Στην πρώιμη άνοιξη στην επαρχία του βόρειου Μπράμπαντ, στην Ολλανδία, όπου βρεθήκαμε για να καλύψουμε δημοσιογραφικά την εκδήλωση για τα 90 χρόνια της DAF, συνομιλώντας με τα στελέχη της εταιρείας, είναι εμφανές ότι, δεν είναι η θερμοκρασία ελληνικού Μάη ή το εορταστικό κλίμα μόνο, που κάνουν ανάλαφρη την ατμόσφαιρα.
«Οι παραγγελίες το πρώτο τρίμηνο του 2018 είναι ρεκόρ όλων των εποχών, φτιάχνουμε 250 οχήματα την ημέρα στο Αϊντχόβεν, σχεδόν αγγίζουμε τα όριά μας. Δεν θυμάμαι ποτέ στο παρελθόν τη ζήτηση σε τέτοιο επίπεδο, είναι σαν να μην υπάρχει ταβάνι», μας λέει ένας παλιός μας γνώριμος. Ποιος θα το έλεγε, πως η DAF θα έφτανε εδώ που είναι σήμερα, με κάποια από τα πιο «καυτά» προϊόντα της αγοράς. Σίγουρα όχι ο τεχνίτης Χουμπ βαν Ντόορν όταν ξεκινούσε –με 10.000 (δανεικά) φιορίνια– την Πρωταπριλιά του 1928 ένα μικρό μηχανουργείο/σιδηρουργείο στο Αϊντχόβεν της Ολλανδίας, στο μικρό χώρο που του έδωσε ο ιδιοκτήτης της τοπικής ζυθοποιΐας Coolen, σε μια γωνιά των εγκαταστάσεων. Κύρια δραστηριότητα ήταν οι συγκολλήσεις και επισκευές εξοπλισμού για τοπικές επιχειρήσεις όπως η Philips. Η μεγάλη οικονομική κρίση ενέπνευσε τον Βαν Ντόορν, μαζί με τον αδελφό του Βιμ, να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους, με αποτέλεσμα, το 1932 να ξεκινήσει η κατασκευή τρέιλερ και να αλλάξει το όνομα του ταπεινού μηχανουργείου σε Van Doorne Aanhangwagen Fabriek, ή εν συντομία DAF.
Καινοτομίες και πρεμιέρες
Σήμερα η DAF είναι συνυφασμένη με την ποιότητα, και την αξιοπιστία και εμφανίζεται συγκρατημένη στο λανσάρισμα τεχνολογικών καινοτομιών, για τις οποίες η ίδια δεν είναι 100% σίγουρη. Δεν ήταν όμως, πάντα έτσι: Με το «καλημέρα» σχεδόν, στο μαγαζάκι όπου ξεκίνησαν όλα, άρχισαν και οι καινοτομίες: τα αδέλφια Βαν Ντόορν χρησιμοποίησαν την –επαναστατική για την εποχή- μέθοδο της συγκόλλησης για την κατασκευή των τρέιλερ και ημιρυμουλκούμενων που κατασκεύαζαν, με σημαντικά οφέλη στο απόβαρο και το ωφέλιμο φορτίο. Μία άλλη καινοτομία της DAF ήταν τα τρέιλερ/κοντέινερ που παρουσίασε το 1936, και τα οποία είχαν σχεδιαστεί για γρήγορη φορτοεκφόρτωση από τρένα. Επρόκειτο δηλαδή, για μία πρώτη μορφή συνδυαστικής (intermodal) μεταφοράς και παγκόσμια «πρώτη» για τη DAF.
Το λανσάρισμα του πρώτου φορτηγού ήρθε μετά το πέρας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το 1949, μαζί με τη μετονομασία της εταιρείας σε Van Doorne Automobiel Fabriek. Ένα χρόνο μετά ολοκληρώθηκε η κατασκευή της πρώτης παραγωγικής μονάδας αποκλειστικά για φορτηγά, και δημιουργήθηκε η πρώτη γραμμή παραγωγής οχημάτων στους τρεις, πέντε και έξι τόνους, με τη DAF όπως τη γνωρίζουμε σήμερα να παίρνει την οριστική της μορφή.
Η κατασκευή κινητήρων θα καθυστερούσε καθώς, μετά τον πόλεμο, οι υποδομές της χώρας ήταν σε άθλια κατάσταση, και οι Ολλανδοί χρησιμοποιούσαν για αρκετά χρόνια κινητήρες βενζίνης και πετρελαίου από τις Hercules και Perkins. Τελικά, το 1957, σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στο Αϊντχόβεν οι πρώτοι κινητήρες DAF (DD575). Δύο χρόνια αργότερα, οι μηχανικοί αποφάσισαν να τους βελτιώσουν με την προσθήκη turbo charger. Το 1973, η DAF λανσάρει πρώτη στην αγορά turbo intercooling: η τεχνολογία αναπτύχθηκε με σκοπό να ανταποκριθεί ο κατασκευαστής στη ζήτηση για μεγαλύτερες ιπποδυνάμεις και χαμηλότερη κατανάλωση, αποδείχθηκε όμως ότι, υπήρχαν κι άλλα πλεονεκτήματα, με πρώτο και καλύτερο, τη μείωση των εκπομπών ρύπων, κάτι που δεν αποτελούσε ακριβώς προτεραιότητα εκείνη την εποχή. Τη δεκαετία του ’80 η DAF παρουσίασε τη σειρά ATi (Advanced Turbo Intercooling) με σημαντικά αυξημένα επίπεδα ισχύος και μειωμένη κατανάλωση, κυρίως μέσω βελτιώσεων στο σύστημα ψεκασμού και το βελτιστοποιημένο σχήμα του θαλάμου καύσης.
Η πρώτη καμπίνα για διεθνομεταφορά
Πιο πολύ ίσως κι από τους κινητήρες, η DAF με την πάροδο του χρόνου, έγινε το συνώνυμο της άνεσης και της πρακτικότητας στα μεγάλα, πολυήμερα δρομολόγια. Το DAF 2600 της δεκαετίας του ’60 με τις γενναιόδωρες διαστάσεις, τα δύο κρεβάτια, τα περιμετρικά τζάμια, υδραυλικά φρένα και σύστημα διεύθυνσης, έδινε μία πρωτόγνωρη αίσθηση στον οδηγό, και σήμερα θεωρείται ο πρόγονος όλων των «ταξιδιάρικων» φορτηγών. Το 1968, πάλι η DAF ήταν από τους πρώτους κατασκευαστές που λάνσαραν στην αγορά τη λειτουργία ανάκλισης καμπίνας, κάνοντας την επισκευή και συντήρηση πολύ πιο απλή υπόθεση –μέχρι τότε, η πρόσβαση στα μηχανικά μέρη γίνονταν αποκλειστικά από το δάπεδο/τούνελ της καμπίνας. Η πιο σημαδιακή περίοδος για την ολλανδική εταιρεία πάντως, ήταν τα τέλη της δεκαετίας του ’80 όταν με το πρωτότυπο Space Cab οι σχεδιαστές και οι μηχανικοί έδειξαν το δρόμο προς το μέλλον της διεθνομεταφοράς. Οι διαστάσεις, η διαμόρφωση, η παρεχόμενη άνεση για τον οδηγό και, κυρίως, ο ωφέλιμος όγκος στο εσωτερικό της καμπίνας έγιναν το νέο στάνταρ της αυτοκινητοβιομηχανίας. Με την ακόμα μεγαλύτερη Super SpaceCab, η DAF απέκτησε ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα το οποίο διήρκεσε για πολλά χρόνια.
Η πιο δύσκολη περίοδος ήταν το 1993, όταν και η DAF έφτασε στο χείλος της χρεοκοπίας: έγινε μια περιπετειώδης αναδιάρθρωση, και επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων την ίδια χρονιά, με τη μετονομασία σε DAF Trucks N.V. (από «σκέτο» DAF). Η σωτηρία ήρθε με τη μορφή της αμερικανικής Paccar η οποία εξαγόρασε την εταιρεία το 1996. Το 1997 λανσάρεται το DAF 95XF το οποίο κερδίζει και τον τίτλο του «Φορτηγού της Χρονιάς 1998» και τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Σήμερα η DAF είναι από τους πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής (πάνω από 16% μερίδιο αγοράς στα βαρέα) και παγκόσμιας αγοράς με Kenworth και Peterbilt να είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα σήματα στη Β. Αμερική ενώ, οι κινητήρες ΜΧ έχουν ήδη παραχθεί σε πάνω από 600.000 μονάδες, και παράλληλα, πρακτικά μονοπωλούν την αγορά των (ανεξάρτητων) κατασκευαστών λεωφορείων και πούλμαν. Κερασάκι στην τούρτα, η συμμετοχή των Ολλανδών σε όλα τα πρότζεκτ της Ε.Ε. για την εξέλιξη υβριδικών και ηλεκτρικών φορτηγών καθώς, και η εμπλοκή τους στο platooning για εμπορική χρήση.
