Η Scania έχει επιδοθεί το τελευταίο έτος σε μία ομοβροντία παρουσιάσεων νέων μοντέλων φορτηγών σε όλα τα τονάζ και για κάθε μεταφορική εφαρμογή. Όλα, ανεξαιρέτως, βασίζονται σε νέα σασί και καμπίνες και αναθεωρημένα ή εντελώς καινούργια στοιχεία της γραμμής μετάδοσης κίνησης. Είδαμε (και οδηγήσαμε) κατά σειρά, τα νέα S, R, G και τώρα, προστίθενται τα νέα P και ΧΤ. Η σειρά ΧΤ (από το νεολογισμό «Xtra Tough»), αποτελεί την πρώτη αμιγώς χωματουργική γκάμα οχημάτων στην ιστορία του κατασκευαστή.
Με Mercedes και Volvo να έχουν εξειδικευμένα μοντέλα αποκλειστικά για εργοταξιακή χρήση –Arocs, FMX αντίστοιχα-, οι Σουηδοί κλείνουν με πειστικό τρόπο ένα σημαντικό κενό που υπήρχε στη γκάμα τους. Και λέμε σημαντικό, γιατί τα τελευταία χρόνια η τάση είναι ένα καλό χωματουργικό φορτηγό να είναι φτιαγμένο ως τέτοιο, ήδη από το σχεδιαστήριο, και όχι απλά μία καμπίνα από «ταξιδιάρικο» τράκτορα που απλά τοποθετείται πάνω σε άλλο ασί. Στη Scania επιθυμούν διακαώς να αποκτήσουν και στον εργοταξιακό κλάδο το σουξέ που έχουν με τους τράκτορες διεθνών μεταφορών.
Εκτός δρόμου θηρίο
Η εμφάνιση είναι εντυπωσιακή, πιο σκληροτράχηλη και επιθετική από τα Scania για μεταφορά μεγάλων αποστάσεων, και κυριαρχούν ο (κυρίως αυτός) νέος μεταλλικός προφυλακτήρας με την πολύ αυξημένη γωνία προσέγγισης, η διαφορετική μάσκα, το λογότυπο «ΧΤ» σε πορτοκαλί περιγράμματα και οι νέοι καθρέφτες.
Ένα στοιχείο που κάνει τα Scania XT να δείχνουν «απειλητικά» είναι η κυριαρχία του μαύρου στο εμπρός τμήμα, ειδικά σε συνδυασμό με το κοντράστ με έντονα χρώματα όπως το πορτοκαλί. Οι πελάτες μπορούν πρακτικά να διαμορφώσουν κάθε παράμετρο του οχήματος, από νέους τύπους επενδύσεων για την καμπίνα έως ειδικές εισαγωγές αέρα για εργοτάξια με υπερβολική σκόνη. Οι εκδόσεις HD φέρουν δύο φίλτρα αέρα που αντέχουν έως και 40 κιλά σκόνης προτού χρειαστούν καθαρισμό. Η (όρθια) εξάτμιση μπορεί να τοποθετηθεί είτε αριστερά είτε δεξιά πίσω από την καμπίνα. Δύο είναι οι επιλογές και για την (μηχανική) ανάρτηση 4 σημείων της καμπίνας με τη μία από αυτές να επιτρέπει μεγαλύτερο εύρος κίνησης για σκληρή εκτός δρόμου χρήση.
Για την εξέλιξη των νέων Scania και της σειράς ΧΤ απαιτήθηκε μία δεκαετία και δαπανήθηκαν 2 δις ευρώ. Ο πελάτης μπορεί πραγματικά να παραγγείλει ως «ΧΤ» ό,τι θέλει, και σε κάθε πιθανό συνδυασμό. Τα ΧΤ θα προσφέρονται σε συνδυασμό με όλες τις νέες καμπίνες από την καινούργια P έως την S και με όλη τη γκάμα κινητήρων από 280 έως 730 hp. Το λανσάρισμα των νέων χωματουργικών Scania συμπίπτει με την πρεμιέρα αρκετών νέων P και όλων των εκδόσεων G. Θα διατίθενται από κοντές καμπίνες με χαμηλή οροφή (P14) έως τη μεγαλύτερη Highline (S20). Σημαντικό στοιχείο, η δυνατότητα να συνδυαστεί ακόμη και η μικρή καμπίνα «Ρ» με τον 13λιτρο κινητήρα των 500 hp (όπως και η «G») επιλογή που δημιουργεί ένα πανίσχυρο χωματουργικό με κορυφαία εκμετάλλευση.
Πολύ σημαντική κατά τη γνώμη μας, η προσθήκη ηλεκτρικού χειρόφρενου -στην ίδια θέση με αυτή του συμβατικού- με υπερεξελιγμένες λειτουργίες ειδικά για τη συγκράτηση σε ανωφέρειες, την οποία αναλύουμε σε άλλη παράγραφο.
Οι θόλοι των τροχών είναι τεράστιοι για να μπορούν να τοποθετηθούν τροχοί όλων των διαστάσεων και υπάρχουν νέας σχεδίασης λασπωτήρες. Καινοτομίες υπάρχουν και στην ανάρτηση με κάθε πιθανή εκδοχή να διατίθεται από το εργοστάσιο. Η Scania λανσάρει και μία νέα δίφυλλη παραβολική για τους εμπρός άξονες με ικανότητα φόρτισης 9 τόνων, της οποίας οι σούστες έχουν πάχος 33 εκατοστών. Άξονες, αντιστρεπτικές και το γενικότερο "στήσιμο" είναι νέα. Θα διατίθενται τράκτορες και μονά φορτηγά σε κάθε πιθανό συνδυασμό αξόνων και μετάδοσης της κίνησης.
Ευρύχωρες καμπίνες με άνετη πρόσβαση
Το λανσάρισμα της σειράς ΧΤ συμπίπτει λοιπόν, με την πρεμιέρα των υπόλοιπων εκδόσεων «G» καθώς και με την αντίστοιχη της «Ρ». Το πλήθος των νέων μοντέλων καμπίνων που ξεκίνησε με το λανσάρισμα πριν από ένα χρόνο με τα νέα «S» και «R» συνεχίστηκε το φετινό Ιούνιο με τις πρώτες καμπίνες σειράς «G» και τώρα προστίθεται και ο αντικαταστάτης των «Ρ»: Σε μακριές και κοντές εκδόσεις και σε τρία διαφορετικά ύψη. Συνολικά, ο πελάτης μπορεί πλέον να βρει ό,τι τραβάει η όρεξή του –από τις κοντές» ημέρας P14 και G14 με χαμηλή οροφή έως την κορυφαία S20 Highline. Δύο εκδόσεις της S, πέντε εκδόσεις για την R, έξι για την G και πέντε για την Ρ. Έχουμε δηλαδή, τώρα, τριπλάσιο ουσιαστικά αριθμό εκδόσεων.
Όλη η γκάμα της Scania ακολουθεί modular κατασκευή, χρησιμοποιούνται δηλαδή, πολλά κοινά εξαρτήματα και μηχανικά μέρη ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική η παραγωγή, αλλά και η συντήρηση των οχημάτων. Eπίσης, με αυτό τον τρόπο αναβαθμίζονται σημαντικά οι μικρές καμπίνες, καθώς πολλά εξαρτήματα και υλικά στο εσωτερικό ακόμη και των μικρών «P» προέρχονται από τις κορυφαίες σειρές «R» και «S».
Αν και είναι νωρίς για να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα, στη Scania φαίνεται πως έχουν πολλά δυνατά «χαρτιά» με τις νέες καμπίνες. Πρώτα απ’ όλα, το να έχεις μία π.χ., κοντή «G» με την ποιότητα, το ταμπλό και τα ίδια υλικά με την «S» χάρη στον τρόπο παραγωγής τους, είναι ένας σπουδαίος λόγος για να κοιτάξεις προς τη μεριά των Σουηδών. Έπειτα, προστίθενται δύο εκδόσεις ύψους για τις μεσαίου μήκους καμπίνες όπως η CG17.
Γιατί είναι σημαντικό αυτό; Γιατί η πλειοψηφία αυτών που θα αγοράσουν ένα 8x4 χωματουργικό, θα πάρουν στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, καμπίνα από τη σειρά «G». Από εδώ και στο εξής, δε χρειάζεται να περιορίζονται σε καμπίνα με χαμηλή οροφή αφού πλέον προστίθεται και έκδοση μεσαίου ύψους («Ν» στην αργκό της Scania). Αν κάποιος όμως χρειάζεται μικρό συνολικά ύψος, η χαμηλή («L») έκδοση των G δεν υπερβαίνει τα 3,10 μέτρα. Η μεσαία φτάνει τα 3,35 μέτρα και είναι πιθανότατα ο μπαλαντέρ των Σουηδών. Ενώ «κάθεται» σε ψηλό σασί, η πρόσβαση στο εσωτερικό είναι παιχνιδάκι, και η εκμετάλλευση είναι πιθανότατα η καλύτερη της αγοράς. Το ωφέλιμο ύψος φτάνει τα ,80 μέτρα, τιμή απλησίαστη αυτή τη στιγμή από τον ανταγωνισμό, και ταυτόχρονα, δείχνει να είναι η πιο ευρύχωρη της κατηγορίας. Έχεις δηλαδή, μία καμπίνα (τύπος CG17N) κόμπακτ εξωτερικών διαστάσεων που θα περάσει από παντού, με ωφέλιμο όγκο έξι κυβικών και αίσθηση ευρυχωρίας από… νέα S. Κάθεται πιο χαμηλά από το μοντέλο που αντικαθιστά, με τα σκαλοπάτια πιο κάτω, και τον «πεθαμένο» ένα κλικ πιο ψηλά και είναι πιο ευρύχωρη και προφανώς πιο «δεμένη» με το σασί. Δε χρειάζεται πολύ ψαξιμο για να το καταλάβεις –τα ντουλάπια πάνω από το παρμπρίζ και οι διάφοροι αποθηκευτικοί χώροι είναι πολλαπλάσιοι από αυτούς του απερχόμενου μοντέλου.
Ασταμάτητα
Είχαμε την ευκαιρία για μία σύντομη οδηγική επαφή με αρκετές εκδόσεις των νέων XT στην πίστα δοκιμών και σε δημόσιους δρόμους στην έδρα της Scania στο Σόντερτάγιε της Σουηδίας. Αφιερώσαμε το μεγαλύτερο μέρος του οδηγικού σε ένα R 500 8x4 XT, με καμπίνα CR17L, τυπική δηλαδή, διαμόρφωση για χωματουργικό φορτηγό στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, καθώς και διάφορες εκδόσεις G και Ρ. Βλέποντας για πρώτη φορά το νέο Scania είναι φανερό πως, η προσπάθεια των σχεδιαστών να δημιουργήσουν μία αμιγώς «εκτός δρόμου» αισθητική, λειτουργεί. Ο τεράστιος χαλύβδινος προφυλακτήρας πήρε το τελικό του σχήμα μετά από εκατοντάδες ώρες μελετών και δοκιμών. Είναι φυσικά πανίσχυρος (ατσάλι πάχους 4 χιλιοστών) και πέρα από την αντοχή του σε μικροσυγκρούσεις στο εργοτάξιο, προσφέρει και μεγάλη γωνία προσέγγισης. Το κυματοειδές σχήμα του συνεισφέρει και στο ντιζάιν του Scania, καθώς το «αγριεύει» αρκετά. Ακριβώς πίσω από τον προφυλακτήρα υπάρχει μεγάλη μεταλλική ποδιά (skid plate) για να προστατεύονται τα μηχανικά μέρη.
Από εκεί και πέρα, πάνω στον προφυλακτήρα υπάρχει μία μπάρα που αναδιπλώνεται για να χρησιμεύσει ως το πρώτο σκαλοπάτι για να πατήσει και να στηριχθεί ο οδηγός προκειμένου να καθαρίσει το παρμπρίζ. Υπάρχει κρίκος πρόσδεσης για να ρυμουλκηθεί το όχημα ακόμη και αν φτάνει μικτό 40 τόνων. Ο νέος προφυλακτήρας μπορεί να τοποθετηθεί σε όλα τα μοντέλα XT μέχρι και τη μεγαλύτερη highline καμπίνα στη σειρά S. Στα πλαϊνά, το πρώτο σκαλοπάτι έχει ελευθερία άρθρωσης ώστε να μην τραυματίζεται την ώρα της δουλειάς και υπάρχουν διάφορες χειρολαβές για την άνετη επιβίβαση στο εσωτερικό.
Στη γενικότερη εικόνα σκληροτράχηλου εργαλείου, συμβάλλουν και οι εξωτερικοί καθρέπτες με τα νέα καλύμματα και, βέβαια, τα φωτιστικά σώματα που καλύπτονται από προστατευτικά μεταλλικά δικτυώματα. Ακόμη και στην εξάτμιση υπάρχουν σχεδιαστικές επεμβάσεις. Υπάρχει πληθώρα εξοπλισμού «ΧΤ» από εξωτερικά σκιάδια μέχρι καθίσματα με πορτοκαλί ραφές. Στο εσωτερικό, κάποια πλαστικά είναι πιο σκληρά από τα «ταξιδιάρικα» μοντέλα, κι αυτό έγινε συνειδητά, για πιο μεγάλη αντοχή στις καταπονήσεις στο εργοτάξιο.
Να σημειωθεί εδώ ότι, αν ο πελάτης το επιθυμεί, τα πλαστικά –κυρίως στο πάνω μέρος του ταμπλό- μπορούν να παραγγελθούν να είναι μαλακά όπως ακριβώς και στα Scania για δρομολόγια μεγάλων αποστάσεων. Επειδή το σασί είναι τώρα τοποθετημένο πιο ψηλά, το τούνελ του κινητήρα είναι λίγο πιο πάνω και, κατά συνέπεια, έχουν αλλάξει οι διαστάσεις και το σχήμα σε κάποια ντουλάπια. Τα υφάσματα επίσης είναι νέου σχεδιασμού, με επενδύσεις που απωθούν σκόνη και βρωμιές και καθαρίζονται εύκολα.
Τα φορτηγά που οδηγήσαμε στη Σουηδία είχαν και πρόγραμμα Off Road στο αυτοματοποιημένο κιβώτιο ταχυτήτων Opticruise, το οποίο ως γνωστό, μεταβάλλει πλήρως τον τρόπο που αλλάζουν οι σχέσεις –τελείως «χονδρικά» αργεί να ανεβάσει και κατεβάζει πολύ πιο γρήγορα και πολλές μαζί τις σχέσεις. Οι αρχικές εντυπώσεις είναι εξαιρετικές σε όλες σχεδόν τις παραμέτρους. Είναι απόλυτα ομαλό στη λειτουργία του, αλλάζει σχέσεις αστραπιαία, αντιλαμβάνεται κάθε κλίση της διαδρομής και πάει λέγοντας. Το μόνο που δεν δοκιμάσαμε είναι οι πραγματικές του δυνατότητες σε π.χ., συνθήκες λατομείου, καθώς η εκτός δρόμου διαδρομή της Scania έχει γενικά ήπιες κλίσεις και μικρά εμπόδια. Σε επόμενο τεύχος θα έχουμε αναλυτική δοκιμή του οχήματος σε ακραίες συνθήκες εργασίας.
Ο πίνακας οργάνων είναι ο ίδιος με τα «ταξιδιάρικα» μοντέλα με τον εμπνευσμένο συνδυασμό αναλογικών και ψηφιακών ενδείξεων. Η ανάρτηση είναι κορυφαία σε όλες τις περιπτώσεις, όντας ο ιδανικός συνδυασμός σκληράδας και αντοχής με «ψαγμένη» απόσβεση, και οι 13λιτροι ειδικά κινητήρες εξαιρετικοί. Το τρίτο πεντάλ του Opticruise δεν το χρειαστήκαμε πουθενά, και θα το αναζητήσουν ελάχιστοι υποψήφιοι πελάτες. Η πέδηση είναι αψεγάδιαστη, και τώρα διατίθεται κύκλωμα EBS ακόμη και για τριάξονα με ταμπούρα.
Στις σημειώσεις μας από μία πολύ σύντομη πρώτη εντύπωση (και) με τα νέα P καταγράψαμε το εξαιρετικό «στήσιμο» στο δρόμο, την ευρηματική διαμόρφωση της καμπίνας και το πολύ υψηλό επίπεδο της προσλαμβάνουσας ποιότητας. Αν και είδαμε μόνο εργοταξιακές εκδόσεις, θεωρούμε ότι, η ολοκαίνουργια μικρή σειρά της Scania αντιπροσωπεύει ένα από τα ικανότερα οχήματα «βαρέων διανομών» της αγοράς. Με τη γκάμα σε πλήρη ανάπτυξη, θα υπάρχουν οχτώ στάνταρ μοντέλα από την «P» με τη μικρότερη καμπίνα να ονομάζεται CP14L και τη μεγαλύτερη CP20H.
Για να δώσουμε μια γεύση των διαστάσεων των καμπίνων της νέας σειράς, να σημειώσουμε ότι, η νέα, με τη χαμηλή οροφή, έχει ακριβώς το ίδιο συνολικό ύψος με το αντίστοιχο μοντέλο προηγούμενης γενιάς, για να μη χαθεί το πλεονέκτημα των κόμπακτ διαστάσεων. Ταυτόχρονα, κάποιες από τις καινούργιες διαθέτουν έως και 10 εκατοστά περισσότερο ωφέλιμο εσωτερικό ύψος (CP17N και CP20N) καθώς και μεγαλύτερο όγκο μιας και έχει αυξηθεί και το εσωτερικό μήκος τους, χάρη στον πιο εξελιγμένο σχεδιασμό της νέας γενιάς.
Νέο ηλεκτρικό χειρόφρενο
Αν κάποιος είναι πολύ αυστηρός στις κρίσεις του, θα σημείωνε ως κύρια παράλειψη –από τον εξοπλισμό- των Scania «S» και «R» που λανσαρίστηκαν πέρυσι, την απουσία ηλεκτρικού χειρόφρενου. Από τη στιγμή όμως που η Scania θέλει να είναι στην τεχνολογική κορυφή, αυτό δε θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ. Από εδώ και στο εξής λοιπόν, το ηλεκτρικό χειρόφρενο όχι μόνο είναι διαθέσιμο για όλα τα μοντέλα, αλλά πιθανότατα είναι και το πιο εξελιγμένο της αγοράς.
Σίγουρα πάντως, είναι το πιο όμορφο –είναι τοποθετημένο εκεί όπου υπήρχε το συμβατικό, με σχήμα και υλικά που θυμίζουν ακριβό επιβατικό Audi. Επιπρόσθετα, διαθέτει πολλές «έξυπνες» λειτουργίες. Καταρχάς, είναι ευαίσθητο στην πίεση, κάτι που σημαίνει πως το χειρίζεσαι (αν θες) «σκαλωτά» όπως ένα συμβατικό. Έπειτα, σε γλιτώνει από καταστάσεις που, όλοι οι επαγγελματίες οδηγοί λίγο πολλοί έχουν ζήσει: αν η ταχύτητα είναι πολύ χαμηλή, και ο οδηγός βγάλει τη ζώνη ασφαλείας, ή ανοίξει την πόρτα, εμπλέκεται αυτόματα. Με αυτό τον τρόπο γλιτώνεις από τη δυσάρεστη εμπειρία του να έχεις μόλις κατέβει και να βλέπεις το φορτηγό να τσουλάει αφού ξέχασες να δέσεις το χειρόφρενο. Σε συνδυασμό με το ηλεκτρικά ελεγχόμενο χειρόφρενο, νέες είναι και οι λειτουργίες του συστήματος συγκράτησης σε ανωφέρειες (hill hold).
Στη θέση «Auto Hold» του κιβωτίου, δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός, και το όχημα συγκρατείται ακόμη κι αν ξεκινήσεις και σταματήσεις μετά από μερικά μέτρα, όπως συμβαίνει σε συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης. Αν το όχημα μείνει ακινητοποιημένο για μεγάλο χρονικό διάστημα, περνάει από τη λειτουργία Auto Hold (που χρησιμοποιεί τα φρένα) στο χειρόφρενο και «δένει» το φορτηγό. Στην πρώτη περίπτωση εμφανίζεται στον πίνακα οργάνων το σήμα της πέδησης σε πράσινο φόντο, και στη δεύτερη, το γνωστό μας κόκκινο εικονίδιο που συμβολίζει το χειρόφρενο. Εκεί που φαίνεται η λεπτοδουλειά των μηχανικών της Scania είναι στην έμφαση που έχει δοθεί σε θέματα όπως η ομαλή εκκίνηση. Όταν ο οδηγός αποφασίσει να ξεκινήσει και το Scania είναι είτε σε θέση Auto Hold είτε δεμένο με το χειρόφρενο, η υστέρηση στο πάτημα του γκαζιού είναι απειροελάχιστη, και δεν υπάρχει σκορτσάρισμα.
Δια ταύτα
Η Scania διανύει την καλύτερη περίοδο της ιστορίας της και οι φιλοδοξίες της απλά δεν κρύβονται. Θέλει όχι απλά να μεταφέρει την τεχνογνωσία και το εμπορικό σουξέ από τα οχήματα μεγάλων αποστάσεων που κατασκευάζει σε κάθε κλάδο της Μεταφοράς, αλλά να γίνει ο μεγαλύτερος κατασκευαστής του κόσμου. Ανανεώνοντας εκ βάθρων το σύνολο της γκάμας της και προσθέτοντας δεκάδες νέες καμπίνες, είναι σίγουρα σε καλό δρόμο.
Εν κατακλείδι, με τα νέα ΧΤ η Scania κλείνει το τελευταίο κενό στη γκάμα της, με οχήματα σχεδιασμένα εξαρχής για εργοταξιακή/χωματουργική χρήση, και όχι απλά με επεμβάσεις για να τοποθετηθεί μια «ταξιδιάρικη» καμπίνα σε ένα π.χ. 8x4 φορτηγό, αλλά με πλήρως νέα σχέδια και κατασκευή. Ανεξαρτήτως καμπίνας και σειράς είναι όλα τους ικανότατα, με πρόσθετο πλεονέκτημα τη νεότητά τους. Πέρα από τα δυναμικά χαρακτηριστικά που είναι κορυφαία, η εκμετάλλευση που προσφέρουν οι νέες καμπίνες ειδικά για τετράξονα οχήματα, τις καθιστά απολύτως κορυφαία επιλογή για πολλές εφαρμογές στο εργοτάξιο.
