Το ένα μετά το άλλο, τα ευρωπαϊκά κράτη αποφασίζουν να συνταχθούν με τις περιβαλλοντικές οδηγίες της ΕΕ υιοθετώντας τα χρονοδιαγράμματα για τη σταδιακή κατάργηση των πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων και την αντικατάστασή τους με οχήματα εναλλακτικών καυσίμων μηδενικών ή ελάχιστων ρύπων.
Τα χρονοδιαγράμματα
Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την παραπέρα μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2 ) για τα καινούργια βαρέα φορτηγά στη βάση ενός χρονοδιαγράμματος με ορίζοντα το 2040, ως εξής:
- Την κατά 45% μείωση του CO2 από το 2030,
- Την κατά 65% μείωση του CO2 από το 2035,
- Την κατά 90% μείωση του CO2 από το 2040,
- Και μηδενικούς ρύπους από το 2050 για όλα τα βαρέα οχήματα.
Πρακτικά, αυτό το χρονοδιάγραμμα απευθύνεται στους κατασκευαστές βαρέων οχημάτων οι οποίοι θα πρέπει να μειώνουν την παραγωγή των πετρελαιοκίνητων βαρέων φορτηγών/ λεωφορείων, αυξάνοντας την παραγωγή των βαρέων οχημάτων εναλλακτικών καυσίμων ανάλογα με τη ζήτηση και τις απαιτήσεις της αγοράς των μεταφορών. Και είναι γεγονός ότι οι κατασκευαστές βαρέων φορτηγών επενδύουν κατά κύριο λόγο στην παραγωγή αμιγώς ηλεκτρικών φορτηγών (μόνο με μπαταρίες) και στην παραγωγή φορτηγών υδρογόνου -με επιλογή τη χρήση του υδρογόνου για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος μέσω των ενεργειακών κυψελών (fuel cells).
Τα αστικά λεωφορεία αντιμετωπίζουν έναν ενδιάμεσο στόχο μείωσης κατά 90% από το 2030 και μηδενικών ρύπων από το 2035, ενώ τα λεωφορεία που εκτελούν υπεραστικές διαδρομές θα υπόκεινται σε χαμηλότερα όρια εκπομπών ρύπων σε σχέση με σήμερα χωρίς όμως να υπάρχει μέχρι στιγμής σαφές χρονο διάγραμμα. Τα παραπάνω αποτελούν συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που πρέπει τώρα να εγκρίνουν και επίσημα τη συμφωνία. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή, η νέα νομοθεσία θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ένωσης και θα τεθεί σε ισχύ. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Μεταφορών και Περιβάλλοντος εκτιμά ότι οι στόχοι της ΕΕ θα έχουν ως αποτέλεσμα, το 30% των φορτηγών που πωλούνται το 2030 και πάνω από το 75% το 2040 να είναι είτε ηλεκτρικά είτε να έχουν ως βασικό καύσιμο το υδρογόνο.
Υποδομές παροχής εναλλακτικών καυσίμων
Εκπροσωπώντας τις αυτοκινητοβιομηχανίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA) αναγνώρισε τον αυστηρό χαρακτήρα των νέων προτύπων της ΕΕ, χαρακτηρίζοντας το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής ως εξαιρετικά δύσκολο, ενώ παράλληλα τόνισε τη σημασία των βασικών ευνοϊκών συνθηκών, όπως οι υποδομές ηλεκτρικής φόρτισης και ανεφοδιασμού με υδρογόνο, τα συστήματα τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τα μέτρα στήριξης των φορέων που εμπλέκονται στον τομέα των μεταφορών.
Για την προώθηση των απαιτούμενων υποδομών έχει θεσπιστεί συγκεκριμένο κοινοτικό νομοθετικό πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα πρέπει να έχουν εγκαταστήσει δίκτυα φορτιστών -στην Ελλάδα το μέτρο βρίσκεται σε εξέλιξη με τους Δήμους να υλοποιούν το πρόγραμμα. Ομοίως, τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα μέχρι το 2030 να έχουν δημιουργήσει δίκτυο πρατηρίων διάθεσης του υδρογόνου ως καυσίμου στις Μεταφορές. Και στην περίπτωση του υδρογόνου, έχουν γίνει τα πρώτα βήματα στη χώρα μας, κυρίως με επενδύσεις βιομηχάνων του τομέα της ενέργειας. Για το θέμα των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας και υδρογόνου, οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές αυτοκινήτων της Ευρώπης έχουν συστήσει μεταξύ τους κοινοπραξίες για δημιουργία εκτεταμένων δικτύων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στους ΣΕΑ της Ευρώπης και στα μεγάλα εμπορευματικά κέντρα, καθώς και δίκτυα διάθεσης υδρογόνου. Για τις υποδομές αυτές, οι κατασκευαστές έχουν εξασφαλίσει επιδοτήσεις τεράστιων ποσών από την ΕΕ, ενώ ένα άλλο μέρος της δαπάνης καταβάλλεται από τους ίδιους, με σκοπό βέβαια τη συμμετοχή τους στα επερχόμενα κέρδη.
Τι συμβαίνει με το Euro 7
Μια αμφιλεγόμενη ως προς την ορθότητά της απόφαση της ΕΕ ήταν η επιβολή ενός ακόμη επιπέδου χαμηλότερων εκπομπών ρύπων το Euro 7 με εφαρμογή από το 2026.
Οι περισσότεροι κατασκευαστές εξέφρασαν την πλήρη αντίθεσή τους στην απόφαση αυτή και όχι άδικα. Τη στιγμή δηλαδή που η ΕΕ επιβάλλει χρονοδιαγράμματα μετάβασης στους μηδενικούς ρύπους, υποχρεώνονται ουσιαστικά οι κατασκευαστές να εγκαταλείψουν το ντίζελ και τους κινητήρες εσωτερικής καύσης και να στραφούν στην ηλεκτροκίνηση, δεν είναι δυνατόν να επενδύσουν ταυτόχρονα και στην ανάπτυξη νέας τεχνολογίας κινητήρων ντίζελ μόνο και μόνο για μια μικρή έως ελάχιστη παραπέρα μείωση των ρύπων που σήμερα εκπέμπουν οι κινητήρες Euro 6 d -και είναι πραγματικά ελάχιστο το ποσοστό της μείωσης των ρύπων CO2 και NOx, από τους κινητήρες Euro 7.
Από την πλευρά της όμως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβάλλει την κατηγορία Euro 7 για δύο κυρίως λόγους: Ο πρώτος είναι ότι στη διάρκεια των χρονοδιαγραμμάτων προς τους μηδενικούς ρύπους και για την προστασία του περιβάλλοντος -πάντα- θα πρέπει να επέλθει παραπέρα βελτίωση των κινητήρων εσωτερικής καύσης ορίζοντας χαμηλότερα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα (CO2 ) και οξειδίων του αζώτου (NOx). Ο δεύτερος λόγος επιβολής του κανονισμού Euro 7 είναι ότι σε αυτόν προστίθενται για πρώτη φορά και αυστηροί περιορισμοί που αφορούν στα εκτοξευμένα στο περιβάλλον μικροσωματίδια τόσο από τα ελαστικά όσο και από τα φρένα κατά την πέδηση. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι περισσότεροι των κατασκευαστών έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν στην παραπέρα εξέλιξη οχημάτων μηδενικών ρύπων και ήδη έχουν ξεκινήσει την απομείωση των γραμμών παραγωγής συμβατικών αυτοκινήτων και αύξηση των δυνατοτήτων κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων με την ενίσχυση των γραμμών παραγωγής, αλλά και τη δημιουργία εργοστασίων κατασκευής μπαταριών αυτόνομα ή με τη συνεργασία εξειδικευμένων κατασκευαστών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.
