Η ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται πλέον τα ηλεκτρονικά συστήματα ενεργητικής ασφάλειας των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων, είναι εντυπωσιακή. Πρωτοπόρος από τη στιγμή που λανσαρίστηκαν το ABS και το ESP, τη δεκαετία του ’90, η Mercedes διαθέτει αυτή τη στιγμή στο βασικό και προαιρετικό εξοπλισμό του Actros, ούτε λίγο ούτε πολύ, 20 διαφορετικά ηλεκτρονικά συστήματα. Το πλέον πρόσφατο από αυτά, το Blind Spot Assist απέχει μερικές εβδομάδες από την εμπορική του διάθεση.
Όπως έχουμε αναφέρει, το σύστημα προέρχεται από το πρωτότυπο φορτηγό αυτόνομης οδήγησης στην παρουσίαση με το Future Truck 2025, Συγκεκριμένα, το σύστημα υποβοήθησης θέασης τυφλής γωνίας, ή «Blind Spot Assist» όπως ονομάζεται, αφορά σε απευθείας μεταφορά τεχνολογίας από το πρωτότυπο Future Truck 2025, στη γκάμα των φορτηγών της εταιρείας. Το συγκεκριμένο, μαζί με βελτιώσεις σε υπάρχοντα συστήματα, ήταν και ο λόγος που βρεθήκαμε πρόσφατα στο Βερολίνο για να συμμετάσχουμε σε σχετική εκδήλωση της Mercedes-Benz.
Λιγότερο άγχος για τον επαγγελματία οδηγό
Στους σύγχρονους τράκτορες, οι συστοιχίες εξωτερικών καθρεφτών καλύπτουν ένα ιδιαίτερα ευρύ οπτικό πεδίο, προσφέροντας αναλόγου επιπέδου εποπτεία του εξωτερικού περιβάλλοντος στον οδηγό. Παρ’ όλα αυτά, πάντα αφήνουν εκτός οπτικού πεδίου μία μεγάλη περιοχή που ονομάζεται «τυφλή» γωνία. Εξαιτίας της διαμόρφωσης της καμπίνας των φορτηγών, το πρόβλημα δε λύνεται ούτε αν γυρίσει ο οδηγός τον κεφάλι προς τα δεξιά, ούτε με τα συστήματα υποβοήθησης που χρησιμοποιούνται στα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα.
Η προβληματική περιοχή σε έναν (κυρίως) τράκτορα όπως γνωρίζουν οι αναγνώστες μας, είναι η δεξιά πλευρά της καμπίνας. Πάνω από το 50% των ατυχημάτων με φορτηγό εντοπίζονται εκεί. Με το όχημα κινούμενο, ακόμη και με χαμηλές ταχύτητες, στην πόλη, σε κάθε δεξιά στροφή δημιουργούνται συνεχώς κενά στην εποπτεία του οδοστρώματος και του περιβάλλοντος και, ακόμη χειρότερα, και ο πλέον έμπειρος οδηγός μπορεί να έχει στο οπτικό του πεδίο τον «λάθος» καθρέπτη –και πιθανότατα, όχι τέλεια ρυθμισμένο- τη λάθος στιγμή. Αυτό, όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, σε κατοικημένες περιοχές μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα με πεζούς και ποδηλάτες.
Ραντάρ και αισθητήρες «βλέπουν» και τα πιο χαμηλά εμπόδια
Το Blind Spot Assist αποτελείται από ένα γκρουπ ραντάρ με αισθητήρες εγκατεστημένο στη δεξιά πλευρά του οχήματος, και συγκεκριμένα μπροστά από τον πίσω άξονα, πάνω στην πλαϊνή «ποδιά» του σασί. Το σύστημα είναι συνδεδεμένο (ηλεκτρονικά) με τον τράκτορα –δεν επηρεάζεται δηλαδή, από το τρέιλερ και τις διαστάσεις του, καθώς είναι ικανό να «διαβάζει» κάθε διαφορετικό επικαθήμενο ή ρυμουλκούμενο. Το σύστημα καλύπτει πάντα όλη την περιοχή παράλληλα από το όχημα, και άσχετα από το αν πρόκειται για επικαθήμενο ή συρόμενο.
Εξετάζονται δεκάδες παράμετροι, όπως η σχετική ταχύτητα του οχήματος σε σχέση με άλλα οχήματα, πεζούς, εμπόδια (σταθερά και ακίνητα) ενώ, τα ηλεκτρονικά αναγνωρίζουν άμεσα αν ο οδηγός πρόκειται να στρίψει δεξιά ή απλά να αλλάξει λωρίδα στον αυτοκινητόδρομο. Επιπλέον, οι κινήσεις του οδηγού στο τιμόνι αναλύονται, τα ραντάρ διαβάζουν τη διαγράμμιση και τη χρήση φλας και ουσιαστικά «προβλέπεται» η αλλαγή πορείας του οχήματος καθώς και η επόμενη κίνηση του οδηγού. Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι, προβλέπεται με ακρίβεια η τροχιά που θα διαγράψει ο συρμός και κατά πόσο υπάρχουν εμπόδια στην εφαπτόμενη καμπύλη της στροφής.
Τέλος στις «στενές επαφές» με πεζοδρόμια και κολώνες
Σε περίπτωση που τα ραντάρ δουν πεζό, ποδηλάτη, ψηλό ρείθρο πεζοδρομίου, ή οποιοδήποτε όχημα «κρυμμένο» από τους εξωτερικούς καθρέπτες και το οπτικό πεδίο του οδηγού, αρχικά υπάρχει οπτική ειδοποίηση με ένα προειδοποιητικό, τριγωνικού σχήματος LEDάκι που αναβοσβήνει πάνω στη δεξιά κολώνα (Αpillar) της καμπίνας και το οποίο βρίσκεται εντός του οπτικού πεδίου του οδηγού χωρίς να τον ενοχλεί όταν δε λειτουργεί. Αν ο οδηγός συνεχίσει, θέλοντας να στρίψει δεξιά ή να αλλάξει λωρίδα και η ηλεκτρονική μονάδα κρίνει ότι, επίκειται άμεση σύγκρουση, τα LED δίνουν πιο έντονο φωτισμό και ταυτόχρονα αναβοσβήνουν, συνοδευόμενα από ηχητική προειδοποίηση.
Πολύ σημαντικό για τον επαγγελματία οδηγό, είναι η ικανότητα του Blind Spot Assist να «βλέπει» και να αναγνωρίζει και τα σταθερά εμπόδια. Σε πολύ κλειστές δεξιές στροφές λ.χ., όπου αναγκαστικά κόβεις το τιμόνι πολύ, το σύστημα βλέπει οτιδήποτε θα μπορούσε να χτυπήσει το όχημα –από πινακίδες, μπαριέρες, φανάρια και ψηλά πεζοδρόμια μέχρι κολώνες φωτισμού. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ηχητική και οπτική προειδοποίηση είναι ταυτόχρονες και έντονες, γεγονός σημαντικό αφού αποφεύγονται κάποιες από τις πιο συνηθισμένες ζημιές. Ελάχιστοι είναι οι επαγγελματίες οδηγοί που δεν έχουν «λαβώσει» το όχημά τους στην πόλη, σε κάποιο μανουβράρισμα.
Είναι σημαντικό ότι, το Blind Spot Assist δουλεύει από στάση –περιμένοντας π.χ., σε φανάρι– μέχρι τον κόφτη τελικής ταχύτητας, δεν υπάρχει δηλαδή, κάποιο στενό εύρος λειτουργίας. Σκανάρει μία περιοχή μεγάλου εύρους, και αναγνωρίζει τα πάντα, άσχετα από ύψος και διαστάσεις. Επιπλέον «βλέπει» συν δύο μέτρα εμπρός από το φορτηγό. Στο μέλλον θα λανσαριστεί και για οχήματα μεγαλύτερου μήκους ενώ, θα «βλέπει» και πίσω από το τρέιλερ. Επίσης πολύ σημαντικό για τον οδηγό, είναι και το γεγονός ότι, σκανάροντας μία τόσο μεγάλη περιοχή, το ραντάρ «ξέρει» ακριβώς πότε μπορείς να ξαναφέρεις το φορτηγό στη δεξιά λωρίδα μετά από προσπέραση άλλου φορτηγού –αν βιαστείς θα σε ειδοποιήσει εγκαίρως. Οι προηγμένες λειτουργίες που διαθέτει συνιστούν πρωτιά για την κατηγορία. Είναι χαρακτηριστικό ότι, με πολύπλοκους υπολογισμούς, το σύστημα μαντεύει την ακριβή τροχιά του επικαθήμενου και, ουσιαστικά τις επόμενες κινήσεις του οδηγού που αν κινδυνεύει να χτυπήσει μία κολώνα θα ειδοποιηθεί εγκαίρως.
Επίσης, αν προσπερνάει ο οδηγός ένα π.χ., σκούτερ σε επαρχιακό δρόμο, πάλι το Blind Spot Assist εξετάζει τη θέση του δικύκλου συνεχώς, για να ειδοποιήσει τον οδηγό αν η απόσταση μεταξύ των δύο οχημάτων μειωθεί υπερβολικά. Το σύστημα εξελίχθηκε στη διάρκεια δύο ετών, και αυτή τη στιγμή διενεργούνται οι τελευταίες δοκιμές εξέλιξης και προσαρμογής σε όλη τη γκάμα βαρέων οχημάτων της εταιρείας. Αν και από τη Mercedes δεν ανακοινώνεται κάτι, θεωρούμε πως το λανσάρισμά του επίκειται σύντομα.
Η καινοτομία γίνεται νόμος
Από τον Νοέμβριο 2015, το ενεργό σύστημα πέδησης έκτακτης ανάγκης (AEBS) γίνεται υποχρεωτικό για όλα τα καινούργια φορτηγά άνω των 8 τόνων μικτού, που ταξινομούνται για πρώτη φορά. Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες, και περιλαμβάνουν κυρίως φορτηγά με πάνω από τρεις άξονες και κάποια εκτός δρόμου οχήματα. Το σύστημα που τοποθέτησε η Mercedes στα φορτηγά της 9 χρόνια πριν (ΑΒΑ 1), το γνωστό δηλαδή, Active Brake Assist (ΑΒΑ), υπάρχει ήδη σε 60.000 φορτηγά της εταιρείας ανά την Ευρώπη. Από αυτά, 23.500 φέρουν την τελευταία, και πιο εξελιγμένη εκδοχή, το ΑΒΑ 3. Το ΑΒΑ 3 είναι από τον Αύγουστο 2015, βασικός εξοπλισμός όλων των Actros, Antos και Arocs που υποχρεούνται από την Ε.Ε. να διαθέτουν κάποιας μορφής σύστημα πέδησης έκτακτης ανάγκης (AEBS).
Σκοπός της συγκεκριμένης κοινοτικής οδηγίας, είναι το σύστημα να μειώνει την ταχύτητα του οχήματος σε περίπτωση που οδηγός δεν έχει αντιληφθεί τον κίνδυνο, και η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Αξίζει αναφοράς το γεγονός ότι, το ΑΒΑ 3 υπερκαλύπτει ήδη τις απαιτήσεις της νομοθεσίας που τίθεται σε εφαρμογή το 2018: όταν το σύστημα ανιχνεύσει κινούμενο εμπόδιο (άλλο όχημα) και τον οδηγό να μην πραγματοποιεί κάποια ενέργεια, το ΑΒΑ είναι ικανό να φρενάρει ένα φορτηγό που κινείται με 80 χλμ./ώρα στα 0 χλμ./ώρα. Όταν ανιχνευτεί σταθερό εμπόδιο, το ΑΕΒS θα πρέπει να είναι ικανό να μειώσει την ταχύτητα κατά (τουλάχιστον) 20 χλμ./ώρα. Το ΑΒΑ 3 είναι ικανό ακόμη και να ακινητοποιήσει το όχημα υπερκαλύπτοντας κατά πολύ τις απαιτήσεις της νομοθεσίας.
Μελλοντικά, το ABA 3 θα προσφέρεται «πακέτο» με το Collision Warning Assist. Αυτή τη στιγμή, το τμήμα έρευνας και εξέλιξης της Mercedes δουλεύει στο επόμενο στάδιο του ΑΒΑ 3 που, σύντομα θα είναι ικανό να «αναγνωρίζει» πεζούς και ποδηλάτες.
Πέρα από τα παραπάνω υπερσύγχρονα συστήματα ασφαλείας, δεν θα πρέπει να αγνοούμε και την ύπαρξη του ESP –στάνταρ πλέον σε όλα τα οχήματα– που όμως για τα επικαθήμενα έχει αυξημένη σημασία, καθώς αποτρέπει το δίπλωμα της νταλίκας.
Τι ακολουθεί
Στη διάρκεια της παρουσίασης, συνομιλήσαμε με μηχανικούς του κατασκευαστή. Το αμέσως επόμενο (εύλογο) βήμα, είναι η δυνατότητα του Blind Spot Assist να ενεργοποιεί τα φρένα από μόνο του. Επίσης, από ρεπορτάζ του Τ&Τ σε δοκιμές που πραγματοποιούν διάφοροι προμηθευτές, το μεγάλο εξελικτικό βήμα για την οδήγηση φορτηγού και την άνεση, θα είναι το πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα «κεντραρίσματος» και διατήρησης του φορτηγού στη λωρίδα του. Το αποκαλούμενο Lane Centering Assist (LCA) αναμένεται να κάνει τις γνωστές μικροδιορθώσεις που κάνει κάθε οδηγός στον αυτοκινητόδρομο, παρελθόν. Το τιμόνι δηλαδή, θα κρατάει μόνο του το φορτηγό στη λωρίδα όπου κινείται.
Αυτό πάντως που μας έκανε εντύπωση, είναι το γεγονός ότι, οι μηχανικοί μας είπαν πως δουλεύουν και τη δυνατότητα να μπορεί το φορτηγό να στρίψει μόνο του για να αποφύγει εμπόδιο που δεν έχει δει ο οδηγός. Χωρίς να το ονομάζουν, αναφέρονται σε αυτό που αποκαλείται Electronic Steering Assistant. Πρόκειται για ένα ηλεκτροϋδραυλικό σύστημα διεύθυνσης που είναι ικανό να πραγματοποιήσει μόνο του –χωρίς ανθρώπινο χέρι– ελιγμό αποφυγής εμποδίου. Πέρα από την απουσία νομοθετικού πλαισίου για κάτι τέτοιο, η τεχνολογία δεν είναι ακόμη ώριμη, και σίγουρα απέχει κάποια χρόνια από τη μαζική παραγωγή.
Από εκεί και πέρα, σύμφωνα με τον κατασκευαστή, ήδη από τον περασμένο Αύγουστο, για όποιον πελάτη επιλέξει ως «πακέτο» συγκεκριμένα συστήματα ενεργητικής ασφάλειας, ισχύουν νέες μειωμένες τιμές. Αυτό γίνεται ως ανταπόδοση της εταιρείας στο έξτρα κόστος το οποίο, θα κληθούν να πληρώσουν οι πελάτες λόγω της αλλαγής νομοθεσίας που επιβάλλει τη χρήση των νέων ηλεκτρονικών, AEBS και LDWS.
