Στη χώρα μας, για πολλούς επαγγελματίες ΜΑΝ ίσον εργοταξιακά/χωματουργικά φορτηγά, ακόμη όμως και με παρόμοια φήμη, η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να τα εξελίσσει συνεχώς, καθώς ο ανταγωνισμός στην κατηγορία είναι λυσσαλέος. Ποτέ πριν δεν υπήρχαν στην αγορά τόσες επιλογές σε καμπίνες, ύψη σασί και διαμορφώσεις.
Με αυτό κατά νου, η ΜΑΝ παρουσίασε τέσσερις σειρές οχημάτων νέας γενιάς –TGL, TGM, TGS και TGX- από 7,49 έως 44 τόνους μικτού, με οχτώ καμπίνες διαφορετικών διαστάσεων, τρία ύψη, τέσσερις σειρές κινητήρων διαφορετικής χωρητικότητας, και πολλές επιλογές σε άξονες και διαμόρφωση γραμμής μετάδοσης κίνησης.
Πρόσφατα είχαμε την ευκαιρία να οδηγήσουμε αρκετά από αυτά σε ειδικά διαμορφωμένη εκτός δρόμου πίστα στα περίχωρα του Βερολίνου, και να δοκιμάσουμε όλες τις καινοτομίες σε εξοπλισμό και γραμμή κίνησης.
Νέες λειτουργίες για το TipMatic
Το πιο σημαντικό νέο της παρουσίασης ήταν οι αναβαθμίσεις που έχουν κάνει οι μηχανικοί του κατασκευαστή στο κιβώτιο ταχυτήτων TipMatic. Υπάρχει πληθώρα λειτουργιών και «έξυπνων» χαρακτηριστικών, τα οποία καθιστούν περιττή την ανάγκη χρήσης μηχανικού κιβωτίου.
Ας αρχίσουμε από το Idle Speed Driving, το οποίο ρυθμίζει την ομαλή εκκίνηση και οδήγηση σε στροφές κοντά στο ρελαντί, εξαλείφοντας πιθανά ενοχλητικά σκορτσαρίσματα. Ακολουθεί το Speed Shifting για αστραπιαίες αλλαγές –ανεβάσματα και κατεβάσματα- σε απαιτητικά τερέν ώστε να μην υπάρχουν κενά και να μην χάνεται η ελκτική πρόσφυση του οχήματος. Το προγνωστικό EfficientCruise μαζί με τη λειτουργία ρολαρίσματος EfficientRoll είναι ενσωματωμένα στο κιβώτιο και προσφέρονται σε αρκετές εκδόσεις των TGS και TGX με γνώμονα τα φορτηγά που καλύπτουν σημαντικό τμήμα της ζωής τους και στον αυτοκινητόδρομο.
Η λειτουργία Rocking προσφέρεται επίσης για τις σειρές TGS και TGX, και λειτουργεί άψογα όπως είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε. Αν έχεις κολλήσει, αφήνοντας το πόδι από το πεντάλ του γκαζιού ανοίγει πολύ γρήγορα ο συμπλέκτης, και όταν το ξαναπατήσεις κλείνει εξίσου γρήγορα, αναγκάζοντας το φορτηγό να κάνει τη γνωστή «τραμπάλα» και εντέλει να ξεκολλήσει. Τα εργοταξιακά ΜΑΝ φέρουν επίσης τη λειτουργία Efficiency για το TipMatic, με την επιλογή της οποίας από τον οδηγό διαφοροποιείται η στρατηγική αλλαγής σχέσεων, με έμφαση στη χαμηλή κατανάλωση.
Η λειτουργία Performance κάνει ακριβώς το αντίθετο, η Manoeuvre διευκολύνει το μανουβράρισμα, ενώ η OFFROAD εστιάζει αποκλειστικά στη συνεχή παροχή άφθονης ισχύος και το υψηλό στροφάρισμα. Όσο για τα συστήματα ενεργητικής ασφάλειας, διατίθενται τα πάντα, ακόμη και κάποια που δεν θα περίμενες σε φορτηγό της κατηγορίας, όπως «έξυπνο» cruise control με σύστημα διατήρησης εγγύτητας το οποίο λειτουργεί ακόμη και σε συνθήκες σταμάτα-ξεκίνα.
Νέο TGS 35.470 8x4
Οδηγώντας το TGS 35.470 με το οποίο περάσαμε το μεγαλύτερο μέρος της παρουσίασης, είχαμε την ευκαιρία να αξιολογήσουμε αρκετές από τις αναβαθμίσεις της νέας σειράς χωματουργικών της ΜΑΝ. Η καμπίνα ΝΝ του οχήματος δοκιμής, είναι αυτή την οποία θα προτιμήσουν άπαντες σε ένα τυπικό 8x4 με πλάτος 2.240 χιλιοστά, 1.645 χιλιοστά ύψος και μήκος 1.880 χιλιοστά. Στο καναρινί κίτρινο του οχήματος δοκιμής προβάλλουν ακόμη πιο έντονα τα στιλιστικά χαρακτηριστικά των ΜΑΝ νέας γενιάς. Για την προσαρμογή στα δεδομένα της εκτός δρόμου χρήσης, πρώτη και κύρια αλλαγή είναι ο χαλύβδινος προφυλακτήρας ο οποίος απαρτίζεται από τρία τμήματα προκειμένου να μειωθεί το κόστος σε περίπτωση ζημιάς.
Ο γάντζος ρυμούλκησης είναι κρυμμένος πίσω από τη πινακίδα κυκλοφορίας, ενώ τα πάνελ του αμαξώματος είναι πανομοιότυπα με αυτά των TSG για χρήση σε αυτοκινητόδρομο. Ξεχωριστό στοιχείο ταυτότητας είναι τα νέα φωτιστικά σώματα, με τη λωρίδα των LED φώτων ημέρας να ξεχωρίζει από μακριά και τα λογότυπα της ΜΑΝ πάνω στα κρύσταλλα των φώτων και των φλας που δίνουν μία ιδιαίτερη νότα πολυτέλειας.
Στα χωματουργικά ΜΑΝ το πρώτο σκαλοπάτι είναι ελαστικό, ικανού εμβαδού για τα πέλματα του οδηγού, ενώ αναδιπλώνεται σε περίπτωση πρόσκρουσης σε βράχο ή άλλο εμπόδιο. Η πόρτα ανοίγει σχεδόν κάθετα (89ο) ενώ η αναρρίχηση στην καμπίνα είναι εύκολη: τρία συνολικά σκαλοπάτια σε ευθεία νοητή γραμμή, οπότε δεν «σπας» τον κορμό σου για να ανέβεις. Από τη θέση οδήγησης και όσο περισσότερο χρόνο περνάμε στο εσωτερικό των νέων ΜΑΝ, τόσο περισσότερο μας αρέσει το συνολικό κόνσεπτ των καμπινών.
Με μία πρώτη ματιά ξεχωρίζει η καλόγουστη διχρωμία, και η πραγματικά αξιέπαινη εργονομία. Η ελευθερία ρύθμισης του καθίσματος είναι τώρα μεγαλύτερη κατά 5 εκατοστά -12 εκατοστά καθ’ ύψος και 23 σε απόσταση. Το έχουμε γράψει σε διάφορες περιστάσεις, και θα το επαναλάβουμε. Στη ΜΑΝ βρήκαν πραγματικά τη χρυσή τομή του πώς να φτιάξεις μία μοντέρνα καμπίνα. Ούτε παραδόθηκαν στην ψηφιακή υπερβολή γεμίζοντας το εσωτερικό με οθόνες και… λαμπιόνια, και ταυτόχρονα κατάφεραν να συγκρατήσουν τον αριθμό των πλήκτρων και διακοπτών σε λογικά και διαχειρίσιμα επίπεδα. Ψηφιακά όργανα και φυσικοί διακόπτες βρίσκονται εδώ σε μία θαυμαστή ισορροπία, και τα πάντα είναι άμεσα κατανοητά και προσιτά στον οδηγό.
Ειδικά σε ένα 8x4 όπου ο οδηγός χειρίζεται τα πάντα ενστικτωδώς, το νέο TGS δίνει ρέστα ευχρηστίας. Καλό παράδειγμα είναι το κλείδωμα και ο χειρισμός των διαφορικών. Τον πραγματοποιείς με έναν περιστροφικό διακόπτη δεξιά στο ταμπλό, και βλέπεις είτε με εικονίδιο είτε με 3D απεικόνιση τι ακριβώς έχεις κάνει σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στα γραφικά τόσο του πίνακα οργάνων, όσο και της δευτερεύουσας οθόνης. Είναι τα καλύτερα που έχουμε δει και τόσο ευκρινή που με μία φευγαλέα ματιά βρίσκεις άμεσα την ένδειξη που σε ενδιαφέρει.
Αυτή η επιλογή δεν είναι τυχαία: οι σχεδιαστές κατάλαβαν ότι, το ανθρώπινο μάτι δυσκολεύεται να προσαρμοστεί όταν από το δρόμο μπροστά, προσπαθεί κατόπιν να δει ψηφιακές οθόνες έντονης φωτεινότητας μερικά εκατοστά από το πρόσωπο του οδηγού. Οπότε, το οδηγοκεντρικής κλίσης κόκπιτ χωρίζεται ξεκάθαρα σε δύο ζώνες. Η μία είναι αυτή με τις ενδείξεις και τις οθόνες τοποθετημένη μακριά από το πρόσωπο του οδηγού, και η άλλη αυτή με όλες τις λειτουργίες που αφορούν την οδήγηση, όλες τους πολύ κοντά στο δεξί χέρι του οδηγού. Όπως είναι πλέον η… τάση της εποχής, υπάρχουν επιλογές ως προς τον πίνακα οργάνων και τις οθόνες στο ταμπλό, οι οποίες ξεκινούν από την «Basic» με κλασικό σχέδιο με αναλογικό ταχύμετρο και στροφόμετρο. Ακολουθεί η «Professional» με φουλ ψηφιακό πίνακα οργάνων 12,3 ιντσών, και μετά μπορείς να επιλέξεις έξτρα οθόνη πιο δεξιά, στην κεντρική κονσόλα είτε στις 7 ή στις 12,3 ίντσες. Σημεία κριτικής; Το γεγονός ότι, ορισμένα από τα στοιχεία που αναφέρουμε είναι τμήμα του προαιρετικού εξοπλισμού και όχι στάνταρ.
Στο δρόμο και το εργοτάξιο
Ο εξακύλινδρος κινητήρας ΜΑΝ D26 των 12,5 λίτρων με τα 470 hp και 2.400 Nm μέγιστη ροπή, η οποία αποδίδεται ήδη από τις 930 σ.α.λ., μόλις που ακούγεται με ανεβασμένα τα παράθυρα και κινεί με χαρακτηριστική ευκολία το φορτωμένο όχημα. Στο νορμάλ πρόγραμμα οδήγησης οι αλλαγές πραγματοποιούνται σε χαμηλές στροφές, και η άνεση είναι εντυπωσιακή για όχημα της κατηγορίας. Διαθέτει φρένο στροφής (turning brake), που ο κατασκευαστής προσφέρει εδώ και χρόνια στα χωματουργικά με συζυγείς άξονες, το οποίο φρενάρει τους πίσω τροχούς στο μέσο μίας καμπής μειώνοντας έτσι τον κύκλο στροφής. Επίσης, σε χώρους κατασκευών βοηθά στο μανουβράρισμα καθώς μειώνει συνολικά τον κύκλο στροφής έως και δύο μέτρα. Δεν λείπει και το paver brake, το οποίο χρησιμοποιείται σε εργασίες ασφαλτόστρωσης –ασκεί ελαφρύ φρενάρισμα στον πίσω άξονα όταν ξεφορτώνει ασφαλτικά, ώστε να μπορεί να κινείται όσο πρέπει κι όχι παραπάνω.
Πιο ισχυρό είναι τώρα το βαλβιδόφρενο (EVBec), ενώ σε συνδυασμό με τον D26 υπάρχει και το ΜΑΝ PriTarder με ισχύ πέδησης 320 kW και το οποίο τροφοδοτείται από το νερό του κυκλώματος ψύξης, άρα δεν υπάρχουν και φθορές. Τα εμπόδια που συναντήσαμε στην ειδικά διαμορφωμένη πίστα είναι τυπικά για τη χρήση για την οποία προορίζεται το φορτηγό, και αποκαλυπτικά για τις δυνατότητες του οχήματος.
Επιλέγοντας να αφήσεις το κιβώτιο να κάνει τα δικά του στην πλήρως αυτόματη Offroad λειτουργία, βλέπεις τα ηλεκτρονικά να κάνουν θαύματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, δεν μπορέσαμε να το ξεγελάσουμε: σε λασπώδες τερέν ανάμεσα σε δέντρα και με τους τροχούς μισοβυθισμένους, και απότομες αναρριχήσεις ακόμη και σε άφημα του γκαζιού, το κιβώτιο έμενε πεισματικά στη σχέση εκείνη, π.χ., 7η την οποία θεωρούσε πως δεν θα σε άφηνε να κολλήσεις και έτσι πραγματικά συνέβαινε, έστω και αν τώρα ακουγόταν δυνατός ο θόρυβος του κινητήρα.
Σε άλλες περιπτώσεις, η ταχύτητα των αλλαγών είναι εκπληκτική. Ανωφέρειες μέχρι και 40% είναι παιχνιδάκι, σε αντίστοιχες καταβάσεις η δευτερεύουσα πέδηση είναι υπεραρκετή, και δεν υπάρχει περίπτωση το κιβώτιο να κάνει λάθος και να σε φέρει σε δύσκολη θέση. Ο μοναδικός λόγος που κάποια στιγμή περάσαμε και σε χειροκίνητη λειτουργία είναι η δύναμη της συνήθειας, γιατί κατά τα υπόλοιπα το TipMatic είναι από τα καλύτερα Offroad κιβώτια που έχουμε ποτέ χρησιμοποιήσει. Επιπρόσθετα, ο μοχλοδιακόπτης για το κιβώτιο ταχυτήτων είναι πολύ εύχρηστος, και το μόνο που θα αλλάζαμε είναι ο τρόπος ενεργοποίησης του ριτάρντερ. Στα ΜΑΝ για να το ρυθμίσεις κρατάς τον διακόπτη τραβηγμένο προς τα εσένα, εμείς έχουμε συνηθίσει τη ρύθμιση με «σκάλες» την οποία θεωρούμε και πιο λογική ειδικά σε περιβάλλον εργοταξίου.
Δια ταύτα
Με τη νέα σειρά χωματουργικών η ΜΑΝ δεν αρκέστηκε σε μία τυπική αναβάθμιση μιας σειράς φορτηγών, που έτσι κι αλλιώς θεωρούνταν εξαιρετικά. Χρησιμοποιώντας μία από τις καλύτερες καμπίνες που έχουμε δει στην κατηγορία, με απολαυστικό πραγματικά περιβάλλον εργασίας, και εξελίσσοντας την Offroad λειτουργία του TipMatic σε βαθμό που σε κάνει να ξεχνάς τα μηχανικά κιβώτια, δημιούργησε πιθανότατα το απόλυτο 8x4.
