχήματος για τα διαχωριστικά τοιχώματα. Επίσης, οι πίσω πόρτες ανοίγουν κατά 270ο, και οι εκδόσεις μικτού 3,5 τόνων είναι κατά 30 χιλιοστά πιο χαμηλές σε σχέση με το προηγούμενο μοντέλο, διευκολύνοντας σημαντικά τη φορτοεκφόρτωση. Στο δάπεδο υπάρχουν ράγες ασφάλισης φορτίου ενώ, διατίθενται και ράγες ασφάλισης στο ύψος των παραθύρων, καθώς και ακριβώς κάτω από το πλαίσιο της οροφής. Ολόκληρος ο χώρος φόρτωσης μπορεί επίσης να επενδυθεί με κόντρα πλακέ. Δε λείπει και ο έξτρα χώρος φόρτωσης με θήκη πάνω από την εμπρός επένδυση της οροφής, για τις δύο εκδόσεις με υπερυψωμένη οροφή, όπου μπορούν να τοποθετηθούν σωλήνες, σκάλα εργασίας κ.λ.π..
Πολύ αποδοτικοί και οι κινητήρες, με 4 και 6 κυλίνδρους ΟΜ 651 και ΟΜ 642, στα 2,1 και 3,0 λίτρα που συνοδεύονται με τα γνωστά «πακέτα» Blue Efficiency που εξοικονομούν επιπλέον καύσιμο. Η μέση τυποποιημένη κατανάλωση, συγκρατείται κι εδώ κάτω από τα 7 λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα. Η πλέον ισχυρή έκδοση αποδίδει 190 hp και μέγιστη ροπή 440 Nm. Στην πράξη, ο 190άρης κινητήρας είναι ένα από τα πλέον δυνατά «χαρτιά» του Sprinter καθώς, χαρίζει εντυπωσιακές επιδόσεις χωρίς να απαιτεί πολύ καύσιμο.
Το όχημα διαθέτει (προαιρετικός εξοπλισμός) επίσης και εφτάρι αυτόματο (με μετατροπέα ροπής) κιβώτιο. Το νέο Sprinter διαθέτει και πληθώρα ηλεκτρονικών συστημάτων ενεργητικής ασφάλειας, μερικά από τα οποία τοποθετούνται για πρώτη φορά σε ελαφρύ επαγγελματικό όχημα, όπως το Crosswind Assist για την αντιμετώπιση των δυνατών ριπών πλάγιων ανέμων.
Νέο Iveco Daily
Στο ιταλικό Iveco αποτυπώνεται πολύ χαρακτηριστικά η σύγχρονη τάση που θέλει τα Van na «εκτοπίζουν», τα μιρά φορτηγά. Αρκεί να αναφέρουμε ότι ο ωφέλιμος χώρος φτάνει τα 19,6 κυβ. λίτρα. Το Daily διατίθεται σε πάρα πολλούς πιθανούς συνδυασμούς μήκους αμαξώματος, μεταξονίου, ύψους οροφής, μικτού βάρους, κινητήρα, υπερκατασκευής οι οποίοι συνθέτουν μία γκάμα που ξεπερνά τις 8.000 διαφορετικές εκδόσεις. Υπάρχουν πολλές βελτιώσεις στο νέο μοντέλο αναφορικά με την εκμετάλλευση, όπως τα νέα μήκη μεταξονίου, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται επιλογές στα 3.000 χιλιοστά, 3.250 και 4.100 με κοντό ή μακρύ πίσω πρόβολο για τα δύο τελευταία.
Ενδεικτικά, υπάρχουν 6 επιλογές ως προς το μικτό βάρος, από 3,3 έως 7 τόνους, και (πραγματικό, συμπεριλαμβανομένου του οδηγού) ωφέλιμο φορτίο που αγγίζει τα 4.700 κιλά. Η γκάμα για τα πάνελ βαν διαμορφώνεται ανάμεσα σε 3 μεταξόνια, 5 μήκη αμαξώματος και 3 ύψη οροφής, με μήκος από 5.040 έως 7.500 χιλιοστά. Με τη νέα ανάρτηση και στους δύο άξονες μειώθηκε η απόσταση από το έδαφος για το κατώφλι του δαπέδου του χώρου φόρτωσης κατά 55 χιλιοστά για πιο εύκολη φορτοεκφόρτωση και αμβλύνθηκε η χαρακτηριστική υπερστροφική συμπεριφορά του Daily υπό πίεση, στις στροφές.
Το γεγονός πως κατάφερε ο κατασκευαστής να μειώσει αρκετά το ύψος στο κατώφλι του χώρου φόρτωσης είναι σημαντικό αφού, αυτό ήταν στο παρελθόν το μειονέκτημα των βαν με κλασικό σασί τύπου σκάλας.
Ο ωφέλιμος όγκος φόρτωσης στα βαν των 3,5 τόνων είναι από 7,3 έως 19,6 κυβικά μέτρα, ενώ ο μικρότερος κύκλος στροφής για το πιο «κοντό» Daily, μόλις 10,5 μέτρα. Το μήκος του δαπέδου στην «κλούβα» με το μεγαλύτερο μεταξόνιο ξεπερνά τα 5,1 μέτρα, με το εσωτερικό ύψος στην έκδοση με την υπερυψωμένη οροφή να φτάνει τα 2.100 χιλιοστά. Τέλος, η μεγαλύτερη «κλούβα», μικτού 7 τόνων, διαθέτει πραγματική ικανότητα φόρτωσης 4.000 κιλών, επίδοση μοναδική στην ευρωπαϊκή αγορά, που σημαίνει υψηλή αποδοτικότητα, καθώς με παρόμοια χωρητικότητα περιορίζονται τα δρομολόγια σε σχέση με μικρότερα βαν. Στους κινητήρες υπάρχουν 9 επιλογές, από 106 έως 205 hp, στα 2,3 και 3,0 λίτρα χωρητικότητας, με τη μέγιστη ροπή να αγγίζει τα 470 Nm. Νέος είναι ο 2,3 με τα 146 hp και 350 Nm, για τις εκδόσεις με διπλούς τροχούς, και εξελίχθηκε με σκοπό να αυξηθεί το ωφέλιμο, αφού είναι αρκετά πιο ελαφρύς από τον γνωστό τρίλιτρο ίδιας απόδοσης. Έως τους 3,5 τόνους, οι κινητήρες είναι προδιαγραφών Euro 5b+ με σύστημα EGR, και από εκεί και «πάνω» έως τους 7 τόνους Euro 6 με EGR+SCR.
Νέο Renault Master
Με την παρουσίαση του ανανεωμένου Master, προστέθηκαν νέες, μεγαλύτερες εκδόσεις. Την τάση της αγοράς «επιβάλλουν» ουσιαστικά, οι μεγάλοι πελάτες, όπως εταιρείες ταχυμεταφορών. Η Renault συγκεκριμένα, προσέθεσε στη γκάμα του νέου Master μία (πισωκίνητη) έκδοση μήκους, με μονούς αντί για διπλούς τροχούς στον πίσω άξονα. Η νέα αυτή έκδοση διατίθεται με δύο ύψη οροφής (H2 και H3) με ωφέλιμο όγκο στην «κλούβα», 14,9 και 17 κυβικά μέτρα αντίστοιχα.
Τα οφέλη από τη χρήση μονών ελαστικών είναι η αύξηση του μέγιστου πλάτους μεταξύ των θόλων των τροχών, και η αύξηση του ωφέλιμου κατά 54 κιλά (σε σχέση με ίδια έκδοση σε διαστάσεις με διπλούς όμως τροχούς.
Στην πρώτη περίπτωση, μπορεί να τοποθετηθεί κατά πλάτος μία ευρωπαλέτα (1200 x 800 χιλ.) –πέντε συνολικά- κάτι που δεν είναι εφικτό στο μοντέλο με τους διπλούς τροχούς. Αυτή η έκδοση του Master συνδυάζεται αποκλειστικά με τους νέους Twin Turbo πετρελαιοκινητήρες της Renault και απαιτεί γύρω στο μισό λίτρο λιγότερο ανά 100 χιλιόμετρα (σε σχέση με ίδιο μοντέλο με διπλούς τροχούς) χάρη σε διάφορες βελτιώσεις. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν η πιο μακριά τελική σχέση μετάδοσης (450 σ.α.λ. λιγότερες στα 110 χλμ./ώρα), το μικρότερο απόβαρο και η μειωμένης αντίστασης κύλιση. Στα οφέλη πρέπει να συμπεριληφθεί και η αναβάθμιση της άνεσης, καθώς η ανάρτηση του πίσω άξονα είναι πλέον με δύο φύλλα σούστας αντί για τρία.
Η ενδεικτική μέση κατανάλωση του νέου Master με τον καινούργιο διπλοτούρμπινο Energy dCi 165 «πέφτει» κάτω από τα 7 λίτρα (6,9 λίτ./100 χλμ).
Volkswagen Crafter
Το Crafter είναι το μεγαλύτερο ελαφρύ επαγγελματικό όχημα που κατασκευάζει η Volkswagen Commercial Vehicles. Διατίθεται σε τρία μήκη αμαξώματος και τρία ύψη οροφής. Η μεγαλύτερη έκδοση πάνελ van αγγίζει κι αυτή την τιμή των 17,0 κυβικών μέτρων ωφέλιμου όγκου φόρτωσης και μπορεί να έχει συνολικά τρεις πόρτες –δύο πλαϊνές συρόμενες, και μία δίφυλλη πίσω, η οποία (προαιρετικά) ανοίγει σε γωνία έως και 270ο, κάτι που διευκολύνει σημαντικά όταν φορτώνεις πάνω σε ράμπα. Τα ανοίγματα στις πλαϊνές πόρτες έχουν πλάτος 1,30 μέτρα και στην έκδοση με την υπερυψωμένη οροφή, ύψος που ανέρχεται στα 1,80 μέτρα.
Στην έκδοση με τις μεγαλύτερες διαστάσεις υπάρχουν στάνταρ 14 κρίκοι πρόσδεσης φορτίου ενώ διατίθενται δίχτυ καθώς και γάντζοι και ιμάντες συγκράτησης. Πολλές είναι οι επιλογές και στο διαχωριστικό ανάμεσα σε χώρο φόρτωσης και καμπίνα επιβατών: αυτό μπορεί να είναι μονοκόμματο, χωρίς άνοιγμα, με σταθερό ή ακόμη και ανοιγόμενο κρύσταλλο παραθύρου. Η μεγαλύτερου μήκους έκδοση βασίζεται στο μεγαλύτερο μεταξόνιο καθώς και σε επέκταση του πίσω πρόβολου κατά 0,4 μέτρα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο –δίλιτρος σε όλα τα επίπεδα ισχύος- πετρελαιοκινητήρας TDI με τον οποίο εφοδιάζεται το πισωκίνητο Crafter. Έχει υποστεί σειρά βελτιώσεων προκειμένου να ανταποκριθεί και στις πλέον δύσκολες μεταφορικές εφαρμογές και στην πιο ισχυρή του (με διπλά τούρμπο) εκδοχή αποδίδει 163 hp και μέγιστη ροπή 400 Nm, ήδη από τις 1.800 σ.α.λ. Ο συγκεκριμένος κινητήρας υπερκαλύπτει ήδη και τη νόρμα Euro 6. Η μέση τυποποιημένη κατανάλωση της πιο αποδοτικής έκδοσης είναι μόλις 6,3 λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα ενώ, για όλα τα Crafter διατίθεται το γνωστό «πακέτο» αποδοτικότητας «BlueMotion Technology». Αυτό περιλαμβάνει σύστημα stop/start, και ανάκτηση ενέργειας από τη λειτουργία δευτερευόντων «καταναλωτών» του οχήματος. Το VW είναι επίσης «θωρακισμένο» με πλειάδα ηλεκτρονικών συστημάτων ενεργητικής ασφάλειας, με πολλά από αυτά να είναι τμήμα του βασικού εξοπλισμού.
