Αίσιο τέλος, ως προς το θέμα του επαναπατρισμού, είχε η περιπέτεια των δεκατριών Ελλήνων διεθνομεταφορέων που έμειναν εγκλωβισμένοι στα σύνορα Ιράκ – Τουρκίας για περισσότερες από είκοσι μέρες. Ωστόσο, επέστρεψαν χωρίς τα φορτηγά τους, την κύρια πηγή εσόδων τους, τα οποία άφησαν στην πόλη Ερμπίλ, με άγνωστο το πότε θα τα ξαναπάρουν στα χέρια τους.
Έζησαν μία δύσκολη κατάσταση στο Ιράκ την οποία ξεπέρασαν με ψυχραιμία και θάρρος, όμως, η πολιτεία πρέπει να είναι κοντά τους για να τους βοηθήσει να αντεπεξέλθουν στη δύσκολη οικονομική κατάσταση που έχουν περιέλθει.
Ο συντάκτης μας Παύλος Μαυρομύτης είχε επικοινωνία από τις πρώτες μέρες με κάποιους από τους οδηγούς και μέσω της σελίδας μας στο ίντερνετ (www.troxoikaitir.gr) κάναμε συνεχείς αναρτήσεις για να γίνει ευρέως γνωστό το ζήτημα. Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί φωτίζουμε όλες τις πτυχές της άδικης παραμονής των διεθνομεταφορέων στα σύνορα, εξαιτίας της απαγόρευσης από την τούρκικη πλευρά με το πρόσχημα του κορονοϊού. Όπως θα διαβάσετε στη συνέχεια του κειμένου, η απόφαση αυτή ήταν άδικη, καθώς υπήρχαν σωστές προτάσεις από την πλευρά των Ελλήνων για την εξεύρεση γρήγορης λύσης. Παράλληλα ο Κωνσταντίνος Καλαϊτζίδης και ο Τάκης Ζιάκας μας μεταφέρουν τη δική τους αξέχαστη εμπειρία.
Το χρονικό
Τους τελευταίους μήνες ξεκίνησε και πάλι η μεταφορική δραστηριότητα προς το Ιράκ με αρκετούς Έλληνες διεθνομεταφορείς να δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Τα περισσότερα φορτία ξεφορτώνονται σε μια ακτίνα 270 χιλιομέτρων από τα σύνορα και εν συνεχεία τα φορτηγά γυρίζουν στην Τουρκία για το φορτίο της επιστροφής με προορισμό τη χώρα μας. Δρομολόγια ρουτίνας για τους έμπειρους διεθνομεταφορείς, παρά τις δυσκολίες, τόσο από τις πολύωρες καθυστερήσεις στα σύνορα, όσο και από την εμπόλεμη κατάσταση που επικρατεί στο Ιράκ. Χωρίς να υπολογίζουν άγχος, κούραση και οτιδήποτε άλλο προκύψει, οι οδηγοί μεταφέρουν στην ώρα τους τα εμπορεύματα στον πελάτη, ξεπερνώντας κάθε δυσκολία. Ωστόσο το Φεβρουάριο σε δεκατρείς από αυτούς έτυχε κάτι που σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν να προβλέψουν οι ίδιοι.
Ενώ πραγματοποιήθηκε κανονικά το ξεφόρτωμα σε εργοστάσιο στην πόλη Ερμπίλ του Ιράκ, όταν οι πρώτοι οδηγοί των φορτηγών επέστρεψαν στα σύνορα Ιράκ – Τουρκίας (Zaho Ibrahhim Xalil Siniri Kapisi) στις 27 Φεβρουαρίου, δεν τους επετράπη η είσοδος στην Τουρκία με το πρόσχημα ότι έχουν κολλήσει κορονοϊό. Από τη στιγμή εκείνη ξεκίνησαν τα προβλήματα για τους Έλληνες διεθνομεταφορείς που τελειωμό δεν είχαν. Τις επόμενες δύο ημέρες κατέφτασαν και τα υπόλοιπα ελληνικά φορτηγά και όλα ακινητοποιήθηκαν στα σύνορα, με την τούρκικη πλευρά να αρνείται την είσοδό τους στη χώρα. Παράλληλα τα τούρκικα φορτηγά έμπαιναν και έβγαιναν στη χώρα κανονικά. Στο σημείο ακινητοποιήθηκαν φορτηγά και άλλων κρατών (Ιορδανίας, Βουλγαρίας, Μολδαβίας) στους οδηγούς των οποίων επίσης απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα.
Η δημοσιοποίηση του προβλήματος
Στις 4 Μαρτίου ένας εκ των οδηγών, ο Γιώργος Χουτουριάδης ενημέρωσε τον συντάκτη μας Παύλο Μαυρομύτη για το πρόβλημά τους, το οποίο έπρεπε να γίνει ευρέως γνωστό. Άμεσα έγινε η αντίστοιχη ανάρτηση από τη σελίδας μας στο διαδίκτυο (www. troxoikaitir.gr) και παράλληλα ξεκίνησε ένας αγώνας να κοινοποιηθεί παντού και να ενημερωθούν οι πάντες. Σε αυτό το κομμάτι βοήθησε σημαντικά ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φίλων Φορτηγού από τη Θεσσαλονίκη με όλα τα μέλη του και προσωπικά ο πρόεδρος Κώστας Μυλωνάς, οι οποίοι επίσης ανέδειξαν το θέμα. Τις επόμενες ημέρες το ζήτημα έγινε γνωστό πανελλαδικά, με τηλεοπτικά κανάλια, εφημερίδες, sites και ραδιοφωνικές εκπομπές να καλούν τους οδηγούς για συνεντεύξεις, ζητώντας να μάθουν σχετικές πληροφορίες.
Ενημέρωση από την Ο.Φ.Α.Ε
Μετά από πρωτοβουλία του Π.Σ.Φ.Φ σε συνεννόηση με κάποιες από τις οικογένειες των οδηγών, στις 11 Μαρτίου μια αντιπροσωπεία τους, καθώς και ο συντάκτης μας Παύλος Μαυρομύτης, πήγαν στα γραφεία της Ο.Φ.Α.Ε στη Θεσσαλονίκη, όπου συνάντησαν το προεδρείο το οποίο τους ενημέρωσε για τις επαφές και τις δράσεις που έκαναν για τον επαναπατρισμό των οδηγών. Σε δηλώσεις που έκαναν συγγενείς και φίλοι των οδηγών τόνισαν την αναγκαιότητα να γυρίσουν σπίτια τους όσο πιο γρήγορα γίνεται, πριν η κατάσταση γίνει ακόμη πιο δύσκολη. «Δεν κάνανε κάτι, τα φορτηγά είναι όλα νόμιμα. Είναι όμηροι. Είναι φυλακισμένοι χωρίς να υπάρχει λόγος. Τους κρατάνε χωρίς να έχουν κάνει κάτι. Τελειώνουν τα φάρμακά τους. Ανταπόκριση από κανέναν», ήταν μερικές από τις δηλώσεις των συγγενών των οδηγών, τονίζοντας έτσι την κρισιμότητα της κατάστασης.
Παράλληλα ο πρόεδρος της Ο.Φ.Α.Ε Απόστολος Κενανίδης έκανε την εξής δήλωση. «Μετά τα γεγονότα που έγιναν στο Ιράκ και το κλείσιμο των συνόρων από τους Τούρκους, δεκατρείς Έλληνες αυτοκινητιστές εγκλωβίστηκαν στο Ιράκ. Έκτοτε γίνονται προσπάθειες, σε συνεργασία πάντα με το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, την πρεσβεία στην Άγκυρα και το προξενείο του Ερμπίλ, με την αντίστοιχη ομοσπονδία μας στην Τουρκία καθώς και το αντίστοιχο επιμελητήριο φορτηγών, για τον απεγκλωβισμό των Ελλήνων αυτοκινητιστών. Σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει η δυνατότητα να επιστρέψουν οι Έλληνες αυτοκινητιστές σύντομα αεροπορικώς, τα δε οχήματά τους οδικώς μέσω του συνοριακού σταθμού των Κήπων. Έγινε μία ενημέρωση από εμάς στους συγγενείς και τους φίλους των αυτοκινητιστών για το τι ακριβώς συμβαίνει και ποια ήταν όλη η πορεία μέχρι τώρα διεξαγωγής των συζητήσεών μας».
Η άρνηση της τούρκικης πλευράς
Από την πρώτη στιγμή επικοινωνίας με κάποιους από τους δεκατρείς Έλληνες διεθνομεταφορείς μας γνωστοποίησαν τις ανησυχίες τους ως προς την αφερεγγυότητα της τούρκικης πλευράς και την απροθυμία τους στο να δώσουν λύση στο ζήτημά τους. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε από τους Τούρκους οι οποίοι δεν ήταν συνεργάσιμοι και δεν ήθελαν πραγματικά να βοηθήσουν. Με πρόφαση τον κορονοϊό κωλυσιεργούσαν και με δικαιολογίες καθυστερούσαν την όλη διαδικασία.
Οι προτάσεις των Ελλήνων
Οι Έλληνες διεθνομεταφορείς από την πρώτη στιγμή πρότειναν το προφανές. Να γίνει έλεγχος κορονοϊού στον κάθε ένα ξεχωριστά και αν είναι θετικοί να μπουν σε καραντίνα δεκατεσσάρων ημερών. Αν ωστόσο ήταν αρνητικοί να τους επιτρεπόταν η είσοδος στην Τουρκία και από εκεί να πάρουν το δρόμο της επιστροφής. Η τούρκικη πλευρά όμως το αρνήθηκε.
Η δεύτερη πάλι σωστή πρόταση των διεθνομεταφορέων ήταν να ταξιδέψουν δεκατρείς έλληνες οδηγοί από την Ελλάδα στα σύνορα Τουρκίας-Ιράκ και από εκεί να παραλάβουν τα φορτηγά και να τα γυρίσουν πίσω. Οι δεκατρείς εγκλωβισμένοι διεθνομεταφορείς θα επέστρεφαν αεροπορικώς από το αεροδρόμιο Ερμπίλ του Ιράκ μέσω διαθέσιμων πτήσεων.
Η τρίτη πρόταση των εγκλωβισμένων οδηγών ήταν να διασχίσουν με τα φορτηγά τους transit την Τουρκία με συνοδεία αστυνομικών οχημάτων και να μην σταματήσουν πουθενά μέσα στη χώρα. Ωστόσο, ούτε η δεύτερη, ούτε η τρίτη πρόταση έγινε δεκτή.
Η απάντηση των Τούρκων
Σε πρώτο χρόνο η τουρκική πλευρά ανταπάντησε ότι τα δεκατρία φορτηγά θα τα οδηγήσουν τούρκοι οδηγοί από τα σύνορα Ιράκ-Τουρκίας στα ελληνοτουρκικά σύνορα στο τελωνείο των Κήπων απ’ όπου θα τα παραλάμβαναν οι Έλληνες διεθνομεταφορείς κάτι που φυσικά αρνήθηκαν οι ίδιοι. Ο λόγος προφανής, γιατί κανένας δεν μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια των φορτηγών σε ένα ταξίδι 1.900 χιλιομέτρων.
Αν θα νύσταζε κάποιος από τους τούρκους οδηγούς και προκαλούσε ένα ατύχημα, τι θα γινόταν σε αυτή την περίπτωση; Αν σταματούσαν σε μη φυλασσόμενους χώρους και γινόταν κλοπή του φορτηγού; Πολλά, αν, και ερωτηματικά για τους Έλληνες διεθνομεταφορείς οι οποίοι δεν μπορούσαν, με το δίκιο τους βέβαια, να εμπιστευτούν τη μοναδική περιουσία τους σε έναν ξένο οδηγό.
Σε δεύτερο χρόνο η τούρκικη πλευρά δέχτηκε ωστόσο το αίτημα των διεθνομεταφορέων, να τα παραλάβουν δεκατρείς Έλληνες οδηγοί τα φορτηγά τους και να τα επιστρέψουν στη χώρα μας. Με την είδηση αυτή έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες και βρέθηκαν άμεσα δεκατρείς Έλληνες διαθέσιμοι οδηγοί, με διαβατήριο και βίζα, οι οποίοι ήταν σε αναμονή για να ταξιδέψουν στην Τουρκία. Ωστόσο, οι Τούρκοι τα γύρισαν και πάλι λέγοντας ότι πρέπει να τα οδηγήσουν υποχρεωτικά τούρκοι οδηγοί. Δυστυχώς καμία απολύτως ένδειξη καλής θέλησης και συνεργασίας από την τούρκικη πλευρά.
Άγχος, κούραση, ταλαιπωρία
Σίγουρα οι λέξεις είναι πολύ φτωχές για να περιγράψουν την κατάσταση που βίωσαν οι δεκατρείς διεθνομεταφορείς τις ημέρες παραμονής τους στον τελωνειακό σταθμό Ιράκ –Τουρκίας. Με κάποιους από αυτούς είχαμε σχεδόν καθημερινή επικοινωνία μέσω διαδικτύου, οι οποίοι μας περιέγραφαν την κατάσταση που επικρατούσε εκεί, την ψυχολογική κούραση αλλά και τις δυσκολίες της καθημερινότητας, με τα λεφτά να τελειώνουν και τις παροχές (μπάνια, εστιατόρια) να είναι σε άθλια κατάσταση. Παράλληλα το άγχος ήταν μεγάλο, για το πώς θα ξεμπερδέψουν από την κατάσταση αυτή αλλά για και το μέλλον τους, καθώς εγκλωβισμένοι εκεί, με τις ανάγκες στα σπίτια τους να τρέχουν, άρχισαν πλέον να σκέφτονται και το βιοπορισμό.
Επέστρεψαν χωρίς τα φορτηγά τους
Τελικά τα νέα ήταν ευχάριστα στις 19 Μαρτίου όταν ανακοινώθηκε στους δεκατρείς διεθνομεταφορείς ότι τελικά θα επιστρέψουν στην Ελλάδα, χωρίς τα φορτηγά τους όμως, τα οποία άφησαν στο εργοστάσιο που ξεφόρτωσαν στο Ερμπίλ του Ιράκ. Μετά από τόσες μέρες όμως παραμονής στα σύνορα η πρώτη προτεραιότητα ήταν ο επαναπατρισμός τους, καθώς αν έμεναν και άλλο εκεί θα προέκυπταν νέα προβλήματα.
Το απόγευμα της 19ης Μαρτίου ταξίδεψαν με ειδική πτήση charter, μετά την άμεση κινητοποίηση του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών το οποίο μάλιστα ανέλαβε εξ ολοκλήρου το κόστος της αποστολής επαναπατρισμού. Την επόμενη μέρα επέστρεψαν όλοι στα σπίτια τους και τις οικογένειές τους.
Οι δυσκολίες συνεχίζονται
Σίγουρα η κατάσταση που έχουν περιέλθει οι διεθνομεταφορείς δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Το κυριότερο ήταν να επιστρέψουν σώοι και αβλαβείς στις οικογένειές τους οι οποίες ζούσαν το δικό τους γολγοθά όλες αυτές τις ημέρες. Ωστόσο, αυτό που αναρωτιούνται πλέον είναι τι θα γίνει από δω και πέρα. Οι δώδεκα από τους δεκατρείς διεθνομεταφορείς είναι ιδιοκτήτες και ξαφνικά βρέθηκαν χωρίς φορτηγό, χωρίς δουλειά και χωρίς πηγή εσόδων. Η μοναδική περιουσία τους είναι τα φορτηγά τα οποία δεν ξέρουν πότε θα πάρουν πάλι πίσω.
Σε συνδυασμό μάλιστα με τη δύσκολη οικονομικά συγκυρία που βρισκόμαστε, όπου το μεταφορικό έργο συρρικνώνεται εξαιτίας του κορονοϊού, δεν μπορούν πλέον να δουλέψουν ούτε σαν οδηγοί και έτσι να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη η πολιτεία και το κράτος πρόνοιας να σκύψει στο πρόβλημά τους, με αναστολή τυχών οικονομικών υποχρεώσεών τους αλλά και την άμεση στήριξη με κάποιο χρηματικό ποσό για να καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες της καθημερινότητας.
Η άποψη των πρωταγωνιστών
Η ψυχραιμία και η υπομονή των δεκατριών διεθνομεταφορέων, οι οποίοι αντιμετώπισαν την κατάσταση με θάρρος, ήταν αυτές που τους βοήθησαν να ξεπεράσουν αυτή τη δυσκολία που βρήκαν μπροστά τους. Συνομιλήσαμε με δύο από αυτούς και καταγράφουμε τη δική τους εμπειρία.
Κωνσταντίνος Καλαϊτζίδης: Ήμουν ο πρώτος από τους δεκατρείς οδηγούς που έφτασα στα σύνορα Ιράκ – Τουρκίας και όταν πέρασα στην τούρκικη πλευρά με ενημέρωσαν για τον κορονοϊό και μου πήραν δείγμα το οποίο βγήκε αρνητικό. Όταν τους ρώτησα για ποιο λόγο με καθυστερούν, μου απάντησαν ότι έπρεπε να πάρουν την έγκριση από την Άγκυρα και τελικά μου αρνήθηκαν την είσοδο, χωρίς κάποια αιτιολογία και μου ζήτησαν να επιστρέψω στην πλευρά του Ιράκ. Την επόμενη ημέρα έφτασαν οι συνάδελφοί μου Κώστας Αντωνίου και Γιώργος Χουτουριάδης στους οποίους επίσης απαγορεύτηκε η είσοδος στην Τουρκία. Τελικά δεν επέτρεψαν σε κανέναν και μας άφησαν σε ένα χώρο εντός του Ιρακινού τελωνείου. Εκεί έχουν τον έλεγχο οι Κούρδοι οι οποίοι μας φέρθηκαν άψογα. Βέβαια η κατάσταση που αντιμετωπίσαμε όλες αυτές τις ημέρες ήταν απελπιστική. Τα καθαρά ρούχα μας είχαν τελειώσει, μπανιέρες δεν υπήρχαν, και έπρεπε να ψωνίζουμε από τα καταστήματα και να μαγειρεύουμε μόνοι μας. Ευτυχώς δεν αρρώστησε κάποιος από εμάς γιατί θα ήταν ακόμη πιο δύσκολα για όλους μας. Ασφαλίσαμε τα φορτηγά μας στο εργοστάσιο που είχαμε ξεφορτώσει και μετά με τη συνοδεία του Έλληνα πρόξενου πήγαμε στο αεροδρόμιο.
Τάκης Ζιάκας: Ήταν μία δυσάρεστη κατάσταση τόσο για εμάς που ήμασταν ακινητοποιημένοι στα σύνορα, όσο και για τις οικογένειές μας που αγωνιούσαν καθημερινά, περιμένοντας νέα μας. Ζήσαμε όλες αυτές τις ημέρες με την αβεβαιότητα και το άγχος για το πώς θα βγαίναμε από την απομόνωση και το πώς θα λυνόταν το πρόβλημά μας. Όσο περνούσαν οι μέρες η κατάσταση δυσκόλευε γιατί οι συνθήκες εκεί δεν ήταν οι καλύτερες δυνατές. Μέναμε στα φορτηγά μας κλεισμένοι, αλλά δεν είχαμε μπάνια και εστιατόρια για φαγητό. Βέβαια είμαστε άνθρωποι του δρόμου και καταφέρνουμε να ξεπερνάμε κάθε δυσκολία. Το καλό είναι ότι επιστρέψαμε όλοι στα σπίτια μας υγιείς και το μόνο που μένει τώρα είναι να δούμε πότε θα πάρουμε πίσω τα φορτηγά μας. Είναι η περιουσία μας, το βιος μας, η δουλειά μας και πιστεύω με τη λήξη των μέτρων για τον κορονοϊό να έχουμε ευχάριστα νέα. Άλλωστε οι υποχρεώσεις και τα έξοδά μας τρέχουν και δεν έχουμε άλλους πόρους για να ζήσουμε.
Κρίσιμη, αλλά αποφασιστική η συμβολή των υπ. Μεταφορών και Εξωτερικών
Αν και αρχικά διατυπώθηκαν ορισμένα σχόλια για δήθεν ολιγωρία του υπ. Μεταφορών, αποδείχτηκε τελικά πως ο υπουργός, Κώστας Καραμανλής, βρισκόταν από την αρχή σε συνεργασία με το υπ. Εξωτερικών, με σκοπό τον επαναπατρισμό των Ελλήνων αυτοκινητιστών.
Αφού κάμφθηκαν οι αντιρρήσεις των Τούρκων και επήλθε συμφωνία για την επάνοδο των αυτοκινητιστών, το υπ. Μεταφορών έκανε ακόμη ένα σημαντικό βήμα ναυλώνοντας αεροσκάφος, ειδικά για τον σκοπό αυτό.
Η ανακοίνωση του υπ. Υποδομών και Μεταφορών, αναφέρει:
«Μετά από συντονισμένες προσπάθειες του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστα Καραμανλή και των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Εξωτερικών, οι 13 μεταφορείς – οδηγοί, οι οποίοι είχαν εγκλωβιστεί στα σύνορα Ιράκ – Τουρκίας επιστρέφουν στην Ελλάδα με ειδική πτήση charter, ναυλωμένη από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η οποία πραγματοποιείται παρά την απαγόρευση πτήσεων που υφίσταται στο Ιράκ λόγω του κορονοϊού και χάριν των άοκνων προσπαθειών όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών. Λαμβάνει, έτσι, τέλος η επί 25 ημέρες ταλαιπωρία των Ελλήνων οδηγών, οι οποίοι επέδειξαν, καθ' όλη τη διάρκεια της περιπέτειας αυτής, ιδιαίτερη υπομονή, κουράγιο και κατανόηση. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και προσωπικά ο Υπουργός Κώστας Καραμανλής βρισκόταν σε συνεχή επαφή με τις αρμόδιες ελληνικές αρχές στην Τουρκία και στο Ιράκ, προκειμένου να βρεθεί λύση στη δύσκολη αυτή κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει οι οδηγοί – μεταφορείς. Επίσης, έχουν γίνει ενέργειες για να τους παρασχεθεί κάθε δυνατή αρωγή ώστε να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη οικονομική ζημία που υφίστανται, καθόσον υποχρεώθηκαν να αφήσουν, για άγνωστο χρονικό διάστημα, τα φορτηγά τους στο Ερμπίλ του Ιράκ».
