Την ανάγκη να γίνει ανταγωνιστικός ο κλάδος των οδικών μεταφορών μέσα από συνέργειες επισημαίνει ο Δρ. Βασίλης Ζεϊμπέκης και υπογραμμίζει παράλληλα τη σημασία δημιουργίας των Αστικών Κέντρων Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ).
T&T: κ. Ζεϊμπέκη, οι εξελίξεις στον κλάδο των εμπορευματικών μεταφορών είναι συνεχείς και σημαντικές. Μπορείτε να μας κάνετε μια ανασκόπιση της υφιστάμενης κατάστασης του κλάδου στην Ελλάδα;
Β.Ζ.: Αρχικά θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για την πρόσκληση που μου απευθύνατε και τη δυνατότητα που μου δίνετε να εκφράσω τις απόψεις μου για τον κλάδο των μεταφορών στην Ελλάδα. Πράγματι, τα τελευταία χρόνια έχουμε σημαντικές εξελίξεις στον κλάδο των εμπορευματικών μεταφορών οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις έχουν θετικό πρόσημο ενώ υπάρχουν και αυτές με αρνητικό αντίκτυπτο για τους Έλληνες μεταφορείς. Στα θετικά αναφέρω την ολοκλήρωση σημαντικών έργων υποδομής (π.χ. ΠΑΘΕ, Ιονία Οδός, κτλ.) που έχουν συντελέσει στη μείωση του χρόνου που απαιτείται για τη μεταφορά εμπορευμάτων στο εσωτερικό της χώρας, στην ανάπτυξη Εμπορευματικών Κέντρων Εθνικής Εμβέλειας τα οποία βρίσκονται σε καλό δρόμο (ευελπιστούμε να προχωρήσουν), ενώ σημαντικές εξελίξεις έχουμε στη σιδηροδρομική μεταφορά με την είσοδο στην ελληνική αγορά τριών ακόμα εταιριών (πέραν της ΤΡΑΙΝΟΣΕ) οι οποίες θα παρέχουν μεταφορικές υπηρεσίες.
Τα αρνητικά δυστυχώς σχετίζονται με χρόνια προβλήματα που δεν έχουν λυθεί ακόμα και αφορούν στον συνεχή κατακερματισμό του κλάδου των οδικών μεταφορών, στην μη ενεργοποίηση μεικτών κλιμακίων ελέγχου, στην ύπαρξη γηρασμένου στόλου φορτηγών οχημάτων καθώς και στην αδυναμία που θα υπάρχει σε λίγα χρόνια εκτέλεσης διεθνών μεταφορών από φορτηγά οχήματα με ελληνικές πινακίδες. Τα παραπάνω θέματα είναι λυπηρά εάν αναλογιστεί κανείς ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η κατανομή μεταφερόμενων εμπορευμάτων ανά μέσο μεταφοράς (με βάση το βάρος) είναι η εξής: Οδικές μεταφορές 74,02%, Θαλάσσιες μεταφορές 25,76%, Σιδηροδρομικές μεταφορές 0,2% και Αεροπορικές μεταφορές 0,02%, γεγονός που καταδεικνύει ότι οι οδικές μεταφορές στην Ελλάδα είναι το κυρίαρχο μέσο διακίνησης εμπορευμάτων.
T&T: κ. Ζεϊμπέκη, ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις στον κλάδο των οδικών μεταφορών; Οι Έλληνες μεταφορείς μπορούν να ανταγωνιστούν τους συναδέλφους τους από το εξωτερικό; Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν;
Β.Ζ.: Όπως ανέφερα και παραπάνω, οι προκλήσεις στην οδική μεταφορά είναι πολλές και σημαντικές. Η περίοδος που διανύουμε είναι κρίσιμη και θα πρέπει τόσο σε στρατηγικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο να υλοποιήσουμε όλες τις απαραίτητες δράσεις ώστε να μην χάσουμε μια μεγάλη ευκαιρία να αναδείξουμε εκ νέου τους Έλληνες μεταφορείς σε Ευρωπαϊκό και γιατί όχι σε Παγκόσμιο επίπεδο.
Προφανώς οι δράσεις αυτές αφορούν και στο εσωτερικό της χώρας. Τέτοιες δράσεις (αναφέρω ενδεικτικά μερικές) σχετίζονται με τη δημιουργία συνεργειών (clusters) έτσι ώστε να σταματήσει ο κατακερματισμός του κλάδου (αυτή τη στιγμή αναλογεί 1,5__ φορτηγό ανά εταιρία στην Ελλάδα όταν στις γειτονικές μας χώρες αυτή η αναλογία είναι τουλάχιστον πενταπλάσια), η ανανέωση του στόλου οχημάτων (είτε λαμβάνοντας εξαίρεση ως χώρα από την ΕΕ είτε μέσω προγραμμάτων μετασκευής φορτηγών οχημάτων), η υποστήριξη του κράτους στην πάταξη της άναρχης παρουσίας μεταφορικών εταιριών από το εξωτερικό εντός της Ελλάδας (ύπαρξη δηλαδή μεικτών κλιμακίων ελέγχου), κτλ. Δυστυχώς στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η ελληνική οδική εμπορευματική μεταφορά κάθε άλλο παρά ανταγωνιστική είναι. Πρέπει να αλλάξουμε άμεσα διαφορετικά δεν θα επιβιώσουμε σε αυτό το τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον το οποίο έχει διαμορφωθεί στην Ν.Α. Ευρώπη αλλά και στις υπόλοιπες γειτονικές χώρες (π.χ. Τουρκία).
T&T: κ. Ζεϊμπέκη, τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερο υπογραμίζεται η σημασία των αστικών μεταφορών και των συνεργειών μέσω της δημιουργίας Αστικών Κέντρων Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ). Τι εξελίξεις έχουμε και ποιες ευκαιρίες δίνονται στους Έλληνες μεταφορείς;
Β.Ζ.: Οι αστικές εμπορευματικές διανομές στις μεγάλες πόλεις τις Ελλάδας έχουν αυξηθεί σημαντικά και οι δύο κύριοι λόγοι είναι η συνεχώς αυξανόμενη αστικοποίηση (μέχρι το 2025 το 85% των πολιτών της Ευρώπης θα ζουν σε μεγάλες πόλεις σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ) καθώς και η ραγδαία ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου το οποίο συνεπάγεται διανομή/συλλογή εμπορευμάτων σε τελικό καταναλωτή. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι η δημιουργία ΑΚΕΕ (σε πιλοτικά αρχικά φάση) σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας (π.χ. Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πάτρα) αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία η οποία όμως έχει και σημαντικές προκλήσεις.
Ως Αστικό Κέντρο Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ) ορίζεται μια εγκατάσταση παροχής υπηρεσιών logistics (ουσιαστικά αποτελεί μια πλατφόρμα cross-docking) στην οποία εισέρχονται εμπορεύματα (σε παλετοποιημένη μορφή, σε roll cages ή σε κιβώτια), αποομαδοποιούνται, αποθηκεύονται προσωρινά (για λίγες ώρες συνήθως), ενοποιούνται (συνήθως ανά Τ.Κ.) και αποστέλλονται την ίδια ημέρα προς το εσωτερικό της πόλης με κατάλληλα οχήματα, ώστε να επιτυγχάνεται μέγιστη απόδοση ως προς το λόγο φορτίου / κατανάλωση καυσίμου για κάθε διαδρομή και εν γένει ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Η παραπάνω ροή δύναται να πραγματοποιείται και αντίστροφα, δηλαδή από το εσωτερικό της πόλης προς το ΑΚΕΕ, προκειμένου να συλλέγονται υλικά συσκευασίας (π.χ παλέτες) και εμπορεύματα που επιστρέφονται (reverse logistics).
Ήδη το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) για την Αστική Μεταφορά (στο οποίο είχα την τιμή να συμμετέχω στην ομάδα εργασίας που το συνέταξε) το οποίο αποτελεί δευτερογενή νομοθεσία του Ν. 4302/2014 περί εφοδιαστικής έχει κατατεθεί και αναμένεται η υπογραφή του από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Σύντομα λοιπόν θα έχουμε τη δυνατότητα χωροθέτησης ΑΚΕΕ τα οποία θα υποστηρίξουν σημαντικά τις συνέργειες στις αστικές εμπορευματικές μεταφορές με χρήση μάλιστα καθαρών οχημάτων (π.χ. ηλεκτρικά οχήματα, οχήματα CNG/LNG) για την εκτέλεση του τελευταίου μιλίου μεταφοράς (last-mile).
Σημαντικό ειναι να αναφερθεί πως η αγορά τέτοιων οχημάτων επιδοτείται από την Ε.Ε. Εμείς στην OPTILOG Advisory Services ήδη έχουμε εκπονήσει σημαντικό αριθμό μελετών για τη χωροθέτηση ΑΚΕΕ στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
T&T: κ. Ζεϊμπέκη πρόσφατα δημοσιεύτηκε η ΚΥΑ της Πράσινης Εφοδιαστικής στην οποία γίνεται λόγος και για τον υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος στις μεταφορές; Πώς επηρεάζουν όλες αυτές οι περιβαλλοντικές εξελίξεις τις μεταφορές; Είναι προς όφελος των μεταφορικών εταιριών;
Β.Ζ.: Όντως η δημοσίευση της ΚΥΑ για την Πράσινη Εφοδιαστική αποτελεί μια σημαντική καινοτομία για την ελληνική αγορά και είμαι πεπεισμένος ότι θα έχει θετικό αντίκτυπο στις μεταφορικες εταιρίες. Και στη συγκεκριμένη ΚΥΑ είχα την τιμή να συμμετέχω στην ομάδα εργασίας που τη συνέταξε, οπότε μπορώ να σας αναλύσω το σκεπτικό της και τα οφέλη της. Η εν λόγω ΚΥΑ (ΦΕΚ Β’ τεύχος, Αρ. 42, 17/01/2018) αναφέρει ότι οι εταιρίες που έχουν δραστηριότητες εφοδιαστικής (π.χ. εκτελούν μεταφορικό έργο) θα πρέπει να υπολογίζουν (και προαιρετικά να το δηλώνουν σε ειδική βάση δεδομένων στο Υπουργείο Μεταφορών) τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από την οδική μεταφορά και τη διανομή εμπορευμάτων (αποτύπωμα άνθρακα/carbon footprint). Οι εν λόγω εκπομπές εκφράζονται σε συνολικό διοξείδιο του άνθρακα (CΟ2) και συνολικό διοξείδιο του άνθρακα ανά τόνο-χιλιόμετρο (CΟ2/tn-km) ή ανά κυβικό μέτρο - χιλιόμετρο (CΟ2/ m3-km) για μεταφορά/διανομή.
Ειδικότερα στον τομέα των εμπορευματικών μεταφορών, η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους εξής λόγους:
• Για να μπορεί να εντοπίζει πιθανές αδυναμίες και να εφαρμόζει λύσεις με στόχο τη μείωση του λειτουργικού κόστους του στόλου οχημάτων της (ο υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος σχετίζεται με την κατανάλωση καυσίμου, άρα η μείωση των εκπομπών συνεπάγεται μείωση του λειτουργικού κόστους).
• Για να μπορεί να γνωρίζει η ίδια η εταιρία το ανθρακικό της αποτύπωμα που προκύπτει από τον ιδιόκτητο και συνεργαζόμενο στόλο οχημάτων και να λαμβάνει αποφάσεις για τη μείωση/διαχείρισή του.
• Για να μπορεί να αξιολογεί τον στόλο οχημάτων της και τους οδηγούς των οχημάτων
• Για να μπορεί να παρέχει στοιχεία εκπομπών ανθρακικού αποτυπώματος στους πελάτες/συνεργάτες της. Τέτοιου είδους στοιχεία αποτελούν και εργαλείο μάρκετινγκ.
Εμείς στην OPTILOG Advisory Services είμαστε πρωτοπόροι στον υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος έχοντας εφαρμόσει τις ανάλογες μεθοδολογίες υπολογισμού σε πλειάδα εταιριών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούμε είναι αυτές που περιγράφονται στην ΚΥΑ της Πράσινης Εφοδιαστικής. T&T
H OPTILOG Advisory
Ο Δρ. Βασίλης Ζεϊμπέκης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρίας OPTILOG Advisory Services και παράλληλα διδάσκει στο Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Είναι μέλος ΣΕΠ του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και διατελεί επίσης Αντιπρόεδρος Λειτουργιών στην Ελληνική Εταιρεία Logistics (ΕΕL). Είναι εμπειρογνώμων στο Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Εφοδιαστικής και σύμβουλος σε θέματα μεταφορών στα Ηνωμένα Έθνη (UNECE). Δραστηριοποιείται ερευνητικά σε θέματα που αφορούν στη διαχείριση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας με έμφαση στις βιώσιμες/πράσινες μεταφορές και στα πληροφοριακά συστήματα. Έχει εκδώσει 6 διεθνείς συλλογικούς τόμους με θέμα τη Διοίκηση Αλυσίδων Εφοδιασμού καθώς επίσης έχει δημοσιεύσει πάνω από 70 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, διεθνή συνέδρια και επιμελημένους τόμους.
Συμμετέχει σε Editorial Boards γνωστών επιστημονικών περιοδικών ενώ παράλληλα έχει αποτελέσει μέλος οργανωτικών και επιστημονικών επιτροπών σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια. Την τελευταία δεκαπενταετία έχει συμβάλει ενεργά στην υλοποίηση άνω των 40 ερευνητικών έργων ενώ παράλληλα, έχει συμμετάσχει ως εκπαιδευτής σε σεμινάρια κατάρτισης στελεχών και σε μεταπτυχιακά προγράμματα σε δημόσιους οργανισμούς και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ο Δρ. Β. Ζεϊμπέκης έχει επίσης διατελέσει επιστημονικός συνεργάτης και σύμβουλος στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα ενώ έχει υλοποιήσει περισσότερα από 100 ιδιωτικά/αναπτυξιακά έργα στον τομέα των logistics και των πληροφοριακών συστημάτων. Είναι αξιολογητής σε ερευνητικά και επενδυτικά προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (DG MOVE).
Κατέχει δίπλωμα Ηλεκτρονικού Μηχανικού και Μηχανικού Υπολογιστών (κατεύθυνση Τηλεπικοινωνίες) από το Πανεπιστήμιο του Essex με μεταπτυχιακές σπουδές σε Κινητές & Δορυφορικές Επικοινωνίες από το Πανεπιστήμιο του Surrey και Διοίκησης Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο του Warwick. Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ο.Π.Α).
Είναι μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΟΕΕ) και του Ευρωπαϊκού Τεχνικού Επιμελητηρίου (FEANI).
Προφίλ OPTILOG Advisory Services
Η OPTILOG Advisory Services παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας στον τομέα των μεταφορών και των logistics. Η εμπειρία σε όλo το φάσμα λειτουργιών της αλυσίδας εφοδιασμού, καθώς και οι μέθοδοι και τα εργαλεία βελτιστοποίησης που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση πολύπλοκων προβλημάτων, είναι οι κύριοι λόγοι για την προσέλκυση μεγάλου αριθμού πελατών.
Η ομάδα της OPTILOG Advisory Services είναι ισχυρή στην υλοποίηση και την επίτευξη αποτελεσμάτων με διάρκεια στο χρόνο, στον τομέα των μεταφορών και των logistics. Αυτό είναι το κύριο πλεονέκτημα για τους πελάτες της OPTILOG. Στόχος της εταιρείας είναι να κατανοεί τα προβλήματα των πελατών και να παρέχει καινοτόμες λύσεις με προστιθέμενη αξία.
Οι υπηρεσίες της OPTILOG
Advisory Services
• Σχεδιασμός, οργάνωση και μέτρηση απόδοσης (KPIs) αποθηκευτικών χώρων, ΑΚΕΕ και κέντρων διανομής
• Κοστολόγηση αποθηκευτικού και μεταφορικού έργου με χρήση της μεθόδου Activity Based Costing
• Δρομολόγηση και εργαλεία βελτιστοποίησης προγραμματισμού στόλου οχημάτων
• Υπολογισμός ανθρακικού αποτυπώματος σε επίπεδο οργανισμού, προϊόντος και διαδικασίας με χρήση Ευρωπαϊκών προτύπων
• Σύνταξη απολογισμού Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (CSR Reporting)
• Αξιολόγηση επενδύσεων (ανάλυση κόστους-οφέλους, μελέτες σκοπιμότητας)
• Logistics & Transport sourcing
• Υλοποίηση Ευρωπαϊκών χρηματοδοτούμενων έργων (H2020, MED, ENPI, CEF, INTERREG)
• Οργάνωση και υλοποίηση σεμιναρίων για στελέχη επιχειρήσεων.
