Το υπερυψωμένο τουριστικό Travego των 12,2 μέτρων μήκους συνεχίζει την παράδοση που ξεκίνησε το 2006 με τη σειρά «Safety» των επαγγελματικών οχημάτων της Mercedes-Benz. Πρόκειται για ένα στόλο οχημάτων βαμμένων σε κίτρινο χρώμα, με καθένα από αυτά να «φοράει» το σύνολο του εξοπλισμού ενεργητικής ασφάλειας που διαθέτει ο κατασκευαστής. Είχαμε στη διάθεσή μας για δοκιμή την τελευταία προσθήκη στον συγκεκριμένο στόλο οχημάτων, το τελευταίας γενιάς Travego, με σειρά σημαντικών βελτιώσεων και αναβαθμίσεων.
Mοναδική θέση οδήγησης
Η είσοδος στο σαλόνι από τις δύο πόρτες είναι εύκολη χάρη στο μεγάλο πλάτος τους και το χαμηλό ύψος των σκαλοπατιών που ανέρχεται (μάξιμουμ) στα 175 χιλιοστά εμπρός και 250 πίσω. Η Mercedes έχει αναγάγει τον διάκοσμο του σαλονιού των λεωφορείων της σε υψηλή τέχνη. Αυτό το έχει καταφέρει με το να μεταδίδει στους επιβάτες μία αίσθηση αρμονικής συνέχειας στον σχεδιασμό. Μέσα στο Travego καθίσματα, πάνελ, οροφή και κανάλια αποσκευών είναι άψογα φινιρισμένα, αλλά ταιριάζουν αναμεταξύ τους καθώς και με το εξωτερικό ύφος του οχήματος. Αυτό για να επιτευχθεί σε τόσο μεγάλο όχημα μόνο εύκολο δεν είναι.
Το σαλόνι είναι εντυπωσιακό, με το λεωφορείο της δοκιμής να φέρει το επίπεδο εξοπλισμού «Flair». Να θυμίσουμε πως τα επίπεδα εξοπλισμού της ναυαρχίδας των λεωφορείων της Mercedes αναφέρονται και στο είδος του διακόσμου. Το «Flair» λοιπόν, συνοδεύεται από ενθέσεις και «φιλετάκια» ξύλου σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο του λεωφορείου –από τη στεφάνη του τιμονιού και την κεντρική κονσόλα, έως διάφορα σημεία των καθισμάτων. Οι δυνατότητες τελικής διαμόρφωσης του διακόσμου του σαλονιού είναι φυσικά ατελείωτες και η τελική επιλογή επαφίεται στον πελάτη. Στο Travego που οδηγήσαμε, υπήρχαν 44 Travel Star Xtra καθίσματα, με συνδυασμό δέρματος και υφάσματος, καλυμμένα με την παχιά επένδυση τύπου Luxline. Ο συνδυασμός που έχει επιλέξει ο κατασκευαστής είναι πολύ έντονος και, για όσους ενδιαφέρονται, οι δερμάτινες επενδύσεις στα καθίσματα έχουν απόχρωση «dolphin blue». Η ατμόσφαιρα που επικρατεί είναι ξεχωριστή και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στα πορτοκαλί υφάσματα που έχουν τοποθετηθεί σε καίρια σημεία όπως η οροφή και κάποια πλευρικά πάνελ.
Το κλιματιστικό οροφής αποδίδει 35 kW και του οδηγού 8 kW. Ολοκαίνουργιο είναι το σύστημα θέρμανσης που βασίζεται σε θερμοπομπό ζεστού νερού για το σαλόνι και σε άλλο για τα κρύσταλλα των παραθύρων. Ξεχωριστό είναι επίσης το σύστημα θερμανσης για τον οδηγό ενώ, η θέρμανση για την οροφή παρέχεται από το κλιματιστικό και το θερμαντήρα. Νέα για το μοντέλο είναι και η δυνατότητα αυτόματου κλεισίματος των καταπακτών οροφής σε περίπτωσης βροχής αφού υπάρχουν αισθητήρες βροχής –ο οδηγός μπορεί έτσι να ανανεώνει τον αέρα στο εσωτερικό ακόμη και σε κάποιο διάλειμμα χωρίς να ανησυχεί μήπως «πιάσει» βροχή και μπει νερό στο εσωτερικό. Πλούσιος ο εξοπλισμός σε θέματα πολυμέσων όπως, CD και DVD player, άλλο πολύδισκο DVD, δέκτης ψηφιακού ραδιοφώνου και επιπλέον τρία 19ιντσα μόνιτορ. Σε αυτά μπορεί να προβάλλονται, πέρα από ταινίες, είτε ο δρόμος εμπρός, είτε ο οδηγός όταν μιλάει στο μικρόφωνο, ή και η εικόνα από το σύστημα πλοήγησης με τη θέση του οχήματος. Μπόιλερ, μεγάλο ψυγείο, βραστήρας για hot dog και κουζινάκι συμπληρώνουν ένα χώρο υψηλού επιπέδου διαβίωσης.
Εργονομία θέσης οδήγησης, δυναμικά χαρακτηριστικά
Η Mercedes για τη θέση οδήγησης του κορυφαίου της μοντέλου χρησιμοποιεί ό,τι καλύτερο διαθέτει, με τον πίνακα οργάνων, το τιμόνι και το χειριστήριο για το κιβώτιο ταχυτήτων να προέρχονται από τα αντίστοιχα των Actros, με τις απαραίτητες βέβαια προσαρμογές. Εργονομικά, το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Ο μοχλοδιακόπτης π.χ., του PowerShift, στη δεξιά πλευρά της κολώνας του τιμονιού βολεύει πολύ. Ακόμη και ο πλέον έμπειρος οδηγός είναι δύσκολο να βρει ψεγάδι στη θέση οδήγησης του Travego αρκεί να σημειώσουμε ότι το κάθισμα ρυθμίζεται σχεδόν σε κάθε έννοια, περιστρέφεται και είναι θερμαινόμενο.
Συνολικά, έχουμε να κάνουμε με τον πιο οδηγοκεντρικό χώρο εργασίας της αγοράς. Η τακτοποίηση των πλήκτρων και χειριστηρίων είναι υποδειγματική: αριστερά, πάνω στο ταμπλό υπάρχουν (μεταξύ άλλων) όλα τα πλήκτρα για φωτισμό, πόρτες, παράθυρα, τουαλέτα, καφετιέρα, ο «γενικός» και το μπουτόν εκκίνησης του κινητήρα. Το πόσο «ψαγμένο» εργονομικά είναι το ταμπλό φαίνεται από το γεγονός ότι, σύντομα ανακαλύπτεις πως, αυτά που χρησιμοποιούνται πιο συχνά, τα βρίσκεις άμεσα, σχεδόν χωρίς να χρειαστεί να κοιτάξεις ή να εκτείνεις υπερβολικά το χέρι σου. Στα θετικά καταγράψαμε και το γεγονός ότι, ενώ τα χειριστήρια πολλαπλών λειτουργιών στο τιμόνι ελέγχουν δεκάδες παραμέτρους, δεν είναι υπερβολικά πολλά ώστε να μπερδεύουν τον οδηγό. Πέρα από την πλοήγηση στο μενού της ψηφιακής οθόνης στον πίνακα οργάνων, ο οδηγός ελέγχει από αυτό και λειτουργίες όπως το κινητό του τηλέφωνο, ή την ένταση του ηχοσυστήματος. Οι ενδείξεις για τον εξαερισμό, τη θέρμανση τον κλιματισμό είναι πεντακάθαρες.
Η μόνη μας κριτική έχει να κάνει με το σύστημα πλοήγησης. Από τη μία δουλεύει φυσικά μια χαρά, και η εικόνα του μπορεί να προβάλλεται στα μόνιτορ του σαλονιού για τους επιβάτες, από την άλλη όμως, τα γραφικά και η ευκρίνεια δεν είναι στο επίπεδο των υπόλοιπων στοιχείων της κατασκευής. Τη δουλειά του πάντως, την κάνει.
Γκάζι παντού
Οι αναγνώστες μας σίγουρα ενδιαφέρονται για το «τράβηγμα» του (κάθετα τοποθετημένου, εξακύλινδρου σε σειρά) Euro 6 OM 470 των «μόλις» 10.677 κ.εκ. Αυτός αποδίδει 428 hp στις1.800 σ.α.λ., και 2.100 Nm στις 1.100 σ.α.λ.. Θεωρούμε πως είναι πρακτικά αδύνατο να βρεθεί κάποιος που θα αισθανθεί τη μικρότερη (σε σχέση με το παρελθόν) χωρητικότητα του κινητήρα. Το τράβηγμα είναι πειστικό και γεμάτο σε όλο το ωφέλιμο εύρος στροφών. Δεν υπάρχουν πολλές ανηφόρες που θα αναγκάσουν το Travego να κόψει ρυθμό, ακόμη και στους 18 τόνους μικτού. Το οχτάρι αυτοματοποιημένο GO 250-8 MPS (σχεδιασμένο να αντέχει ροπή έως και 2.500 Nm) δουλεύει εξαιρετικά. Τα πλεονεκτήματα είναι γνωστά και τα έχουμε αναφέρει επί μακρόν. Η τελική σχέση μετάδοσης είναι 3,583 και η κλιμάκωση υποδειγματική για το μεταφορικό έργο του οχήματος.
Κινούμενοι σε επαρχιακό, ιδιαίτερα απαιτητικό οδικό δίκτυο στην περιοχή της Ρηνανίας-Παλατινάτο, η κύρια παρατήρηση για τη λειτουργία του κιβωτίου έχει να κάνει με τα αστραπιαία και πάντοτε ορθά κατεβάσματα (σε αυτόματη λειτουργία). Το PowerShift είναι πολύ δύσκολο να το «μπερδέψεις» -δίναμε σκόπιμα δυνατές γκαζιές σε ανηφόρα για να αλλάξει σχέση, τα ηλεκτρονικά όμως με τους πολλούς αισθητήρες δεν ανέβαζαν για να μην «κρεμάσει» το όχημα. Προσωπικά, θεωρούμε πάντως πως το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα το PowerShift το έχει στο μανουβράρισμα και τους ελιγμούς. Το PowerShift διαθέτει μία λειτουργία τύπου έρπυσης/σούπερ αργού, που έχουμε παρουσιάσει αναλυτικά. Αυτή θυμίζει αυτόματο κιβώτιο με μετατροπέα ροπής –ο οδηγός μπορεί να κινείται με ταχύτητα βαδίσματος ακόμη και σε μεγάλες κλίσεις του οδοστρώματος απλά δουλεύοντας το πεντάλ του φρένου. Κανένα σκορτσάρισμα, καμία άγαρμπη ταλάντωση του αμαξώματος και καμία ταλαιπωρία των μηχανικών μερών. Μπορείς δηλαδή, να μπεις λ.χ., σε ένα χωριό της Μάνης και να μανουβράρεις όλη μέρα απλά χρησιμοποιώντας μόνο το φρένο χωρίς να ταλαιπωρείς τα μηχανικά μέρη.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε την ακρίβεια του συστήματος διεύθυνσης του Travego. Το μήκους 12.180 χιλιοστών λεωφορείο φορτωμένο στους 18 τόνους μικτού, είναι ίσως, το πιο «στριφτερό» τουριστικό της αγοράς. Το σασί και η ανάρτηση με ηλεκτρονικό έλεγχο μαζί με τα διπλά ψαλίδια εμπρός συνθέτουν ένα σύνολο το οποίο σε απαιτητικά δρομολόγια μπορεί να ακολουθήσει μόνο ένα 500άρι Setra. Η κύρια πέδηση είναι η κορυφαία σε αίσθηση και αποτελεσματικότητα ενώ, το υδροδυναμικό ριτάρντερ νερού της Voith (SWR) είναι το ίδιο με τα φορτηγά της εταιρείας και επιβραδύνει με παροιμιώδη ευκολία το όχημα. Το γνωστό «fading» η μειούμενη δηλαδή απόδοση των φρένων μετά από συνεχή χρήση, στο Travego θα αργήσει πολύ να έλθει.
Τι άλλαξε στο Travego
Τα Travego που παράγονται το 2016 φέρουν δύο στοιχεία που δυνητικά μεγιστοποιούν την αποδοτικότητα και την ασφάλειά τους. Αναφερόμαστε στην τελευταία έκδοση του ΑΒΑ και την πρεμιέρα του προγνωστικού PPC. Το προγνωστικό σύστημα Predictive Powertrain Control (PPC) ακόμη και σε ταξίδια με απαιτητική τοπογραφία επιτυγχάνει να μειώνει την κατανάλωση καυσίμου. Το σύστημα έχει μεταφερθεί στο Travego από τα φορτηγά της Mercedes, με τις απαραίτητες βέβαια, προσαρμογές, καθώς έχουμε να κάνουμε με διαφορετικές παραμέτρους: άλλος όγκος οχήματος και ταχύτητα κίνησης, διαφορετικό μικτό βάρος, διαφορετικές επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις και πάει λέγοντας. Στη διαδρομή μας, στη Γερμανία, η διαπίστωση είναι πως το PPC δουλεύει λιγότερο σε σχέση με ότι σε ένα Actros, καθώς, θα πρέπει π.χ., μία ανηφόρα να είναι πολύ δύσκολη ώστε να θεωρήσει πως θα υπάρχει κέρδος σε κινητική ενέργεια και εξοικονόμηση καυσίμου αν επέμβει. Παρατηρήσαμε δηλαδή πως, το PPC είναι λιγότερο παρεμβατικό σε σχέση με τα προγνωστικό ενός 40τονου φορτηγού. Σε κάθε περίπτωση, δουλεύει όπως ένας πολύ έμπειρος οδηγός –παντού και πάντα η πλέον κατάλληλη σχέση στο κιβώτιο και η καλύτερη δυνατή δοσολογία γκαζιού. Όσες φορές τέλος, χρησιμοποιούμε όχημα με PPC, δεν παύει να μας εντυπωσιάζει η ακρίβεια που το σύστημα μειώνει την επιτάχυνση ακριβώς λίγο πριν την κορυφή μίας μεγάλης ανάβασης αφού ξέρει ότι ακολουθεί κατηφόρα και το λεωφορείο δεν θα «κόψει» καθόλου ταχύτητα κίνησης. Γνωρίζοντας όλα τα στοιχεία της διαδρομής μερικά χιλιόμετρα εμπρός, το προγνωστικό μοιάζει με οδηγό που εκτελεί δρομολόγιο σε μία διαδρομή που ξέρει απέξω κι ανακατωτά. Το EcoRoll (αυτόματο πέρασμα σε νεκρά) μπορεί να παραμείνει ενεργό για όσο κρίνει το προγνωστικό. Σύμφωνα με τη Mercedes, από μόνο του το PPC μπορεί να μειώσει την κατανάλωση έως και 4%.
Λεωφορείο επίδειξης υψηλής τεχνολογίας
Αναμφισβήτητα η κύρια βελτίωση στον τομέα της ασφάλειας του Travego είναι το τελευταίας γενιάς Active Brake Assist (ΑΒΑ 3), δηλαδή το σύστημα αυτόματης πέδησης έκτακτης ανάγκης, το οποίο στην περίπτωση του Travego, αποτελεί μέρος του στάνταρ εξοπλισμού, αν ο πελάτης επιλέξει το «έξυπνο» cruise control, το γνωστό δηλαδή, σύστημα διατήρησης εγγύτητας. Το ΑΒΑ χρησιμοποιεί το ίδιο σύστημα ραντάρ με τον ενεργό αυτόματο πιλότο. Η κύρια διαφορά με το προηγούμενο (ΑΒΑ 2) είναι η για πρώτη φορά σε λεωφορείο παραγωγής δυνατότητα παροχής, εντελώς αυτόματα, όλης της διαθέσιμης ισχύος πέδησης αν υπάρχει ακίνητο εμπόδιο, μπροστά στην πορεία του λεωφορείου.
Πανδαισία συστημάτων ενεργητικής ασφάλειας
Ο κατάλογος των συστημάτων ενεργητικής ασφάλειας είναι μακρύς και εντυπωσιακός. Τα περισσότερα από τα συστήματα ενεργητικής ασφάλειας του Travego «κάθονται» πάνω στη μονάδα του ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου της πέδησης (EBS): ηλεκτρονικό σύστημα ευστάθειας (ESP) που, περιλαμβάνει τα ABS, ASR, BA και DBL. ACC και Lane Assistant συμπληρώνουν τη λίστα. Η δεύτερη μεγάλη, και σημαντική καινοτομία του νέου Travego είναι η ενσωμάτωση της λειτουργίας «stop and go» στο σύστημα διατήρησης εγγύτητας. Ο έξυπνος αυτόματος πιλότος είναι έτσι κι αλλιώς σημαντικό βοήθημα για τον οδηγό ενός λεωφορείου καθώς, τον κρατά ξεκούραστο στην εθνική οδό. Με την καινούργια λειτουργία «σταμάτα-ξεκίνα», το σύστημα αντί να βγαίνει αυτόματα εκτός λειτουργίας στα 15 χλμ./ώρα, διαθέτει πλέον ωφέλιμο φάσμα λειτουργίας από 0 έως 100 χλμ./ώρα.
Αυτή είναι μία λειτουργία, εξαιρετικά δύσκολη στο να επιτευχθεί τεχνικά, και είναι ελάχιστα παγκοσμίως τα οχήματα που την διαθέτουν. Πρακτικά, ο αυτόματος πιλότος λειτουργεί, αν τον ενεργοποιήσει ο οδηγός, συνέχεια ακόμη και σε ταχύτητες… βαδίσματος. Η άνεση για τπν οδηγό είναι μοναδική καθώς σε μία από τις πιο βαρετές συνθήκες δρομολογίου, δηλαδή, σε μποτιλιάρισμα, δεν κάνει απολύτως τίποτε άλλο πέρα από το να κρατά το τιμόνι. Το λεωφορείο, ακόμη και από στάση ξεκινά πάλι μόνο του όταν αρχίσει να κινείται το όχημα που είναι εμπρός του, κρατώντας συνέχεια απόσταση ασφαλείας. Σε ό,τι αφορά ειδικά ένα τουριστικό ή υπεραστικό πούλμαν, ένα ακόμη μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα αφορά στην παρεχόμενη άνεση: ο τρόπος που το ACC επιβραδύνει και επιταχύνει το λεωφορείο είναι πολύ «γλυκός», με τους επιβάτες σχεδόν να μην αισθάνονται τη λειτουργία της γραμμής μετάδοσης κίνησης.
Ο μόνος περιορισμός τέλος, είναι ότι, αν το Travego μείνει ακίνητο για διάστημα μεγαλύτερο των 2 δευτερολέπτων, τότε ο αυτόματος πιλότος σταματά να λειτουργεί.
