Βουλιάγματα σε δρόμους γεμάτους λάσπες, δυσπρόσιτα εδάφη, περάσματα μέσα από ποτάμια, οδήγηση με δύσκολες καιρικές συνθήκες, είναι μερικά από τα εμπόδια που καλούνται να ξεπεράσουν καθημερινά οι οδηγοί των ξυλάδικων φορτηγών. Μέσα στα βουνά, εκεί όπου η εμπειρία του οδηγού παίζει καθοριστικό ρόλο για την ασφαλή μεταφορά του εμπορεύματος, η κάθε κίνηση στο τιμόνι πρέπει να γίνεται με απόλυτη ακρίβεια, όπως βέβαια και η χρήση του κλαπέτου και των φρένων στις απότομες κατηφόρες.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που οι οδηγοί των συγκεκριμένων φορτηγών θεωρούνται από τους καλύτερους στο είδος τους, κερδίζοντας επάξια το σεβασμό των υπόλοιπων συναδέλφων τους. Όλα αυτά αποτελούν την καθημερινότητα του Μπάμπη Γκιάτα από την Καλαμπάκα ο οποίος δραστηριοποιείται στην εμπορία ξυλείας, εκπροσωπώντας τη δεύτερη γενιά στην οικογένειά του.
Το επόμενο δρομολόγιό του είναι στα ορεινά των Γρεβενών και ο συντάκτης μας Παύλος Μαυρομύτης θα τον συναντήσει τα ξημερώματα για να ανηφορίσουν σε υψόμετρο 1.000 μέτρων. Τι δυσκολίες θα αντιμετωπίσουν, πώς θα τις ξεπεράσουν και πώς θα καταφέρουν να ξεκολλήσουν από τις λάσπες; Ακολουθήστε μας σε ένα ξεχωριστό και ενδιαφέρον οδοιπορικό, το οποίο –πρέπει να σημειώσουμε– πραγματοποιήθηκε στις αρχές του έτους, μέσα στον χειμώνα.
Θα συναντήσουμε ξημερώματα τον Μπάμπη Γκιάτα και τους οδηγούς της επιχείρησής του στην Καλαμπάκα και από εκεί θα ξεκινήσουμε με κατεύθυνση τα βουνά των Γρεβενών με το τετραξονικό Mercedes-Benz 2448 και ένα τετραξονικό Volvo FH. Αναφορικά με τη διαδρομή από Καλαμπάκα μέχρι Γρεβενά να αναφέρουμε ότι είναι 66 χιλιόμετρα (μέσω Μύκανης) και πρόκειται για ένα δρόμο με πολλές δυσκολίες και ιδιαιτερότητες.
Εστιάζουμε κυρίως στο στενό οδόστρωμα σε συνδυασμό μάλιστα με την ολισθηρότητά του με το πρώτο ψιλόβροχο. Το βασικότερο είναι να τηρούνται τα χαμηλά όρια ταχύτητας και η προσοχή των οδηγών να είναι συνεχώς στο δρόμο καθώς η ορατότητα σε πολλά σημεία είναι περιορισμένη. Ιδιαίτερα τη νύχτα ο κίνδυνος ατυχήματος είναι μεγάλος καθώς κατά μήκος του δικτύου κινούνται πολλά άγρια ζώα (λύκοι, αρκούδες, αγριογούρουνα).
Έλεγχος του οδοστρώματος
Βγαίνοντας από την εθνική οδό αμέσως αρχίζουν τα πρώτα προβλήματα του δρομολογίου καθώς τα φορτηγά πρέπει πλέον να κινηθούν σε χωματόδρομους, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται. Ο Μπάμπης θα κατέβει από το φορτηγό για να ελέγξει το οδόστρωμα σχετικά με το πάχος της λάσπης ώστε να διαπιστώσει αν μπορούν τα οχήματα να συνεχίσουν. Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά. «Ελέγχω πάντα το οδόστρωμα για να δω σε τι κατάσταση βρίσκεται, για να ξέρω αν θα χρησιμοποιήσω αλυσίδες στα ελαστικά ή αν θα πρέπει να φέρω ένα ακόμη φορτηγό για να μας ρυμουλκήσει. Για παράδειγμα σήμερα χρειαζόμαστε το ΜΑΝ 4Χ4 που έχω στο στόλο μας για να μας τραβήξει, όπου κολλήσουμε, γιατί ο δρόμος έχει αρκετές λάσπες».
Πόσο συχνά αντιμετωπίζετε τέτοιες καταστάσεις, θα τον ρωτήσουμε.
«Σχεδόν πάντα, ειδικά το φθινόπωρο και το χειμώνα. Όταν μάλιστα οι βροχοπτώσεις είναι συνεχόμενες, τότε τοποθετούμε αλυσίδες και μας ρυμουλκεί το ΜΑΝ. Το συγκεκριμένο φορτηγό έχει κίνηση σε όλους τους τροχούς, οπότε είναι δύσκολο να κολλήσει σε κάποιο σημείο. Το έχουμε μόνο και μόνο για αυτή τη δουλειά. Όπου κολλάμε, μας ξεκολλάει».
Και πόσο συχνά βάζετε αλυσίδες; «Πολύ συχνά. Μπορεί να μας χρειαστούν για να καλύψουμε μια απόσταση μόλις εκατό μέτρων, αλλά μπορεί ακόμη και για τριάντα χιλιόμετρα».
Οπότε ο οδηγός πρέπει να έχει εμπειρία στην τοποθέτησή τους, θα συμπληρώσουμε εμείς. «Σαφώς. Αν δεν θέλει να κολλήσει το φορτηγό του στις λάσπες ή τα χιόνια πρέπει να ξέρει να τις βάζει και να τις βγάζει πολύ γρήγορα».
Έλλειψη οδηγών
Στο σημείο αυτό μας δίνεται η ευκαιρία να ρωτήσουμε τον Μπάμπη σχετικά με την επάρκεια ή μη των οδηγών στα ξυλάδικα φορτηγά.
«Δυστυχώς σπανίζουν στις μέρες μας οι έμπειροι οδηγοί. Εδώ στο βουνό χρειάζεται τεράστια υπομονή και επιμονή. Η εμπειρία είναι απαραίτητη αλλά κανείς δεν γεννήθηκε να τα ξέρει όλα. Στην πορεία μεγαλώνοντας, μαθαίνουμε. Λάθη όλοι μας κάνουμε, απλά εξαρτάται από τον κάθε οδηγό κατά πόσο είναι διατεθειμένος να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στο συγκεκριμένο είδος εργασίας. Ειδικά μέσα στο βουνό οι δοκιμασίες που πρόκειται να περάσει είναι πολλές. Αυτό αποθαρρύνει δυστυχώς τα νέα παιδιά τα οποία έρχονται για λίγες μέρες στα βουνά και μετά φεύγουν. Για μένα όμως οι ρυθμοί είναι πιο χαλαροί εδώ πέρα. Και αυτό που λέω πάντα στους οδηγούς μας είναι ότι ο νούμερο ένα κανόνας στη δουλειά μας είναι η αποφυγή ατυχήματος. Δεν με πειράζει αν αργήσουμε στο δρομολόγιο, αλλά το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να γυρίσουμε όλοι στα σπίτια μας αρτιμελείς».
Διασχίζοντας βουνά και ποτάμια
Συνεχίζοντας το δρομολόγιό μας στα βουνά των Γρεβενών οι εναλλαγές των τοπίων είναι εκπληκτικές, ωστόσο η δυσκολία συνεχώς αυξάνει. Από τη μια οι λάσπες και από την άλλη το περιορισμένο πλάτος του οδοστρώματος δεν αφήνουν το παραμικρό περιθώριο λάθους. Τα ελαστικά γλιστρούν συνεχώς και το διαφορικό «χάνει», ωστόσο, προς το παρόν ξεπερνούμε κάθε εμπόδιο. Ο Μπάμπης αναφέρει: «Για τη δουλειά μας το ιδανικό φορτηγό είναι το τετραξονικό. Αφενός μπορεί να φορτώσει αρκετούς τόνους ξυλείας, αφετέρου οι συμπαγείς διαστάσεις τού επιτρέπουν να κινείται με σχετική άνεση σε στενούς δρόμους. Επίσης πατάει σταθερά στο οδόστρωμα και είναι πολύ καλοζυγισμένο αυτοκίνητο».
Συνεχίζοντας το δρομολόγιο θα χρειαστεί να περάσουμε μέσα από ένα ποτάμι και ο Μπάμπης θα σχολιάσει: «Ευτυχώς σήμερα η στάθμη του νερού είναι χαμηλή και διασχίζουμε το ποτάμι χωρίς προβλήματα. Από αύριο που χαλάει ο καιρός και αναμένονται έντονες βροχοπτώσεις η διέλευσή του ίσως είναι απαγορευτική. Πάντοτε παρακολουθούμε τον καιρό, πριν περάσουμε ένα ποτάμι. Την προηγούμενη μέρα μπορεί να έχει βρέξει και να ακολουθήσουν πλημμυρικά φαινόμενα. Τότε τα νερά του ποταμού ενδεχομένως να έρθουν φουσκωμένα σαν κύμα. Μας έχει τύχει στο παρελθόν να διασχίζουμε ένα ποτάμι και τα ορμητικά νερά να χτυπάνε μέχρι τις πόρτες».
Το φόρτωμα ξεκινάει
Με θερμοκρασίες πολύ κάτω από το μηδέν και όλα γύρω παγωμένα, το σώμα πρέπει να προσαρμοστεί άμεσα σε αυτές τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Ο Μπάμπης θα ανέβει στο γερανό που αυτόματα σημαίνει ότι τουλάχιστον για μια ώρα θα παραμένει εκεί ακίνητος για να φορτώσει τα φορτηγά με τα ξύλα. «Πώς αντιμετωπίζεις το κρύο;», θα τον ρωτήσουμε. «Για να είμαι ειλικρινής το τσουχτερό κρύο δεν αντέχεται. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ντυθούμε με πολλά ρούχα, σαν κρεμμύδι, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια χοντρή στρώση. Σκούφος και γάντια είναι απαραίτητα, όπως και ισοθερμικά ρούχα. Ακόμη πιο δύσκολη είναι η κατάσταση, όταν χιονίζει ή βρέχει. Τότε υπάρχει κίνδυνος για κρυοπαγήματα. Το αντιμετωπίζουμε με αδιάβροχα ρούχα και συχνά διαλλείματα για να ζεσταθούμε στο εσωτερικό του φορτηγού. Το καλοκαίρι είναι απαραίτητο το καπέλο και γενικότερα μια προστασία για το κεφάλι».
Η επιστροφή ξεκινάει
Με φορτίο αρκετών κυβικών καυσόξυλων και στα δύο τετραξονικά παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής με το βαθμό δυσκολίας να είναι μεγαλύτερος εξαιτίας της βροχής που μόλις ξεκίνησε. Ευτυχώς είχε μικρή διάρκεια και έτσι τα προβλήματα που δημιουργεί είναι λίγα. Ωστόσο σε μια αριστερή στροφή το Volvo θα πάρει απότομη κλίση με αποτέλεσμα να σταματήσουμε προσωρινά ώστε ο Μπάμπης με τους οδηγούς να αξιολογήσουν την κατάσταση. «Είναι συνηθισμένη κατάσταση στους λασπόδρομους, να πλαγιάζει το φορτηγό» λέει ο Μπάμπης και συνεχίζει: «Ο οδηγός πρέπει να δείξει γρήγορα αντανακλαστικά, να σταματήσει το φορτηγό και να κατέβει να ελέγξει, αν μπορεί να συνεχίσει.
Αν πάρει λανθασμένη απόφαση, το τουμπάρισμα είναι σχεδόν βέβαιο. Αυτή τη στιγμή το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αφαιρέσουμε μερικά ξύλα με το γερανό για να αλλάξει το κέντρο βάρους και μετά να συνεχίσουμε. Όπως ανέφερα και νωρίτερα η δουλειά μας κρύβει πολλές παγίδες. Από τη μια στιγμή στην άλλη μπορεί να προκληθεί ζημιά».
Διανομή με μικρά φορτηγά
Το απόγευμα θα ξεφορτώσουμε στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης Γκιάτας στην Καλαμπάκα και από εκεί θα γίνει η μεταφόρτωση στα μικρότερα φορτηγά. «Κάποιες μεγάλες ποσότητες ξύλων τις παραδίδουμε απευθείας με τα τετραξονικά στους πελάτες μας, ωστόσο τις μικρότερες τις μεταφέρουμε με τα μικρά μας φορτηγά. Εξυπηρετούμε τον καθένα ξεχωριστά, από εκείνον που θέλει ένα κυβικό μέχρι κάποιον που χρειάζεται ένα κομπλέ φορτίο. Αυτό άλλωστε είναι το βασικότερο στη δουλειά μας. Να έχουμε άψογη συνεργασία με τον πελάτη μας».
Αργά το βράδυ ο Μπάμπης θα παρακολουθήσει το δελτίο καιρού που αναφέρει για τις επόμενες δύο ημέρες επιδείνωση με σποραδικές βροχές, με τον ίδιο να σχολιάζει: «Δυστυχώς ο καιρός δεν θα είναι καλός το επόμενο διάστημα, οπότε δεν μπορούμε να ανέβουμε στο βουνό. Θα παραμείνουμε εδώ για τη διανομή των καυσόξυλων και τη συντήρηση των μηχανημάτων μας. Ο καιρός άλλοτε είναι σύμμαχος στη δουλειά μας, καθώς όταν έχει κρύο οι καταναλωτές αγοράζουν μεγάλες ποσότητες ξυλείας, από την άλλη όμως όταν βρέχει ή χιονίζει είναι εχθρός μας καθώς δεν μπορούμε να δουλέψουμε μέσα στα βουνά».
