Mε το λανσάρισμα του ανανεωμένου Lion’s Coach, ήταν δεδομένο πως το ενδιαφέρον θα χτυπούσε κόκκινο, και πως θ’ άλλαζε η εικόνα των ελληνικών δρόμων. Οι Έλληνες οδηγοί και ιδιοκτήτες είχαν την ευκαιρία να δουν για πρώτη φορά, το νέο MAN στην Έκθεση Transport Show 2018, ένα όχημα που κατέληξε στον κ. Βαγγέλη Φραράκη, και εντάχθηκε στο στόλο του ΚΤΕΛ Αχαΐας.
Όπως δείχνουν οι ταξινομήσεις, οι Έλληνες λεωφοριούχοι το αγοράζουν πλέον μαζικά. Εκείνο το πρώτο Lion’s Coach είχε βέβαια, διαφορετική ενδυμασία. Τα εξπρεσιονιστικής αισθητικής αυτοκόλλητα με την πειραγμένη και άκρως αφαιρετικής νοοτροπίας μορφή του λιονταριού που κοσμούσαν το όχημα έπρεπε να αντικατασταθούν με άλλα, μικρότερα, καθώς και τα παράθυρα κάλυπταν και η χρωματική παλέτα ήταν ασύμβατη με την εταιρική εικόνα του ΚΤΕΛ Αχαΐας. Το πολύ ισορροπημένο αποτέλεσμα είναι δουλειά του ειδικού σε τέτοια θέματα και συνεργάτη του ομίλου Παπαδάκη, κ. Σάκη Αβράμη. Το πατρινό ΜΑΝ λοιπόν, δρομολογήθηκε πρώτη φορά στις 10 Δεκεμβρίου 2018 κι έκτοτε πρόλαβε να διανύσει 27.500 χιλιόμετρα, απόσταση ικανή για να εξαχθούν πολλά συμπεράσματα, κι αφορμή για να συναντήσουμε τον κ. Φραράκη στην Πάτρα.
Ντιζάιν
Το νέο Lion’s Coach είναι μεν facelift, αλλά υιοθετεί πλήθος σημαντικών διαφοροποιήσεων. Οι σχεδιαστές κράτησαν μεν τη γενική σιλουέτα του προηγούμενου μοντέλου, στα επιμέρους όμως, του έδωσαν (με την καλή έννοια) να καταλάβει. Το προφίλ μόνο παραπέμπει οπτικά στο προηγούμενο μοντέλο, το εμπρός και το πίσω τμήμα όμως, είναι άλλη υπόθεση, και με πολλές «περιπετειώδεις» επιφάνειες να μαγνητίζουν το βλέμμα. Συνολικά, το ντιζάιν είναι ισορροπημένο και αρμονικό: υπέρ μοντέρνο χωρίς να δείχνει επιθετικό, και με πολύ όμορφα διαχωρισμένα οπτικά χώρο οδηγού, επιβατών και αποσκευών.
Οι εισαγωγές αέρα πίσω για την ψύξη του κινητήρα είναι πολύ όμορφες με τον ασύμμετρο σχεδιασμό τους. Αυτό που μετράει πάντως, είναι ο τρόπος που οι καμπύλες και οι ακμές και ο τρόπος που συναντιούνται τα πάνελ αναδίδουν μια αίσθηση μονοκόμματης και δεμένης κατασκευής. Σκοπός ήταν να δείχνει το λεωφορείο στο δρόμο σα να βγήκε αυτούσιο από καλούπι. Ο κατασκευαστής αναφέρει εντυπωσιακή βελτίωση του συντελεστή οπισθέλκουσας κατά 20%, κάτι φυσικά που, είναι δύσκολο να μετρήσουμε. Τα φωτιστικά σώματα είναι LED (και η μεσαία σκάλα), όπως φουλ LED είναι και πίσω. Το πίσω τμήμα είναι ξεκάθαρα εντυπωσιακό, καθώς εκεί απουσιάζουν οι φλατ, βαρετές επιφάνειες –όλο καμπύλες και διακοπτόμενες γραμμές, δείχνει πανέμορφο. Το κάλυμμα του διαμερίσματος του κινητήρα δεν διαθέτει πλέον χάλυβα, κάτι που σημαίνει πως πρακτικά δεν πρόκειται να υπάρξουν σκουριές και ζυγίζει 15 κιλά λιγότερο.
Θέση οδηγού, σαλόνι
Η είσοδος είναι εύκολη και ο χώρος εργασίας του οδηγού ευάερος και ευήλιος, με απρόσκοπτη ορατότητα. Το ISRI ProActive 2 κρατά τον οδηγό φρέσκο και ατσαλάκωτο, με κορυφαία στήριξη και πολύ πλούσιο αφρώδες. Εργονομικά όλα είναι σε ακτίνα εύκολης προσέγγισης και η ομαδοποίηση των πλήκτρων και των διακοπτών υποδειγματική. Τα μενού στο ψηφιακό τμήμα του ταμπλό «μιλάνε άπταιστα» ελληνικά, και αυτό που κυρίως θα εκτιμήσουν οι οδηγοί του προηγούμενου μοντέλου, είναι η δυνατότητα ελέγχου της στάθμης των λιπαντικών (αλλαγή λαδιών κινητήρα κάθε 18 μήνες, ή έως 140.000 πλέον) αλλά και του βαθμού φθοράς διαφόρων αναλώσιμων π.χ. τακάκια. Τα μοναδικά σημεία κριτικής που σημειώσαμε είναι τα εξής. Τα πλήκτρα πολλαπλών λειτουργιών όπως είναι τοποθετημένα είναι εύκολο να πατηθούν κατά λάθος από κάποιον με μεγάλες παλάμες. Επίσης, ο μοχλοδιακόπτης για το intarder και το μηχανόφρενο δεν έχει σκάλες αλλά τραβάς επανειλημμένα προς τα κάτω. Αυτά, γιατί άλλα δε βρήκαμε.
Ως προς τον διάκοσμο του σαλονιού, είναι δύσκολο να πιστέψεις πως έχεις να κάνεις με λεωφορείο υπεραστικού ΚΤΕΛ. Το φωτεινό εσωτερικό κυρίως, έχει μία πολύ σοφιστικέ αίσθηση, αλλά αυτό (τη φωτεινότητα) το έχουν κι άλλα λεωφορεία, δεν είναι προνόμιο του ΜΑΝ: το μυστικό είναι το βασικό μοτίβο σε ανοιχτό γκρι που δένει μοναδικά με τα υπόλοιπα υλικά και τις επενδύσεις, κυριολεκτικά ανοίγει το μάτι σου. Οι θέσεις είναι 49+1+1, τα καθίσματα των επιβατών τύπου Deluxxo με ποιοτικές επενδύσεις, υποβραχιόνια, τραπεζάκια και θύρες USB παντού.
Ο κεντρικός διάδρομος είναι φαρδύς, τα κανάλια των αποσκευών όμορφα και πολύ σωστά «δεμένα» στην οροφή. Κάπου εδώ, είναι φανερός και ο λόγος που το συγκεκριμένο όχημα ήταν τόσο δημοφιλές στην έκθεση Transport Show της Αθήνας. Ο εξοπλισμός παραπέμπει σε υπερπολυτελές VIP πούλμαν για πολυήμερα ταξίδια στο εξωτερικό, κι όχι στο Πάτρα-Αθήνα. Διπλά μόνιτορ, τουαλέτα, κουζίνα, wifi, αναβαθμισμένο ηχοσύστημα με έξτρα subwoofer και πολλά ακόμη, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που δικαίως κάνει τους επιβάτες να αισθάνονται προνομιούχοι κι ευδιάθετοι. Κάπου εδώ, αναρωτιόμαστε αν υπήρξαν περιστατικά βανδαλισμού, σε ένα περιβάλλον που πραγματικά σε καλμάρει. Ο κ. Φραράκης μας είπε πως δεν έχει συμβεί το παραμικρό: «Ξέρετε, τα τελευταία χρόνια, αναβαθμιζόμαστε εμείς, τα λεωφορεία και οι επιβάτες μας ταυτόχρονα. Δεν υπήρξε κανένα περιστατικό βανδαλισμού σε ολόκληρο το ΚΤΕΛ. Τους βλέπω τους επιβάτες μου, να προσέχουν να μη λερώσουν, έχω εντυπωσιαστεί και πραγματικά θέλω να τους ευχαριστήσω».
Γραμμή μετάδοσης κίνησης, δυναμικά χαρακτηριστικά
Στο σασί, δύο είναι τα σημεία στα οποία έγιναν εκτεταμένες επεμβάσεις, στη δομή του σκελετού και την ανάρτηση. Αρχικά, ο σκελετός του χωροδικτυώματος του σασί διαθέτει διαφορετική σχεδίαση των δοκών, και σημαντικές ενισχύσεις για να υπερκαλύπτεται η νέα νόρμα ECE R66.02. Τώρα, είναι σημαντικά πιο αυστηρή από την προηγούμενη (ECE R66) καθώς απαιτεί το χωροδικτύωμα να είναι ικανό να απορροφήσει 50% μεγαλύτερη ενέργεια σε περίπτωση ανατροπής και να εξασφαλίζει τον απαραίτητο χώρο επιβίωσης για τους επιβάτες. Αναφορικά με τον κινητήρα, το ΜΑΝ είναι ανοικονόμητο ως προς το μηχανικό σύνολο που «φοράει». Σχεδόν 12,5 λίτρα χωρητικότητα, 460 hp και 2.300 Nm μετατρέπουν το παραμικρό άγγιγμα του γκαζιού σε δυνατή επιτάχυνση.
Νέα είναι και η πιο μακριά τελική σχέση μετάδοσης i=2,73, που μεταφράζεται σε χαμηλούς ρυθμούς περιστροφής του κινητήρα και μόλις 1.083 σ.α.λ. στα 100 χλμ./ώρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε αύξηση της αποδοτικότητας. Σε σχετική ερώτησή μας, ο κ. Φραράκης αναφέρει πως, πέρα από την ολιγάρκεια στις απαιτήσεις του σε καύσιμο, το στοιχείο που κυρίως εκτιμά στο νέο πούλμαν είναι η σημαντική αναβάθμιση του κιβωτίου ταχυτήτων (12 σχέσεις). Έχουμε οδηγήσει σε διάφορες περιστάσεις το νέο ΜΑΝ, αλλά ακόμη κι ως επιβάτης είναι δύσκολο να μην εκτιμήσεις τη βελούδινη λειτουργία του TipMatic, του οποίου οι αλλαγές πέρα από αστραπιαίες είναι και ανεπαίσθητες. Ειδικά σε φάση επιτάχυνσης εν κινήσει, νιώθεις να μην ανακάμπτεται καθόλου η κινητική ορμή του οχήματος.
Η τελευταία εκδοχή του TipMatic έχει εξελιχθεί ειδικά για άψογη συνεργασία με τον κινητήρα D26. Το μυστικό της βελτίωσης είναι στο νέο software MAN SmartShifting. Τελείως επιγραμματικά, σένσορες αναλύουν τη θέση του πεντάλ του γκαζιού, ώστε να μαντέψουν τις προθέσεις του οδηγού, τη μάζα του οχήματος και τις πάσης φύσεως αντιστάσεις (κύλισης, αέρα, ανηφόρα κ.λπ.) και αυτόματα επιλέγουν την κατάλληλη σχέση. Αυτό που κάνει όμως, το κιβώτιο πραγματικά εξαιρετικό είναι η λειτουργία upshift assistance. Σε ανωφέρειες, για να είναι αστραπιαία τα ανεβάσματα, και για να μην «κρεμάει» το πούλμαν, είναι απαραίτητο να πέσουν οι στροφές του κινητήρα γρήγορα όταν είναι ανοιχτός ο συμπλέκτης, για να επιλεγεί η επόμενη σχέση και να ξανακλείσει. Οι κινητήρες όμως της ΜΑΝ χαρακτηρίζονται από ελάχιστες τριβές προς όφελος της κατανάλωσης, άρα θεωρητικά είναι δύσκολο να πέσουν γρήγορα οι στροφές. Το upshift assistance λοιπόν, μειώνει το ρυθμό περιστροφής του D26 κάνοντας χρήση του ηλεκτρονικά ελεγχόμενου βαλβιδόφρενου (κλείνει το exhaust throttle valve) ενώ, η ενέργεια αυτή ενισχύεται χάρη στο βολάν διπλής μάζας. Πέρα από το νέο λογισμικό στρατηγικής αλλαγής σχέσεων, υπάρχει ειδική moving-off λειτουργία: η τόσο εκνευριστική υστέρηση στην απόκριση στο πάτημα του γκαζιού που χαρακτήριζε πολλά σασμάν διαφόρων κατασκευαστών μέχρι πρόσφατα, απλά δεν υφίσταται. Ό,τι δίνεις στο πεντάλ παίρνεις χωρίς οποιαδήποτε χρονοκαθυστέρηση ξεκινώντας από φανάρι. Συνολικά, στο δρόμο, δύο είναι τα κυρίαρχα στοιχεία, η μοναδική ηχομόνωση και το σετάρισμα της ανάρτησης που ισοπεδώνει ακόμη και δύσκολες εγκάρσιες ανωμαλίες.
Προγνωστικό EfficientCruise
Πριν δυο χρόνια, υπήρχαν μέχρι και αμφιβολίες για την ωφέλεια της τοποθέτησης προγνωστικών συστημάτων σε λεωφορεία. Άλλο τα 40τονα φορτηγά όπου κάθε εκμετάλλευση της κινητικής ενέργειας γλιτώνει πολύ καύσιμο, κι άλλο τα 18τονα πούλμαν. Κι όμως, κάθε κατασκευαστής που σέβεται τον εαυτό του πλέον προσφέρει κάτι αντίστοιχο. Στα ΜΑΝ και Neoplan η ονομασία αυτού είναι EfficientCruise. Το έχουμε παρουσιάσει επανειλημμένως ενώ είμαστε κι ένα από τα δύο συνολικά περιοδικά στην Ευρώπη που κάνουμε συγκριτικές δοκιμές προγνωστικών συστημάτων, οπότε δεν πρόκειται να επεκταθούμε. Χονδρικά, με προφορτωμένους 3D τοπογραφικούς χάρτες, θέση οχήματος από το GPS, «βλέπει» το τοπογραφικό σχήμα της διαδρομής, δύο με τρία χιλιόμετρα εμπρός, και προαποφασίζει πού θα αλλάξει ταχύτητες για να περάσει λ.χ., μια αλληλουχία από ανηφόρες και κατηφόρες χωρίς να κοπεί η ορμή του οχήματος. Και το κάνει παντού, ακόμη και σε διαδρομές άγνωστες για τον οδηγό. Εδώ, το σημαντικό είναι η συνεχής χρήση του EfficientCruise από τον ιδιοκτήτη, η πλήρης κάλυψη του ελλαδικού χώρου, και τα πολύ απτά οφέλη:
«Στο Πάτρα-Αθήνα-Πάτρα το νέο MAN καταναλώνει 15 λίτρα λιγότερο από το προηγούμενο. Είμαι πεπεισμένος πως υπεύθυνα γι’ αυτό είναι το προγνωστικό και η νέα τελική σχέση μετάδοσης. Το προγνωστικό κάνει πραγματικά ιδιοφυείς αλλαγές σχέσεων ενώ ξέρει καλύτερα από τον οποιοδήποτε οδηγό τα διαγράμματα απόδοσης του κινητήρα. Σε συνδυασμό με τη λειτουργία ρολαρίσματος EfficientRoll, η αποδοτικότητα είναι σημαντικά αυξημένη. Το προγνωστικό το έμαθα από το T&T, ξένα περιοδικά και συζητήσεις με συναδέλφους, πάντα ψαχνόμαστε για να εξοικειωθούμε με τις νέες τεχνολογίες», μας εξηγεί ο κ. Φραράκης.
Συστήματα ενεργητικής ασφάλειας και υποβοήθησης οδήγησης
Πέρα από τα όσα αναφέραμε, ως προς τα συστήματα υποβοήθησης οδήγησης, το Lion’s Coach διαθέτει όλα σχεδόν τα αρκτικόλεξα της σύγχρονης αυτοκινητοβιομηχανίας: LGS, ACC, EBA, MAN AttentionGuard, MSC, TPM, DSP και πάει λέγοντας, χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες για τα ευκόλως εννοούμενα όπως ABS, ASR, EBS κ.λπ. Εδώ, βλέπουμε να συμβαίνει ό,τι και στα φορτηγά του κατασκευαστή. Η συντηρητική προσέγγιση στις καινοτομίες που χαρακτήριζε την εταιρεία από το Μόναχο, αποτελεί παρελθόν. Ποτέ πριν δεν είχαμε δει τη ΜΑΝ τόσο επιθετική ως προς τη χρήση συστημάτων ενεργητικής ασφάλειας και άνεσης –η πρόσφατη παγκόσμια πρεμιέρα συστήματος με κάμερες αντί για καθρέπτες σε λεωφορείο, μόνο τυχαία δεν είναι, ενώ έπονται κι άλλα.
Βαγγέλης Φραράκης
Ο ιδιοκτήτης και οδηγός του Lion’s Coach είναι επίσης εδώ και πολλά χρόνια μέτοχος και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΚΤΕΛ ΑΧΑΪΑΣ. Κατά συνέπεια, είχε πολλά κι ενδιαφέροντα να μας πει: «Από το 1950 ήταν αυτοκινητιστής ο πατέρας μου, εγώ έπιασα τιμόνι το 1984 κι οδηγώ αδιάλειπτα από τότε. Το ΚΤΕΛ προχώρησε σε μεγάλη ανανέωση του στόλου πρόσφατα (και συνεχίζει), στο πλαίσιο της οποίας εντάσσεται και η απόκτηση του συγκεκριμένου λεωφορείου. Υπό την καθοδήγηση του Προέδρου του Υπεραστικού ΚΤΕΛ νομού Αχαΐας κ. Ανδρέα Μανωλόπουλου και της υπόλοιπης Διοίκησης στην οποία έχω την τιμή να μετέχω, γίνεται μια συνεχής προσπάθεια ώστε οι υπηρεσίες που παρέχουμε στους επιβάτες και στους πελάτες μας να βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο. Για αυτό άλλωστε παραμένουμε στις πρώτες θέσεις των ΚΤΕΛ όλα αυτά τα χρόνια, χωρίς βέβαια να ξεχνάμε πως πρέπει συνέχεια να βελτιωνόμαστε. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω πως, όλα τα ελληνικά ΚΤΕΛ κάνουν ό,τι μπορούν για να έχουν σύγχρονο στόλο λεωφορείων για τη διασφάλιση πολύ υψηλού επιπέδου υπηρεσιών προς το επιβατικό κοινό».
Κάθε λιμάνι και καημός, βέβαια, και ρωτήσαμε τον κ. Φραράκη για το πλάνο κατασκευής του νέου και άκρως απαραίτητου σταθμού στην Πάτρα. «Πολύ σύντομα θα προχωρήσουμε και στις απαραίτητες εργασίες για την κατασκευή του νέου, υπερσύγχρονου σταθμού μας στο λιμάνι της Πάτρας. Είναι θέμα χρόνου να ξεκινήσουν οι μπουλντόζες. Πρέπει οι επιβάτες μας να απολαμβάνουν πολυτέλεια και υψηλές υπηρεσίες και στη διάρκεια της αναμονής τους» τονίζει ο κ. Φραράκης και προσθέτει:
«Όλες αυτές οι ενέργειες προς την παροχή εξαιρετικών υπηρεσιών γίνονται σε εποχή μειωμένης κίνησης (από το 2010), αύξηση στην τιμή των καυσίμων κι άλλα προσκόμματα. Πρόβλημα παραμένει το κόστος των διοδίων: μόνο η Γέφυρα μάς κάνει έκπτωση, δυστυχώς, ενώ εμείς στους τακτικούς μας πελάτες δίνουμε αφειδώς εκπτώσεις για να τους στηρίξουμε».
Μιλώντας κατόπιν για το νέο του απόκτημα, μας λέει: «Αναφορικά με το νέο Lion’s Coach, όπως γνωρίζετε, ο Όμιλος Παπαδάκη με τον οποίο έχω τη χαρά να συνεργάζομαι –είναι το τρίτο λεωφορείο που προμηθεύομαι από την εταιρεία– ως πελάτης αυτά τα χρόνια, προχώρησε στην πώληση αρκετών οχημάτων στο ΚΤΕΛ μας. Είμαι ευτυχής που μπορέσαμε, με πολύ καλή συνεργασία με το τεχνικό προσωπικό του να φτάσουμε σε αυτό το αποτέλεσμα. Μπορώ να πω πως τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (με υψηλόβαθμα στελέχη της MAN), οι εντυπώσεις ήταν άριστες. Μακάρι να συνεχίσει ο Όμιλος Παπαδάκη να προοδεύει με τέτοιους ρυθμούς, γιατί μαζί του εξελισσόμαστε κι εμείς. Μην ξεχνάτε πως η εταιρεία έχει και κατασκευαστική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα τα λεωφορεία που παραδίδονται στην Ελλάδα, να είναι κατά τη γνώμη μου τα καλύτερα ΜΑΝ στην Ευρώπη».
Συνεχίζοντας ο κ. Φραράκης καταθέτει τη γνώμη του για το λεωφορείο: «Το νέο μοντέλο, με τον τρόπο που έχει εξελιχθεί η γραμμή μετάδοσης κίνησης, και σε συνδυασμό με το προγνωστικό σύστημα, είναι πολύ οικονομικό, όντας ταυτόχρονα πιο γρήγορο σε όλες τις ρεπρίζ. Αν πάμε στα επιμέρους, το τιμόνι θυμίζει επιβατικό με μεταβλητή υποβοήθηση και μοναδική ακρίβεια. Η δευτερεύουσα πέδηση είναι η καλύτερη που έχω δει ποτέ σε λεωφορείο, ειδικά με τον επιβραδυντή. Σε 27.500 χιλιόμετρα, τα τακάκια είναι ακόμη στο 95%. Όσο για την ανάρτηση, αρκεί να περάσεις με 15 χλμ./ώρα πάνω από τα σαμαράκια στα διόδια, για να καταλάβεις πόσο “ψαγμένη” είναι. Γενικά, δεν υφίστανται βιράρισμα ή κοπανήματα, ποτέ».
«Προσδοκία μου είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια, σε αυτούς τους δύσκολους οικονομικά καιρούς, τα Υπεραστικά ΚΤΕΛ να συνεχίσουν την ανανέωση του στόλου τους, όπως κάναμε κι εμείς κι εγώ προσωπικά, γιατί οι Έλληνες έχουν αγκαλιάσει τα ΚΤΕΛ τα οποία όπως ξέρετε εκτελούν άνω του 75% του μεταφορικού έργου στην Ελλάδα. Δεν αρκεί ένα λεωφορείο να είναι εντυπωσιακό οδηγικά και εμφανισιακά. Είναι σημαντικό να μπορεί να επιτελεί το σημαντικότατο κοινωνικό έργο για το οποίο προορίζεται, ως μέρος των ΚΤΕΛ με ασφάλεια και άνεση».
